فهرست

	شماره بند
کلیات
دامنه کاربرد	1-5
تاریخ اجرا	6
اهداف	7
تعریف	8
الزامات
تعیین مسائل عمده حسابرسی	9-10
اطلاع رسانی مسائل عمده حسابرسی	11-16
اطلاع رسانی به ارکان راهبری	17
مستندسازی	18
توضیحات کاربردی
دامنه کاربرد	ت-۱ تا ت-۸
تعیین مسائل عمده حسابرسی	ت-9 تا ت-30
اطلاع رسانی مسائل عمده حسابرسی	ت-31 تا ت-59
اطلاع رسانی به ارکان راهبری	ت-60 تا ت-63
مستندسازی	ت-64

این استاندارد باید همراه با استاندارد حسابرسی ۲۰۰ "اهداف کلی حسابرس مستقل و انجام حسابرسی" طبق استانداردهای حسابرسی مطالعه شود.

 

کلیات
دامنه کاربرد
۱. در این استاندارد، مسئولیت حسابرس در خصوص اطلاع رسانی مسائل عمده حسابرسی در گزارش حسابرس مطرح می شود. در این استاندارد، قضاوت حسابرس درباره آنچه به عنوان مسائل عمده حسابرسی اطلاع رسانی میشود و همچنین شکل و محتوای اطلاع رسانی مسائل عمده حسابرسی در گزارش حسابرس مورد بحث قرار می گیرد.

2. هدف از اطلاع رسانی مسائل عمده حسابرسی، تقویت خاصیت پیام رسانی گزارش حسابرس از طریق شفاف سازی بیشـتـر کـار حسابرسی انجام شده است. اطلاع رسانی مسائل عمده حسابرسی، اطلاعات بیشتری را برای استفاده کنندگان مورد نظر صورتهای مالی (از این پس، استفاده کنندگان مورد نظر) فراهم میآورد تا به این وسیله، به آنان در شناخت مسائلی کـه بـه قضاوت حرفه ای حسابرس در حسابرسی صورتهای مالی دوره جاری، دارای بیشترین اهمیت بوده اند، کمک کند.

افزون بـر این، اطلاع رسانی مسائل عمده حسابرسی می تواند به استفاده کنندگان مورد نظر در شناخت واحد تجاری و حوزه های مستلزم قضاوت های عمده مدیران اجرایی در صورتهای مالی حسابرسی شده کمک کند. (رک بندهای ت - ۱ تا ت-۴)

3. همچنین اطلاع رسانی مسائل عمده حسابرسی در گزارش حسابرس می تواند مبنایی را برای استفاده کنندگان مورد نظر فراهم تا ارتباط بهتری با مدیران اجرایی و ارکان راهبری در خصوص مسائل خاص مرتبط با واحد تجاری، صورتهای مالی حسابرسی شده، یا کار حسابرسی انجام شده، داشته باشند.

4. اطلاع رسانی مسائل عمده حسابرسی در گزارش حسابرس در همان چارچوبی انجام میشود که اظهارنظر حسابرس نسبت بـه صورتهای مالی به عنوان یک مجموعه واحد ارائه میشود. مسائل عمده حسابرسی در گزارش حسابرس، به منزله موارد زیر نیست:

الف. جایگزین الزامات افشا در صورتهای مالی که طبق چارچوب گزارشگری مالی مربوط، بر عهده مدیران اجرایی است یا افشای اطلاعات دیگری که به هر ترتیب برای دستیابی به ارائه منصفانه ضروری است،

 

ب. جایگزین تعدیل اظهار نظر حسابرس در مواردی که شرایط خاص یک کار حسابرسی طبق استاندارد ۷۰۵، این تعدیل را ایجاب می کند،

 

پ. جایگزین گزارشگری طبق استاندارد ۵۷۰ در مواردی که ابهامی با اهمیت در ارتباط با رویدادها یا شرایطی وجود دارد که میتواند تردیدی عمده نسبت به توانایی واحد تجاری به ادامه فعالیت ایجاد کند، یا

 

ت- اظهار نظری جداگانه نسبت به یک موضوع خاص (رک: بندهای ت-۵ تا ت-۸)

 

5. این استاندارد برای حسابرسی مجموعه کامل صورتهای مالی با مقاصد عمومی شرکتهای پذیرفته شده در بورس و شرایطی که حسابرس بنا به ملاحظات دیگری قصد دارد مسائل عمده حسابرسی را در گزارش خود اطلاع رسانی کند، کاربرد دارد.

به علاوه، این استاندارد در شرایطی که حسابرس طبق قوانین یا مقررات ملزم به اطلاع رسانی مسائل عمده حسابرسی در گزارش حسابرس است نیز کاربرد دارد. با وجود این استاندارد ۷۰۵، حسابرس را از اطلاع رسانی مسائل عمده حسابرسی هنگام ارائـه عدم اظهار نظر نسبت به صورتهای مالی منع میکند مگر اینکه گزارش موارد مذکور طبق قوانین یا مقررات الزامی باشد.

تاریخ اجرا
6. این استاندارد برای حسابرسی صورتهای مالی که دوره مالی آنها از اول فروردین ۱۴۰۱ و پس از آن شروع می شود، لازم الاجراست.

 

اهداف

7. اهداف حسابرس عبارت از تعیین مسائل عمده حسابرسی و اطلاع رسانی این مسائل از طریق توصیف آنها در گزارش حسابرس، همراه با اظهار نظر نسبت به صورتهای مالی است.

 

تعریف
8. در استانداردهای حسابرسی، اصطلاح زیر با معنای مشخص شده برای آن بکار رفته است:

 

مسائل عمده حسابرسی - مسائلی که به قضاوت حرفهای حسابرس، در حسابرسی صورتهای مالی دوره جاری، دارای بیشترین اهمیت بوده اند. مسائل عمده حسابرسی از میان موضوعات اطلاع رسانی شده به ارکان راهبری انتخاب میشوند.

 

الزامات
تعیین مسائل عمده حسابرسی
9. حسابرس باید از میان موضوعات اطلاع رسانی شده به ارکان راهبری، مسائلی را که مستلزم توجه خاص حسابرس در انجام کار حسابرسی بوده است، تعیین کند. به این منظور، حسابرس باید موارد زیر را مورد توجه قرار دهد: (رک: بندهای ت ـ ۹ تا ت ـ ۱۸)

 

الف. حوزه هایی که بر مبنای ارزیابی حسابرس، خطر تحریف با اهمیت در آنها بالاتر است، یا خطرهای عمده ای که طبق استاندارد ۳۳۱۵ توسط حسابرس مشخص گردیده است. (رک: بندهای ت۱۹ تا ت-۲۲)

ب. قضاوت های عمده حسابرس در ارتباط با بخشهایی از صورتهای مالی که متضمن قضاوتهای عمده مدیران اجرایی بوده است، از جمله براوردهای حسابداری که میزان ابهام در براورد آنها بالا تشخیص داده شده است. (رک: بندهای ت - ۲۳ و ت - ۲۴)

 

پ. آثار رویدادها یا معاملات عمده واقع شده طی دوره، بر حسابرسی (رک: بندهای ت-۲۵ و ت-۲۶)

10.حسابرس باید مشخص کند کدام یک از مسائل تعیین شده طبق بند ۹، در حسابرسی صورتهای مالی دوره جاری دارای بیشترین اهمیت بوده اند و از این رو مسائل عمده حسابرسی به شمار میروند. (رک: بندهای ت-۹ تا ۱۱ و ت-۲۷، تا ت-۳۰)

اطلاع رسانی مسائل عمده حسابرسی
11. حسابرس باید هر یک از مسائل عمده حسابرسی را با استفاده از یک عنوان فرعی مناسب، در بخش مجزایی از گزارش حسابرس با عنوان «مسائل عمده حسابرسی» توصیف کند، مگر آن که شرایط مندرج در بندهای ۱۴ و ۱۵ کاربرد داشته باشد. در ابتدای ایــن بخش از گزارش حسابرس باید بیان شود که:

الف. مسائل عمده حسابرسی، مسائلی هستند که به قضاوت حرفه ای حسابرس در حسابرسی صورتهای مالی دوره جاری، دارای بیشترین اهمیت بوده اند.

ب. این مسائل در چارچوب حسابرسی صورتهای مالی به عنوان یک مجموعه واحد، و به منظور اظهار نظر نسبت به صورتهای مالی، مورد توجه و رسیدگی قرار گرفته اند و حسابرس، اظهار نظر جداگانه ای نسبت به این مسائل ارائه نمیکند. (رک: بندهای ت-۳۱ تا ت-۳۳)

مسائل عمده حسابرسی جایگزینی برای اظهار نظر تعدیل شده نیست
۱۲. هنگامی که حسابرس، به تبع شرایط موجود باید نظر خود را طبق استاندارد ۷۰۵ تعدیل کند، نباید وجود چنین شرایطی را در بخش مسائل عمده حسابرسی در گزارش خود اطلاع رسانی کند. (رک: بند ت ـ ۵)

توصیف جداگانه مسائل عمده حسابرسی
۱۳. در توصیف هر یک از مسائل عمده حسابرسی در بخش «مسائل عمده حسابرسی» در گزارش حسابرس باید به اطلاعات افشا شده مرتبط با این مسائل در صورتهای مالی (در صورت وجود) و همچنین موارد زیر اشاره شود: (رک بندهای ت۳۴ تا ت-۴۱)

 

الف. دلیل اینکه چرا مسئله مورد نظر به عنوان یکی از مسائلی که در کار حسابرسی دارای بیشترین اهمیت بوده و در نتیجه به عنوان یکی از مسائل عمده حسابرسی تعیین شده است، و (رک: بندهای ت-۴۲ تا ت-۴۵)

ب. نحوه برخورد با مسئله مزبور در کار حسابرسی (رک: بندهای ت۴۶ تا ت-۵۱)

شرایطی که در آن مسائل عمده حسابرسی در گزارش حسابرس اطلاع رسانی نمی شود
۱۴. حسابرس باید یکایک مسائل عمده حسابرسی را در گزارش حسابرس توصیف کند، مگر: (رک بندهای ت-۵۳ تا ت-۵۶)

 

الف. در مواردی که قوانین یا مقررات افشای عمومی آن مسائل را منع کرده باشد، یا (رک: بند ت - ۵۲)

ب. در شرایط بسیار نادر، که حسابرس تشخیص میدهد مسئله مورد نظر نباید در گزارش حسابرس اطلاع رسانی شود زیرا بـه طور معقول انتظار میرود پیامدهای منفی اطلاع رسانی آن بیش از منافع عمومی حاصل از اطلاع رسانی باشد. این شرایط در مواردی که واحد تجاری اطلاعاتی را در خصوص مسئله مورد نظر به صورت عمومی افشا کرده است، کاربرد ندارد.

