استانداردهای حسابرسی ایران

صفحه اصلی

قوانین و استاندارد ها

استانداردهای حسابرسی ایران

بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره‌ای توسط حسابرس مستقل واحد تجاری (استاندارد 2410)

بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره‌ای توسط حسابرس مستقل واحد تجاری (استاندارد 2410)

آخرین اصلاحات: 1404/05/04

فهرست مندرجات

 

  بند
کلیات  

اصول کلی بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای 

1-3
هدف بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای  4-6
توافق درباره شرایط کار  7-9
روشهای بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای  10-11
ارزیابی تحریفها  12-29
تأییدیه مدیریت  30-33
مسئولیت حسابرس درباره اطلاعات همراه  34-35
اطلاع رسانی  36-37

گزارشگری ماهیت، میزان و نتایج بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای 

38-42
مستندسازی  43-63
تاریخ اجرا 64

پیوست ۱ : نمونه قرارداد 

65

پیوست ۲ : روشهای تحلیلی قابل استفاده در بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای 

 
پیوست ۳: نمونه تاییدیه مدیریت   

پیوست ۴: نمونه گزارش تعدیل نشده بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای 

 
پیوست ۵: نمونه گزارش بررسی اجمالی با نتیجه گیری مشروط به دلیل انحراف از استانداردهای حسابداری   

پیوست ۶: نمونه گزارش بررسی اجمالی با نتیجه گیری مشروط به دلیل محدودیت در دامنه 

بررسی اجمالی که توسط مدیریت تحمیل نشده است. 

 
پیوست ۷: نمونه گزارش بررسی اجمالی با نتیجه گیری مردود به دلیل انحراف از استانداردهای حسابداری   

این استاندارد باید همراه با "مقدمه استانداردهای حسابرسی سایر خدمات اطمینان بخشی و خدمات مرتبط " مطالعه شود. 

 

کلیات 

1. هدف این استاندارد، ارائه استانداردها و راهنماییهای لازم در ارتباط با مسئولیتهای حرفه ای حسابرس و شکل و محتوای گزارش وی در مواردی است. که بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای صاحبکار حسابرسی را به عهده میگیرد.

استفاده از اصطلاح " حسابرس" در این استاندارد به معنای انجام حسابرسی اطلاعات مالی میان دوره ای نیست، بلکه به این دلیل است که بررسی اجمالی این اطلاعات توسط حسابرس مستقل واحد تجاری انجام  می شود. این استاندارد معطوف به بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای توسط حسابرس واحد تجاری است.

اما در مواردی که حسابرس واحد تجاری، بررسی اطلاعات مالی تاریخی غیر از اطلاعات مالی میان دوره ای (از جمله صورتهای مالی سالانه) واحد مزبور را به عهده می گیرد، این استاندارد با انجام تعدیلات لازم نیز بکار گرفته می شود. 

 

2. منظور از اطلاعات مالی میان دوره ای در این استاندارد، اطلاعاتی است که طبق استانداردهای حسابداری تهیه و ارائه می شود و در برگیرنده مجموعه کامل یا فشرده صورتهای مالی برای دوره ای کوتاه تر از سال مالی واحد تجاری است. 

 

3. حسابرس باید بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای را طبق الزامات این استاندارد انجام دهد. حسابرس با انجام حسابرسی صورتهای مالی سالانه، از واحد تجاری و محیط آن، شامل کنترلهای داخلی شناختی کافی کسب میکند.

در مواردی که حسابرس به بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای می پردازد، با انجام پرس و جو در جریان بررسی اجمالی، این شناخت را به روز می کند. این امر در تشخیص پرس و جوهای لازم و تعیین روشهای تحلیلی و سایر روشهای بررسی اجمالی قابل اجرا به حسابرس یاری می رساند.

چنانچه حسابرس دیگری غیر از حسابرس واحد تجاری برای بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای تعیین شود، بررسی اجمالی را طبق استاندارد ۲۴۰۰ ، انجام می دهد. 

از آنجا که شناخت این حسابرس از واحد تجاری و محیط آن،شامل کنترلهای داخلی، معمولاً به اندازه شناخت حسابرس واحد تجارب نیست، لازم است برای دستیابی به اهداف بررسی اجمالی، پرس و جوها و روشهای متفاوتی را انجام دهد. 

 

اصول کلی بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای 

4. حسابرس در بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای باید الزامات آیین رفتار حرفه ای را رعایت کند. این الزامات، حاکم بر مسئولیتهای حرفه ای حسابرس در زمینه های استقلال، درستکاری، بی طرفی، صلاحیت و مراقبت حرفه ای، رازداری، رفتار حرفه ای و اصول و ضوابط حرفه ای مربوط است. 

 

5. حسابرس باید روشهای کنترل کیفیت را متناسب با هر کار بررسی اجمالی اجرا کند. عناصر کنترل کیفیت مرتبط با بررسی اجمالی، شامل مسئولیتهای مدیریت کار در قبال کیفیت بررسی اجمالی الزامات آیین رفتار حرفه ای پذیرش یا تداوم کار، تعیین گروه کاری، انجام کار و نظارت بر آن است. 

