راهنمای جامع مالیات بر ارث | محاسبه و قوانین جدید ۱۴۰۳

مالیات بر ارث، شاید یکی از موضوعاتی باشد که کمتر به آن فکر کرده‌ایم، اما واقعیت این است که برای بسیاری از افراد، این مسأله پس از یک فقدان در خانواده به یک دغدغه جدی تبدیل می‌شود. آیا تاکنون به این موضوع فکر کرده‌اید که چه قوانینی برای اموالی که به ارث می‌رسند وجود دارد و مالیات بر ارث چقدر است؟ اینکه چه اموالی از قانون مالیات مستقیم معاف هستند و چگونه باید گواهی مالیاتی ارث را اخذ کنید، مسائلی است که می‌تواند در آینده‌ی مالی خانواده و عزیزانتان تأثیرگذار باشد.

در این مقاله، به زبان ساده و به‌طور جامع، هر آنچه که نیاز دارید درباره‌ی مالیات بر ارث بدانید را بررسی خواهیم کرد. اگر دوست دارید در مسیر قانونی و مالی در این زمینه با آگاهی کامل گام بردارید، ادامه‌ی مقاله را از دست ندهید.

 مالیات بر ارث چیست و چرا باید پرداخت شود؟

مالیات بر ارث، مبلغی است که به اموال و دارایی‌هایی که از فرد متوفی به بازماندگانش می‌رسد، تعلق می‌گیرد. این مالیات به‌عنوان بخشی از قوانین مالیاتی در بسیاری از کشورها، از جمله ایران، وجود دارد و به دولت اجازه می‌دهد بخشی از دارایی‌های انتقال‌یافته را به عنوان مالیات دریافت کند. شاید به نظر برسد که این مالیات تنها یک هزینه اضافی است، اما در واقع هدف اصلی آن ایجاد عدالت اجتماعی و توزیع دوباره‌ی ثروت در جامعه است. با اجرای این قانون، منابع مالی برای تأمین هزینه‌های عمومی و پروژه‌های عمرانی فراهم می‌شود و همچنین از انباشت ثروت بیش از حد در دست عده‌ای خاص جلوگیری می‌کند.

از سوی دیگر، نرخ و میزان مالیات ارث بستگی به عوامل مختلفی دارد، از جمله نوع اموال به ارث رسیده، میزان دارایی‌ها و نسبت وراث به متوفی. به عنوان مثال، دارایی‌هایی مانند املاک، سهام و سپرده‌های بانکی هرکدام قوانین و نرخ‌های مالیاتی خاص خود را دارند.

انواع مالیات بر ارث و توضیح هر کدام

با توجه به تنوع ارث و میراث این نوع مالیات مستقیم بر اساس نوع دارایی و طبقه وراث محاسبه می‌شود. در ادامه، انواع مالیات بر ارث را با جزئیات بررسی می‌کنیم:

۱. مالیات بر ارث املاک

وقتی صحبت از املاک در مالیات ارث می‌شود، تفاوت مهمی بین املاک مسکونی و تجاری وجود دارد. مالیات بر ارث ملک مسکونی برای وراث طبقه اول به میزان ۷.۵٪ ارزش معاملاتی ملک محاسبه می‌شود، درحالی‌که برای وراث طبقه دوم و سوم این میزان به ترتیب به ۱۵٪ و ۳۰٪ افزایش می‌یابد. اما اگر ملک تجاری باشد، مالیات به ۳٪ ارزش روز ملک برای طبقه اول می‌رسد و برای طبقات بعدی این درصد به دو برابر و چهار برابر افزایش می‌یابد. بدین ترتیب، هرچه نوع ملک ارزشمندتر و طبقه وراث دورتر باشد، مالیات نیز به‌صورت تصاعدی افزایش می‌یابد.

۲. مالیات بر ارث وسایل نقلیه 

وسایل نقلیه مانند خودرو و حتی وسایل نقلیه دریایی و هوایی نیز از مالیات ارث مستثنی نیستند. وراث طبقه اول باید ۲٪ ارزش وسیله نقلیه را به‌عنوان مالیات پرداخت کنند؛ این مقدار برای وراث طبقه دوم و سوم به ترتیب به ۴٪ و ۸٪ می‌رسد. ازاین‌رو، اگر خودرو یا وسیله نقلیه‌ای به ارث رسیده باشد، نیاز است تا این نرخ‌های مالیاتی در محاسبات به دقت در نظر گرفته شود تا هزینه‌های مالیاتی به‌طور صحیح برآورد شوند.

۳. مالیات بر ارث سپرده‌های بانکی و اوراق بهادار

سپرده‌های بانکی و اوراق بهادار نیز با نرخ‌هایی مشخص در مالیات بر ارث جای می‌گیرند. برای سپرده‌های بانکی و اوراق مشارکت، وراث طبقه اول تنها ۳٪ ارزش آن‌ها را به‌عنوان مالیات می‌پردازند، اما برای طبقات دوم و سوم این نرخ به ۶٪ و ۱۲٪ افزایش پیدا می‌کند. در مورد سهام بورسی و غیر بورسی نیز میزان مالیات متفاوت است و بسته به اینکه سهام در بازار بورس معامله می‌شود یا خیر، مالیات برای وراث طبقه اول بین ۰.۷۵٪ تا ۶٪ از ارزش سهام محاسبه می‌شود. این جزئیات نشان می‌دهند که دارایی‌های مالی نیز از نظر مالیاتی اهمیت خاصی دارند و باید با دقت مدیریت شوند.