 

ارتباط بین توصیف مسائل عمده حسابرسی و سایر عناصری که باید در گزارش حسابرس درج شود
۱۵. مسئله ای که طبق استاندارد ۷۰۵، سبب تعدیل اظهار نظر میشود یا طبق استاندارد ۵۷۰، ابهامی با اهمیت در ارتباط با رویدادها یا شرایطی ایجاد می کند که میتواند باعث تردیدی عمده نسبت به توانایی واحد تجاری برای تداوم فعالیت شود، ماهیتاً جزو مسائل عمده حسابرسی محسوب میشود.

با این حال، در چنین شرایطی، این گونه مسائل نباید در بخش مسائل عمده حسابرسی در گزارش حسابرس درج شوند و الزامات مندرج در بندهای ۱۳ و ۱۴ کاربرد ندارد. در عوض، حسابرس باید:

الف. در گزارش این مسائل، طبق استاندارد(های) حسابرسی مربوط عمل کند، و

ب. در بخش مسائل عمده حسابرسی، به بخش مبانی اظهار نظر مشروط (مردود) یا بخش ابهام با اهمیت در ارتباط با تداوم فعالیت اشاره کند. (رک: بندهای ت -۶ و ت-۷)

شکل و محتوای بخش مسائل عمده حسابرسی در سایر شرایط
۱۶. اگر حسابرس، با توجه به واقعیتها و شرایط واحد تجاری و کار حسابرسی به این نتیجه برسد که هیچ گونه مسائل عمده حسابرسی برای اطلاع رسانی وجود ندارد یا تنها مسائل عمده حسابرسی که قابل اطلاع رسانی است، مسائل اشاره شده در بند ۱۵ این استاندارد میباشد، حسابرس باید گزاره ای را که گویای این واقعیت است، در بخش «مسائل عمده حسابرسی» در گزارش حسابرس درج کند (رک بندهای ت-۵۷ تا ت-۵۹)

 

اطلاع رسانی به ارکان راهبری
۱۷. حسابرس باید موارد زیر را به ارکان راهبری اطلاع رسانی کند

 

الف. مسائلی که حسابرس آنها را به عنوان مسائل عمده حسابرسی تعیین کرده است، یا

ب. در موارد مقتضی، به تبع واقعیتها و شرایط واحد تجاری و کار حسابرسی، درج این نتیجه گیری حسابرس که هیچ گونه مسائل عمده حسابرسی برای اطلاع رسانی در گزارش حسابرس وجود ندارد. (رک: بندهای ت-۶۰ تا ت-۶۳)

حسابرس باید موارد زیر را مستند کند: (رک: بند ت-۶۴)

 

الف. مسائلی که طبق مفاد بند ۹، مستلزم توجه خاص حسابرس بوده اند و منطقی که حسابرس بکار گرفته است تا مسائل عمـده حسابرسی را از سایر مسائل طبق بند ۱۰ متمایز سازد.

ب. در موارد مقتضی، منطق حسابرس در این خصوص که هیچ گونه مسائل عمده حسابرسی برای اطلاع رسانی در گزارش حسابرس وجود نداشته یا تنها مسائل عمده حسابرسی که مناسب اطلاع رسانی بوده اند، همان مسائل اشاره شده در بند ۱۵ است، و

 

پ. در موارد مقتضی، منطق حسابرس در خصوص عدم اطلاع رسانی یک مسئله عمده حسابرسی در گزارش حسابرس.

***

توضیحات کاربردی
دامنه کاربرد (رک: بند- ۲)
ت-۱. عمده بودن یک مسئله، به اهمیت نسبی آن مسئله در چارچوبی مشخص بستگی دارد. قضاوت حسابرس درباره عمده بودن یک مسئله در چارچوبی صورت میگیرد که مسئله در آن، مورد ارزیابی قرار میگیرد.

عمده بودن مسئله را می توان در چارچوب عوامل کمی و کیفی نظیر اندازه نسبی و ماهیت و تأثیر بر مسئله مورد رسیدگی و منافع تبیین شده استفاده کنندگان مورد ارزیابی قرار داد. این ارزیابی شامل تحلیل بی طرفانه واقعیتها و شرایط شامل ماهیت و میزان اطلاع رسانی به ارکان راهبری است.

ت-۲. استفاده کنندگان مورد نظر به موضوعاتی که حسابرس در مورد آنها به عنوان بخشی از اطلاع رسانی دوسویه طبق استاندارد ۲۶۰، بیشترین گفت و گو را با ارکان راهبری داشته است، علاقمند بوده و خواهان شفافیت بیشتری در مورد ایــن اطلاع رسانی ها بوده اند.

برای مثال، استفاده کنندگان علاقه مندی خاصی را نسبت به درک قضاوت های عمده حسابرس در اظهار نظر نسبت به صورتهای مالی به عنوان یک مجموعه واحد، نشان داده اند، زیرا این قضاوت ها اغلب مربوط به حوزه های قضاوت عمده مدیران اجرایی در صورتهای مالی است.

ت ۳. افزون بر این، الزام حسابرس به اطلاع رسانی مسائل عمده حسابرسی در گزارش حسابرس می تواند اطلاع رسانی بین حسابرس و ارکان راهبری را در مورد این مسائل تقویت کند و میتواند توجه مدیران اجرایی و ارکان راهبری را به آن دسته از موارد افشای صورتهای مالی که در گزارش حسابرس به آنها اشاره شده است، بیش از پیش جلب نماید.

ت-۴. طبق استاندارد ۳۲۰ منطقی است که حسابرس فرض کند استفاده کنندگان صورتهای مالی:

الف. در زمینه فعالیتهای اقتصادی و تجاری و همچنین حسابداری شناخت مناسبی دارند و تمایل دارند اطلاعات مندرج در صورتهای مالی را با دقت لازم مطالعه کنند.

 

ب. درک می کنند که صورتهای مالی با توجه به سطوح اهمیت، تهیه، ارائه و حسابرسی شده است.

پ. از ابهامات ذاتی اندازه گیری مبالغی که بر مبنای براورد، قضاوت و در نظر گرفتن رویدادهای آتی تعیین می شود، آگاهی دارند.

 

ت. بر مبنای اطلاعات مندرج در صورتهای مالی، تصمیمات اقتصادی منطقی اتخاذ می کنند.

از آنجا که گزارش حسابرس همراه با صورتهای مالی حسابرسی شده منتشر میشود، استفاده کنندگان گزارش حسابرس همان استفاده کنندگان مورد نظر صورتهای مالی در نظر گرفته میشوند.

ارتباط بین مسائل عمده حسابرسی، اظهار نظر حسابرس و سایر عناصر گزارش حسابرس (رک: بندهای ۴، ۱۲ و ۱۵)
ت-۵. در استاندارد ۷۰۰، الزامات و رهنمودهای مرتبط با چگونگی اظهار نظر نسبت به صورتهای مالی تعیین شده است. اطلاع رسانی مسائل عمده حسابرسی، جایگزینی برای الزامات افشا در صورتهای مالی که طبق چارچوب گزارشگری مالی مربوط، برعهده مدیران اجرایی است، یا افشای اطلاعات دیگری که به هر صورت برای دستیابی به ارائه منصفانه ضروری است، تلقی نمیشود.

در استاندارد ۷۰۵، شرایطی بیان شده است که در آن، حسابرس به این نتیجه میرسد که در ارتباط با مناسب بودن اطلاعات افشا، شده در صورتهای مالی یا کفایت افشا تحریفی با اهمیت وجود دارد.

ت-6. در مواردی که حسابرس طبق استاندارد ۷۰۵، اظهار نظر مشروط یا مردود ارائه میکند، توصیف دلیل (دلایل) تعديل اظهار نظر در بخش مبانی اظهار نظر مشروط (مردود)، به درک بهتر استفاده کنندگان مورد نظر و تشخیص اینکه این شرایط زمانی واقع میشود، کمک میکند.

بنابراین اطلاع رسانی این گونه مسائل به صورت مجزا از سایر مسائل حسابرسی که در بخش "مسائل عمده حسابرسی "توصیف می گردد، به آنها در گزارش حسابرس وزن مناسبی می دهد (بـه بنـد ۱۵ مراجعه شود).

پیوست استاندارد ۷۰۵، شامل مثالهای تشریحی است که نشان میدهد چگونه مطالب ابتدایی بخش مسائل عمده حسابرسی در گزارش حسابرس در صورت ارائه اظهار نظر مشروط یا مردود و اطلاع رسانی همزمان سایر مسائل عمده حسابرسی تحت تأثیر قرار میگیرد.

