فهرست

	بند
کلیات
دامنه کاربرد	1-2
مسئولیت حسابرس در خصوص اظهار نظر	3
تاریخ اجرا	4
اهداف	5
تعاریف	6
الزامات
تعیین نیاز به کارشناس حسابرس	7
ماهیت، زمانبندی اجرا و میزان روشهای حسابرسی	8
صلاحیت، تواناییها و بیطرفی کارشناس حسابرس	9
کسب شناخت از حوزه تخصصی کارشناس حسابرس	10
توافق با کارشناس حسابرس	11
ارزیابی کفایت کار کارشناس حسابرس	12-13
اشاره به کار کارشناس حسابرس در گزارش حسابرس	14-15
توضیحات کاربردی
تعریف کارشناس حسابرس	ت- ۱ تا ت-۳
تعیین نیاز به کارشناس حسابرس	ت- 4 تا ت-9
ماهیت، زمانبندی اجرا و میزان روشهای حسابرسی	ت- 10 تا ت-13
صلاحیت، تواناییها و بی طرفی کارشناس حسابرس	ت- 14 تا ت-20
کسب شناخت از حوزه تخصصی کارشناس حسابرس	ت- 21 تا ت-22
توافق با کارشناس حسابرس	ت- 23 تا ت-31
ارزیابی کفایت کار کارشناس حسابرس	ت- 32 تا ت-40
اشاره به کار کارشناس حسابرس در گزارش حسابرس	ت- 41 و ت-42
پیوست: نکات قابل توجه در خصوص توافق بین حسابرس و کارشناس برون سازمانی

این استاندارد باید همراه با استاندارد حسابرسی ۲۰۰ "اهداف کلی حسابرس مستقل و انجام حسابرسی طبق استانداردهای حسابرسی" مطالعه شود.

 

کلیات
دامنه کاربرد
1. در این استاندارد، مسئولیتهای حسابرس در ارتباط با کاری که توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی متخصص در حوزه ای غیر از حسابداری و حسابرسی، برای کمک به حسابرس در کسب شواهد حسابرسی کافی و مناسب انجام میشود، مطرح شده است.

2. در این استاندارد موارد زیر مطرح نمی شود:

الف- شرایطی که در آن، تیم حسابرسی شامل عضو، یا بهره مند از مشاوره یک شخص حقیقی یا حقوقی، متخصص در یک شاخه تخصصی حسابداری یا حسابرسی است، که این موضوع در استاندارد ۲۲۰ مورد بحث قرار گرفته است، یا

ب- استفاده حسابرس از کار شخص حقیقی یا حقوقی دارای تخصص در حوزه ای غیر از حسابداری و حسابرسی که توسط واحد تجاری برای کمک به تهیه صورتهای مالی مورد استفاده قرار میگیرد (کارشناس واحد تجاری)، که این موضوع در استاندارد ۵۰۰ مورد بحث قرار گرفته است.

مسئولیت حسابرس در خصوص اظهار نظر
3. مسئولیت اظهارنظر حسابرسی ارائه شده صرفاً متوجه حسابرس است و این مسئولیت با استفاده او از کار کارشناس حسابرس کاهش نمی یابد. با وجود این، اگر حسابرسی که از کار کارشناس حسابرس با رعایت الزامات این استاندارد، استفاده میکند، به این نتیجه برسد که کار کارشناس برای مقاصد حسابرس کفایت میکند، حسابرس ممکن است یافته ها یا نتیجه گیری های کارشناس در حوزه تخصصی وی را به عنوان شواهد حسابرسی مناسب بپذیرد.

تاریخ اجرا
۴. این استاندارد برای حسابرسی صورتهای مالی که دوره مالی آنها از اول فروردین ۱۳۹۸ و پس از آن شروع می شود، لازم الاجراست.

 

اهداف

5. اهداف حسابرس به شرح زیر است:

الف- تصمیم گیری در مورد استفاده یا عدم استفاده از کار کارشناس حسابرس، و

ب- در صورت استفاده از کار کارشناس حسابرس، تصمیم گیری در مورد کفایت آن کار برای مقاصد حسابرس.

 

تعاریف

6. در استانداردهای حسابرسی، اصطلاحات زیر با معانی مشخص شده برای آنها بکار رفته است:

الف. کارشناس حسابرس - شخص حقیقی یا حقوقی دارای تخصص در حوزه ای غیر از حسابداری و حسابرسی که حسابرس از کار وی در آن حوزه، به منظور کمک به کسب شواهد حسابرسی کافی و مناسب استفاده میکند. کارشناس حسابرس ممکن است کارشناسی درون سازمانی (از کارکنان دائمی یا موقت مؤسسه حسابرس یا مؤسسه حسابرسی شبکه ای)، یا کارشناسی برون سازمانی باشد. (رک: بندهای ت-۱ تا ت-۳)

 

ب. تخصص - مهارتها، دانش و تجربه در یک حوزه خاص.

پ. کارشناس واحد تجاری - شخص حقیقی یا حقوقی دارای تخصص در حوزه ای غیر از حسابداری و حسابرسی که واحد تجاری از کار او در آن حوزه، برای کمک به تهیه صورتهای مالی استفاده کند.

الزامات
تعیین نیاز به کارشناس حسابرس
7. اگر برای کسب شواهد حسابرسی کافی و مناسب، بهره مندی از تخصص در حوزه ای غیر از حسابداری و حسابرسی ضروری باشد، حسابرس باید در مورد استفاده از کار کارشناس حسابرس تصمیم گیری کند. (رک بندهای ت۴ تا ت-۹)

 

ماهیت زمانبندی اجرا و میزان روشهای حسابرسی
8. ماهیت، زمانبندی اجرا و میزان روشهای حسابرسی با توجه به الزامات مندرج در بندهای ۹ تا ۱۳ این استاندارد برحسب شرایط تغییر می کند. حسابرس در تعیین ماهیت، زمانبندی اجرا و میزان روشهای حسابرسی باید به موضوعاتی شامل موارد زیر توجه کند: (رک: بند ت-۱۰)

 

الف. ماهیت موضوعی که کار کارشناس حسابرس به آن مربوط میشود

 

ب. خطرهای تحریف با اهمیت در موضوعی که کار کارشناس حسابرس به آن مربوط می شود،

پ. اهمیت کار کارشناس حسابرس برای کار حسابرسی مورد نظر،

ت. شناخت حسابرس از کار قبلی انجام شده توسط کارشناس حسابرس و تجربه قبلی حسابرس از کار وی، و

ث . این که آیا کارشناس حسابرس تابع سیاستها و روشهای کنترل کیفیت مؤسسه حسابرس میباشد یا خیر (رک بندهای ت-۱۱ تا ت-۱۳)

صلاحیت تواناییها و بیطرفی کارشناس حسابرس
9. حسابرس باید این موضوع را ارزیابی کند که آیا کارشناس حسابرس، صلاحیت، توانایی ها و بی طرفی لازم را برای مقاصد حسابرس دارد یا خیر. در مورد کارشناس برون سازمانی، ارزیابی بی طرفی باید شامل پرس و جو در مورد منافع و روابطی باشـد کـه می تواند تهدید کننده بی طرفی کارشناس باشد (رک: بندهای ت۱۴ تا ت-۲۰)

کسب شناخت از حوزه تخصصی کارشناس حسابرس
10. حسابرس باید از حوزه تخصصی کارشناس حسابرس شناخت کافی کسب کند تا بتواند: (رک: بندهای ت۲۱ و ت-۲۲)

 

الف. ماهیت، دامنه و اهداف کار کارشناس را برای مقاصد حسابرس تعیین کند، و

ب. کفایت کار کارشناس را برای مقاصد حسابرس ارزیابی کند.
 