۴. مالیات بر ارث حق امتیاز و سایر حقوق مالی

حقوقی مثل حق امتیاز و اختراع همواره ارزش بالایی دارند و قانون مالیات بر ارث نیز برای این حقوق مالی مقرراتی وضع کرده است. وراث طبقه اول برای این دسته از حقوق باید ۱۰٪ از ارزش آن‌ها را به‌عنوان مالیات بپردازند، اما این میزان برای وراث طبقات دوم و سوم به ترتیب ۲۰٪ و ۴۰٪ افزایش می‌یابد. این قوانین نشان می‌دهند که حتی دارایی‌های فکری و حقوقی نیز برای نظام مالیاتی ارزشمند هستند و باید در فرایند امور مالیاتی وراث لحاظ شوند.

۵. مالیات بر ارث اموال و دارایی‌های خارج از کشور

اگر متوفی اموالی خارج از کشور داشته باشد، این اموال هم مشمول مالیات مربوط به ارث خواهند شد، با این تفاوت که مالیات در کشور محل وقوع آن دارایی نیز باید پرداخت شود و پس از آن میزان ۱۰٪ تا ۴۰٪ از ارزش آن به‌عنوان مالیات ارث در ایران محاسبه می‌شود. این موضوع نشان‌دهنده اهمیت توجه به دارایی‌های بین‌المللی در مدیریت هزینه‌های مالیاتی مرتبط با آن‌هاست.

۶. مالیات بر ارث سایر اموال 

دارایی‌های دیگری که در دسته‌های فوق جای نمی‌گیرند، تحت عنوان "سایر اموال" مشمول مالیات مربوط به ارث قرار می‌گیرند. برای این اموال نیز نرخ ۱۰٪ برای طبقه اول و نرخ‌های بالاتر برای طبقات بعدی در نظر گرفته شده است. با این حساب، هرگونه دارایی که باقی‌مانده باشد، حتی اگر کوچک یا غیرمعمول به نظر برسد، باید در این دسته‌بندی قرار گیرد و از نظر مالیاتی مورد بررسی قرار گیرد.

طبقات وراث:

طبقه اول: پدر، مادر، همسر، فرزندان و نوه‌ها.

طبقه دوم: اجداد، برادران، خواهران و فرزندان آن‌ها.

طبقه سوم: عمو، عمه، دایی، خاله و فرزندان آن‌ها.

قانون، با توجه به نزدیک بودن یا دور بودن رابطه وراث با متوفی، نرخ مالیات بر ارث را برای هر طبقه تنظیم کرده است و به همین دلیل، هر چه نسبت دورتر باشد، مالیات نیز بیشتر خواهد بود.

اموال معاف از مالیات بر ارث را بشناسیم

در فرآیند انتقال ارث، آگاهی از اموالی که از این نوع معاف هستند، می‌تواند به وراث کمک کند تا با اطمینان بیشتری به تقسیم دارایی‌ها بپردازند. بر اساس قوانین مالیاتی ایران، برخی از اموال و دارایی‌ها از پرداخت مالیات مربوط به ارث معاف می‌باشند: 

۱. وجوه بازنشستگی و مزایای پایان خدمت:
یکی از مواردی که از مالیات مربوط به ارث معاف است، تمامی حقوق و مزایایی است که متوفی از محل بازنشستگی یا پایان خدمت خود دریافت کرده است. این مبالغ شامل پس‌انداز خدمت، مطالبات بازخریدی، خسارت اخراج و حتی مرخصی‌های استحقاقی استفاده‌نشده است. با این معافیت، وراث نیازی به نگرانی بابت مالیات بر این دارایی‌ها ندارند و می‌توانند بدون نگرانی، از این منابع مالی استفاده کنند.

۲. بیمه‌های اجتماعی و پرداختی‌های بیمه‌ای:
بیمه‌های زندگی و عمر که از طریق مؤسسات بیمه‌ای یا حتی کارفرما به وراث پرداخت می‌شود، جزو منابع معاف از مالیات بر ارث هستند. به عبارتی، مبالغی که در قالب بیمه عمر، خسارت فوت یا دیه به بازماندگان می‌رسد، به عنوان حمایت مالی از سوی قانون‌گذار از مالیات معاف شده‌اند. این معافیت به‌ویژه برای وراثی که متوفی برای امنیت مالی‌شان تدابیر بیمه‌ای در نظر گرفته، اطمینان و آرامش به همراه دارد.