در بندت -۵۸ این استاندارد، نحوه ارائه بخش "مسائل عمده حسابرسی" در شرایطی که حسابرس به این نتیجه رسیده است که به جز مسائل توصیف شده در بخش مبانی اظهار نظر مشروط (مردود) یـا بخـش ابهام با اهمیت در ارتباط با تداوم فعالیت، مسائل عمده حسابرسی دیگری برای اطلاع رسانی در گزارش حسابرس وجود ندارد، تشریح گردیده است.

ت-7. در مواردی که حسابرس اظهار نظر مشروط یا مردود ارائه میکند، اطلاع رسانی مسائل عمده حسابرسی همچنان برای ارتقای شناخت استفاده کنندگان مورد نظر از کار حسابرسی، سودمند تلقی میشود، و از این رو، الزامات مربوط به تعیین مسائل عمده حسابرسی همچنان کاربرد دارد.

با وجود این، از آنجا که اظهار نظر مردود در شرایطی بیان میشود که حسابرس به این نتیجه رسیده است که تحریفها، به تنهایی یا در مجموع، نسبت به صورتهای مالی با اهمیت و فراگیر (اساسی) است:

 

الف- حسابرس برحسب اهمیت مسئله (مسائل) مبنای اظهار نظر مردود، ممکن است به این نتیجه برسد که هیچگونه مسائل دیگری به عنوان مسائل عمده حسابرسی وجود ندارد. در چنین شرایطی، الزام مندرج در بند ۱۵ کاربرد دارد (بـه بنـد ت - ۵۸ مراجعه شود).

ب- اگر یک یا چند مسئله غیر از مسئله ای (مسائلی) که سبب اظهار نظر مردود شده است، به عنوان مسائل عمده حسابرسی تعیین شود این نکته اهمیت ویژه ای مییابد که از توصیف این قبیل مسائل عمده حسابرسی نباید چنین استنباط شود که صورتهای مالی به عنوان یک مجموعه واحد در رابطه با آن مسائل، در مقایسه با شرایطی که گزارش حسابرس با اظهار نظر مردود ولی بدون درج بخش "مسائل عمده حسابرسی" صادر شده است قابل اعتمادتر میباشد. (به بند ت۔۴۷ مراجعه شود).

ت-8. در استاندارد ۷۰۶، ساز و کارهایی برای حسابرسان صورتهای مالی کلیه واحدهای تجاری پیش بینی شده است که با استفاده از آن، از طریق درج بندهای تأکید بر مطلب خاص و سایر بندهای توضیحی در گزارش حسابرس، در شرایطی که حسابرس درج این بندها را ضروری تشخیص میدهد، اطلاع رسانی بیشتری در گزارش حسابرس صورت گیرد.

در چنین مواردی، ایــن بندها به گونه ای مجزا از بخش «مسائل عمده حسابرسی» در گزارش حسابرس ارائه میشوند. اگر مسئله ای به عنوان مسائل عمده حسابرسی تعیین شود، استفاده از بندهای تاکید بر مطلب خاص و سایر بندهای توضیحی جایگزینی برای توصیف مسائل عمده حسابرسی طبق بند ۱۳ نیست.

در استاندارد ۷۰۶، رهنمودهای بیشتری در خصوص رابطه بین بندهای مسائل عمده حسابرسی و بندهای تأکید بر مطلب خاص طبق مفاد آن استاندارد ارائه شده است.

تعیین مسائل عمده حسابرسی (رک: بندهای ۹ و ۱۰)
ت-۹. حسابرس هنگام تعیین مسائل عمده حسابرسی از میان موضوعات اطلاع رسانی شده به ارکان راهبری، تعداد کمتری از موضوعات یاد شده را بر مبنای قضاوت خود در این مورد که در حسابرسی صورتهای مالی دوره جاری کدام مسائل دارای بیشترین اهمیت بوده است، به عنوان مسائل عمده حسابرسی تعیین می کند.

 

ت-۱۰. تعیین مسائل عمده حسابرسی توسط حسابرس به مسائلی محدود میشود که در حسابرسی صورتهای مالی دوره جاری، دارای بیشترین اهمیت بوده اند، حتی در مواردی که صورتهای مالی مقایسه ای ارائه میشود (یعنی حتی هنگامی که اظهار نظر حسابرس به همه ادواری اشاره دارد که صورتهای مالی آن ارائه شده است).

ت-۱۱. با وجود آنکه تعیین مسائل عمده حسابرسی توسط حسابرس مختص صورتهای مالی دوره جاری است و این استاندارد، حسابرس را ملزم نمی کند مسائل عمده حسابرسی در گزارش حسابرس دوره قبل را به روز رسانی کند، اما با این حال، ممکن است بررسی ایــن موضوع توسط حسابرس سودمند واقع شود که آیا مسائلی که در حسابرسی صورتهای مالی دوره قبل جزو مسائل عمده حسابرسی بوده است در حسابرسی صورتهای مالی دوره جاری نیز همچنان جزو مسائل عمده حسابرسی محسوب میشود یا خیر.

 

مسائل مستلزم توجه خاص حسابرس (رک: بند ۹)
ت - ۱۲. در مفهوم توجه خاص حسابرس این نکته نهفته است که حسابرسی فعالیتی خطر محور است و تمرکز آن بر تشخیص و ارزیابی خطرهای تحریف با اهمیت صورتهای مالی، طراحی و اجرای روشهای حسابرسی در برخورد با خطرهای مذکور، و کسب شواهد حسابرسی کافی و مناسب به عنوان مبنای اظهار نظر حسابرس میباشد.

هر قدر خطر تحریف با اهمیت ارزیابی شده در سطح ادعای مورد نظر برای یک مانده حساب، یک گروه معاملات یا یک مورد افشای خاص بالاتر باشد، برای برنامه ریزی و اجرای روشهای حسابرسی و ارزیابی نتایج حاصل از آن، غالباً قضاوت بیشتری بکار خواهد رفت.

حسابرس در طراحی روشهای حسابرسی لازم، باید به موازات افزایش خطر ،شواهد حسابرسی متقاعد کننده تری کسب نماید. زمانی که به دلیل ارزیابی بالاتر خطر، شواهد حسابرسی متقاعد کننده تری کسب میشود، حسابرس میتواند میزان شواهد را افزایش دهد یا شواهد مربوط تر و قابل اتکاتر نظیر تأکید بیشتر بر کسب شواهد از اشخاص ثالث یا کسب شواهد موید از منابع مستقل را مورد توجه قرار دهد.  

 

ت-۱۳. بنابراین، مسائل چالش برانگیز در کسب شواهد حسابرسی کافی و مناسب یا مسائل چالش برانگیز در اظهارنظر نسبت به صورتهای مالی ممکن است برای تعیین مسائل عمده حسابرسی توسط حسابرس به صورت خاص مورد توجه قرار گیرد.

ت-۱۴. حوزه های مستلزم توجه خاص حسابرس اغلب مربوط به حوزه های پیچیده و مستلزم قضاوت عمده مدیران اجرایی در صورتهای مالی بوده و از این رو اغلب مستلزم قضاوتهای دشوار یا پیچیده حسابرس است.

این گونه قضاوتها به نوبه خود غالباً طرح کلی حسابرسی، تخصیص منابع، و میزان تلاش حسابرس در رابطه با این مسائل را تحت تأثیر قرار میدهد. این آثار می تواند، برای مثال، شامل مشارکت بیشتر اعضای ارشد تیم حسابرسی در کار حسابرسی یا بکارگیری کارشناس حسابرس یـا افراد متخصص در یک حوزه تخصصی حسابداری یا حسابرسی باشد، خواه این افراد جزو کارکنان حرفه ای مؤسسه باشند یا موقتاً توسط . موسسه در ارتباط با حوزه ای مستلزم توجه خاص حسابرس بکار گرفته شده باشند.

ت-۱۵.  در برخی استانداردهای حسابرسی، اطلاع رسانی موضوعات مشخصی به ارکان راهبری و سایر اشخاص الزامی گردیده است که ممکن است این موضوعات به حوزه های مستلزم توجه خاص حسابرس مربوط شوند. برای مثال:

 

• استاندارد ۲۶۰، حسابرس را به اطلاع رسانی مشکلات عمده ایجاد شده در جریان حسابرسی (در صورت وجود) به ارکان راهبری ملزم نموده است در استانداردهای حسابرسی مشکلات بالقوه برای مثال در ارتباط با موارد زیر مطرح شده است:

 

O معاملات با اشخاص وابسته، به ویژه محدودیتهای مؤثر بر توانایی حسابرس برای کسب شواهد حسابرسی مبنی بر اینکه تمام جنبه های معامله با شخص وابسته (به جز مبلغ معامله) مشابه شرایط حاکم بـر یـک معامله حقیقی بوده است.

O محدودیتهای مؤثر بر حسابرس گروه، برای نمونه، مواردی که ممکن است دسترسی تیم حسابرسی گروه به اطلاعات محدود شده باشد.

 

• استاندارد ۲۲۰ الزاماتی را برای مدیر مسئول کار در ارتباط با بکارگیری مشورت مناسب در خصوص موضوعات پیچیده و بحث برانگیز مقرر داشته است. برای مثال، حسابرس میتواند با اشخاص دیگری در مؤسس وسسه یا خارج از آن پیرامون یک موضوع با اهمیت مشورت کند که چنین مشورتی میتواند نشانه وجود مسائل عمده حسابرسی باشد. افزون بر این، مدیر مسئول کار ملزم به مذاکره با بررسی کننده کنترل کیفیت کار در رابطه با مسائل عمده مشخص شده در جریان حسابرسی است.

 

ملاحظات مربوط برای تعیین مسائل مستلزم توجه خاص حسابرس (رک: بند ۹)

ت-۱۶. حسابرس در مرحله برنامه ریزی ممکن است دیدگاه اولیه ای در مورد مسائلی پیدا کند که به احتمال زیاد حوزه های مستلزم توجه خاص حسابرس در کار حسابرسی است و بنابراین ممکن است این حوزه ها، مسائل عمده حسابرسی محسوب شوند. حسابرس می تواند طبق استاندارد ۲۶۰، این موارد را هنگام مذاکره در خصوص زمان بندی اجرا و دامنه برنامه ریزی شده کار حسابرسی به اطلاع ارکان راهبری برساند.