توافق با کارشناس حسابرس
۱۱. حسابرس باید در صورت لزوم به صورت کتبی در خصوص موضوعات زیر با کارشناس حسابرس توافق کند :(رک: بندهای ت-۲۳ تا ت-۲۶)

 

الف. ماهیت، دامنه و اهداف کار کارشناس، (رک: بند ت-۲۷)

ب. مسئولیتها و نقشهای متناظر حسابرس و کارشناس، (رک: بندهای ت-۲۸ و ت-۲۹)

پ. ماهیت، زمانبندی اجرا و میزان ارتباط بین حسابرس و کارشناس، شامل شكل گزارشی که توسط کارشناس ارائه خواهد شد، و (رک: بند ت-۳۰)

ت. ضرورت رعایت الزامات رازداری توسط کارشناس حسابرس. (رک: بند ت-۳۱)

ارزیابی کفایت کار کارشناس حسابرس
۱۲. حسابرس باید کفایت کار کارشناس حسابرس را برای مقاصد حسابرس از جمله در موارد زیر ارزیابی کند: (رک: بند ت-۳۲)

الف. مربوط و معقول بودن یافته ها یا نتیجه گیریهای کارشناس و سازگاری آنها با سایر شواهد حسابرسی، (رک بندهای ت-۳۳ و ت-۳۴)

ب. اگر کار کارشناس شامل استفاده از روشها و مفروضات عمده باشد مربوط و معقول بودن این روشها و مفروضات در شرایط موجود، و (رک: بندهای ت-۳۵ تا ت- ۳۷)

پ. اگر کار کارشناس شامل استفاده از دادههای مبنا (که برای کار کارشناس عمده تلقی می شود) باشد، مربوط بودن، کامل بودن و صحت آن داده ها. (رک: بندهای ت- ۳۸ و ت-۳۹)

 

۱۳. چنانچه حسابرس به این نتیجه برسد که کار کارشناس حسابرس برای مقاصد حسابرس کافی نیست، وی باید: (رک: بند ت-۴۰)

الف. با کارشناس در خصوص ماهیت و میزان کار بیشتری که توسط وی باید انجام شود، توافق کند، یا

ب. روشهای حسابرسی لازم را متناسب با شرایط موجود اجرا کند.

 

اشاره به کار کارشناس حسابرس در گزارش حسابرس
۱۴. در مواردی که حسابرس اظهار نظر تعدیل نشده ارائه میکند، نباید در گزارش خود به کار کارشناس حسابرس اشاره کند، مگر اینکه طبق قوانین یا مقررات ملزم به انجام این کار باشد. اگر چنین اشاره ای طبق قوانین یا مقررات الزامی باشد، حسابرس باید در گزارش حسابرس عنوان کند که اشاره به این موضوع، مسئولیت حسابرس را در خصوص اظهار نظر کاهش نمیدهد. (رک: بند ت-۴۱)

۱۵. اگر حسابرس برای درک مناسبتر مبنای تعدیل اظهار نظر خود در گزارش حسابرس به کار کارشناس حسابرس اشاره کند، باید در گزارش خود عنوان کند که این اشاره، مسئولیت او را در خصوص آن اظهار نظر کاهش نمیدهد. (رک: بند ت-۴۲)

توضیحات کاربردی
تعریف کارشناس حسابرس (رک: بند الف)
ت - ۱. تخصص در حوزه ای غیر از حسابداری و حسابرسی ممکن است شامل تخصص در رابطه با موضوعاتی نظیر موارد زیر باشد:

 

 

• ارزشیابی ابزارهای مالی پیچیده، زمین و ساختمان، ماشین آلات و تجهیزات، جواهرات، آثار هنری، اشیاء عتیقه داراییهای نامشهود، دارایی های تحصیل شده و بدهیهای تقبل شده در ترکیبهای تجاری، و داراییهایی که ممکن است کاهش ارزش یافته باشند.
• محاسبات اکچوئری بدهیهای مرتبط با قراردادهای بیمه یا طرحهای مزایای کارکنان.
• برآورد ذخایر نفت و گاز.
•  ارزشیابی بدهیهای زیست محیطی، و مخارج پاکسازی محوطه تولید.
• تفسیر قراردادها قوانین و مقررات.
• تجزیه و تحلیل مسائل مالیاتی پیچیده یا غیر متعارف.

ت-2. در بسیاری از موارد، تمایز بین تخصص در حسابداری و حسابرسی، و تخصص در حوزه های دیگر، به سادگی میسر است، حتی زمانی که یک حوزه تخصصی حسابداری یا حسابرسی مطرح باشد، برای مثال، شخص متخصص در بکارگیری روشهای حسابداری مالیات بر درآمد انتقالی را اغلب میتوان به سادگی از کارشناس قوانین مالیاتی متمایز کرد.

شخص متخصص در بکارگیری روشهای حسابداری مالیات بر درآمد، برای مقاصد این استاندارد، کارشناس محسوب نمی شود زیرا تخصص مذکور، یک تخصص حسابداری است. اما کارشناس در قوانین مالیاتی، برای مقاصد این استاندارد، کارشناس محسوب میشود زیرا تخصص مذکور، یک تخصص در حوزه قانون است.

علاوه بر این، وجوه تمایز مشابهی نیز ممکن است در حوزه های دیگر قابل تشخیص باشد، برای مثال، وجه تمایز بین تخصص در شیوه های حسابداری ابزارهای مالی و تخصص در مدل سازی پیچیده برای ارزش گذاری ابزارهای مالی.

با این حال، در برخی موارد به ویژه در حوزههای جدید تخصصی حسابداری و حسابرسی، تمایز قائل شدن بین حوزه های تخصصی حسابداری و حسابرسی و تخصص در سایر حوزه ها، به قضاوت حرفه ای حسابرس بستگی دارد.