۳. اثاثیه منزل متوفی:
قانون برای اموال و اثاثیه موجود در محل سکونت متوفی استثنای ویژه‌ای قائل شده است. این بدان معناست که کلیه وسایل خانگی و لوازم زندگی که در خانه محل سکونت متوفی قرار دارد، از مالیات مربوط به ارث معاف هستند. این معافیت به وراث کمک می‌کند تا بدون هزینه اضافی از وسایل زندگی متوفی بهره‌مند شوند و احساس نزدیک‌تری به یادگاری‌های او داشته باشند. در واقع تنها مورد مرتبط با معافیت مالیات بر ارث ملک، اثاثیه منزل آن است. 

۴. اموال وقف، نذر یا حبس شده:
اموالی که متوفی در زمان حیات خود برای امور خیریه، نذری یا حبس کرده باشد، به‌طور کامل از مالیات مرتبط ارث معاف هستند. این دارایی‌ها، به شرط تأیید سازمان‌ها و نهادهای دولتی یا خیریه‌های مربوطه، به وراث منتقل نمی‌شوند و به همان هدف موردنظر متوفی اختصاص می‌یابند. این معافیت به وراث امکان می‌دهد تا بدون نگرانی در مورد مالیات، ارزش و نیت معنوی متوفی را در این دارایی‌ها حفظ کنند.

۵. اموال شهدای انقلاب اسلامی:
طبق قانون، تمامی اموال شهدای انقلاب اسلامی که به وراث طبقه اول و دوم منتقل می‌شود، از مالیات بر ارث معاف است. برای استفاده از این معافیت، تأیید بنیاد شهید یا یکی از نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران ضروری است. این معافیت از طرفی احترام به مقام شهدا و از طرف دیگر، حمایت از خانواده‌های آنان را نشان می‌دهد.

چگونه مالیات بر ارث را محاسبه کنیم؟

این نوع مالیات به‌گونه‌ای طراحی شده که بر اساس نوع دارایی‌ها و میزان نزدیکی وراث به متوفی محاسبه می‌شود. هرچه فرد به متوفی نزدیک‌تر باشد، نرخ مالیات کمتر است؛ اما با دورتر شدن رابطه، این نرخ به شکل تصاعدی افزایش می‌یابد. دارایی‌های مختلف، مثل املاک، خودرو، سپرده‌های بانکی و سایر دارایی‌ها، هرکدام نرخ مخصوص به خود را دارند که برای هر طبقه از وراث متفاوت است. به این ترتیب، وراث طبقه اول (مانند فرزندان) مالیات کمتری می‌پردازند، درحالی‌که برای طبقات دوم و سوم (مثل برادرزاده‌ها و عموزاده‌ها) نرخ‌ها بالاتر می‌رود.

مثال محاسبه:
فرض کنید ملکی به ارزش یک میلیارد تومان به یکی از فرزندان متوفی (طبقه اول) به ارث می‌رسد. نرخ مالیات برای وراث طبقه اول ۷.۵٪ است، بنابراین مالیات ارث این ملک برابر با ۷۵ میلیون تومان خواهد بود. اما اگر همین ملک به برادرزاده متوفی (طبقه دوم) برسد، مالیات آن به ۱۵٪ افزایش می‌یابد و در نتیجه، مبلغ مالیات به ۱۵۰ میلیون تومان خواهد رسید.

آموزش گام به گام اخذ گواهی مالیات بر ارث

برای دریافت گواهی مالیات بر ارث، وراث باید طی چند مرحله، مالیات اموال به‌جا‌مانده را پرداخت و روند قانونی انتقال اموال را طی کنند. این گواهی به وراث اجازه می‌دهد مالکیت اموال متوفی را به نام خود ثبت کنند و امکان نقل و انتقالات بعدی را فراهم می‌سازد. در ادامه، مراحل اصلی را به‌طور خلاصه و روان بیان می‌کنیم:

۱. اخذ گواهی انحصار وراثت:
ابتدا وراث باید گواهی انحصار وراثت را از شورای حل اختلاف محل سکونت متوفی دریافت کنند. این گواهی، فهرست وراث قانونی و سهم‌الارث آن‌ها را مشخص می‌کند. برای دریافت آن، فرم مخصوصی در دفاتر اسناد رسمی تکمیل می‌شود و پس از ثبت درخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، گواهی پس از بررسی صادر می‌شود.

۲. تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث:
بعد از اخذ گواهی انحصار وراثت، وراث باید اظهارنامه مالیات بر ارث را تهیه و به اداره امور مالیاتی تحویل دهند. این اظهارنامه فهرست کاملی از اموال متوفی و ارزش آن‌ها را شامل می‌شود و باید حداکثر تا یک سال پس از فوت متوفی تسلیم شود تا مشمول جریمه‌های دیرکرد نگردد.

۳. پرداخت مالیات و دریافت گواهی واریز:
اداره مالیات پس از بررسی اظهارنامه، میزان مالیات بر ارث را محاسبه و اعلام می‌کند. وراث موظفند این مالیات را در مهلت مقرر پرداخت کنند. پس از پرداخت، گواهی واریز مالیات به آن‌ها داده می‌شود که نشان‌دهنده تسویه وظایف مالیاتی است.