 

6. حسابرس باید بررسی اجمالی را با نگرش تردید حرفه ای برنامه ریزی و اجرا کند و احتمال وجود شرایطی را که ممکن است موجب تعدیلی با اهمیت در اطلاعات مالی میان دوره ای (برای انطباق آن، از تمام جنبه های با اهمیت، با استانداردهای حسابداری) گردد، در نظر داشته باشد.

نگرش تردید حرفه ای به این معناست که حسابرس با ذهنی پرسشگر، ارزیابی منتقدانه ای از اعتبار شواهد کسب شده به عمل می آورد و نسبت به شواهدی که قابلیت اعتماد مستندات یا اظهارات مدیریت واحد تجاری را نقض یا نسبت به آنها  تردید ایجاد می کند، هشیار است. 

 

هدف بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای 

7. هدف بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای، این است که حسابرس بتواند بر اساس بررسی اجمالی، نتیجه گیری خود را در این باره بیان کند که آیا با مورد یا مواردی حاکی از عدم ارائه مطلوب اطلاعات مالی میان دوره ای، از تمام جنبه های با اهمیت، طبق استانداردهای حسابداری، برخورد کرده است یا خیر.

حسابرس برای اینکه خطر نتیجه گیری نامناسب نسبت به اطلاعات مالی میان دوره ای حاوی تحریف با اهمیت، را به سطحی متوسط کاهش دهد، پرس و جو به عمل می آورد و روشهای تحلیلی و سایر روشهای بررسی اجمالی را اجرا می کند. 

 

8. هدف بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای با هدف حسابرسی طبق استانداردهای حسابرسی تفاوتی عمده دارد. بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای مبنایی را برای اظهار نظر درباره مطلوبیت ارائه اطلاعات مالی، از تمام جنبه های با اهمیت، طبق استانداردهای حسابداری، فراهم نمی کند. 

 

9. بررسی اجمالی، در مقایسه با حسابرسی، برای کسب اطمینان معقول از نبود تحریف با اهمیت در اطلاعات مالی میان دوره ای طراحی نمی شود. بررسی اجمالی شامل پرس وجو، عمدتاً از مسئولین امور مالی و حسابداری و اجرای روشهای تحلیلی و سایر روشهای بررسی اجمالی است. بررسی اجمالی ممکن است توجه حسابرس را به نکات عمده مؤثر بر اطلاعات مالی میان دوره ای جلب کند، اما تمام شواهدی را که برای یک کار حسابرسی لازم است، فراهم نمی کند. 

 

توافق درباره شرایط کار 

۱۰. حسابرس و صاحبکار باید درباره شرایط کار توافق کنند.   

 

11. شرایط مورد توافق کار در قرارداد درج میشود. چنین قراردادی، از برداشت نادرست درباره ماهیت کار به ویژه هدف و دامنه بررسی اجمالی، مسئولیتهای مدیریت واحد تجاری، میزان مسئولیت حسابرس، اطمینان کسب شده و محتوا و شکل گزارش، پیشگیری می کنند. 

قرارداد بررسی اجمالی معمولاً موارد زیر را در بر می گیرد: 

 

  • هدف بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای. 
  • دامنه بررسی اجمالی. 
  • مسئولیت مدیریت درباره اطلاعات مالی میان دوره ای. 
  • مسئولیتهای مدیریت درباره برقراری و حفظ کنترلهای داخلی اثر بخش برای تهیه اطلاعات مالی میان دوره ای. 
  • مسئولیت مدیریت در ارائه همه سوابق مالی و اطلاعات مربوط به حسابرس 
  • موافقت مدیریت با ارائه تأییدیه کتبی به حسابرس در تأیید اظهارات شفاهی به عمل آمده در جریان بررسی اجمالی و همچنین، اطلاعات تلویحی موجود در سوابق واحد تجاری. 
  • شکل و محتوای گزارشی که در نظر است صادر شود شامل هویت مخاطب گزارش. 
  • موافقت مدیریت درباره این که هرگاه مجموعه گزارشهای حاوی اطلاعات مالی میان دوره ای نشانگر بررسی اجمالی آن توسط حسابرس واحد تجاری باشد، گزارش بررسی اجمالی نیز همراه آن مجموعه ارائه شود. 

 

نمونه قرارداد بررسی اجمالی در پیوست ۱ این استاندارد ارائه شده است. 

 

روشهای بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای 

کسب شناخت از واحد تجاری و محیط آن شامل کنترلهای داخلی 

۱۲. حسابرس برای برنامه ریزی و اجرای بررسی اجمالی باید از واحد تجاری و محیط آن، شامل کنترلهای داخلی مرتبط با تهیه اطلاعات مالی سالانه و میان دوره ای، شناخت کافی کسب شده را به روز کند به گونه ای که بتواند اقدامات زیر را انجام دهد:

 

الف - مشخص کردن انواع تحریفهای با اهمیت بالقوه و ارزیابی احتمال وقوع آنها. 