استانداردها و ضوابط حرفهای مربوط در زمینه الزامات آموزش و صلاحیت برای حسابداران و حسابرسان ممکن است به حسابرسان در اعمال قضاوت کمک کنند.

 

ت-3. هنگام بررسی چگونگی تأثیر پذیری الزامات این استاندارد از حقیقی یا حقوقی بودن کارشناس حسابرس، استفاده از قضاوت ضروری است. برای مثال، هنگام ارزیابی صلاحیت، تواناییها و بی طرفی کارشناس حسابرس ممکن است آن کارشناس، شخصیتی حقوقی باشد که حسابرس قبلاً از کار آن استفاده کرده است،

اما حسابرس هیچ تجربه قبلی از کارشناسان حقیقی تعیین شده توسط آن شخص حقوقی برای کار مورد نظر نداشته باشد یا ممکن است برعکس این حالت مصداق داشته باشد، یعنی حسابرس ممکن است با کار کارشناسان حقیقی آشنا باشد اما با شخصیت حقوقی که کارشناس حقیقی به آن ملحق شده است، آشنا نباشد.

در هـر دو حالت، ویژگیهای فردی اشخاص حقیقی و ویژگیهای مدیریتی اشخاص حقوقی (نظیر سیستمهای کنترل کیفیتی که شخص حقوقی بکار می گیرد) ممکن است برای ارزیابی حسابرس مناسب باشند.

 

تعیین نیاز به کارشناس حسابرس (رک: بند ۷)
ت-۴. برای کمک به حسابرس در یک یا چند مورد زیر ممکن است بکارگیری کارشناس حسابرس ضرورت داشته باشد:

 

• کسب شناخت از واحد تجاری و محیط آن شامل کنترلهای داخلی.
• تشخيص و ارزیابی خطرهای تحریف با اهمیت.
• تعیین و اعمال برخوردهای کلی با خطرهای ارزیابی شده در سطح صورتهای مالی.
• طراحی و اجرای روشهای حسابرسی لازم برای برخورد با خطرهای ارزیابی شده در سطح ادعاها شامل آزمون کنترلها یا آزمونهای محتوا.
•  ارزیابی کافی و مناسب بودن شواهد حسابرسی کسب شده برای اظهار نظر نسبت به صورتهای مالی.

ت-5. هنگامی که مدیران اجرایی برای تهیه صورتهای مالی نیازمند تخصص در حوزه ای غیر از حسابداری هستند، ممکن است خطرهای تحریفهای با اهمیت افزایش یابد، برای مثال، به این دلیل که موضوع مورد نظر ممکن است پیچیدگی داشته باشد یا مدیران اجرایی ممکن است دانشی در این حوزه تخصصی نداشته باشند.

اگر مدیران اجرایی در تهیه صورتهای مالی دارای تخصص لازم نباشند، می توانند به منظور کاهش این خطرها از کارشناس واحد تجاری استفاده کنند. کنترلهای مربوط شامل کنترلهای مرتبط با کار کارشناس واحد تجاری، در صورت وجود، نیز ممکن است خطرهای تحریفهای با اهمیت را کاهش دهد.

 

ت -۶. اگر تهیه صورتهای مالی متضمن استفاده از دانش تخصصی در حوزه ای غیر از حسابداری باشد، حسابرس، که در حسابداری و حسابرسی مهارت دارد، ممکن است تخصص لازم را برای حسابرسی این صورتهای مالی نداشـته باشـد.

مـدير مسئول کار باید متقاعد شود که تیم حسابرسی و کارشناس حسابرس که عضوی از تیم حسابرسی نیست. در مجموع، توانایی و صلاحیت لازم را برای انجام کار حسابرسی دارند. علاوه بر این حسابرس باید ماهیت، زمانبندی اجرا و میزان منابع لازم برای انجام کار حسابرسی را تعیین کند.

به منظور کمک به رعایت الزامات این استاندارد، حسابرس ضرورت استفاده از کار کارشناس حسابرس و، در صورت استفاده، زمان و میزان استفاده از آن را مشخص میکند. به موازات پیشرفت کار حسابرسی یا در صورت تغییر شرایط، حسابرس ممکن است در تصمیمات قبلی خود در خصوص استفاده از کار کارشناس تجدید نظر کند.

ت-7. حسابرسی که در حوزه ای غیر از حسابداری و حسابرسی تخصص نداشته باشد، همچنان میتواند بدون استفاده از کارشناس حسابرس شناخت کافی از آن حوزه برای انجام حسابرسی به دست آورد. این شناخت ممکن است از طرق مختلف نظیر موارد زیر کسب شود:

 

 

• تجربه در حسابرسی واحدهای تجاری که چنین تخصصی برای تهیه صورتهای مالی آنها لازم است.
• آموزش یا ارتقای حرفه ای در حوزه ای خاص. این امر میتواند شامل دوره های رسمی آموزشی یا مذاکره با متخصصین در حوزه مرتبط به منظور افزایش توانایی های حسابرس برای مواجهه با موضوعات مطرح در آن حوزه باشد. این گونه مذاکرات متفاوت از مشورت با کارشناس حسابرس در خصوص مجموعه ای مشخص از شرایط پیش آمده کاری است که در خلال آن تمامی حقایق مربوط در اختیار کارشناس قرار داده میشود تا بتواند در مورد موضوعی خاص آگاهانه نظر دهد.
• مذاکره با حسابرسانی که کارهای مشابه انجام داده اند.

 

ت -۸. با این حال، در موارد دیگر، حسابرس ممکن است به این نتیجه برسد که استفاده از کارشناس حسابرس برای کمک کسب شواهد حسابرسی کافی و مناسب ضروری است. ملاحظات مؤثر بر تصمیم حسابرس در مورد استفاده از کارشناس حسابرس میتواند شامل موارد زیر باشد:

•  
• اینکه آیا مدیران اجرایی در تهیه صورتهای مالی، از کارشناس واحد تجاری استفاده کرده اند یا خیر (به بند ت۹ مراجعه شود).
• ماهیت و اهمیت موضوع شامل پیچیدگی آن.
• خطرهای تحریف با اهمیت در موضوع مورد نظر.
• ماهیت روشهای مورد انتظار در برخورد با خطرهای مشخص شده شامل شناخت و تجربه حسابرس از کار کارشناسان در رابطه با اینگونه موضوعات، و امکان دسترسی به منابع جایگزین برای کسب شواهد حسابرسی.