۴. دریافت سند تک‌برگ به نام وراث:
در مرحله آخر، وراث می‌توانند با ارائه گواهی انحصار وراثت و گواهی واریز مالیات به دفترخانه، درخواست صدور سند تک‌برگ به نام خود را ثبت کنند. این سند پس از بررسی مدارک توسط اداره ثبت اسناد صادر و به وراث تحویل داده می‌شود.

مدارک لازم برای اخذ گواهی مالیات بر ارث  

برای اخذ گواهی مالیات مرتبط با ارث، ارائه مدارک زیر ضروری است:

• گواهی انحصار وراثت
• اظهارنامه مالیات بر ارث تکمیل‌شده
• مدارک شناسایی متوفی و وراث (شناسنامه و کارت ملی)
• گواهی فوت متوفی
• مدارک اثبات مالکیت متوفی نسبت به اموال و دارایی‌ها
• مدارک مربوط به بدهی‌ها و مطالبات متوفی
• وصیت‌نامه (در صورت وجود)
• وکالت‌نامه یا قیم‌نامه (در صورت وجود وکیل یا قیم)

قوانین مرتبط با مالیات بر ارث

قوانین مالیاتی مرتبط با ارث در ایران بر اساس قانون مالیات‌های مستقیم تدوین شده‌اند و شامل مواد متعددی هستند که نحوه محاسبه، معافیت‌ها، تکالیف وراث و سایر جزئیات را مشخص می‌کنند. در ادامه، مهم‌ترین مواد قانونی مرتبط با مالیات مربوط به ارث به‌همراه توضیحات آن‌ها ارائه شده است:

۱. ماده ۱۷: اموال مشمول مالیات بر ارث
این ماده تعیین می‌کند که کلیه اموال و دارایی‌های متوفی، اعم از منقول و غیرمنقول که در نتیجه فوت به وراث منتقل می‌شوند، مشمول مالیات بر ارث هستند. این اموال شامل سپرده‌های بانکی، اوراق مشارکت، سهام، حق امتیاز، وسایل نقلیه، املاک و سایر حقوق مالی می‌باشند.

۲. ماده ۱۸: طبقات وراث و نرخ‌های مالیاتی
این ماده وراث را به سه طبقه تقسیم می‌کند:

• طبقه اول: پدر، مادر، همسر، فرزندان و نوه‌ها.
• طبقه دوم: اجداد، برادران، خواهران و فرزندان آن‌ها.
• طبقه سوم: عمو، عمه، دایی، خاله و فرزندان آن‌ها.

نرخ‌های مالیاتی بر اساس این طبقات متفاوت است؛ به‌طوری‌که وراث طبقه اول کمترین نرخ و وراث طبقات دوم و سوم به‌ترتیب دو و چهار برابر نرخ طبقه اول را پرداخت می‌کنند.

۳. ماده ۱۹: معافیت‌های مالیاتی
این ماده مشخص می‌کند که برخی از اموال از مالیات بر ارث معاف هستند، از جمله:

• وجوه بازنشستگی، پس‌انداز خدمت و مزایای پایان خدمت.
• بیمه‌های عمر و زندگی.
• اثاثیه منزل محل سکونت متوفی.
• اموالی که به‌صورت وقف، نذر یا حبس درآمده‌اند.
• اموال شهدای انقلاب اسلامی برای وراث طبقات اول و دوم.

۴. ماده ۲۰: وظایف وراث در تسلیم اظهارنامه
بر اساس این ماده، وراث موظف‌اند حداکثر تا یک سال پس از تاریخ فوت متوفی، اظهارنامه مالیات بر ارث را به اداره امور مالیاتی محل سکونت متوفی تسلیم کنند. عدم تسلیم اظهارنامه در مهلت مقرر، مشمول جریمه‌ای معادل ۱۰٪ مالیات متعلق خواهد بود.

۵. ماده ۲۱: تکالیف اشخاص ثالث
این ماده بیان می‌کند که اشخاصی که اموال متوفی نزد آن‌هاست، مانند بانک‌ها و مؤسسات مالی، موظف‌اند قبل از تحویل اموال به وراث، گواهی پرداخت مالیات بر ارث را از وراث دریافت کنند. در غیر این صورت، مسئول پرداخت مالیات خواهند بود.

۶. ماده ۲۲: نحوه محاسبه مالیات بر ارث
این ماده نحوه محاسبه مالیات بر ارث را بر اساس نوع دارایی و ارزش آن مشخص می‌کند. برای مثال، مالیات مرتبط با ارث املاک بر اساس ارزش معاملاتی ملک و نرخ‌های تعیین‌شده برای هر طبقه از وراث محاسبه می‌شود.

۷. ماده ۲۳: پرداخت مالیات و صدور گواهی
بر اساس این ماده، پس از پرداخت مالیات بر ارث توسط وراث، اداره امور مالیاتی گواهی پرداخت مالیات را صادر می‌کند که برای انتقال قانونی اموال به وراث ضروری است.