با این حال، حسابرس مسائل عمده حسابرسی را بر مبنای نتایج کار حسابرسی یا شواهد کسب شده در جریان حسابرسی تعیین میکند..

 

ت -۱۷. در بند ۹، ملاحظاتی برای تعیین مسائل مستلزم توجه خاص حسابرس مطرح شده است. این ملاحظات بر ماهیت موضوعاتی که به ارکان راهبری اطلاع رسانی میشود متمرکز است که اغلب به موضوعات افشا شده در صورتهای مالی مرتبط است و هدف از اطلاع رسانی آنها منعکس نمودن حوزه هایی از حسابرسی صورتهای مالی است که ممکن است استفاده کنندگان مورد نظر، به آنها علاقه مندی ویژه ای داشته باشند.

هدف ملاحظات مذکور ، القای این موضوع نیست که موضوعات مرتبط با آنها همیشه مسائل عمده حسابرسی میباشند. موضوعات مرتبط با ملاحظات مذکور صرفاً زمانی مسائل عمده حسابرسی تلقی میشوند که طبق بند ۱۰، در حسابرسی صورتهای مالی دوره جاری دارای بیشترین اهمیت باشند.

از آنجا که ملاحظات مذکور در بند ۹ ممکن است با یکدیگر ارتباط متقابل داشته باشند (برای مثال، موضوعات مرتبط با شرایط توصیف شده در بندهای ۹ ب و ۹پ ممکن است به عنوان خطرهای عمده نیز شناسایی شوند)، بکارگیری بیش از یک ملاحظه مندرج در بند ۹ در خصوص یک موضوع خاص اطلاع رسانی شده به ارکان راهبری می تواند این احتمال را که آن موضوع توسط حسابرس به عنوان مسائل عمده حسابرسی تلقی شود، افزایش دهد.

ت -۱۸. علاوه بر موضوعاتی که به ملاحظات خاص الزامی مندرج در بند ۹ مربوط میشود ممکن است مسائل دیگری به ارکان راهبری اطلاع رسانی شده باشد که مستلزم توجه خاص حسابرس بوده و بنابراین طبق مندرجات بند ۱۰ ممکن است به عنوان مسائل عمده حسابرسی محسوب شوند. این قبیل موضوعات، برای مثال، میتواند شامل موضوعات مرتبط با کار حسابرسی انجام شده باشد که ممکن است الزامی به افشای آنها در صورتهای مالی وجود نداشته باشد.

برای مثال، استقرار یک سیستم فناوری اطلاعات جدید (یا تغییرات عمده در سیستم فناوری اطلاعات موجود) طی دوره مورد حسابرسی می تواند حوزه مستلزم توجه خاص حسابرس باشد، به ویژه در مواردی که این تغییر، اثر قابل ملاحظه ای بر طرح کلی حسابرسی داشته یا به خطری عمده مربوط باشد (برای نمونه، اعمال تغییراتی در سیستم که بر شناخت درآمد اثر گذار باشد).

حوزه‌هایی که خطرهای تحریف با اهمیت در آن بالاتر ارزیابی شده است یا خطرهای عمده مشخص شده طبق استاندارد ۳۱۵ (رک: بند ۹- الف)

ت - ۱۹. استاندارد ۲۶۰، حسابرس را ملزم به اطلاع رسانی درباره خطرهای عمده مشخص شده توسط وی به ارکان راهبری می کند. طبق بند ت-۱۳ استاندارد ۲۶۰، حسابرس در عین حال میتواند در مورد نحوه برخورد با حوزه هایی که در آنها خطرهای تحریف با اهمیت بالاتر ارزیابی شده است، به ارکان راهبری اطلاع رسانی کند.

ت-20. طبق تعاریف استاندارد ۳۱۵، خطر عمده خطر تحریف با اهمیت مشخص شده و ارزیابی شده ای است که به قضاوت حسابرس مستلزم توجه خاص وی میباشد. حوزه های مشمول قضاوت عمده مدیران اجرایی و معاملات غیر عادی عمده را می توان اغلب به عنوان خطرهای عمده تعیین نمود. بنابراین، خطرهای عمده اغلب مربوط به حوزههایی هستند که مستلزم توجه خاص حسابرس میباشند.

ت - ۲۱. با وجود این، همه خطرهای عمده، ممکن است جزو حوزه های مستلزم توجه خاص حسابرس نباشند. برای مثال، در استاندارد ۲۴۰ فرض شده است که در شناخت درآمد، خطر تقلب وجود دارد و حسابرس ملزم است با خطرهای تحریف با اهمیت ارزیابی شده ناشی از تقلب به عنوان خطرهای عمده برخورد کند.

علاوه بر این، طبق استاندارد ۲۴۰، به دلیل غیر قابل پیش بینی بودن نحوه زیر پاگذاری کنترلها توسط مدیران اجرایی، این مسئله به عنوان خطر تحریف با اهمیت ناشی از تقلب محسوب و از این رو خطر عمده ای تلقی می شود.

بسته به ماهیت خطرهای مذکور، ممکن است این خطرها مستلزم توجه خاص حسابرس نباشند و از این رو در تعیین مسائل عمده حسابرسی توسط حسابرس طبق مندرجات بند ۱۰، به آنها توجهی نشود.

ت - ۲۲. طبق استاندارد ۳۱۵، ارزیابی حسابرس از خطرهای تحریف با اهمیت در سطح ادعاها میتواند با کسب شواهد حسابرسی بیشتر در جریان حسابرسی تغییر کند. تجدید نظر حسابرس در ارزیابی خطر و ارزیابی مجدد روشهای حسابرسی برنامه ریزی شده برای حوزه خاصی از صورتهای مالی (برای مثال، تغییری عمده در رویکرد حسابرسی، مثلاً اگر ارزیابی حسابرس از خطرها بر این مبنا انجام شده باشد که برخی کنترلهای مشخص، کار کرد اثر بخشی دارند، اما شواهد حسابرسی کسب شده در جریان حسابرسی نشان دهند آن کنترلها در سرتاسر دوره مورد حسابرسی به ویژه در حوزه هایی که خطر تحریف با اهمیت ارزیابی شده در آن بالاتر است، کار کرد اثر بخشی نداشته اند) می تواند سبب شود که حوزه دیگری به عنوان حوزه مستلزم توجه خاص حسابرس تعیین شود.

قضاوت های عمده حسابرس در ارتباط با حوزههایی از صورتهای مالی که متضمن قضاوت عمده مدیران اجرایی بوده است، از جمله برآوردهای حسابداری که میزان ابهام در برا در برآورد آنها بالا است (رک: بند ۹-ب)

ت-۲۳. طبق استاندارد ۲۶۰، حسابرس ملزم است دیدگاه خود درباره جنبه های کیفی عمده عملیات حسابداری واحد تجاری شامل رویه های حسابداری، براوردهای حسابداری و موارد افشا در صورتهای مالی را به ارکان راهبری اطلاع دهد.

در بسیاری از موارد، جنبه های کیفی عمده به برآوردهای حسابداری حساس و موارد افشای مرتبط با آن مربوط میشود که به احتمال زیاد جزو حوزه های مستلزم توجه خاص حسابرس است و علاوه بر این ممکن است به عنوان خطرهای عمده نیز تشخیص داده شوند.

ت-۲۴. با وجود این، استفاده کنندگان صورتهای مالی علاقه زیادی به کسب اطلاع از برآوردهای حسابداری که میزان ابهام در برآورد آنها طبق استاندارد ۵۴۰ بالا است نشان داده اند، حتی اگر براوردهای یاد شده به عنوان خطرهای عمده تعیین نشده باشند.

علاوه بر جنبه های دیگر این براوردها، آنها وابستگی بالایی به قضاوتهای مدیران اجرایی دارند و اغلب پیچیده ترین حوزه های صورتهای مالی همین حوزه ها میباشند که ممکن است مستلزم بکارگیری کارشناس واحد تجاری و کارشناس حسابرس باشند.

علاوه براین، استفاده کنندگان بر این باورند که رویه های حسابداری دارای اثر عمده بر صورتهای مالی (و تغییرات عمده در این رویه‌ها) برای درک صورتهای مالی توسط استفاده کنندگان . سودمند است به خصوص در شرایطی که عملیات حسابداری واحد تجاری با سایر واحدهای تجاری در آن صنعت سازگار نیست.

آثار رویدادها یا معاملات واقع شده طی دوره، بر کار حسابرسی (رک: بند ۹ ـ پ)
ت - ۲۵. رویدادها یا معاملاتی که اثر عمده ای بر صورتهای مالی یا حسابرسی داشته اند ممکن است در زمره حوزه های مستلزم توجه خاص حسابرس قرار گیرند و افزون بر آن ممکن است به عنوان خطرهای عمده تلقی شوند. برای مثال، حسابرس ممکن است در مراحل گوناگون در جریان کار حسابرسی مذاکرات مفصلی با مدیران اجرایی و ارکان راهبری در مورد اثر معاملات عمده با اشخاص وابسته یا معاملات عمده خارج از روال عادی عملیات واحد تجاری یا معاملات غیر عادی بر صورت های مالی داشته باشد.

درعین حال، ممکن است مدیران اجرایی قضاوتهای دشوار یا پیچیده ای در ارتباط با شناخت اندازه گیری، نحوه ارائـه یـا افشای این معاملات انجام داده باشند که اثر عمده ای بر طرح کلی حسابرسی گذاشته است.