ت -۹. در مواردی که مدیران اجرایی برای تهیه صورتهای مالی از کارشناس واحد تجاری استفاده کرده باشند، تصمیم حسابرس در خصوص استفاده از کارشناس حسابرس علاوه بر موارد مندرج در بندت - ۸ ممکن است تحت تاثیر عواملی نظیر موارد زیر قرار گیرد:

 

 

• ماهیت، دامنه و اهداف کار کارشناس واحد تجاری.
• اینکه کارشناس واحد تجاری در استخدام واحد تجاری است یا شخصی است که صرفاً برای ارائه خدمات مورد نظر توسط واحد تجاری بکار گرفته شده است.
• میزان کنترل یا نفوذ مدیران اجرایی بر کار کارشناس واحد تجاری.
• صلاحیت و تواناییهای کارشناس واحد تجاری. اینکه آیا کارشناس واحد تجاری ملزم به رعایت استانداردهای فنی عملکرد یا سایر الزامات صنعت یا حرفه است یا خیر.

 

وجود کنترلهای مرتبط با کار کارشناس واحد ،تجاری در واحد تجاری استاندارد ۵۰۰ شامل الزامات و رهنمودهایی در خصوص اثر صلاحیت، توانایی ها و بی طرفی کارشناسان واحد تجاری بر قابلیت اتکای شواهد حسابرسی است.

 

ماهیت زمانبندی اجرا و میزان روشهای حسابرسی (رک: بند ۸)
ت - ۱۰. ماهیت، زمانبندی اجرا و میزان روشهای حسابرسی با توجه به الزامات مندرج در بندهای ۹ تا ۱۳ این استاندارد برحسب شرایط تغییر میکند. برای مثال، عوامل زیر ممکن است ضرورت بکارگیری روشهای حسابرسی متفاوت یا گسترش روشهای حسابرسی را ایجاب نماید:

 

 

• کار کارشناس حسابرس به موضوع عمدهای مربوط باشد که متضمن قضاوتهای پیچیده و ذهنی است.
• حسابرس قبلاً از کار کارشناس حسابرس استفاده نکرده باشد، و شناخت قبلی از صلاحیت تواناییها و بی طرفی آن کارشناس نداشته باشد.
• کارشناس حسابرس بجای ارائه مشاوره برای موضوعی خاص، روشهای حسابرسی را اجرا کند که بخش لاینفکی از حسابرسی است.
• کارشناس حسابرس، شخصی برون سازمانی است، بنابراین تابع سیاستها و روشهای کنترل کیفیت مؤسسه حسابرس نیست.

 

سیاستها و روشهای کنترل کیفیت مؤسسه حسابرس (رک: بند ۸-ث)
ت - ۱۱. کارشناس درون سازمانی ممکن است از کارکنان مؤسسه حسابرس شامل کارکنان موقت آن باشد و بنابراین تابع سیاستها و روشهای کنترل كيفيت مؤسسه طبــق استاندارد کنترل کیفیت باشد. از سوی دیگر، کارشناس درون سازمانی ممکن است از کارکنان مؤسسه حسابرسی شبکه ای شامل کارکنان موقت آن باشد که از سیاستها و روشهای کنترل کیفیت مشترکی با مؤسسه حسابرس بهره می برند.

ت - ۱۲. از آنجا که کارشناس برون سازمانی عضوی از تیم حسابرسی نیست، بنابراین تابع سیاستها و روشهای کنترل کیفیت طبق استاندارد کنترل کیفیت نمی باشد. با این حال، در برخی موارد، قوانین یا مقررات ممکن است ملزم کرده باشد که با کارشناس برون سازمانی به عنوان عضوی از تیم حسابرسی برخورد شود و بنابراین ممکن است ملزم به رعایت الزامات اخلاقی مربوط شامل الزامات مربوط به استقلال ساير الزامات حرفه ای طبق قوانین و مقررات باشد.

ت -۱۳. تیم‌های حسابرسی میتوانند بر سیستم کنترل کیفیت مؤسسه حسابرس اتکا کنند، مگر اینکه اطلاعات ارائه شده توسط مؤسسه حسابرس یا سایرین، برخورد دیگری را ایجاب کند. میزان این اتکا بر حسب شرایط تغییر خواهد کرد و ممکن است ماهیت زمانبندی اجرا و میزان روشهای حسابرسی را با توجه به موضوعاتی نظیر موارد زیر تحت تاثیر قرار دهد:

 

•  صلاحیت و تواناییهای حاصل از اجرای برنامه های آموزشی و استخدام کارکنان جدید.
•  بی طرفی، کارشناسان درون سازمانی ملزم به رعایت الزامات اخلاقی مربوط شامل الزامات مربوط به استقلال می باشند.
•  ارزیابی حسابرس از کفایت کار کارشناس حسابرس. برای مثال، برنامه های آموزشی مؤسسه حسابرس ممکن است برای کارشناسان درون سازمانی، از رابطه متقابل تخصص آنها با فرایند حسابرسی شناخت مناسبی فراهم آورند. اتکـا بـه این گونه آموزشها و سایر فرایندهای مؤسسه حسابرس نظير ضوابط تعيين محدوده کار کارشناسان درون سازمانی ممکن است بر ماهیت، زمانبندی اجرا و میزان روشهای حسابرسی مورد استفاده برای ارزیابی کفایت کار کارشناس حسابرس مؤثر واقع شود.
• پایبندی به الزامات قانونی و مقرراتی از طریق فرایندهای نظارتی.
• توافق با کارشناس حسابرس.
• چنین اتکایی، مسئولیت حسابرس را در خصوص رعایت الزامات این استاندارد کاهش نمی دهد. 

 

صلاحیت، توانایی ها و بیطرفی کارشناس حسابرس (رک: بند ۹)
ت- ۱۴. صلاحیت، تواناییها و بی طرفی کارشناس حسابرس، عواملی هستند که کفایت کار کارشناس حسابرس را برای مقاصد حسابرس به شدت تحت تأثیر قرار می دهند. صلاحیت، به ماهیت و سطح تخصص کارشناس حسابرس مربوط می شود.

توانایی ها، به توان کارشناس حسابرس در بکارگیری آن صلاحیت در شرایط مربوط، می شود. عوامل مؤثر بر تواناییها ممکن است، برای نمونه، شامل موقعیت جغرافیایی، و در اختیار داشتن زمان و منابع باشد. بی طرفی، به آثــار احتمالی جانبداری، تضاد منافع یا نفوذ سایر اشخاص بر قضاوت حرفه ای یا تجاری کارشناس حسابرس مربوط می شود.

ت-۱۵. موجود، اطلاعات مربوط به صلاحیت تواناییها و بی طرفی کارشناس حسابرس ممکن است از منابع متفاوتی، نظیر موارد زیر، به دست آید:

 

• تجربه شخصی حسابرس از کار قبلی کارشناس
• مذاکره با کارشناس.
• مذاکره با افراد دیگری که با کار کارشناس آشنا هستند.
• آگاهی از صلاحیتهای فنی کارشناس، عضویت در نهاد حرفه ای یا انجمن صنعت مربوط پروانه فعالیت وی، یا سایر اشکال شناخت برون سازمانی.
• مقالات یا کتب منتشر شده توسط کارشناس.
• سیاستها و روشهای کنترل کیفیت مؤسسه حسابرس (به بندهای ت-۱۱ تا ت- ۳ مراجعه شود).

