تاریخ بروزرسانی : ۱۴۰۱/۱۰/۱۶
یکی از مهمترین مواد در قانون مالیات های مستقیم ماده 105 می باشد. در ماده 105 نرخ درآمد اشخاص حقوقی یا همان شرکت ها ذکر شده است. برای درک بهتر، این ماده را به همراه شرح (ماده 105 قانون مالیاتهای مستقیم) در این مطلب آموزشی قرار داده ایم.
در ادامه ویدیو آموزشی ماده 105 و تبصره های آن را بصورت کامل توضیح داده ایم.
این ویدیو بخشی از دوره تخصصی قانون مالیات های مستقیم می باشد.
ماده 105 ـ جمع درآمد شرکتها و درآمد ناشی از فعالیت‌های انتفاعی سایر اشخاص حقوقی که از منابع مختلف در ایران یا خارج از ایران تحصیل می‌شود، پس از وضع زیان‌های حاصل از منابع غیرمعاف و کسر معافیت های مقرر به استثنای مواردی که طبق مقررات این قانون دارای نرخ جداگانه‌ای می‌باشد، مشمول مالیات به نرخ بیست و پنج درصد (25%) خواهند بود.
آموزش ماده 105 قانون مالیات های مستقیم
برای اینکه از ماده 105 بتوانیم درک بهتری داشته باشیم باید به‌صورت زیر آن را بخوانیم:
1- جمع درآمد شرکتها
2- و درآمد ناشی از فعالیت‌های انتفاعی سایر اشخاص حقوقی
3- که از منابع مختلف در ایران یا خارج از ایران تحصیل می‌شود
4- پس از وضع زیان‌های حاصل از منابع غیر معاف
5- و کسر معافیت‌های مقرر
6- به استثنای مواردی که طبق مقررات این قانون دارای نرخ جداگانه‌ای می‌باشد
7- مشمول مالیات به نرخ بیست و پنج درصد (25%) خواهند بود.
حال به ترتیب به شماره بندی توضیح می‌دهیم:
1- درآمد مشمول شرکتها (عملیاتی و غیر عملیاتی)
2- وقتی قانون گذار از عبارت “سایر اشخاص حقوقی” استفاده می‌کند منظور تمام شرکتها هستند چون در ابتدای ماده گفته بود “اشخاص حقوقی”
3- فرض کنید یک شرکت تولید قطعات خودرو انجام می‌دهد ولی ساختمان سازی هم می‌کند، پس منظور درآمد همه منابعی هست که مودی می‌تواند داشته باشد.
4- خیلی هوشمندانه قانون گذار گفته که اگر درآمدی دارید که از مالیات معاف است پس هزینه‌های آن هم قابل‌قبول نیست. (در تبصره 2 ماده 147 هم تاکید شده)
استدلال هم این است که وقتی شما بابت درآمد خود مالیاتی پرداخت نمی‌کنید سازمان هم هزینه‌های آن را غیر قابل‌قبول می‌داند. فرض کنید شما 100.000.000 تومان صادرات داشته‌اید و بابت آن 7.000.000 تومان هزینه‌های مرتبط با آن شده است، در اینجا قانون گذار می‌گوید چون درآمد حاصل از صادرات معاف از مالیات است پس هزینه‌های آن را هم نمی‌پذیرم.
5- منظور معافیت‌هایی است که در ادامه برای اشخاص حقوقی در نظر گرفته شده
6- منظور از “استثنای” در این ماده: مواد 59 (املاک) که مالیات ارزش معاملاتی و سرقفلی تعلق می‌گیرد. و 143 (سهام) می‌باشد. اگر غیر بورسی باشد 4 درصد ارزش اسمی اگر بورسی باشد نیم درصد در قانون است اما در تصمیم نامه 58841 شورای عالی هماهنگی اقتصادی به یک دهم درصد کاهش یافت.
7- در نهایت گفته پس از رعایت شروطی که در ماده 105 بیان شده، 25% به‌عنوان مالیات دریافت می‌شود.
تبصره 1 ـ در مورد اشخاص حقوقی ایرانی غیر تجاری که به منظور تقسیم سود تأسیس نشده‌اند، در صورتی که دارای فعالیت انتفاعی باشند، از مأخذ کل درآمد مشمول مالیات فعالیت انتفاعی‌آنها مالیات به نرخ مقرر در این ماده وصول می‌شود.
توضیحات تبصره 1: اشخاص حقوقی ایرانی غیر تجاری: یعنی شرکت‌هایی که کالا ارائه نمی‌کنند و صرفاً از راه خدمات درآمد کسب می‌کنند.
به منظور تقسیم سود تأسیس نشده‌اند: در اینجا منظور خیریه‌ها هستند، یعنی در صورتی که خیریه‌ها فعالیت انتفاعی داشته باشند باید مالیات خود را پرداخت کنند.