آگاهی از این مواد قانونی به وراث کمک می‌کند تا با درک بهتری از تکالیف و حقوق خود، فرآیند انتقال ارث را به‌صورت قانونی و با کمترین مشکلات طی کنند.

نکات ماده 17 قانون مالیات های مستقیم در خصوص میزان مالیات بر ارث

• میزان مالیات بر ارث مانده حساب بانکی فرد در هنگام فوت ضرب در ۳% می شود.
• تسلیم اظهارنامه فوت اجباری نیست و اگر پر نکنیم به روش ماده 17 محاسبه می شود و جریمه هم نمی شویم، ولی اگر بخواهیم مصالحه کنیم باید اظهارنامه مربوطه را پر کنیم.
• مهلت ارسال اظهارنامه یکسال هست و اگر تا قبل از یکسال به عنوان مالیات چیزی پرداخت کنیم، بعد از ارسال اظهارنامه می توان مبلغ را عودت داد و مفاصا حساب مالیاتی گرفت.
• بهترین حالت در پرداخت مالیات بر ارث این است که بدهی خود را به سازمان مالیاتی پرداخت کنیم تا اموال آزاد شوند سپس در فاصله یکسال از فوت اظهارنامه خود را تسلیم کنیم تا مبلغ مالیات قطعی مشخص شود.

محاسبه سپرده متوفی :  50.000.000 * 3% = 1.500.000

نکته : ارزش سهام و سپرده به نرخ روز حساب می شوند و آخرین مبلغ رو در نظر می گیرند.

نکته : برای تمام اموال متوفی نحوه محاسبه ارزش دارایی به تاریخ روز هست یعنی اگر سال 95 فوت کند و 98 ورثه به سازمان مالیاتی مراجع کنند اداره دارایی اموال را به تاریخ 98 محاسبه می کند و جریمه تاخیر ندارد. ( تاریخ روز محاسبه جایگزین جریمه می شود )

 ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

نسبت به سهام و سهم الشرکه و حق تقدم آنها یک و نیم (1/5) برابر نرخهای مذکور در تبصره (1) ماده (143) و ماده (143 مکرر) این قانون طبق مقررات مزبور در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث

گفته در تاریخ ثبت انتقال یعنی به تاریخ روز حساب می شود.

توضیحات ماده 143 که در این بند آمده:

• سهام پذیرفته شده در بورس (بهای 5% نرخ معامله) مالیات تعلق می گیرد
• اگر غیر بورسی باشد 4% ارزش اسمی سهام

 ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

• نسبت به حق‌الامتیاز و سایر اموال و حقوق مالی که در بندهای مذکور به آنها تصریح نشده است، به نرخ ده درصد (10%) ارزش روز در تاریخ تحویل یا ثبت انتقال به نام وراث

هر نوع اموال، سرقفلی، حق امتیاز و حق اختراع تماماً توسط کارشناسان دادگستری بررسی می‌شود و در ۱۰% ضرب می‌گردد.

نکته : اگر اموال در بانک های مجاز باشند مشمول جدول ماده 17 و در صورتی که در موسسات و بانک های غیر مجاز باشند مشمول همین بند قانونی(10%) می باشد.

 ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

• نسبت به انواع وسایل نقلیه موتوری، زمینی، دریایی و هوایی به نرخ دو درصد (2%) بهای اعلامی توسط سازمان امور مالیاتی کشور در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث

وسایل نقلیه موتوری مثل تراکتور، ماشین سنگین، هوایی و قایق موتوری و … پس از ارزیابی دارایی در ۲% ضرب می‌شوند. پس مالیات بر ارث وسایل نقلیه و مابقی اموال به نرخ روز حساب می شود  نتیجتا این بند به سود وراث می باشد چرا که بعد از مدتی ارزش وسایل نقلیه کم می شود.

 ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

• نسبت به املاک و حق واگذاری محل یک و نیم (1/5) برابر نرخهای مذکور در ماده (59) این قانون به مأخذ ارزش معاملاتی املاک و یا به مأخذ ارزش روز حق واگذاری حسب مورد، در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث

1.5 برابر نرخ های ماده 59 رعایت می شود.

نکته : اگر سند به شرط صلح عمری باشد هنگام فوت مالیات به ارث مربوطه محاسبه می شود و ورثه مشمول درامد اتفاقی می شود.

 ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

4- نسبت به اموال و دارایی‌های متعلق به متوفای ایرانی که در خارج از کشور واقع شده است پس از کسر مالیات ارثی که از آن بابت به دولت محل وقوع اموال و دارایی‌ها پرداخت شده است به نرخ ده درصد (10%) ارزش ماترک که مأخذ محاسبه مالیات بر ارث در کشور محل وقوع مال قرار گرفته است. در صورت عدم شمول مالیات ارث در کشور مزبور به مأخذ ارزش روز انتقال یا تحویل به نام وراث

ارزش مال در کشور خارجی ملاک است. مالیاتی که از طرف متوفی به آن کشور پرداخته *10%

اگر مالیاتی به کشور خارجی پرداخت نکرده از طریق کنسول گری به ارزش روز محاسبه می شود.(به نرخ روز تسعیر می شود)

تبصره 1- محاسبه و أخذ مالیات بر ارث در مورد متوفیان قبل از لازم الاجراء شدن این قانون (1/1/1395) اعم از اینکه پرونده مالیاتی برای آنها تشکیل شده یا نشده باشد، مشمول حکم این ماده نخواهد بود.