 

ت -۱۶. ارزیابی صلاحیت، تواناییها و بی طرفی کارشناس حسابرس شامل این موضوع میشود که آیا کار کارشناس منطبق بر استانداردهای فنی عملکرد یا سایر الزامات صنعت یا حرفه، برای مثال، استانداردهای اخلاقی و سایر الزامات عضویت در نهاد حرفه ای یا انجمن صنعت، استانداردهای معتبر نهاد صادر کننده پروانه فعالیت، یا الزامات مقرر در قوانین یا مقررات است یا خیر.

 

ت -۱۷. سایر موضوعاتی که ممکن است مربوط باشند شامل موارد زیر است:

 

• مربوط بودن صلاحیت کارشناس حسابرس با موضوعی که برای آن کار از کارشناس استفاده میشود، شامل هر گونه تخصصی که در حوزه کاری آن کارشناس قرار میگیرد برای مثال یک متخصص اکچوئری ممکن است در زمینه بیمه اموال و سوانح تخصص داشته باشد اما در خصوص محاسبات حقوق بازنشستگی، تخصص محدودی داشته باشد.
• صلاحیت کارشناس حسابرس با توجه به الزامات حسابداری و حسابرسی مرتبط، برای مثال، آگاهی از روشها و مفروضات شامل مدلهایی که با چارچوب گزارشگری مالی مربوط سازگار است.
• اینکه آیا رویدادهای غیر منتظره، تغییرات در شرایط، یا شواهد حسابرسی کسب شده در نتیجه اجرای روشهای حسابرسی، بیانگر امکان ضرورت بررسی مجدد ارزیابی اولیه ،صلاحیت تواناییها و بیطرفی کارشناس حسابرس همزمان با پیشرفت فرایند حسابرسی میباشد یا خیر.

 

ت -۱۸. طیف گسترده ای از شرایط نظیر تهدید ناشی از منفعت شخصی، تهدید ناشی از جانبداری، تهدید ناشی از آشنایی، تهدید ناشی از خودارزیابی، و تهدید ناشی از ارعاب ممکن است بی طرفی را تهدید کند. تدابیر ایمنی میتواند چنین تهدیدهایی را حذف کند یا کاهش دهد و ممکن است از طریق ساختارهای برون سازمانی (برای مثال، حرفه کارشناس حسابرس قوانین یا مقررات) یا از طریق محیط کار کارشناس حسابرس (برای مثال سیاستها و روشهای کنترل کیفیت) ایجاد شود. علاوه بر این ممکن است تدابیر ایمنی مختص کار حسابرسی وجود داشته باشد.

ت - ۱۹. ارزیابی شدت عوامل تهدید کننده بی طرفی و نیز ارزیابی ضرورت بکارگیری تدابیر ایمنی ممکن است به نقش کارشناس حسابرس و اهمیت کار وی در ارتباط با حسابرسی بستگی داشته باشد. شرایطی ممکن است وجود داشته باشد که در آن تدابیر ایمنی نتواند تهدیدها را به سطحی قابل قبول کاهش دهد، برای نمونه، مواردی که کارشناس مورد نظر حسابرس شخصی حقیقی باشد که در تهیه اطلاعات مورد حسابرسی نقش عمده ای ایفا کرده است، یعنی کارشناس حسابرس یک کارشناس واحد تجاری باشد.

 

ت - ۲۰. هنگام ارزیابی بی طرفی کارشناس برون سازمانی، ممکن است اقدامات زیر سودمند واقع شود:

الف. پرس و جو از واحد تجاری در مورد هرگونه منافع یا روابط مشخصی کــه واحد تجاری با کارشناس برون سازمانی دارد و ممکن است بی طرفی کارشناس را تحت تأثیر قرار دهد.
مذاکره با کارشناس در خصوص هر گونه تدابیر ایمنی مربوط (شامل هرگونه الزام حرفه ای که در مورد کارشناس کاربرد دارد)، و ارزیابی اینکه آیا تدابیر ایمنی برای کاهش تهدیدها به سطحی قابل قبول کافی است یا خیر. منافع و روابطی که در مذاکره با کارشناس حسابرس، میتواند مورد توجه قرار گیرد شامل موارد زیر میشود:

 

• منافع مالی.
• روابط تجاری و شخصی.
• ارائه سایر خدمات توسط کارشناس، از جمله در مواردی که کارشناس برون سازمانی، شخص حقوقی باشد.

در برخی موارد، حسابرس ممکن است مناسب بداند از کارشناس برون سازمانی در مورد منافع یا روابط با واحد تجاری که کارشناس مورد نظر از آن آگاه است، تأییدیه کتبی دریافت کند.

 

کسب شناخت از حوزه تخصصی کارشناس حسابرس (رک: بند ۱۰)
ت - ۲۱. حسابرس میتواند با روشهای توصیف شده در بند ت۷ یا از طریق مذاکره با کارشناس حسابرس از حوزه تخصص وی شناخت بدست آورد.

 

ت -۲۲. جنبه‌هایی از تخصص کارشناس حسابرس که میتواند برای شناخت حسابرس سودمند باشد شامل موارد زیر است:

 

• اینکه آیا کارشناس دارای تخصصهای ویژه مرتبط با آن کار حسابرسی میباشد یا خیر (به بند ت۱۷- مراجعه شود).
• اینکه آیا کارشناس تابع استانداردهای حرفه ای یا سایر استانداردها، و الزامات قانونی یا مقرراتی است یا خیر.
• روشها و مفروضات استفاده شده توسط کارشناس حسابرس، و اینکه آیا آنها حوزه تخصصی کارشناس از پذیرش عمومی برخوردارند و برای مقاصد گزارشگری مالی مناسب میباشند یا خیر.
• ماهیت اطلاعات یا دادههای درون سازمانی و برون سازمانی که کارشناس حسابرس از آنها استفاده می کند.

 

توافق با کارشناس حسابرس (رک: بند ۱۱)
ت -۲۳. ماهیت، دامنه و اهداف کار کارشناس حسابرس ممکن است با توجه به شرایط موجود به طور قابل ملاحظه ای تغییر کند همانگونه که مسئولیتها و نقشهای متناظر حسابرس و کارشناس حسابرس و ماهیت، زمانبندی اجرا و میزان ارتباط بین حسابرس و کارشناس حسابرس میتواند تغییر کند.