تبـصـره 2 ـ اشـخاص حـقـوقی خـارجی و مؤسسات مـقیم خـارج از ایـران بـه اسـتثنای مـشمولان تبصره (5) ماده (109) و ماده (113) این قانون از مأخذ کل درآمد مشمول مالیاتی که از بهره برداری سرمایه در ایران یا از فعالیت‌هایی که مستقیماً یا به وسیله نمایندگی‌از قبیل شعبه، نماینده، کارگزار و امثال آن در ایران انجام می‌دهند یا از واگذاری امتیازات و سایر حقوق خود، انتقال دانش فنی، دادن تعلیمات، کمک‌های فنی یا واگذاری فیلم‌های سینمایی از ایران تحصیل می‌کنند به نرخ مذکور در این ماده مشمول مالیات خواهند بود. نمایندگان اشخاص و مؤسسات مذکور در ایران نسبت به درآمدهایی که به هر عنوان به حساب خود تحصیل می‌کنند طبق مقررات مربوط به این قانون مشمول مالیات می‌باشند.
توضیحات تبصره 2: شرکتهای خارجی مانند شرکتهای ایرانی باید 25% مالیات پرداخت کنند.
تبصره 3 ـ در موقع احتساب مالیات بر درآمد اشخاص‌حقوقی اعم از ایرانی یا خارجی، مالیات هایی که قبلاً پرداخت شده‌است با رعایت مقررات مربوط از مالیات متعلق کسر خواهد شد واضافه پرداختی از این بابت قابل استرداد است.
چنانچه در طی سال علی الحساب به دارایی مبالغی پرداخت شود به جز حق تمبرها از مالیات محاسبه شده آن سال کسر و مابقی قابل وصول خواهد بود.
توضیحات تبصره 3: چنانچه در طی سال به هر دلیلی مالیاتی به‌صورت علی‌الحساب به سازمان مالیاتی پرداخت شود (به جز حق تمبر) در پایان سال و هنگام رسیدگی این مبالغ از مبلغ مالیات ابرازی کسر می‌شود.
تبصره 4 ـ اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی نسبت به سود سهام یا سهام الشرکه دریافتی از شرکت های سرمایه‌پذیر مشمول‌مالیات دیگری نخواهند بود.
توضیحات تبصره 4:
آموزش ماده 105 قانون مالیات های مستقیم
نــکته: مشمول مالیات دیگری = یعنی چون قبلاً مالیاتش رو در شرکتهای سرمایه‌پذیر پرداخت کرده نیازی به پرداخت مجدد مالیات نیست.
سؤال: اگر شخصی (حقیقی یا حقوقی) در یک شرکت خارجی سرمایه گذاری کرده بود بازهم مشمول مالیات می‌شود؟ جواب: خیر چون قانون صراحتاً بیان کرده: “مشمول مالیات دیگری نخواهد بود”. وقتی می‌گوییم مالیات دیگری یعنی قبلاً هم مالیات پرداخت شده و باید در نظر داشته باشید که سازمان امور مالیاتی در اینجا منظورش مالیاتی است که در ایران قبلاً دریافت شده است.
برای بررسی و اطلاعات بیشتر می‌توانید به بخشنامه شماره 200/93/126 مراجعه فرمایید.
تبصره 5 ـ در مواردی که به موجب قوانین مصوب وجوهی تحت عناوین دیگری غیر از مالیات بردرآمد از مأخذ درآمد مشمول مالیات اشخاص قابل وصول باشد، مالیات اشخاص پس از کسر وجوه مزبور به نرخ مقرر مربوط محاسبه خواهد شد.
توضیحات تبصره 5: کلاً هر مالیاتی که طی سال پرداخت می‌شود در هنگام رسیدگی آن مبلغ کسر می‌شود و نیازی به پرداخت مالیات مجدد نیست.
مثلاً اگر شرکتی املاک خود را اجاره داده و مالیات اجاره خود را طی سال پرداخت کرده است نیازی نیست مجدداً هنگام تسلیم اظهارنامه مالیات اجاره را پرداخت نماید.
یا مثلاً شرکتی عضو اتاق بازرگانی می‌باشد باید حق عضویت اتاق بازرگانی را (سه در هزار) پرداخت نماید
تبصره 6- درآمد مشمول مالیات ابرازی شرکتها و اتحادیه های تعاونی متعارف و شرکتهای تعاونی سهامی عام مشمول بیست و پنج درصد (25%) تخفیف از نرخ موضوع این ماده می‌باشد.
توضیحات تبصره 6:
نــکته: درآمد مشمول مالیات ابرازی = یعنی باید اظهارنامه داده باشیم، فقط به مالیات ابرازی تخفیف داده می‌شود و به هزینه‌های برگشتی ممیز که به درآمد مشمول مالیات اضافه می‌شود تخفیفی شامل نمی‌شود.
