26- بخشنامه شماره 97/429761 مورخ 1397/12/04; ابلاغ بخش دوم و پاياني ترجمه بال (3)

شماره: 97-429761
تاریخ: ۱۳۹۷/۱۲/۰۴ 

جهت اطلاع مدیران عامل محترم بانکهای دولتی غیر دولتی شرکت دولتی پست بانک موسسات اعتباری غیربانکی و بانک مشترک ایران ونزوئلا ارسال میشود.
با سلام
احتراما همان گونه که مستحضرند تلاش به منظور حفظ ثبات و سلامت نظام بانکی همواره یکی از دغدغه های نهادهای نظارت بانکی کشورها و همچنین مؤسسات و نهادهای بین المللی از جمله کمیته نظارت بانکی بال بوده است. کمیته بال به عنوان اصلی ترین نهاد بین المللی در خصوص تدوین استانداردها و رهنمودهای نظارت بانکی از دهه ۱۹۸۰ با انتشار اسناد و مستندات مختلف سطح استانداردهای مربوط به الزامات احتیاطی که مهمترین أن حداقل الزامات کفایت سرمایه است را ارتقاء داده است. این کمیته در سال ۱۹۸۸ استاندارد نحوه محاسبه کفایت سرمایه بانکها موسوم به بال (۱) را منتشر کرد با توجه به محدودیتهای سند بال (۱) و نیز گسترش سطح پیچیدگی بازارهای مالی که ارتباط تنگاتنگی با سیستم بانکی داشت در سال ۱۹۹۹ کمیته بال چارچوب جدیدی را با هدف ارتقای ثبات و سلامت سیستمهای بانکی و حفظ سطح مناسب سرمایه ارایه نمود که منجر به تدوین چارچوب مقررات بال (۲) شد. از جمله ویژگیهای برجسته مقررات بال (۲) باید به وجود سه رکن (Pillar) اصلی در آن اشاره کرد: ۱ حداقل سرمایه مورد نیاز .. فرآیند بررسی نظارتی و ۳ نظم بازار هم زمان با دوره زمانی مربوط به اجرایی کردن استاندارد بال (۲) با شکل گیری بحران مالی در سالهای ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ میلادی که به بخش بانکی سرایت کرد و باعث کاهش سطح ثبات و سلامت سیستم بانکی گردید کمیته بال به دنبال رفع کاستیهای موجود در سند بال (۲) گردید. لذا به منظور رفع کاستیهای مذکور در دست یابی به اهداف اولیه از جمله تضمین سلامت و ثبات سیستم بانکی و نیز وقوع بحران مالی که حاکی از عدم کفایت سطوح سرمایه نهادهای بانکی و پایین آمدن کیفیت سرمایه بانکها بود تغییراتی در مقررات و استانداردهای بال ایجاد شد که نهایتا تحت عنوان قوانین و مقررات بال (۳) ارایه گردید. البته شایان ذکر است معرفی مقررات بال (۳) به معنی کنار رفتن استاندارد بال (۲) نبوده و باید به عنوان سندی مکمل در کنار سند بال (۲) باید در نظر گرفته شود سند بال (۳) بیشتر ناظر بر صورت نسبت کفایت سرمایه یعنی سرمایه نظارتی است. چارچوب مقررات معرفی شده در سند بال (۳) بر افزایش سطح استحکام و انعطاف پذیری سیستم بانکی استوار است چرا که سیستم بانکی مستحکم و مقاوم در برابر بحران پایه رشد اقتصادی پایدار در هر کشوری به شمار میآید سند بال (۳) بیانگر اصلاحات انجام گرفته در سند بال (۲) توسط کمیته بال به منظور تقویت قواعد مربوط به سرمایه و نقدینگی با هدف بهبود سطح انعطاف و مقاومت بخش بانکی میباشد از جمله مهم ترین ویژگی های سند بال (۳) باید به ارتقاء کیفیت و کمیت سرمایه اشاره نمود بر این اساس توجه خاصی به با کیفیت ترین بخش سرمایه هر بانک یعنی سهام عادی لایه (۱) یا (CETI) شده است. در سند مذکور نسبت سهام عادی لایه (۱) به دارایی های موزون به ریسک ۴۵ تعیین شده است. همچنین نسبت سرمایه لایه (۱) باید همواره به میزان حداقل و نسبت کل سرمایه مجموع سرمایه لایه ۱ و سرمایه لایه (۲) باید همواره حداقل به میزان ۸ از دارایی های موزون شده به ریسک باشد در کنار این الزامات بال (۳) دو سیر سرمایه حفاظتی و سپر ضد چرخه ای که هر کدام به میزان ۲٫۵ تعیین شده اند را معرفی نموده است. همچنین برای بانکهای مهم سیستمی الزامات سرمایه ای بالاتر حداکثر معادل ۲٫۵ الزامی گردیده است. در واقع از آنجا که به هم پیوستگی های بیش از حد در میان بانک های مهم سیستمی باعث انتقال شوکهای بانکی به سیستم مالی و اقتصادی میگردد بانکهای مهم سیستمی لازم است سرمایه برای جذب زبان فراتر از حداقل استاندارد مورد نیاز داشته باشند که این موضوع در سند بال (۳) مورد توجه قرار گرفته است. از دیگر مشخصه های مهم سند بال (۳) معرفی نسبت اهرمی است. بر این اساس کمیته بال با هدف محدود کردن سطح اهرمی در بخش بانکی و نیز معرفی یک نسبت اضافی برای سرمایه که شفاف ساده و مستقل از ریسک های اعتباری عملیاتی و بازار باشد مجموعه الزامات مربوط به نسبت اهرمی را معرفی نموده است. همان گونه که مستحضرند ترجمه بخش اول سند بال (۳) قبلا طی بخشنامه شماره ۹۶٫۲۱۶۹۹۵ مورخ ۱۳۹۶٫۷٫۱۵ ابلاغ گردید. در بخش اول سند مزبور به موضوعاتی از قبیل مفهوم و تعریف سرمایه و تعیین ویژگی های هر کدام از اجزای سرمایه (CET1) سرمایه لایه (۱) سرمایه لایه (۲) و انواع سپر سرمایه ای پرداخته شد. بخش دوم ترجمه سند بال (۳) مقولات زیر را در بر می گیرد تعدیلات نظارتی مربوط به سرمایه الزامات مربوط به افشاء ترتیبات مربوط به دوره گذار در خصوص نگهداری اجزای مختلف سرمایه پوشش ریسک سپر سرمایه حفاظتی و سیر ضد چرخه ای نسبت اهرمی با ذکر مقدمه فوق به پیوست بخش دوم و پایانی ترجمه بال (۳) ایفاد میگردد در نظر است که کل این مجموعه به زودی به شکل یکجا و مدون در قالب کتابی تدوین و منتشر گردد. شایان ذکر است اداره مطالعات و مقررات بانکی از هرگونه اظهار نظر اصلاحی و یا تکمیلی در خصوص سند مزبور استقبال مینماید. امید می رود با ترجمه و انتشار اسناد معتبر بین المللی بتوان گام مهمی در ارتقاء سطح دانش مدیریت ریسک و سرمایه در بانک ها و نیز بهبود نظارت مبتنی بر ریسک توسط بانک مرکزی و همچنین نزدیک شدن چارچوب فعالیت بانکی و نیز سیستم نظارت بانکی به استانداردهای جهانی برداشت ان شاء... 

مدیریت کل مقررات مجوزهای بانکی و مبارزه با پولشویی
اداره مطالعات و مقررات بانکی
حمیدرضا غنی آبادی