 

ب- انتخاب نوع پرس و جو، روشهای تحلیلی و سایر روشهای بررسی اجمالی به گونه ای که مبنایی را برای گزارشگری در این باره فراهم کند که آیا حسابرس با مورد یا مواردی حاکی از عدم ارائه مطلوب اطلاعات مالی میان دوره ای، از تمام جنبه های با اهمیت طبق استانداردهای حسابداری برخورد کرده است یا خیر. 

 

۱۳. طبق استاندارد ۳۱۵، حسابرسی که صورتهای مالی واحد تجاری را برای یک یا چند سال رسیدگی کرده است از آن واحد و محیط آن، شامل کنترلهای داخلی مرتبط با تهیه اطلاعات مالی سالانه آن، شناخت کافی برای انجام حسابرسی کسب می کند.

حسابرس در برنامه ریزی بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای، این شناخت را به روز میکند. حسابرس از کنترلهای داخلی مربوط به تهیه اطلاعات مالی میان دوره ای نیز شناختی کافی به دست می آورد چون این کنترلها ممکن است با کنترلهای داخلی مربوط به اطلاعات مالی سالانه، تفاوت داشته باشد. 

 

۱۴  حسابرس، شناخت از واحد تجاری و محیط آن شامل کنترلهای داخلی، را برای تعیین پرس و جوها، روشهای تحلیلی و سایر روشهای بررسی اجمالی لازم و همچنین، شناسایی رویدادها، معاملات با ادعاهایی که روشهای بررسی اجمالی یاد شده درباره آنها اجرا می شود، بکار می گیرد. 

 

۱۵. روشهایی که حسابرس برای به روز کردن شناخت از واحد تجاری و محیط آن، شامل کنترلهای داخلی، اجرا می کند معمولاً در برگیرنده موارد زیر است:

 

  • مطالعه مستندات حسابرسی سال پیش، بررسیهای اجمالی میان دوره ای سال جاری و دوره (های) میانی مقایسه ای سال پیش، به منظور شناسایی موضوعاتی که ممکن است بر اطلاعات مالی میان دوره ای دوره جاری اثر گذارد. 
  • توجه به هر نوع خطر عمده، شامل خطر زیر پا گذاری کنترلهای داخلی توسط مدیریت، که در حسابرسی صورتهای مالی سال پیش شناسایی شده است. 
  • مطالعه آخرین اطلاعات مالی سالانه و دوره میانی مشابه سال پیش. 
  • ارزیابی اهمیت با توجه به استانداردهای حسابداری مرتبط با اطلاعات مالی میان دوره ای، به منظور کمک در تعیین ماهیت و میزان روشهای بررسی اجمالی لازم و ارزیابی اثر تحریفها. 
  • توجه به ماهیت هر نوع تحریف با اهمیت اصلاح شده و هر نوع تحریف کم اهمیت شناسایی شده اما اصلاح نشده در صورتهای مالی سال پیش. 
  • توجه به نکات عمده حسابداری و گزارشگری مالی که ممکن است همچنان استمرار داشته باشد، مانند ضعفهای با اهمیت در کنترلهای داخلی. 
  • توجه به نتایج هر نوع روش حسابرسی اجرا شده درباره صورتهای مالی سال جاری. 
  • توجه به نتایج حسابرسی داخلی انجام شده و اقدامات بعدی به عمل آمده توسط مدیریت. 
  • پرس و جو از مدیریت درباره نتایج ارزیابی وی از خطر تحریف با اهمیت اطلاعات مالی میان دوره ای ناشی از تقلب. 
  • پرس و جو از مدیریت درباره اثر تغییرات انجام شده در فعالیتهای واحد تجاری. 
  • پرس و جو از مدیریت درباره هر نوع تغییر عمده ایجاد شده در کنترلهای داخلی و اثر بالقوه این گونه تغییرات بر تهیه اطلاعات مالی میان دوره ای.
  • پرس و جو از مدیریت درباره فرایند تهیه اطلاعات مالی میان دوره ای و قابلیت اعتماد سوابق حسابداری زیربنای تهیه اطلاعات مالی میان دوره ای.

 

۱۶ . حسابرس، ماهیت روشهای بررسی اجمالی را که لازم است در مورد بخشهای واحد تجاری اجرا شود، تعیین میکند و در صورت لزوم، سایر حسابرسان درگیر در بررسی اجمالی را از این موضوعات آگاه مینماید.

عوامل مورد توجه حسابرس، شامل اهمیت و خطر وجود تحریف در اطلاعات مالی میان دوره ای بخشهای واحد تجاری و شناخت حسابرس از میزان متمرکز یا غیر متمرکز بودن کنترلهای داخلی مربوط به تهیه این گونه اطلاعات است. 