در ماده 1 قانون اصلاح موادی از قانون برنامه چهارم توسعه شرکتهای تعاونی را این‌گونه معرفی می‌کند:
شخص حقوقی است که با رعایت قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران مصوب 1370 مجلس شورای اسلامی و موادی از قانون شرکتهای تعاونی مصوب 1350 که نسخ نشده است و اصلاحات بعدی آنها تشکیل شده باشد. این نوع شرکت تعاونی متعارف نیز نامیده می‌شود.
شرکت تعاونی سهامی عام نوعی شرکت سهامی عام است که با رعایت قانون تجارت و محدودیت‌های مذکور در این قانون تشکیل شده باشد.
بعضی افراد تصور می‌کنند که شرکتهای تعاونی از پرداخت مالیات معاف هستند در صورتی که در این تبصره صراحتاً اعلام کرده شرکتهای تعاونی باید مالیات خود را همانند شرکتها پرداخت کنند با این تفاوت که از مبلغ نهایی مالیات 25% تخفیف تعلق می‌گیرد.
مثال: فرض کنید یک شرکت تعاونی درآمد مشمول مالیاتش 500.000.000 ریال می‌باشد. محاسبات به شرح زیر است:
مالیات قابل پرداخت برای اشخاص حقوقی 125.000.000 = 25% * 500.000.000
مالیات قابل پرداخت برای شرکت های تعاونی 93.750.000 = 75% * 125.000.000
تبصره 7- به ازای هر ده درصد (10%) افزایش درآمد ابرازی مشمول مالیات اشخاص موضوع این ماده نسبت به درآمد ابرازی مشمول مالیات سال گذشته آنها، یک واحددرصد و حداکثر تا پنج واحد درصد از نرخهای مذکور کاسته می‌شود. شرط برخورداری از این تخفیف تسویه بدهی مالیاتی سال قبل و ارائه اظهارنامه مالیاتی مربوط به سال جاری در مهلت اعلام شده از سوی سازمان امور مالیاتی است.
توضیحات تبصره 7:
مثال: اظهارنامه عملکرد شرکت راوی حساب در 2 سال اخیر به شرح زیر بوده استَ:
|
درآمد مشمول مالیات در اظهارنامه عملکرد سال 1398 |
10.000.000 |
|
درآمد مشمول مالیات در اظهارنامه عملکرد سال 1399 |
11.000.000 |
وقتی سود ابرازی شما نسبت به سال گذشته ده درصد افزایش پیدا کرده باشد شما می‌توانید از معافیت 1 واحد درصد استفاده کنید. یعنی برای 11.000.000 ریال سود ابرازی به شرح زیر محاسبه می‌شود:
مبلغ مالیات بدون در نظر گرفتن معافیت 2.750.000 = 25% * 11.000.000
مبلغ مالیات با در نظر گرفتن معافیت 2.640.000 = 24% * َ11.000.000
نــکته: اگر سود ابرازی شما برای سال 1400 مبلغ 12.000.000 ریال باشد محاسبات به شرح زیر است:
مبلغ مالیات قابل پرداخت َ2.760.000 = 23% * 12.000.000
نــکته: اگر سود ابرازی شما برای سال 1400 مبلغ 18.000.000 ریال باشد محاسبات به شرح زیر است:
مبلغ مالیات قابل پرداخت 3.600.000 = 20% * 18.000.000
به ازای هر ده درصد که سود ابرازی شما نسبت به سال قبل افزایش پیدا می‌کند از 1 واحد درصد معافیت برخوردار می‌شوید و این روال تا 5 واحد درصد ادامه پیدا می‌کند یعنی سود ابرازی شما نسبت به سال قبل تا 50 درصد که اضافه شود معافیت در نظر گرفته می‌شود.
این مبلغ معافیت تا 5 واحد درصد ادامه پیدا می‌کند یعنی اگر شما 200 درصد هم سود ابرازی‌تان بیشتر شود قانون مالیات نهایتاً 5 واحد درصد معافیت می‌دهد (یعنی به اندازه 50 درصد افزایش سود ابرازی نسبت به سال گذشته)
برای استفاده از این معافیت دو شرط باید برقرار باشد:
- مالیات سال گذشته (یعنی سال 1399) باید تسویه و پرداخت شده باشد.
- اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر تسلیم شود.
بخشنامه‌های مهم ماده 105
|
ردیف |
شماره |
تاریخ |
مرجع – توضیحات |
|
1 |
52/94/200 |
13/05/1394 |
درآمد ابرازی شرکتها و تعاونی متعارف و شرکتهای تعاونی سهام عام |
|
2 |
126/93/200 |
12/11/1393 |
بخشنامه – ارتباط با تبصره (4) ماده (105) |
|
3 |
519/99/200 |
04/09/1399 |
اعمال تخفیف هم‌زمان تبصره‌های (6) و (7) |
|
4 |
158/96/200 |
06/12/1396 |
بخشنامه – در خصوص تبصره (7) ماده (105) |
این مطلب برگرفته از کتاب قانون مالیات را قورت بده نوشته محمدجواد عظیمی فرد می‌باشد.
نظرات کاربران
تعداد نظرات : 0