نحوه محاسبه مالیات بر ارث

تبصره 2- نرخهای مذکور در این ماده مربوط به وراث طبقه اول است. در صورتی که وراث طبقات دوم و سوم باشند، نرخ های مذکور در این ماده به ترتیب دو و چهار برابر خواهد شد.

نرخ های مندرج در خصوص میزان مالیات بر ارث در ماده 17 برای وراث طبقه اول است. طبق جدول مالیات بر ارث برای طبقه دوم و سوم نرخ 2 برابر و 4 برابر می شود. یعنی :

  ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

تبصره 3- درصورتی که متوفی و وراث، تبعه خارجی باشند، اموال و دارایی‌های متوفی که در ایران واقع است، مشمول مالیات به نرخ وراث طبقه اول خواهد بود.

اگر یک فرد خارجی در ایران فوت کند مالیاتش به نرخ طبقه اول محاسبه می شود.

 ♦ ♦ ♦ ♦

تبصره 4- در مواردی که وراث سهم خود از اموال موضوع بندهای (2)، (4) و (5) این ماده را به اشخاص ثالث یا وراث دیگر انتقال دهند، علاوه بر مالیات بر ارث به شرح این فصل، مشمول مالیات طبق مقررات فصول مربوط خواهند بود.

یعنی اگر وراث سهم خود را به یکی از دستگاه های دولتی (شهرداری، وزارتخانه و…) انتقال دهند علاوه بر میزان درصدی که در ماده 17 گفته شد درصدی دیگر هم گرفته می‌شود که در ادامه گفته می‌شود.

 ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

تبصره 5- حقوق ناشی از عقود اجاره به شرط تملیک^* با بانکها و سایر نهادهای مالی و اعتباری، نسبت به عرصه و اعیان املاک بر اساس ارزش معاملاتی در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث محاسبه خواهد شد.

چنانچه این اموال مورد ارث در زمان مرگ شخص به اجاره داده شده باشد باید وراث صبر کنند تا زمان پایان اجاره تمام شود برای بانکها و نهادها چنانچه به شرط تملیک بوده باشد (یعنی اختیار تام به مستأجر داده می‌شود نسبت به اموال مورد اجاره) می‌توانند از همان تاریخ انتقال اجاره نامه جدید با نرخ جدید ثبت شود.

مالیات با ارث یکی از انواع مالیات‌های غیرمستقیم است که بر اساس مالکیت وراثتی اموال و دارایی‌ها به صورت ارثی به پرداخت در می‌آید. برای کسب دانش کافی در زمینه این مالیات ، می‌توانید از آموزش مالیات بر ارث ، آموزش تنظیم اظهارنامه مالیات و آموزش حسابداری مالیات ارث استفاده کنید. در این آموزش شما با مفاهیم اصلی این نوع مالیات و روش‌های پرداخت آن آشنا می‌شوید. در آموزش اظهارنامه ، نحوه تهیه و ارائه اظهارنامه مالیات بر ارث را یاد می‌گیرید. همچنین در آموزش حسابداری مالیات ارث ، با روش‌های محاسبه و حسابداری آن آشنا می‌شوید. با داشتن دانش کافی در زمینه محاسبه میزان آن می‌توانید در پرداخت مالیات و ارائه اظهارنامه آن بهتر عمل کنید و از این طریق هزینه‌های ناشی از پرداخت جریمه‌های مالیاتی را کاهش دهید و میزان این مالیات را محاسبه کنید. 

چطور با آموزش مالیات بر ارث سهم الارث بیشتری داشته باشیم؟

مالیات سهم الارث یکی از مسائل پیچیده و مهم در مالیات است که نیازمند آگاهی و تحلیل دقیقی از قوانین مالیاتی است. اما با رعایت چند نکته و آگاهی از موارد مرتبط با میزان مالیات بر ارث ، می توانید سهم الارث بیشتری دریافت کنید. در ادامه چند راهکار جهت بهبود سهم الارث شما آورده شده است:

1. آگاهی از قوانین مالیاتی: برای افزایش سهم الارث خود، باید با قوانین مالیاتی مرتبط با سهم الارث آشنا باشید. باید با مفاهیمی مانند حد اعمال مالیات، معافیت های مالیاتی، اعتبارات مالیاتی و کسورات مالیاتی آشنا شوید تا بتوانید به بهترین شکل ممکن از مزایای مالیاتی بهره ببرید و تا حد امکان و قانونی پرداخت مالیات بر ارث را کاهش دهید.
2. ارائه مدارک و اطلاعات دقیق: برای دریافت سهم الارث بیشتر، باید مطمئن شوید که تمام مدارک و اطلاعات مورد نیاز در اختیار شما قرار دارد. باید اطمینان حاصل شود که تمام مستندات مالیاتی مرتبط با عملیات مالیاتی به درستی و دقیقی ثبت شده است. همچنین باید گفت در چنین صورتی است که می توان مطمئن بود میزان مالیات دقیق مشخص شده است.
3. بهره‌مندی از معافیت مالیاتی: برای افزایش سهم الارث خود، باید با آموزش معاف از مالیات مرتبط با سهم الارث آشنا شوید. معافیت‌های مالیاتی شامل معافیت از مالیات بر ارث و معافیت از مالیات بر درآمد است. بررسی این معافیت‌ها و برنامه‌ریزی بهتر برای بهره‌مندی از آن‌ها می‌تواند به شما کمک کند تا سهم الارث خود را افزایش دهید.
4. مشاوره با یک حسابدار مالیاتی: مشاوره با یک حسابدار مالیاتی می تواند به شما کمک کند تا به بهترین شکل ممکن از مزایای مالیاتی بهره ببرید و با دانستن میزان مالیات بر ارث دقیق از پرداخت مبالغ اشتباه اجتناب کنید. حسابدار مالیاتی می تواند به شما کمک کند تا قوانین مالیاتی را درک کنید، مدارک و اطلاعات مالیاتی مورد نیاز را آماده کنید و در نتیجه سهم الارث خود را افزایش دهید.
5. برنامه‌ریزی مالی دقیق: برنامه‌ریزی مالی دقیق می تواند به شما کمک کند تا سهم الارث خود را افزایش دهید. باید برنامه‌ریزی دقیقی برای مدیریت مالی خود داشته باشید و هزینه‌های خود را کاهش دهید. این برنامه‌ریزی می تواند شامل ایجاد یک بودجه، کاهش هزینه‌های غیرضروری، سرمایه‌گذاری در پروژه‌های سودآور و مدیریت بهتر دارایی‌های شما باشد.

با رعایت این نکات در خصوص میزان مالیات بر ارث ، می توانید سهم الارث بیشتری دریافت کنید. برای بهبود مدیریت مالی خود و کسب اطلاعات بیشتر درباره مالیات ارث بهترین راه حل مشاوره مالیاتی با یک حسابدار مالیاتی است.

مالیات بر ارث ملک

لزوم پرداخت مالیات بر ارث ملک

•  طبقه وراث: وراث به سه طبقه تقسیم می‌شوند که در ادامه بیشتر به آن ها می پردازیم. نکته مهم این است که میزان مالیات بر ارث با توجه به نسبت وارث به مورث مشخص می شود.
•  ارزش ملک: ارزش ملک بر اساس نرخ‌های معاملاتی املاک که توسط سازمان امور مالیاتی کشور تعیین می‌شود، محاسبه می‌شود.
•  تاریخ فوت متوفی: در صورتی که متوفی قبل از سال ۱۳۹۵ فوت شده باشد، میزان مالیات بر ارث متفاوت خواهد بود.

نحوه محاسبه مالیات بر ارث ملک

مالیات بر ارث ملک در ایران، بر اساس قانون مالیات های مستقیم، محاسبه می شود. طبق این قانون، نرخ مالیات بر ارث ملک ، بر اساس ارزش ملک و طبقه وارث تعیین می شود. طبقات وارث، به شرح زیر است:

جدول طبقات وارث

نکات طبقات ارث

یکی از موارد مهم در بررسی نحوه محاسبه مالیات بر ارث طبقات ارث است:

• طبقه اول وارثان، حق اولویت در ارث دارند. در صورتی که طبقه اول وارثان وجود نداشته باشند، طبقه دوم وارثان حق ارث را خواهند داشت. در صورتی که طبقه دوم وارثان نیز وجود نداشته باشند، طبقه سوم وارثان حق ارث را خواهند داشت.
• همسر متوفی، همیشه در طبقه اول وارثان قرار دارد. فرزندان متوفی، در صورتی که در زمان فوت متوفی، زنده باشند، در طبقه اول وارثان قرار خواهند داشت. پدر و مادر متوفی، در صورتی که در زمان فوت متوفی، زنده باشند، در طبقه اول وراث قرار خواهند داشت.
• پدربزرگ و مادربزرگ متوفی، در صورتی که در زمان فوت متوفی، زنده باشند، در طبقه دوم وارثان قرار خواهند داشت. خواهر و برادر متوفی، در صورتی که در زمان فوت متوفی، زنده باشند، در طبقه دوم وارثان قرار خواهند داشت. فرزندان خواهر و برادر متوفی، در صورتی که در زمان فوت متوفی، زنده باشند، در طبقه دوم وراث قرار خواهند داشت.
• عمو، عمه، خاله و دایی متوفی، در صورتی که در زمان فوت متوفی، زنده باشند، در طبقه سوم وارثان قرار خواهند داشت. فرزندان عمو، عمه، خاله و دایی متوفی، در صورتی که در زمان فوت متوفی، زنده باشند، در طبقه سوم وارثان قرار خواهند داشت.