 

۱۷ . حسابرسی که اخیراً انتخاب شده و هنوز حسابرسی صورتهای مالی سالانه واحد تجاری را طبق استانداردهای حسابرسی انجام نداده باشد، باید برای برنامه ریزی و انجام بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای، از واحد تجاری و محیط آن، شامل کنترلهای داخلی، تا حدی که به تهیه اطلاعات مالی سالانه و میان دوره ای مربوط میشود، شناخت کافی به دست آورد. 

 

۱۸. این شناخت سبب میشود حسابرس بتواند بر پرس وجوها، روشهای تحلیلی و سایر روشهای لازم برای انجام بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای طبق این استاندارد، تمرکز کند. حسابرس، در اجرای بخشی از فرایند کسب این شناخت، معمولاً از حسابرس قبلی پرس و جو می کند و در صورت لزوم، مستندات حسابرس قبلی را درباره حسابرسی سالانه و هر یک از دوره های میانی پیشین سال جاری که بررسی اجمالی کرده است، بررسی میکند.

حسابرس در انجام این کار، ماهیت هر نوع تحریف (اعم از اصلاح شده و نشده) که توسط حسابرس قبلی شناسایی شده است، هر نوع خطر عمده، شامل خطر زیر پا گذاری کنترلها توسط مدیریت و هر موضوع حسابداری و گزارشگری عمده که همچنان استمرار دارد (مانند نقاط ضعف عمده در کنترلهای داخلی) را مورد توجه قرار می دهد. 

 

پرس و جو، روشهای تحلیلی و سایر روشهای بررسی اجمالی 

۱۹. حسابرس باید پرس و جو را عمدتاً از مسئولین امور مالی و حسابداری به عمل آورد و روشهای تحلیلی و سایر روشهای بررسی اجمالی را اجرا کند تا بتواند به این نتیجه برسد که آیا بر اساس روشهای اجرا شده، با موردی حاکی از عدم ارائه مطلوب اطلاعات مالی میان دوره ای، از تمام جنبه های با اهمیت، طبق استانداردهای حسابداری، برخورد کرده است یا خیر. 

 

20. بررسی اجمالی معمولاً مستلزم آزمون سوابق حسابداری از طریق وارسی، مشاهده با دریافت تأییدیه نمی باشد. روشهای انجام بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای معمولاً به انجام پرس و جو، عمدتاً از مسئولین امور مالی و حسابداری، و بکارگیری روشهای تحلیلی و سایر روشهای بررسی اجمالی، محدود میشود، و مستلزم اثبات اطلاعات کسب شده درباره موضوعات عمده حسابداری مرتبط با اطلاعات مالی میان دوره ای نیست.

شناخت حسابرس از واحد تجاری و محیط آن، شامل کنترلهای داخلی، نتایج برآورد خطر در حسابرسی قبلی و ارزیابی حسابرس از سطح اهمیت مربوط به اطلاعات مالی میان دوره ای بر ماهیت و میزان پرس و جوها، روشهای تحلیلی و سایر روشهای بررسی اجمالی، مؤثر است. 

 

21. حسابرس در بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای معمولاً روشهای زیر را اجرا می کند: 

 

 مطالعه صورتجلسات مجامع عمومی صاحبان سهام، هیئت مدیره و سایر کمیته های مرتبط به منظور شناسایی موضوعاتی که می تواند بر اطلاعات مالی میان دوره ای اثرگذارد. پرس و جو درباره موضوعات مطرح شده در جلساتی که صورتجلسه آن در دسترس نیست اما ممکن است بر اطلاعات مالی میان دوره ای اثر داشته باشد، نیز لازم است. 

 

  • توجه به اثر موضوعاتی که در حسابرسی یا بررسی اجمالی قبلی مشخص شده و موجب تعدیل گزارش حسابرس یا بررسی اجمالی، تعديلات حسابداری یا تحریفهای اصلاح نشده گردیده است. 
  • مکاتبه (در صورت لزوم) با سایر حسابرسانی که بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای بخشهای عمده واحد تجاری را انجام می دهند. 
  • پرس و جو از مسئولین امور مالی و حسابداری و در صورت لزوم سایر کارکنان درباره موارد زیر: 

 

 تهیه و ارائه اطلاعات مالی میان دوره ای طبق استانداردهای حسابداری مربوط. 

تغییرات انجام شده در استانداردهای حسابداری یا رویه های بکارگیری آنها. 

وجود معاملات جدیدی که مستلزم بکارگیری رویه های حسابداری جدید است. 

 وجود هر گونه تحریف اصلاح نشده در اطلاعات مالی میان دوره ای. 

شرایط غیر عادی یا پیچیده مؤثر بر اطلاعات مالی میان دوره ای همانند ترکیب تجاری با واگذاری یک قسمت تجاری. 

مفروضات عمده مربوط به اندازه گیری با افشای ارزش منصفانه و قصد و توان مدیریت برای انجام اقدامات خاص از طرف واحد تجاری. 

 چگونگی شناسایی و افشای مناسب معاملات با اشخاص وابسته در اطلاعات مالی میان دوره ای. 