 

ت - ۲۶. تحولات عمده در اقتصاد حسابداری ،مقررات صنعت یا بخشهای دیگر که مفروضات یا قضاوتهای مدیران اجرایی را تحت تأثیر قرار داده است میتواند بر رویکرد کلی حسابرس در کار حسابرسی نیز تأثیر گذار باشد و سبب ، آن شود که موضوع دیگری به عنوان حوزه مستلزم توجه خاص حسابرس تعیین شود.

مسائل دارای بیشترین اهمیت (رک: بند ۱۰)
ت - ۲۷. مسائلی که مستلزم توجه خاص حسابرس بوده اند، در عین حال ممکن است منجر به تعاملات عمده با ارکان راهبری شده باشند. ماهیت و میزان اطلاع رسانی اینگونه موضوعات به ارکان راهبری، غالباً نشانه آن است که کدام مسائل، در کار حسابرسی دارای بیشترین اهمیت بوده اند.

برای مثال، ممکن است حسابرس در مورد مسائل غامض تر و پیچیده تر نظیر بکارگیری رویه های حسابداری عمده که مشمول قضاوتهای عمده مدیران اجرایی یا حسابرس قرار گرفته اند، تعاملات بیشتر و جدی تری با ارکان راهبری واحد تجاری داشته باشد.

ت - ۲۸. مسائل دارای بیشترین اهمیت، در چارچوب کار حسابرسی انجام شده و واحد تجاری معنا و مفهوم پیدا می کند. در نتیجه، تعیین و اطلاع رسانی مسائل عمده حسابرسی توسط حسابرس، با هدف تشخیص مسائل خاص کار حسابرسی انجام می شود و مستلزم قضاوت در مورد اهمیت آنها نسبت به سایر مسائل در کار حسابرسی میباشد.

 

ت - ۲۹. سایر ملاحظاتی که میتواند برای تعیین اهمیت نسبی موضوع اطلاع رسانی شده به ارکان راهبری و اینکه آیا چنین موضوعی جزو مسائل عمده حسابرسی میباشد یا خیر، سودمند واقع شود، شامل موارد زیر است:

 

• اهمیت موضوع برای درک استفاده کنندگان مورد نظر از صورتهای مالی به عنوان یک مجموعه واحد، به ویژه میزان اهمیت آن نسبت به صورتهای مالی.
• ماهیت رویه حسابداری مرتبط با موضوع مورد نظر یا پیچیدگی یا ذهنی بودن انتخاب یک رویه حسابداری مناسب توسط مدیران اجرایی در مقایسه با سایر واحدهای تجاری در صنعت.
• ماهیت و اهمیت (کمی یا کیفی) هر گونه تحریف اصلاح شده و اصلاح نشده گردآوری شده ناشی از تقلب یا اشتباه مرتبط با موضوع مورد نظر.
• ماهیت و میزان تلاش لازم برای برخورد با موضوع مورد نظر، نظیر:

O میزان مهارت یا دانش تخصصی مورد نیاز برای بکارگیری روشهای حسابرسی مورد استفاده جهت برخورد با موضوع مورد نظر یا ارزیابی نتایج حاصل از بکارگیری آن روشها، در صورت لزوم.

 

O ماهیت مشورتهایی که با اشخاص خارج از تیم حسابرسی درباره موضوع مورد نظر صورت گرفته است.

 

• ماهیت و میزان پیچیدگی در بکارگیری روشهای حسابرسی، ارزیابی نتایج حاصل از بکارگیری آن روشها و کسب شواهد مربوط و قابل اتکا به عنوان مبنای اظهار نظر حسابرس، به ویژه در مواردی که قضاوتهای حسابرس بیش از پیش ذهنی می شود.
• شدت هرگونه نارسایی مشخص شده در کنترلهای مربوط به موضوع مورد نظر.
• اینکه آیا موضوع مورد نظر، ملاحظات حسابرسی چندگانه مجزا ولی مرتبط را در بر می گیرد یا خیر. برای مثال، قراردادهای بلندمدت میتوانند توجه خاص حسابرس را به شناخت درآمد، دعاوی حقوقی، یا سایر ادعاها جلب نمایند و ممکن است بر سایر برآوردهای حسابداری تأثیر گذار باشند.

ت-30. تعیین اینکه کدامیک از موضوعات مستلزم توجه خاص حسابرس و چه تعداد از آنها، دارای بیشترین اهمیت بوده اند، تابع قضاوت حرفه ای است. تعداد مسائل عمده حسابرسی، که در گزارش حسابرس درج میشود، می تواند تحت تأثیر اندازه و پیچیدگی واحد تجاری، ماهیت کسب و کار و محیط واحد تجاری، و واقعیتها و شرایط کار حسابرسی قرار گیرد.

به طور کلی هر قدر تعداد موضوعاتی که در وهله نخست به عنوان مسائل عمده حسابرسی تعیین میشوند، بیشتر باشد، ممکن است نیاز حسابرس به بازنگری هر یک از موضوعات مذکور به منظور تشخیص مطابقت آنها با تعریف مسائل عمده حسابرسی بیشتر شود.

فهرست طولانی از مسائل عمده حسابرسی ممکن است مغایر این ایده باشد که چنین موضوعاتی، در کار حسابرسی دارای بیشترین اهمیت هستند.

اطلاع رسانی مسائل عمده حسابرسی

اختصاص بخشی مجزا به مسائل عمده حسابرسی در گزارش حسابرس (رک: بند ۱۱)
ت-۳۱. اختصاص بخشی مجزا به مسائل عمده حسابرسی نزدیک به بخش اظهار نظر میتواند این اطلاعات را برجسته سازد و بـر ارزش متصور اطلاعات مرتبط با یک کار حسابرسی بخصوص برای استفاده کنندگان موردنظر صحه گذارد.

 

ت - ۳۲. ترتیب ارائه مسائل در بخش مسائل عمده حسابرسی تابع قضاوت حرفه ای است. برای مثال، این اطلاعات را میتوان بر اهمیت نسبی آن، بنا به قضاوت حسابرس، یا به ترتیب افشای آنها در صورتهای مالی ارائه کرد. هدف الزام مندرج در بند ۱۱ برای درج عناوین فرعی، تمایز بیشتر این مسائل از یکدیگر میباشد.

ت - ۳۳. هنگام ارائه اطلاعات مالی مقایسه ای، مطالب ابتدایی بخش مسائل عمده حسابرسی برای جلب توجه استفاده کنندگان مورد نظر به این واقعیت که مسائل عمده حسابرسی توصیف شده در این بخش صرفاً به حسابرسی صورتهای مالی دوره جاری مربوط است، مطرح میشود و به این منظور می توان به دوره خاص تحت پوشش صورتهای مالی اشاره کرد (برای مثال، برای سال مالی منتهی به ۲۹ اسفند ۱۴*۲).

توصیف جداگانه مسائل عمده حسابرسی (رک: بند ۱۳)
ت -۳۴. کفایت توصیف یک مسئله عمده حسابرسی مستلزم قضاوت حرفه ای حسابرس است. هدف از توصیف یک مسئله عمده حسابرسی، ارائه توضیحی مختصر و متناسب از آن مسئله به منظور قادر ساختن استفاده کنندگان مورد نظر به درک موارد زیر است:

الف. چرا موضوع مورد نظر در کار حسابرسی دوره جاری، جزو مسائل دارای بیشترین اهمیت است، و

ب. نحوه برخورد با موضوع مورد نظر، چگونه بوده است.

استفاده محدود از اصطلاحات کاملاً فنی حسابرسی نیز به استفاده کنندگان مورد نظری که از حسابرسی ندارند، کمک می کند تا دلیل تمرکز حسابرس بر موضوعات خاص در جریان انجام کار حسابرسی را درک کنند.

ماهیت و میزان اطلاعات ارائه شده توسط حسابرس باید متناسب با مسئولیتهای وی و تهیه کنندگان صورتهای مالی باشد (یعنی، حسابرس اطلاعاتی سودمند به شکل قابل فهم و مختصر ارائه کند، اما در این کار افراط نشود طوری که به صورت نامناسب خود را در مقام تهیه کننده اطلاعات دست اول درباره واحد تجاری قرار دهد).

ت - ۳۵. اطلاعات دست اول عبارت از هرگونه اطلاعاتی درباره واحد تجاری است که توسط واحد تجاری، در دسترس عموم قرار نگرفته است (برای مثال، در صورت های مالی یا سایر اطلاعات در دسترس در تاریخ گزارش حسابرس، یا در سایر اطلاع رسانیهای کتبی یا شفاهی توسط مدیران اجرایی یا ارکان ،راهبری نظیر اعلام اولیه اطلاعات مالی درج نشده باشد). مسئولیت اطلاع رسانی این اطلاعات بر عهده مدیران اجرایی و ارکان راهبری واحد تجاری است.

ت -۳۶. حسابرس باید تلاش کند از توصیف نامناسب مسائل عمده حسابرسی به گونه ای که تصور شود در مقام تهیه کننده اطلاعات دست اول در مورد واحد تجاری قرار دارد، پرهیز کند.  از آنجا که توصیف مسائل عمده حسابرسی، مسائل مورد نظر را در چارچوب کار حسابرسی توصیف میکند معمولاً اطلاعات دست اولی در مورد واحد تجاری ارائه نمی کند.

با وجود این، حسابرس میتواند برای توضیح اینکه چرا مسئله مورد نظر در کار حسابرسی، جزو مسائل دارای بیشترین اهمیت تلقی، و از این رو، به عنوان مسئله عمده حسابرسی تعیین شده، و اینکه چگونه مورد رسیدگی قرار گرفته است اطلاعات بیشتری را ارائه کند، البته به این شرط که افشای اینگونه اطلاعات طبق قوانین یا مقررات منع نشده باشد.