نرخ مالیات بر ارث بر اساس طبقات

روش های انتقال مالکیت ملک پس از مرگ

مالکیت ملک ، می تواند از طریق وصیت، یا از طریق قانون ارث، به شخص دیگری منتقل شود:

• وصیت : در صورتی که ملک، از طریق وصیت به شخص دیگری منتقل شود، وراث باید مالیات بر ارث ملک را پرداخت کنند.
• ارث : در صورتی که ملک، از طریق قانون ماترک به شخص دیگری منتقل شود، وراث ممکن است مجبور به پرداخت مالیات بر ارث ملک نباشند.

روش محاسبه میزان مالیات بر ارث ملک

مالیات بر ارث ملک ، یک مالیات مهم است که باید توسط وراث ملک پرداخت شود. وراث باید قبل از فروش ملک، مالیات ارث ملک را پرداخت کنند و به عنوان یکی از مدارک مهم در زمان انتقال مفاصا حساب مالیات بر ارث ملک اخذ می شود. در صورتی که وراث مالیات مربوطه را پرداخت نکنند، ممکن است مجبور به پرداخت جریمه شوند. برای محاسبه مالیات بر ارث ملک ، باید ارزش ملک، طبقه وارث و تعداد وراث را مشخص کرد. سپس، با استفاده از فرمول زیر، مالیات بر ارث ملک محاسبه می شود:

مالیات بر ارث ملک = (ارزش ملک x نرخ مالیات) / تعداد وراث

برای مثال، اگر ارزش ملک 100 میلیون تومان باشد، نرخ مالیات بر ارث ملک برای آن 5% باشد و تعداد وراث 2 نفر باشد، مالیات بر ارث ملک ، 250000 تومان خواهد بود. لذا باید گفت این نوع مالیات ، یک مالیات مهم است که باید توسط وراث ملک پرداخت شود. وراث باید قبل از فروش ملک، مالیات ارث ملک را پرداخت کنند. در صورتی که وراث مالیات را پرداخت نکنند، ممکن است مجبور به پرداخت جریمه علاوه بر پرداخت مالیات بر ارث ملک شوند. در نهایت باید گفت برای محاسبه دقیق این نوع مالیات و همچنین جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی، توصیه می‌شود که با یک مشاور مالیاتی مشورت کنید. یک مشاور مالیاتی می‌تواند به شما کمک کند تا اظهارنامه مالیات بر ارث ملک و سایر اموال را به درستی تکمیل کنید و مالیات خود را به طور کامل پرداخت کنید.

چگونگی کاهش بار مالیات بر وراث

مالیات بر ارث، یکی از منابع درآمدی مهم دولت است. این مالیات، به دولت کمک می‌کند تا هزینه‌های عمومی خود را تأمین کند. همچنین، مالیات بر ارث ، می‌تواند به کاهش نابرابری‌های اقتصادی کمک کند. این مالیات، از انتقال ثروت از نسلی به نسل دیگر جلوگیری می‌کند و به این ترتیب، به حفظ عدالت اجتماعی کمک می‌کند. وارثان می‌توانند با استفاده از راهکارهای زیر، بار مالیات بر ارث خود را کاهش دهند:

• تنظیم برنامه‌ریزی مالیاتی: وراث می‌توانند با مشاوره با یک متخصص مالیات، برنامه‌ریزی مالیاتی مناسبی برای خود انجام دهند. این برنامه‌ریزی می‌تواند به کاهش مالیات بر ارث کمک کند.
• انجام اقدامات قانونی: وراث می‌توانند با انجام اقدامات قانونی، از پرداخت مالیات بر ارث جلوگیری کنند. به عنوان مثال، وراث می‌توانند اموال خود را به شکلی به ارث بگذارند که از پرداخت مالیات معاف باشد.
• استفاده از معافیت‌های مالیاتی: وراث می‌توانند از معافیت‌های مالیاتی موجود برای کاهش مالیات بر ارث خود استفاده کنند. به عنوان مثال، وراث می‌توانند اموال خود را به بنیادها و مؤسسات خیریه و عام‌المنفعه ببخشند.

امیدواریم این مقاله اطلاعات مفیدی در خصوص آموزش مالیات بر ارث در اختیار شما قرار داده باشد. در صورت نیاز به مشاوره تخصصی، توصیه می شود با کارشناسان حقوقی و مالیاتی مجرب راوی حساب مشورت نمایید.

سوالات متداول در خصوص مالیات بر ارث 

سوال: مالیات بر ارث چگونه محاسبه میشود ؟ 

پاسخ: محاسبه مالیات بر ارث به دو عامل اصلی بستگی دارد: نوع دارایی) مالیات بر ارث برای اموال مختلف مانند خانه، زمین، خودرو و غیره، قوانین و نرخ های متفاوتی دارد. طبقه ورثه) قانون مالیات بر ارث، ورثه را بر اساس رابطه خویشاوندی با فرد متوفی طبقه بندی می کند. هر طبقه از ورثه مشمول نرخ مالیات متفاوتی است.