تغییرات عمده در تعهدات شامل الزامات قراردادی. 

تغییرات عمده در بدهیهای احتمالی شامل دعاوی حقوقی یا ادعاها. 

رعایت مفاد قراردادهای تسهیلات مالی. 

موضوعات بحث انگیز کشف شده در جریان اجرای روشهای بررسی اجمالی. 

 معاملات عمده انجام شده در چند روز آخر دوره میانی مورد بررسی با چند روز اول دوره میانی بعدی. 

 آگاهی از انجام هر گونه تقلب یا موارد مشکوک به تقلب توسط افراد زیر که بر واحد تجاری اثر داشته است. 

 

- مدیریت 

 

- کارکنان دارای نقش کلیدی در کنترلهای داخلی، یا 

 

- سایر افرادی که تقلب آنها میتواند اثر با اهمیتی بر اطلاعات مالی میان دوره ای داشته باشد. 

 

 آگاهی از وجود هرگونه اتهام تقلب یا موارد مشکوک به تقلب مؤثر بر اطلاعات مالی میان دوره ای واحد تجاری که توسط کارکنان فعلی کارکنان سابق، تحلیل گران، دستگاههای نظارتی با سایرین، اطلاع داده شده است. 

آگاهی از وجود هر گونه عدم رعایت قطعی با احتمالی قوانین و مقررات که میتواند اثری عمده بر اطلاعات مالی میان دوره ای داشته باشد. 

 

  • اجرای روشهای تحلیلی برای شناسایی روابط و اقلامی که غیر عادی به نظر می رسد و ممکن است بیانگر تحریفی با اهمیت در اطلاعات مالی میان دوره ای باشد. روشهای تحلیلی میتواند شامل تحلیل نسبتها و تکنیکهای آماری مانند تحلیل روندها یا تحلیل رگرسیون باشد و می تواند به صورت دستی یا با استفاده از رایانه انجام شود. پیوست ۲ این استاندارد، شامل نمونه روشهای تحلیلی است که حسابرس می تواند در اجرای بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای بکار گیرد. 
  • مطالعه اطلاعات مالی میان دوره ای و توجه به این که آیا حسابرس با مورد با مواردی حاکی از عدم ارائه مطلوب اطلاعات مالی میان دوره ای، از تمام جنبه های با اهمیت، طبق استانداردهای حسابداری، برخورد کرده است یا خیر. 

 

۲۲. حسابرس می تواند بسیاری از روشهای بررسی اجمالی را پیش از تهیه اطلاعات مالی میان دوره ای یا همزمان با آن اجرا کند. برای مثال، به روز کردن شناخت از واحد تجاری و محیط آن (شامل کنترلهای داخلی) و مطالعه صورتجلسات مربوط میتواند پیش از پایان دوره میانی، انجام شود.

اجرای زودتر برخی از روشهای بررسی اجمالی در دوره میانی، شناسایی و بررسی بموقع موضوعات عمده حسابداری مؤثر بر اطلاعات مالی میان دوره ای را نیز میسر می سازد. 

 

۲۳. حسابرس اجرا کننده بررسی اجمالی میان دوره ای، حسابرسی صورتهای مالی سالانه واحد تجاری را نیز به عهده دارد. حسابرس ممکن است برای سهولت و کارایی بیشتر، برخی روشهای حسابرسی را به طور همزمان با بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای اجرا کند.

برای مثال، اطلاعات به دست آمده از مطالعه صورتجلسات هیئت مدیره در ارتباط با بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای ممکن است در حسابرسی سالانه نیز مورد استفاده قرار گیرد. حسابرس ممکن است در زمان بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای، به اجرای روشهای حسابرسی بپردازد که در حسابرسی صورتهای مالی سالانه ضرورت دارد.

اجرای روشهای حسابرسی در مورد معاملات عمده با غیر عادی واقع شده طی دوره، مانند ترکیب تجاری، تجدید ساختار یا معاملات عمده فروش، نمونه هایی از این روشهاست. 

 

۲۴. بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای معمولاً مستلزم اثبات نتایج پرس و جو درباره دعاوی حقوقی یا ادعاها نیست. از این رو، معمولاً درخواست تأییدیه از وکیل حقوقی واحد تجاری ضرورت ندارد. اما، چنانچه حسابرس به دلیل وجود دعاوی حقوقی یا ادعاها نسبت به ارائه مطلوب اطلاعات مالی میان دوره ای، از تمام جنبه های با اهمیت، بر اساس استانداردهای حسابداری، تردید کند و بر این باور باشد که امکان دارد وکیل حقوقی واحد تجاری اطلاعاتی در این باره داشته باشد، تماس مستقیم با وی ممکن است ضرورت یابد. 