بنابراین صرفنظر از اینکه کارشناس حسابرس، شخصی برون سازمانی یا درون سازمانی باشد، لازم است این موضوعات بین حسابرس و کارشناس حسابرس مورد توافق قرار گیرد.

ت - ۲۴. موضوعات مطرح شده در بند ۸ ممکن است بر میزان جزئیات و رسمیت داشتن توافق بين حسابرس و کارشناس حسابرس، از جمله لزوم کتبی بودن توافق، اثر گذارد برای مثال، عوامل زیر ممکن است نشان دهنده ضرورت توافق با جزئیات بیشتر یا توافق کتبی باشد:

 

 

• کارشناس حسابرس به اطلاعات محرمانه یا حساس واحد تجاری دسترسی خواهد داشت.
• مسئولیتها و نقشهای متناظر حسابرس و کارشناس حسابرس متفاوت از آن چیزی است که به طور معمول انتظار می رود.
•  الزامات قانونی یا مقرراتی چندگانه کاربرد داشته باشد.
• موضوعی که کار کارشناس حسابرس به آن مربوط میشود، بسیار پیچیده باشد.
• حسابرس قبلاً از کار انجام شده توسط آن کارشناس استفاده نکرده باشد.
• میزان کار کارشناس حسابرس و اهمیت آن برای کار حسابرسی مورد نظر بیشتر باشد.

 

ت-25. توافق بین حسابرس و کارشناس برون سازمانی اغلب در قالب یک قرارداد می باشد. فهرست موضوعاتی که حسابرس میتواند برای درج در قرارداد با سایر شکلهای توافق با کارشناس برون سازمانی مورد توجه قرار دهد، در پیوست این استاندارد ارائه شده است.

ت - ۲۶. هنگامی که توافق کتبی بین حسابرس و کارشناس حسابرس وجود ندارد، شواهد حاکی از توافق ممکن است در مستندات دیگری چون موارد زیر گنجانده شود:

 یادداشتهای برنامه ریزی یا کاربرگهای مرتبط نظیر برنامه حسابرسی.

سیاستها و روشهای مؤسسه حسابرس. در مورد کارشناس درون سازمانی، سیاستها و روشهای تعیین شده ای که کارشناس تابع آنها است ممکن است شامل سیاستها و روشهایی خاص در ارتباط با کار کارشناس باشد.

میزان مستندسازی در کاربرگهای حسابرس به ماهیت چنین سیاستها و روشهایی بستگی دارد. برای نمونه، اگر مؤسسه حسابرس دارای ضوابط مفصلی باشد که در آن شرایط استفاده از کار کارشناس مشخص شده است، ممکن است نیازی به مستندسازی در کاربرگهای حسابرس نباشد.

ماهیت، دامنه و اهداف کار (رک: بند ۱۱-الف)
ت -۲۷. هنگام توافق در خصوص ماهیت، دامنه و اهداف کار کارشناس حسابرس، اغلـب ممکن است مذاکره در خصوص استانداردهای فنی عملکرد مربوط یا سایر الزامات صنعت یا حرفه که کارشناس حسابرس از آنها تبعیت خواهد کرد، سودمند باشد.

مسئوليتها و نقشهای متناظر (رک: بند ۱۱-ب)
ت -۲۸. توافق در خصوص مسئولیتها و نقشهای متناظر حسابرس و کارشناس حسابرس ممکن است شامل موارد زیر باشد:

 

• اینکه آزمونهای جزئیات دادههای مبنا را حسابرس انجام میدهد یا کارشناس حسابرس.
• مجاز بودن حسابرس برای مذاکره با واحد تجاری و سایر اشخاص در خصوص یافته ها یا نتیجه گیریهای کارشناس حسابرس، و درج جزئیات یافتـه هــا یــا نتیجه گیری های کارشناس حسابرس در بند مبانی اظهار نظر تعدیل شده در گزارش حسابرس، در موارد ضرورت (به بند ت۴۲ مراجعه شود).
• هر گونه توافق برای آگاه کردن کارشناس حسابرس از نتیجه گیریهای مربوط به کار آن کارشناس.

 

ت - ۲۹. توافق درباره مسئولیتها و نقشهای متناظر حسابرس و کارشناس حسابرس ممكن است شامل توافق در خصوص دسترسی به کاربرگهای یکدیگر و نگهداری از آنها نیز باشد. هنگامی که کارشناس حسابرس عضوی از تیم حسابرسی است، کاربرگهای کارشناس بخشی از مستندات حسابرسی است. در مقابل، کاربرگهای کارشناسان برون سازمانی متعلق به خود آنها است و بخشی از مستندات حسابرسی نیست؛ به جز در مواردی که توافقی برخلاف این موضوع صورت گرفته باشد.

اطلاع رسانی (رک بند ۱۱-پ)
ت - ۳۰. اطلاع رسانی دو سویه اثر بخش، موجب یکپارچگی مناسب ماهیت، زمانبندی اجرا و میزان روشهای کارشناس حسابرس با بخشهای دیگر کار حسابرسی می شود، و نیز تعدیل مناسب اهداف کارشناس حسابرس در جریان حسابرسی، را تسهیل می کند.

برای نمونه، هنگامی که کار کارشناس حسابرس به نتیجه گیریهای حسابرس در مورد خطری عمده مربوط میشود، گزارش کتبی رسمی در خصوص نتیجه گیری کار کارشناس، و گزارشهای شفاهی به موازات پیشرفت کار حسابرسی می تواند مناسب باشد.

تشخیص مدیر مسئول کار یا کارکنانی که همکاری نزدیکی با کارشناس حسابرس خواهند داشت و روشهای اطلاع رسانی بین کارشناس و واحد تجاری، به اطلاع رسانی به موقع و اثربخش، مخصوصاً در کارهای حسابرسی بزرگتر کمک می کند.

 

رازداری (رک: بند ۱۱-ت)
ت - ۳۱. الزامات رازداری مندرج در آیین رفتار حرفه ای که در مورد حسابرس کاربرد دارد بایـد در مورد کارشناس حسابرس نیز بکار گرفته شود. در قوانین و مقررات ممکن است الزامات بیشتری مقرر شده باشد. علاوه بر این، واحد تجاری ممکن است درخواست کند با کارشناسان برون سازمانی در مورد برخی الزامات رازداری توافق شود.

ارزیابی کفایت کار کارشناس حسابرس (رک: بند ۱۲)
ت -۳۲. ارزیابی حسابرس از صلاحیت، تواناییها و بی طرفی کارشناس حسابرس، آشنایی حسابرس با حوزه تخصص کارشناس حسابرس، و ماهیت کار انجام شده توسط کارشناس حسابرس بر ماهیت، زمانبندی اجرا و میزان روشهای حسابرسی مورد استفاده به منظور ارزیابی کفایت کار کارشناس برای مقاصد حسابرس اثر می گذارد.