در مواردی که حسابرس ارائـه اینگونه اطلاعات را ضروری تشخیص میدهد، به جای اینکه اطلاعات دست اول را در گزارش خود ارائه کند می تواند مدیران اجرایی یا ارکان راهبری را به افشای اطلاعات بیشتر تشویق نماید.

ت- ۳۷. اطلاع رسانی مسائل عمده حسابرسی در گزارش حسابرس ممکن است باعث شود مدیران اجرایی یا ارکان راهبری مجـاب شـوند اطلاعات جدید یا کاملتری را درباره این موضوع در صورتهای مالی یا گزارش تفسیری مدیریت (یا گزارش هیأت مدیره) ارائـه کنند.

اطلاعات جدید یا اطلاعات کاملتر میتواند به منظور ارائه اطلاعات قابل اتکاتر در مورد حساسیت مفروضات اصلی مورد استفاده در برآوردهای حسابداری یا منطق واحد تجاری در مورد انتخاب یک رویه یا نحوه عمل حسابداری خاص هنگامی که طبق چارچوب گزارشگری مالی مربوط، روشهای جایگزین متفاوتی قابل پذیرش است، درج شود.

 

ت - ۳۸. اگر چه اظهار نظر حسابرس نسبت به صورتهای مالی به شرح مندرج در استاندارد ۷۲۰، به سایر اطلاعات تسری نمی یابد، اما حسابرس می تواند این اطلاعات و سایر اطلاع رسانیهای واحد تجاری با سایر منابع معتبر را در تعیین و توصیف مسائل عمده حسابرسی مورد توجه قرار دهد. 

 

ت -۳۹. مستندات حسابرسی تهیه شده در جریان انجام کار حسابرسی نیز می تواند برای حسابرس در تعیین و توصيف مسائل عمده حسابرسی سودمند واقع شود. برای مثال، اطلاع رسانی های کتبی یا مستندات اطلاع رسانی های شفاهی حسابرس به ارکان راهبری و سایر مستندات حسابرسی، مبنایی سودمند برای اطلاع رسانی حسابرس در گزارش حسابرس فراهم می کند.

دلیل  سودمندی مستندات مذکور این است که طبق استاندارد ۲۳۰، مستندات حسابرسی به مسائل عمده مشخص شده در جریان حسابرسی، نتیجه گیریهای حاصل شده در مورد آن مسائل، و قضاوتهای حرفه ای اعمال شده برای دستیابی به آن نتایج می پردازد و به عنوان سابقه ای از ماهیت، زمان بندی اجرا و روشهای حسابرسی اجرا شده، نتایج حاصل از بکارگیری آن روش ها و شواهد حسابرسی کسب شده محسوب میشود.

این قبیل مستندات، ممکن است برای توصیف مسائل عمده حسابرسی، که اهمیت مسائل مورد نظر را توضیح میدهد، و همچنین در بکارگیری الزام مندرج در بند ۱۸ به حسابرس کمک کند. 

 

اشاره به اطلاعات افشا شده مرتبط با مسائل عمده حسابرسی در صورتهای مالی (رک: بند ۱۳) 

ت- ۴۰. طبق بندهای ۱۳ - الف و ۱۳ ب، حسابرس در توصیف هر یک از مسائل عمده حسابرسی ملزم است علت تعیین مسئله مورد نظر به عنوان یکی از مسائل دارای بیشترین اهمیت و نحوه برخورد با آن در جریان حسابرسی را توصیف کند.

بنابراین، توصيف مسائل عمده حسابرسی صرفاً تکرار اطلاعات افشا شده در صورتهای مالی نیست. با وجود این، اشاره به هر یک از موارد افشای مرتبط، استفاده کنندگان مورد نظر را قادر میسازد درک بهتری از نحوه برخورد مدیران اجرایی با مسائل مورد نظر در صورتهای مالی به دست آورند. 

 

ت- ۴۱. حسابرس علاوه بر موارد افشای مرتبط، ممکن است توجه استفاده کنندگان مورد نظر را به جنبه های عمده بودن آن مسائل جلب کند. میزان افشای عوامل یا جنبه های خاص یک مسئله توسط مدیران اجرایی در ارتباط با چگونگی تأثیر مسئله ای خاص بر صورتهای مالی دوره جاری میتواند به حسابرس در توضیح دقیق جنبه های خاص برخورد با مسئله مورد نظر در کار حسابرسی کمک کند به طوری که استفاده کنندگان مورد نظر بتوانند به این مسئله پی ببرند که چرا مسئله مورد نظر، جزو مسائل عمده حسابرسی بوده است. برای مثال: 

 

• هنگامی که یک واحد تجاری، برآوردهای حسابداری را به صورت کامل افشا می کند، حسابرس برای توضیح اینکه چرا مسئله مورد نظر در کار حسابرسی جزو مسائل دارای بیشترین اهمیت تلقی شده و اینکه چگونه در حسابرسی با آنها برخورد شده است، میتواند به افشای مفروضات اصلی افشای دامنه رخدادهای ممکن، و سایر موارد افشای کمی و کیفی مرتبط با علل اصلی وجود ابهام در برآورد یا برآوردهای حسابداری حساس اشاره کند. 
• طبق استاندارد ۵۷۰، حسابرس ممکن است به این نتیجه برسد که ابهام با اهمیتی در ارتباط با رویدادها با شرایطی که می تواند تردیدی عمده درباره توانایی واحد تجاری به ادامه فعالیت ایجاد کند، وجود ندارد، اما با وجود این، حسابرس ممکن است به این نتیجه برسد که یک یا چند مسئله مرتبط با این نتیجه گیری که حاصل تلاش حسابرس طبق  استاندارد ۵۷۰ بوده است، جزو مسائل عمده حسابرسی محسوب میشود. در چنین شرایطی، توصیف حسابرس از اینگونه مسائل عمده حسابرسی در گزارش حسابرس میتواند شامل جنبه هایی از رویدادها با شرایط مشخص شده باشد. که در صورتهای مالی افشا شده اند، نظیر زبانهای عملیاتی عمده تسهیلات تأمین مالی در دسترس، و تمدید احتمالی وام ها یا عدم رعایت قراردادهای وام، و عوامل تخفیف دهنده مرتبط. 

 

چرا مسئله مورد نظر به عنوان یکی از مسائل دارای بیشترین اهمیت در کار حسابرسی تلقی گردیده است (رک: بند ۱۳- الف) 

ت-۴۲. هدف از توصیف مسائل عمده حسابرسی در گزارش حسابرس، طرح دلایل تعیین آنها به عنوان مسائل عمده حسابرسی است. بنابراین، الزامات مندرج در بندهای ۹ و ۱۰ و توضیحات کاربردی مندرج در بندهای ت ۱۲- تات - ۲۹ در ارتباط با تعیین مسائل عمده حسابرسی نیز میتواند برای حسابرس در بررسی نحوه اطلاع رسانی اینگونه مسائل در گزارش حسابرس سودمند واقع شود.

برای مثال، توضیح عواملی که حسابرس را مجاب کرده است یک مسئله خاص، مستلزم توجه خاص وی باشد و جزو مسائل عمده در کار حسابرسی قلمداد شود، به احتمال زیاد مورد علاقه استفاده کنندگان مورد نظر قرار می گیرد. 

 

ت- ۴۳. برای تعیین مطالب قابل درج در توصیف مسائل عمده حسابرسی، سودمندی اطلاعات برای استفاده کنندگان مورد نظر یکی از ملاحظات مورد توجه حسابرس میباشد. این ارزیابی میتواند شامل آن شود که آیا توصیف مذکور منجر به شناخت بهتر  استفاده کنندگان مورد نظر از کار حسابرسی و قضاوتهای حسابرسان می شود یا خیر. 

 

ت- ۴۴. به کمک ایجاد ارتباط مستقیم بین یک مسئله و شرایط خاص یک واحد تجاری نیز میتوان احتمال آن را که توصیف مسائل بیش از حد استاندارد شود و به مرور زمان، سودمندی آنها کاهش یابد را به حداقل رساند.

برای مثال، به دلیل شرایط خاص یک صنعت یا پیچیدگی گزارشگری مالی در آن صنعت ممکن است برخی مسائل در شماری از واحدهای تجاری آن صنعت خاص، به عنوان مسائل عمده حسابرسی تلقی شوند. برای توصیف اینکه چرا حسابرس یک مسئله را به عنوان یکی از مسائل دارای بیشترین اهمیت تعیین کرده است ممکن است برجسته نمودن جنبه های خاص آن مسئله برای واحد تجاری (نظیر شرایطی که قضاوت نسبت به صورتهای مالی دوره جاری را تحت تأثیر قرار داده است) به منظور ارائه توصیفی سودمند از آن مسئله برای استفاده کنندگان مورد نظر، مفید باشد.

به علاوه این کار میتواند برای توصیف مسائل عمده حسابرسی که طی دوره های مختلف تکرار میشود نیز حایز اهمیت باشد. 

 

ت - ۴۵. افزون بر این، در توصیف مسائل عمده حسابرسی میتوان به ملاحظات اصلی که باعث شده است حسابرس (در شرایط خاص آن کار حسابرسی) مسئله مورد نظر را جزو مسائل عمده تعیین کند، نیز اشاره کرد. برای مثال: 

 

• شرایط اقتصادی که توانایی حسابرس برای کسب شواهد حسابرسی را تحت تأثیر قرار داده است، نظیر بازارهای فاقد  نقدشوندگی برای برخی ابزارهای مالی 
• رویه های حسابداری جدید با نوظهور، نظیر مسائل مختص واحد تجاری با صنعت که در مورد آنها، تیم حسابرسی با سایر کارکنان حرفه ای موسسه مشورت کرده است. 
• تغییرات در راهبردها یا مدل کسب و کار واحد تجاری که اثر با اهمیتی بر صورتهای مالی آن داشته است. 