 

۲۵ . حسابرس باید شواهد لازم را درباره انطباق اطلاعات مالی میان دوره ای با سوابق حسابداری زیربنای آن، کسب کند. حسابرس می تواند با ردیابی اطلاعات مالی میان دوره ای به موارد زیر، شواهد لازم را درباره انطباق اطلاعات مالی میان دوره ای با سوابق حسابداری زیربنای آن، کسب کند:

 

  الف - سوابق حسابداری، مانند دفتر کل یا کاربرگ تلفیقی که با سوابق حسابداری انطباق دارد؛ و 

 

ب- سایر اطلاعات پشتوانه سوابق حسابداری واحد تجاری، بر حسب ضرورت. 

 

۲۶. حسابرس باید درباره شناسایی همه رویدادهای واقع شده از تاریخ ترازنامه تا تاریخ گزارش بررسی اجمالی که ممکن است مستلزم تعدیل اطلاعات مالی میان دوره ای یا افشا در آن باشد، پرس و جو کند. حسابرس برای شناسایی رویدادهای پس از تاریخ گزارش بررسی اجمالی، ملزم به اجرای روشهای دیگری نیست. 

 

۲۷. حسابرس باید درباره هر گونه تغییر در ارزیابی مدیریت از تداوم فعالیت واحد تجاری، پرس و جو کند. حسابرس در مواردی که در نتیجه این پرس و جو یا سایر روشهای بررسی اجمالی، از رویدادها با شرایطی آگاه شود که تردیدی عمده در مورد تداوم فعالیت واحد تجاری ایجاد کند باید اقدامات زیر را انجام دهد:

 

الف - پرس و جو از مدیریت درباره برنامه های مورد نظر برای اقدامات آتی بر اساس ارزیابی خود از تداوم فعالیت، امکان  پذیری این برنامه ها و اعتقاد مدیریت نسبت به بهبود وضعیت در نتیجه اجرای این برنامه ها.

 

ب-  ارزیابی کفایت افشای این گونه موضوعات در اطلاعات مالی میان دوره ای. 

 

۲۸. رویدادها یا شرایطی که ممکن است به تردیدی عمده در مورد تداوم فعالیت واحد تجاری بیانجامد میتواند در تاریخ صورتهای مالی سالانه وجود داشته باشد با ممکن است در نتیجه پرس و جو از مدیریت یا در جریان اجرای سایر روشهای بررسی اجمالی شناسایی شود. 

در مواردی که این گونه رویدادها با شرایط توجه حسابرس را به خود جلب میکند، حسابرس از مدیریت در مورد برنامه های آتی مانند فروش داراییها، استقراض یا تجدید ساختار بدهیها، کاهش یا به تأخیر انداختن مخارج یا افزایش سرمایه، پرس و جو می کند.

حسابرس همچنین، درباره امکانپذیری این برنامه ها و اعتقاد مدیریت نسبت به بهبود شرایط در اثر اجرای این برنامه ها پرس و جو می کند. در هر حال، حسابرس معمولاً ملزم به اثبات امکانپذیری برنامه های مدیریت و بهبود شرایط در اثر اجرای این برنامه ها نیست. 

 

۲۹. چنانچه حسابرس از موضوعی آگاه شود که وی را نسبت به ضرورت انجام تعدیلی عمده در اطلاعات مالی میان دوره ای به منظور انطباق آن، از تمام جنبه های با اهمیت، با استانداردهای حسابداری به تردید اندازد، باید پرس و جوهای بیشتری را به عمل آورد یا سایر روشها را اجرا کند تا بتواند نتیجه گیری خود را در گزارش بررسی اجمالی، بیان کند.

برای مثال، چنانچه اجرای روشهای بررسی اجمالی این تردید را در حسابرس ایجاد کند که آیا یک فروش عمده، طبق استانداردهای حسابداری ثبت شده است یا خیر، حسابرس برای رفع تردید خود، روشهای اضافی مانند گفتگو با کارکنان ارشد بازاریابی و حسابداری درباره شرایط معامله با مطالعه قرارداد فروش را به اندازه کافی اجرا می کند.

 

ارزیابی تحریفها 

۳۱. حسابرس باید اهمیت تحریفهای اصلاح نشده ای را که با آن برخورد کرده است به تنهایی و در مجموع، نسبت به اطلاعات مالی میان دوره ای ارزیابی کند. 

 

31. بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای بر خلاف حسابرسی، به منظور کسب اطمینان معقول از اینکه اطلاعات یاد شده بدون تحریف با اهمیت است، طراحی نمی شود. اما، حسابرس تحریفهایی را که با آن برخورد کرده است (شامل موارد مربوط به افشا) به تنهایی و در مجموع، ارزیابی می کند تا مشخص گردد که آیا برای ارائه مطلوب اطلاعات مالی میان دوره ای، از تمام جنبه های با اهمیت، طبق استانداردهای حسابداری، تعدیل با اهمیتی، ضرورت دارد یا خیر. 

 

۳۲. حسابرس در ارزیابی اهمیت تحریفهای اصلاح نشده توسط واحد تجاری، قضاوت حرفه ای خود را بکار می گیرد. حسابرس موضوعاتی مانند ماهیت، علت و مبلغ تحریفها، زمان وقوع تحريفها (سال قبل یا دوره میانی سال جاری) و اثر بالقوه تحریفها بر دوره های میانی یا سالانه  آتی را مورد توجه قرار می دهد. 