 

یافته ها و نتیجه گیری های کارشناس حسابرس (رک: بند ۱۲-الف)
ت - ۳۳. روشهای ویژه ارزیابی کفایت کار کارشناس حسابرس برای مقاصد حسابرس می تواند شامل موارد زیر باشد:

 

• پرس و جو از کارشناس حسابرس
• بررسی گزارشها و کاربرگهای کارشناس حسابرس
• روشهای تأیید کننده، نظیر:

 

O مشاهده کار کارشناس حسابرس،
O بررسی داده های منتشر شده، نظیر گزارشهای آماری منابع رسمی معتبر،
O دریافت تأییدیه از اشخاص ثالث برای موضوعات مرتبط،
O روشهای تحلیلی تفصیلی، و
O محاسبات مجدد.

 

 

• مذاکره با کارشناس دیگری که تخصص مرتبطی دارد، برای مثال در مواردی که یافته ها یا نتیجه گیریهای کارشناس حسابرس با سایر شواهد حسابرسی سازگار نیست.
•  مذاکره با مدیران اجرایی در مورد گزارش کارشناس حسابرس.

ت - ۳۴. عوامل مربوط برای ارزیابی مربوط بودن و معقول بودن یافته ها یا نتیجه گیــری هــای کارشناس حسابرس، صرفنظر از نحوه ارائه، میتواند شامل بررسی این موضوع باشد که آیا یافته ها یا نتیجه گیریهای مذکور:

 

• به شیوه ای سازگار با استانداردهای صنعت یا حرفه کارشناس حسابرس ارائه شده است یا خیر،
• به وضوح بیان شده است، از جمله به اهداف مورد توافق با حسابرس، دامنه کار انجام شده و استانداردهای بکار گرفته شده اشاره شده است یا خیر،
• دوره ای مناسب را پوشش داده و، در موارد مقتضی، رویدادهای پس از تاریخ صورتهای مالی را مورد توجه قرار داده است یا خیر،
• برای استفاده منوط به قید و شرط یا محدودیتی است یا خیر، و اگر چنین است، آیا این موارد پیامدهایی برای حسابرس دارد یا خیر، و
• مبتنی بر توجه مناسب به اشتباهات یا انحرافات پیش روی کارشناس حسابرس است یا خیر.

 

روشها، مفروضات و داده های مبنا
روشها و مفروضات (رک: بند ۱۲-ب)
ت - ۳۵. هنگامی که کار کارشناس حسابرس، ارزیابی روشها و مفروضات زیربنایی مورد استفاده مدیران اجرایی در انجام یک برآورد حسابداری (شامل مدلهای استفاده شده، حسب مورد) باشد، روشهای حسابرس به احتمال زیاد در وهله نخست بر ارزیابی این موضوع متمرکز میشود که آیا کارشناس حسابرس به اندازه کافی این روشها و مفروضات را مورد بررسی قرار داده است یا خیر.

هنگامی که کار کارشناس حسابرس، انجام یک برآورد نقطه ای یا انجام یک برآورد دامنه ای برای حسابرس به منظور مقایسه آن با برآورد نقطه ای مدیران اجرایی است، روشهای حسابرس ممکن است در وهله نخست متمرکز بر ارزیابی روشها و مفروضات مورد استفاده کارشناس حسابرس (شامل مدلهای استفاه شده، حسب مورد) باشد.

ت - ۳۶. در استاندارد ۵۴۰ ، روشها و مفروضات مورد استفاده مدیران اجرایی در انجام برآوردهای حسابداری، شامل استفاده موردی از مدلهای بسیار تخصصی طراحی شده توسط واحد تجاری، مورد بحث قرار گرفته است.

اگرچه مباحث مذکور، در زمینه کسب شواهد حسابرسی کافی و مناسب توسط حسابرس، در خصوص روشها و مفروضات مدیران اجرایی مطرح شده است، اما ممکن است افزون بر آن به حسابرس هنگام ارزیابی روشها و مفروضات کارشناس حسابرس نیز کمک کند.

 

ت - ۳۷. هنگامی که کارشناس حسابرس از روشها و مفروضات عمده ای در کار خود استفاده می کند، عوامل مربوط در ارزیابی حسابرس از روشها و مفروضات مذکور به این قرار است که آیا آن روشها و مفروضات:

 

 

• در حوزه تخصصی کارشناس حسابرس از پذیرش عمومی برخوردار است یا خیر،
•  با الزامات چارچوب گزارشگری مربوط سازگار است یا خیر،
• به استفاده از مدلهای اختصاصی وابسته است یا خیر، و
•  با روشها و مفروضات استفاده شده توسط مدیران اجرایی سازگار است یا خیر، و در صورت سازگار نبودن، دلیل و آثار بکارگیری و تفاوت های آن با روشها و مفروضات مدیران اجرایی چیست.
• داده های مبنای مورد استفاده توسط کارشناس حسابرس (رک: بند ۱۲-پ)

 

ت - ۳۸. هنگامی که کار کارشناس حسابرس شامل استفاده از داده های مبنایی باشد که برای کار کارشناس عمده محسوب میشود، روشهایی نظیر موارد زیر میتواند در آزمون آن داده ها مورد استفاده قرار گیرند:

 

• تأييد منشا داده ها، شامل کسب شناخت از کنترلهای داخلی حاکم بر داده ها، و حسب مورد آزمون کنترلهای مذکور، و در صورت لزوم، نحوه انتقال داده ها بـه کارشناس.
• بررسی داده ها از لحاظ کامل بودن و سازگاری درونی آنها.

ت - ۳۹. در بسیاری از موارد حسابرس میتواند خود آزمون دادههای مبنا را انجام دهد. با این حال، در موارد دیگر، هنگامی که دادههای مبنای مورد استفاده توسط کارشناس حسابرس بر حسب حوزه تخصصی وی، بسیار فنی است، ممکن است آزمون داده های مبنا توسط کارشناس حسابرس انجام شود.

اگر آزمون داده های مبنا توسط کارشناس حسابرس انجام شده باشد، پرس و جوی حسابرس از کارشناس مذکور، یا سرپرستی یا بررسی آزمونهای وی ممکن است شیوه مناسبی برای ارزیابی مربوط بودن، کامل بودن و صحت آن داده ها توسط حسابرس باشد.

 

کافی نبودن کار ( رک: بند 13)

ت - ۴۰. چنانچه حسابرس به این نتیجه برسد که کار کارشناس حسابرس برای مقاصد وی کافی نیست و نمیتواند این موضوع را از طریق گسترش روشهای حسابرسی مندرج در بند ۱۳ (که تبعاً مستلزم انجام کار بیشتر توسط کارشناس و حسابرس، یا بکارگیری یا استخدام کارشناس دیگری است)، حل و فصل کند، ممکن است ارائه اظهار نظر تعدیل شده در گزارش حسابرس طبق استاندارد ۷۰۵ ضرورت یابد زیرا کسب شواهد حسابرسی کافی و مناسب میسر نگردیده است.