 

نحوه برخورد با مسائل عمده حسابرسی در کار حسابرسی (بند: ۱۳-ب) 

ت- ۴۶. میزان جزئیات قابل ارائه در گزارش حسابرس برای توصیف نحوه برخورد با مسائل عمده حسابرسی، مستلزم قضاوت حرفه ای است. در رعایت الزام مندرج در بند ۱۳ - ب، حسابرس میتواند یکی از موارد زیر با ترکیبی از آنها را در گزارش حسابرس خود توصیف کند: 

 

• جنبه هایی از برخورد با رویکرد حسابرس که بیشترین ارتباط را با مسئله مورد نظر داشته یا مختص خطر تحریف با اهمیت ارزیابی شده بوده است،
• مختصری از روشهای اجرا شده، 
• نتیجه حاصل از اجرای روشهای حسابرسی، یا 
• مشاهدات عمده در خصوص مسئله مورد نظر. 

 

قوانین با مقررات یا استانداردهای حسابرسی میتوانند شکل با محتوای خاصی را برای توصیف مسائل عمده حسابرسی تجویز کنند، یا ممکن است درج یک یا چند عنصر از عناصر مندرج در این بند را الزامی نمایند. 

 

ت- ۴۷. به منظور درک میزان اهمیت مسائل عمده حسابرسی در چارچوب حسابرسی صورتهای مالی به عنوان یک مجموعه واحد توسط استفاده کنندگان مورد نظر، به موازات درک رابطه بین مسائل عمده حسابرسی و سایر عناصر گزارش حسابرس، از جمله اظهار نظر حسابرس ممکن است در توصیف مسائل عمده حسابرسی دقت در لحن مورد استفاده ضرورت داشته باشد، طوری که: 

 

• از آن لحن چنین برداشت نشود که در ارائه اظهار نظر نسبت به صورتهای مالی، آن مسئله به گونه ای مناسب توسط حسابرس حل و فصل نشده است. 
• آن لحن مسئله مورد نظر را مستقیماً به شرایط خاص واحد تجاری ربط دهد، و در عین حال از کلی گویی و جملات کلیشه ای اجتناب شود. 
• آن لحن نحوه پرداختن به مسئله مورد نظر را در موارد افشای مرتبط با آن در صورتهای مالی (در صورت وجود) مورد توجه قرار دهد. 
• آن لحن شامل اظهار نظرهای مجزا نسبت به یک عنصر صورتهای مالی نباشد یا از آن چنین برداشتی نشود. 

 

ت - ۴۸. توصیف جنبه هایی از برخورد حسابرس یا رویکرد وی نسبت به یک مسأله، به ویژه هنگامی که براساس واقعیت ها و شرایط واحد تجاری در رویکرد حسابرسی تعدیل با اهمیتی صورت گرفته است میتواند به استفاده کنندگان مورد نظر در شناخت شرایط غیر عادی و قضاوتهای عمده حسابرس که در برخورد با تحریف با اهمیت الزامی بوده است کمک کند.

علاوه بر این رویکرد حسابرسی مورد استفاده در دوره ای خاص ممکن است تحت تأثیر شرایط خاص واحد تجاری، شرایط اقتصادی یا پیشرفت های صنعت قرار گیرد. همچنین اشاره به ماهیت و میزان اطلاع رسانی به ارکان راهبری در مورد مسئله مورد نظر، می تواند برای حسابرس سودمند تلقی شود. 

 

ت- ۴۹. برای مثال، حسابرس ممکن است در نظر داشته باشد برای توصیف رویکرد خود در خصوص یک برآورد حسابداری، نظیر  ارزش گذاری ابزارهای مالی پیچیده، که میزان ابهام در برآورد آن بالا تشخیص داده شده است، بکارگیری کارشناس حسابرس را در گزارش حسابرس برجسته نماید.

این قبیل ارجاعات به استفاده از کارشناس حسابرس، مسئولیت حسابرس را در قبال اظهار نظر نسبت به صورتهای مالی کاهش نمیدهد و بنابراین در تضاد با بندهای ۱۶ و ۱۷ استاندارد ۶۲۰ نیست. 

 

ت- ۵۰. توصیف روشهای حسابرسی به ویژه در خصوص بخشهایی از کار حسابرسی که پیچیده و قضاوتی است می تواند چالشی باشد. به صورت مشخص، تلخیص روشهای اجرا شده به صورت موجز، که ماهیت و میزان برخورد حسابرس را با خطر ارزیابی شده تحریف با اهمیت در حد کفایت اطلاع رسانی کند، میتواند دشوار باشد، و اعمال قضاوت های عمده توسط حسابرس را ایجاب کند.

با وجود این، حسابرس ممکن است توصیف برخی روشهای اجرا شده را برای اطلاع رسانی نحوه برخورد با مسئله مورد نظر در کار حسابرسی، ضروری تشخیص دهد. اینگونه توصیف ها را میتوان به صورت کلی مطرح کرد، و از توصیف مفصل روشهای حسابرسی خودداری ورزید. 

 

ت- ۵۱. همانگونه که در بندت - ۴۶ خاطر نشان گردید، حسابرس میتواند در توصیف مسائل عمده حسابرسی در گزارش حسابرس، به نتایج حاصل از اجرای روشهای حسابرسی درباره آن مسائل اشاره کند با این حال، در صورت انجام این کار، برای جلوگیری از این برداشت نادرست که توصیف مذکور به منزله اظهار نظر جداگانه حسابرس نسبت به آنها است و همچنین به منظور جلوگیری از زیر سؤال رفتن اظهار نظر حسابرس نسبت به صورتهای مالی، به عنوان یک مجموعه واحد، اعمال دقت در این خصوص ضروری است. 

 

شرایطی که در آن مسائل عمده حسابرسی در گزارش حسابرس اطلاع رسانی نمی شود (رک: بند ۱۴) 

ت- ۵۲. طبق قوانین یا مقررات ممکن است افشای عمومی یک مسئله توسط مدیران اجرایی یا حسابرس منع شده باشد، در حالی که آن مسئله به عنوان مسائل عمده حسابرسی تلقی گردیده است. برای مثال، اطلاع رسانی عمومی مسائلی که بتواند به تحقیقات مقامات ذیصلاح در مورد یک عمل غیر قانونی قطعی یا مشکوک آسیب برساند، ممکن است به صراحت توسط قوانین یا  مقررات منع شده باشد. 

 

ت - ۵۳. همانگونه که در بند ت- ۱۴ خاطر نشان گردید، بسیار بعید است موضوعی که به عنوان مسائل عمده حسابرسی تعیین شده است، در گزارش حسابرس اطلاع رسانی نشود، چرا که فرض بر این است که منافع عمومی در گرو توصیف شفاف ترکار حسابرس برای استفاده کنندگان مورد نظر است.

بنابراین، تصمیم در مورد عدم اطلاع رسانی مسائل عمده حسابرسی صرفاً زمانی مناسب است که پیامدهای منفی اطلاع رسانی اینگونه مسائل برای واحد تجاری یا عموم مردم چنان عمده به نظر رسد که انتظار رود از منافع عمومی حاصل از اطلاع رسانی آن مسائل فزونی یابد. 

 

ت- ۵۴. برای تصمیم گیری در خصوص عدم اطلاع رسانی مسائل عمده حسابرسی، واقعیتها و شرایط مرتبط با آن مسائل مورد توجه قرار می گیرد. اطلاع رسانی مسائل عمده حسابرسی به مدیران اجرایی و ارکان راهبری به حسابرس کمک می کند. 

دیدگاه های مدیران اجرایی را در خصوص شدت پیامدهای منفی احتمالی اطلاع رسانی مسائل مورد نظر در گزارش حسابرس درک کند. به صورت مشخص، اطلاع رسانی به مدیران اجرایی و ارکان راهبری از طرق زیر به حسابرس کمک می کند قضاوت دقیقتری در این مورد داشته باشد که آیا مسائل مورد نظر میبایست اطلاع رسانی شود یا خیر. 

 

•  به حسابرس کمک میکند دلیل عدم افشای آن مسائل توسط واحد تجاری (برای مثال اگر قوانین، مقررات، یا چارچوب گزارشگری مالی خاصی، تأخیر در افشا یا عدم افشای موضوع را مجاز بدانند) و دیدگاه مدیران اجرایی در مورد پیامدهای منفی افشا را، در صورت وجود، درک نماید. مدیران اجرایی ممکن است توجه حسابرس را به جنبه های خاصی از قوانین یا مقررات یا سایر الزامات جلب نمایند که میتواند برای ارزیابی پیامدهای منفی افشای مسائل مورد نظر سودمند واقع شوند (برای مثال، اینگونه جنبه ها میتوانند به پیامدهای منفی اطلاع رسانی بر تعاملات تجاری یا جایگاه رقابتی واحد تجاری مربوط باشند). با وجود این، دیدگاه مدیران اجرایی در مورد پیامدهای منفی اطلاع رسانی، به تنهایی رافع مسئولیت حسابرس طبق بند ۱۴ -ب برای ارزیابی اینکه آیا پیامدهای منفی اطلاع رسانی، مسائل مورد نظر بیش از منافع عمومی حاصل از اطلاع رسانی آنها است یا خیر، نمی باشد. 
•  با اطلاع رسانی به مدیران اجرایی و ارکان راهبری روشن میشود که آیا در ارتباط با مسائل مورد نظر، اطلاع رسانی به مراجع تنظیم مقررات نظارتی یا ضابطان اجرایی مربوط صورت گرفته است یا خیر، به ویژه اگر به نظر رسد چنین مذاکراتی از ادعای مدیران اجرایی دال بر اینکه افشای عمومی مسئله مورد نظر مناسب نیست، پشتیبانی می کند. 
•  با اطلاع رسانی به مدیران اجرایی و ارکان راهبری، حسابرس میتواند آنها را به افشای عمومی اطلاعات مرتبط با مسائل مورد نظر ترغیب نماید. به صورت مشخص، زمانی این امر امکانپذیر است که نگرانیهای مدیران اجرایی و ارکان راهبری در مورد اطلاع رسانی عمومی، محدود به جنبه های خاصی از مسائل مورد نظر باشد، طوری که برخی اطلاعات در مورد مسائل مورد نظر، حساسیت کمتری داشته و از این رو قابل اطلاع رسانی عمومی می باشد. 