 

33. حسابرس ممکن است مبلغی را تعیین کند که تحریفهای کمتر از آن نیاز به جمع بندی نداشته باشد، چون بر این باور است که مجموع این گونه مبالغ به روشنی نمی تواند اثر با اهمیتی بر اطلاعات مالی میان دوره ای داشته باشد.

با این حال، حسابرس، این واقعیت را در نظر میگیرد که تعیین اهمیت مستلزم ملاحظات کمی و همچنین کیفی است و تحریفهای با مبالغ نسبتاً کوچک نیز میتواند اثر با اهمیتی بر اطلاعات مالی میان دوره ای داشته باشد. 

 

تأییدیه مدیریت 

۳۴. حسابرس باید درباره موارد زیر از مدیریت، تأییدیه کتبی دریافت کند:

 

الف - پذیرش مسئولیت خود درباره طراحی و برقراری کنترلهای داخلی برای پیشگیری و کشف تقلب و اشتباه، 

 

ب- تهیه و ارائه اطلاعات مالی میان دوره ای طبق استانداردهای حسابداری، 

 

پ- پذیرش اینکه، اثر تحریفهای اصلاح نشده شناسایی شده توسط حسابرس در جریان بررسی اجمالی، به تنهایی و در مجموع، نسبت به اطلاعات مالی میان دوره ای به عنوان یک مجموعه واحد، کم اهمیت است. خلاصه ای از این گونه  اقلام در تأییدیه مدیریت یا پیوست آن ارائه می شود، 

 

ت- افشای همه واقعیتهای عمده مرتبط با هر نوع تقلب یا موارد مشکوک به تقلب مشخص شده برای مدیریت که بتواند بر واحد تجاری اثر داشته باشد. 

 

ث-  افشای نتایج ارزیابی مدیریت از خطر اینکه اطلاعات مالی میان دوره ای ممکن است در نتیجه تقلب به گونه ای با اهمیت تحریف شده باشد : 

 

ج-  افشای همه موارد مشخص شده عدم رعایت قطعی یا احتمالی قوانین و مقرراتی که آثار آنها باید در تهیه اطلاعات مالی میان دوره ای، مورد توجه قرار گیرد؛ و 

 

چ- افشای همه رویدادهای با اهمیتی که پس از تاریخ ترازنامه و تا تاریخ گزارش بررسی اجمالی روی داده و ممکن است مستلزم تعدیل اطلاعات مالی میان دوره ای یا افشا در آن باشد. 

 

۳۵. حسابرس سایر تأییدیه های لازم را متناسب با موضوعات مختص نوع فعالیت یا صنعت واحد تجاری، دریافت میکند. نمونه ای از تأییدیه مدیریت در پیوست ۳ این استاندارد آمده است.   

 

مسئولیت حسابرس درباره اطلاعات همراه 

۳۶. حسابرس باید سایر اطلاعات همراه اطلاعات مالی میان دوره ای را به منظور کسب اطمینان از نبود مغایرت با اهمیت با اطلاعات مالی میان دوره ای مطالعه کند. چنانچه حسابرس مغایرت با اهمیتی را شناسایی کند، ضرورت اصلاح اطلاعات مالی میان دوره ای با سایر اطلاعات را  ارزیابی می کند.

اگر اصلاح اطلاعات مالی میان دوره ای ضرورت داشته باشد و مدیریت از انجام آن خودداری کند، حسابرس آثار آن را بر گزارش بررسی اجمالی، مورد توجه قرار می دهد. چنانچه اصلاح سایر اطلاعات ضرورت داشته باشد و مدیریت از انجام آن خودداری کند، حسابرس درج یک بند اضافی برای توضیح مغایرت با اهمیت یا اقدامات دیگری چون خودداری از صدور گزارش بررسی اجمالی یا کناره گیری از کار را مورد توجه قرار میدهد.

برای مثال، مدیریت ممکن است سود را به گونه ای اندازه گیری و در اطلاعات همراه ارائه کرده باشد که در مقایسه با اطلاعات مالی میان دوره ای، تصویر مثبت تری از عملکرد مالی را نشان دهد؛ این اندازه گیری که باعث بیش نمایی عملکرد مالی شده  است، به روشنی تعریف نشده یا آشکارا با اطلاعات مالی میان دوره ای مطابقت داده نشده است، بطوریکه مبهم و احتمالاً گمراه کننده می باشد.  

 

37. چنانچه حسابرس به این نتیجه برسد که سایر اطلاعات، حاوی تحریف با اهمیت یک واقعیت است باید موضوع را با مدیریت واحد تجاری مطرح کند. حسابرس ضمن مطالعه سایر اطلاعات به منظور شناسایی مغایرتهای با اهمیت، ممکن است با تحریف واقعیتی برخورد کند. که آشکارا با اهمیت باشد (مانند، اطلاعات نامربوط با موضوعات مندرج در اطلاعات مالی میان دوره ای که بطور نادرست توصیف یا ارائه شده  است).