اشاره به کار کارشناس حسابرس در گزارش حسابرس (رک: بندهای ۱۴ و ۱۵)
ت - ۴۱. در برخی موارد قوانین یا مقررات ممکن است اشاره به کار کارشناس حسابرس را الزامی کند، برای مثال، به قصد شفاف سازی در بخش عمومی.

ت - ۴۲. در شرایطی که گزارش حسابرس شامل اظهار نظر تعدیل شده است، ممکن است اشاره به کارشناس حسابرس برای توضیح ماهیت آن تعدیل، مناسب باشد. در چنین شرایطی، حسابرس ممکن است ملزم به کسب موافقت کارشناس حسابرس، قبل از انجام این کار باشد.

 

پیوست (رک: بند ت-25)

نکات قابل توجه در خصوص توافق بین حسابرس و کارشناس برون سازمانی
در این پیوست، موضوعاتی فهرست شده است که حسابرس می تواند برای درج در هر گونه توافق با کارشناس برون سازمانی، در نظر بگیرد. فهرست زیر، نمونه هایی از این گونه موضوعات است اما شامل همه آن نمی شود، این فهرست رهنمودی است که میتواند همراه با نکات مطرح شده در این استاندارد مورد استفاده قرار گیرد.

این که موضوعی خاص در توافق درج شود یا خیر، به شرایط کار بستگی دارد. افزون بر این، فهرست مذکور می تواند برای تعیین موضوعات قابل درج در توافق با کارشناس درون سازمانی مورد توجه قرار گیرد.

 

ماهیت دامنه و اهداف کار کارشناس برون سازمانی

 

 

• ماهیت و دامنه روشهایی که باید توسط کارشناس برون سازمانی اجرا شود.
• اهداف کار کارشناس برون سازمانی با توجه به اهمیت و خطر موضوعی که کار کارشناس برون سازمانی به آن مربوط میشود، و حسب مورد، چارچوب گزارشگری مالی مربوط.
•  استانداردهای فنی عملکرد مربوط یا سایر الزامات صنعت یا حرفه که کارشناس برون سازمانی از آنها تبعیت می کند.
• روشها و مفروضات مورد استفاده کارشناس برون سازمانی شامل مدلهایی که استفاده خواهـد شد، و میزان اعتبار آنها.
•  تاریخ اجرا، یا حسب مورد، دوره آزمون موضوع کار کارشناس برون سازمانی و الزامات مربوط به رویدادهای پس از آن.

مسئولیتها و نقشهای متناظر حسابرس و کارشناس برون سازمانی

 

• استانداردهای حسابداری و حسابرسی مربوط و الزامات قانونی یا مقرراتی مربوط.
• موافقت کارشناس برون سازمانی برای استفاده حسابرس از گزارش وی، شامل اشاره به آن به هر ترتیب یا افشای آن برای دیگران، نظیر اشاره به آن در بند مبانی اظهار نظر تعدیل شده در گزارش حسابرس، بر حسب ضرورت، یا افشای آن برای مدیران اجرایی یا کمیته حسابرسی.
• ماهیت و میزان بررسی کار کارشناس برون سازمانی توسط حسابرس.
• اینکه آیا حسابرس یا کارشناس برون سازمانی دادههای مبنا را آزمون می کند.
• دسترسی کارشناس برون سازمانی به سوابق، پرونده ها، کارکنان و کارشناسان در استخدام واحد تجارى.
• روشهای اطلاع رسانی بین کارشناس برون سازمانی و واحد تجاری.
• دسترسی حسابرس و کارشناس برون سازمانی به کاربرگهای یکدیگر.
• مالکیت و کنترل کاربرگها در جریان انجام کار و پس از آن، شامل الزامات نگهداشت پرونده.
• مسئولیت کارشناس برون سازمانی برای انجام کار با دقت و مهارت لازم.
•  صلاحیت و توانایی کارشناس برون سازمانی برای انجام کار.
•  این انتظار که کارشناس برون سازمانی از همه دانش خود که مرتبط با کار حسابرسی است استفاده خواهد کرد، و اگر استفاده نکرد، این موضوع را به اطلاع حسابرس برساند.
• هر گونه محدودیت در خصوص رابطه کارشناس برون سازمانی با گزارش حسابرس.
• هر گونه توافق برای آگاه کردن کارشناس برون سازمانی از نتیجه گیریهای حسابرس در مورد کار کارشناس.

اطلاع رسانی و گزارشگری
 شیوه های اطلاع رسانی و تناوب آن، شامل موارد زیر:

 

O نحوه گزارش یافته‌ها یا نتیجه گیریهای کارشناس برون سازمانی (برای مثال گزارش کتبی گزارش شفاهی و اطلاع رسانی مستمر به تیم حسابرسی).
O  مشخص کردن اعضایی از تیم حسابرسی که رابط کارشناس برون سازمانی خواهند بود.

 

• زمان تکمیل کار توسط کارشناس برون سازمانی و گزارش یافته ها یا نتیجه گیریها به حسابرس.
• مسئولیت کارشناس برون سازمانی برای اطلاع رسانی سریع هر گونه تاخیر احتمالی در تکمیل کار، و هر گونه محدودیت احتمالی حاکم بر یافته ها یا نتیجه گیریهای کارشناس.

 

• مسئولیت کارشناس برون سازمانی برای اطلاع رسانی سریع محدودیتهایی که واحد تجاری در خصوص دسترسی کارشناس به سوابق، پرونده ها، کارکنان یا کارشناسان تحت استخدام واحد تجاری، اعمال میکند.
•  مسئولیت کارشناس برون سازمانی برای اطلاع رسانی تمام اطلاعات به حسابرس؛ اطلاعاتی که به باور کارشناس میتواند به حسابرسی مربوط باشد، شامل هرگونه تغییر در شرایطی که قبلاً اطلاع رسانی شده است.
• مسئولیت کارشناس برون سازمانی برای اطلاع رسانی شرایطی که ممکن است تهدیدی برای بی طرفی کارشناس باشد و تدابیر ایمنی که ممکن است چنین تهدیدهایی را به سطحی قابل قبول کاهش دهد یا حذف کند.

رازداری
ضرورت رعایت الزامات رازداری توسط کارشناس حسابرس، شامل:

O الزامات رازداری مندرج در آیین رفتار حرفه ای که در حسابرسی کاربرد دارد.

O الزامات بیشتری که ممکن است در قوانین و مقررات تصریح شده باشد.

O  الزامات رازداری بیشتری که توسط واحد تجاری درخواست شده است.