 

در عین حال، حسابرس ممکن است ضروری بداند تائیدیه ای کتبی از مدیران اجرایی دریافت کند که در آن دلایل مناسب نبودن افشای عمومی مسئله مورد نظر، از جمله دیدگاه مدیران اجرایی در خصوص شدت پیامدهای منفی احتمالی ناشی از اطلاع رسانی آن مسائل عنوان شده باشد. 

 

ت-55. همچنین حسابرس ممکن است با توجه به الزامات اخلاقی مربوط، مکلف به ارزیابی پیامدهای اطلاع رسانی مسائلی باشد که به عنوان مسائل عمده حسابرسی تعیین شده است. به علاوه، صرفنظر از آنکه آیا مسائلی که به عنوان مسائل عمده حسابرسی در گزارش حسابرس اطلاع رسانی میشود یا خیر، حسابرس ممکن است طبق قوانین یا مقررات ملزم به اطلاع رسانی اینگونه مسائل به مراجع تنظیم مقررات، مراجع نظارتی یا ضابطان اجرایی مربوط باشد. اینگونه اطلاع رسانی ها می تواند به دقیق تر شدن ارزیابی حسابرس از پیامدهای منفی احتمالی اطلاع رسانی مسائل مورد نظر در گزارش حسابرس کمک کند. 

 

ت- ۵۶. تصمیم حسابرس مبنی بر عدم اطلاع رسانی مسائل مورد نظر با در نظر گرفتن مباحث پیچیده اتخاذ می شود و قضاوت حرفه ای عمده ای را از جانب حسابرس طلب میکند. بنابراین، ممکن است حسابرس مناسب بداند در خصوص آن، نظر مشاوران حقوقی را جویا شود. 

 

شکل و محتوای بخش «مسائل عمده حسابرسی» در دیگر شرایط (رک: بند ۱۶) 

ت- ۵۷. الزامات مندرج در بند ۱۶ در شرایط زیر کاربرد دارد: 

 

الف- حسابرس طبق بند ۱۰ به این نتیجه برسد که مصداقی از مسائل عمده حسابرسی وجود ندارد. (به بند ت - ۵۹ مراجعه شود). 

ب- حسابرس طبق بند ۱۴ به این نتیجه برسد که مسائل عمده حسابرسی، در گزارش حسابرس اطلاع رسانی نخواهد شد. 

پ- مسائلی که به عنوان مسائل عمده حسابرسی تعیین شده است صرفاً از جنس مسائلی هستند که طبق بند ۱۵ اطلاع رسانی گردیده اند. 

 

ت - ۵۸. مثال تشریحی زیر، بیانگر نحوه نگارش بخش «مسائل عمده حسابرسی» در گزارش حسابرس در مواردی است که حسابرس  به این نتیجه رسیده است که هیچگونه مسائل عمده حسابرسی برای اطلاع رسانی وجود ندارد: 

 

مسائل عمده حسابرسی 

[به استثنای مسائل توصیف شده در بخش مبانی اظهارنظر مشروط (مردود) یا بخش ابهام با اهمیت مرتبط با تداوم فعالیت]، مسائل عمده حسابرسی دیگری برای درج در گزارش حسابرس وجود ندارد. 

 

ت- ۵۹. تعیین مسائل عمده حسابرسی متضمن قضاوت درباره اهمیت نسبی مسائلی است که مستلزم توجه خاص حسابرس می باشد. بنابراین به ندرت ممکن است در حسابرسی مجموعه کامل صورتهای مالی با مقاصد عمومی یک شرکت پذیرفته شده در بورس این وضعیت به وجود آید که حتی یک مسئله عمده حسابرسی در بین موضوعات اطلاع رسانی شده به ارکان راهبری برای درج در گزارش حسابرس وجود نداشته باشد.

با وجود این در برخی شرایط خاص برای مثال در مورد یک شرکت پذیرفته شده در بورس که عملیات محدودی دارد حسابرس ممکن است به این نتیجه برسد که هیچ گونه مسائل عمده حسابرسی طبق بند ۱۰ این استاندارد وجود ندارد چرا که حسابرس با هیچ گونه مسئله ای که مستلزم توجه خاص حسابرس باشد، برخورد نکرده است. 

 

 

اطلاع رسانی به ارکان راهبری (رک: بند ۱۷) 

ت- ۶۰. استاندارد ۲۶۰ حسابرس را ملزم به اطلاع رسانی به موقع به ارکان راهبری نموده است. زمان بندی مناسب برای اطلاع رسانی مسائل عمده حسابرسی به شرایط هر کار حسابرسی بستگی دارد.

با وجود این، حسابرس میتواند دیدگاه اولیه خود درباره مسائل عمده حسابرسی را هنگام مذاکره در خصوص زمان بندی اجرا و دامنه برنامه ریزی شده کار حسابرسی اطلاع رسانی کند و هنگام اطلاع رسانی در مورد یافته های حسابرسی در خصوص مسائل عمده حسابرسی، مذاکرات مفصلتری با ارکان  راهبری داشته باشد.

انجام این کار میتواند به کاهش چالشهای عملی، که در مسیر گفت و گوی جدی درباره مسائل عمده حسابرسی هنگام نهایی شدن صورتهای مالی برای انتشار روی می دهد، کمک کند. 

 

ت- ۶۱. ارکان راهبری از طریق اطلاع رسانی حسابرس، از مسائل عمده حسابرسی آگاه میشوند و فرصتی برای ارکان راهبری مهیا می شود تا در صورت لزوم، شفاف سازی بیشتری را از حسابرس مطالبه کنند.

حسابرس میتواند با ارائه پیش نویس گزارش خود به ارکان راهبری، مذاکرات با آنها در مورد مسائل عمده حسابرسی را تسهیل کند. اطلاع رسانی به ارکان راهبری، از یکسو نشانه توجه به نقش مهم آن در نظارت بر فرایند گزارشگری مالی است و از سوی دیگر، این فرصت را فراهم می آورد. 

که مبنای تصمیمات حسابرس در مسائل عمده حسابرسی و چگونگی توصیف این مسائل در گزارش حسابرس، توسط ارکان راهبری درک شود. افزون بر این، باعث میشود ارکان راهبری بتوانند به ارزیابی این مسئله بپردازند که با توجه به این واقعیت که مسائل عمده حسابرسی در گزارش حسابرس اطلاع رسانی خواهد شد، آیا افشای بیشتر در صورت های مالی  سودمند است یا خیر. 

 

ت- ۶۲. الزامات اطلاع رسانی به ارکان راهبری به شرح مندرج در بند ۱۷ الف، شامل شرایط بسیار نادری نیز می شود که علی رغم اینکه مسئله ای به عنوان مسائل عمده حسابرسی تعیین شده است، در گزارش حسابرس اطلاع رسانی نمی شود. (به بندهای ۱۴  وت - ۵۴ مراجعه شود). 

 

ت- ۶۳. الزام مندرج در بند ۱۷ - ب مبنی بر اطلاع رسانی به ارکان راهبری در مواردی که حسابرس به این نتیجه رسیده است که هیچ گونه مسائل عمده حسابرسی برای اطلاع رسانی در گزارش حسابرس وجود ندارد میتواند فرصتی را برای حسابرس فراهم کند تا مذاکرات مفصلتری با اشخاص دیگری داشته باشد که با کار حسابرسی و مسائل عمده ای که ممکن است در کار پیش آمده باشد آشنا هستند (شامل بررسی کننده کنترل کیفیت کار، در مواردی که فردی برای انجام این مسئولیت تعیین شده است).

این مذاکرات می تواند باعث شود حسابرس مجدداً این موضوع را مورد ارزیابی قرار دهد که واقعاً هیچ گونه مسائل عمده حسابرسی برای اطلاع رسانی در گزارش حسابرس وجود ندارد. 

 

مستند سازی (رک: بند ۱۸) 

ت- ۶۴. طبق بند ۸ استاندارد ۲۳۰، حسابرس باید مستندات حسابرسی کار حسابرسی را به گونه ای تهیه کند که علاوه بر برآوردن اهداف دیگر این مستندات، برای درک قضاوتهای حرفه ای عمده حسابرس توسط حسابرس با تجربه دیگری که هیچگونه  ارتباط قبلی با آن کار حسابرسی نداشته است، کافی باشد.

در خصوص مسائل عمده حسابرسی، این قضاوت های حرفه ای شامل تعیین مسائل مستلزم توجه خاص حسابرس از بین موضوعات اطلاع رسانی شده به ارکان راهبری و تعیین مسائل عمده حسابرسی از بین مسائل مستلزم توجه خاص حسابرس است.

قضاوتهای حسابرس در این خصوص به احتمال زیاد متکی به مستندات اطلاع رسانی حسابرس به ارکان راهبری و مستندات حسابرسی مربوط به هر یک از موضوعات اطلاع رسانی شده (به بند ت- ۳۹ مراجعه شود) و سایر مستندات حسابرسی مسائل عمده است که در جریان حسابرسی مشخص شده است.

با  این حال این استاندارد حسابرس را ملزم نکرده است دلیل خود را برای عدم تلقی یک یا چند موضوع اطلاع رسانی شده به ارکان راهبری به عنوان مسائل مستلزم توجه خاص حسابرس، مستند کند.