حسابرس هنگام طرح موضوع با مدیریت واحد تجاری، اعتبار سایر اطلاعات و پاسخهای مدیریت به پرس و جوهای خود، احتمال وجود اختلاف نظرهای منطقی و نیاز مدیریت به مشورت با شخص ثالث واجد شرایط را برای رفع تحریف آشکار واقعیت، مورد توجه قرار می دهد.

چنانچه تعدیلی برای اصلاح تحریف با اهمیت یک واقعیت ضرورت داشته باشد و مدیریت از انجام آن خودداری کند، حسابرس انجام اقدامات مناسب بیشتری، چون آگاه کردن ارکان راهبری واحد تجاری و دریافت نظر مشاور حقوقی را مورد توجه قرار می دهد. 

 

اطلاع رسانی 

۳۸. چنانچه حسابرس با اجرای بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای، به این نتیجه برسد که برای ارائه مطلوب اطلاعات مالی از تمام جنبه های با اهمیت، طبق استانداردهای حسابداری، تعدیل با اهمیتی ضرورت دارد، باید این موضوع را در اولین فرصت ممکن به سطح مناسبی از مدیریت اطلاع دهد. 

 

۳۹. در مواردی که به قضاوت حسابرس مدیریت در زمان معقولی پاسخ مناسب را ندهد، حسابرس باید ارکان راهبری واحد تجاری را از این موضوع آگاه کند. اطلاع رسانی در اولین فرصت ممکن به طور شفاهی یا کتبی، انجام میشود.

تصمیم حسابرس درباره نحوه اطلاع رسانی، متأثر از عواملی مانند ماهیت، حساسیت و اهمیت موضوعات مورد نظر و زمان این گونه اطلاع رسانی است. چنانچه  اطلاع رسانی بطور شفاهی انجام شود، حسابرس آن را مستند می کند. 

 

40. در مواردی که به قضاوت حسابرس، ارکان راهبری واحد تجاری در زمان معقولی پاسخ مناسب را ندهند، حسابرس باید موارد زیر را مورد توجه قرار دهد: 

 

الف - ضرورت تعدیل گزارش یا 

ب-  امکان کناره گیری از کار بررسی اجمالی، و 

پ - امکان کناره گیری از حسابرسی صورتهای مالی سالانه، 

 

۴۱. چنانچه حسابرس با اجرای بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای با موارد تقلب یا عدم رعایت قوانین و مقررات توسط واحد تجاری برخورد کند باید موضوع را در اولین فرصت ممکن به سطح مناسبی از مدیریت اطلاع دهد. تعیین سطح مناسب مدیریت، به احتمال تبانی با مشارکت مدیران اجرایی بستگی دارد.

حسابرس لزوم گزارش این گونه موضوعات به ارکان راهبری واحد تجاری، مجمع عمومی و مراجع قانونی ذیصلاح و آثار آن بر کار بررسی اجمالی را مورد توجه قرار می دهد. 

 

۴۲. حسابرس باید موضوعات مرتبط با راهبری واحد تجاری، ناشی از بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای را به ارکان راهبری واحد تجاری اطلاع دهد. حسابرس ممکن است در نتیجه اجرای بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای، از موضوعاتی آگاه شود که به نظر وی با اهمیت و مرتبط با وظیفه نظارتی ارکان راهبری واحد تجاری در فرایند گزارشگری مالی و موارد افشا است.

حسابرس این گونه موضوعات را به ارکان راهبری واحد تجاری اطلاع می دهد.

 

گزارشگری ماهیت، میزان و نتایج بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای 

۴۳. حسابرس باید گزارشی کتبی صادر کند که حاوی اطلاعات زیر باشد: 

 

الف - عنوان مناسب. 

 

ب- به  مخاطب، طبق شرایط حاکم بر قرارداد.

 

پ- تصریح اطلاعات مالی میان دوره ای بررسی شده، شامل برشمردن عنوان هر یک از صورتهای مالی کامل یا فشرده، تاریخ و دوره تحت پوشش اطلاعات مالی میان دوره ای. 

 

ت- تصریح مسئولیت مدیریت در قبال تهیه و ارائه اطلاعات مالی میان دوره ای .

 

ث- تصریح اینکه مسئولیت نتیجه گیری درباره اطلاعات مالی میان دوره ای براساس بررسی اجمالی با حسابرس است. 

 

ج- تصریح اینکه بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای بر اساس استاندارد ۲۴۱۰، انجام شده است و اینکه بررسی اجمالی شامل پرس و جو، عمدتاً از مسئولین امور مالی و حسابداری، و بکارگیری روشهای تحلیلی و سایر روشهای بررسی اجمالی است. 

 

چ- تصریح اینکه دامنه بررسی اجمالی به مراتب محدودتر از حسابرسی بر طبق استانداردهای حسابرسی است و در نتیجه، حسابرس نمی تواند اطمینان یابد از همه موضوعات مهمی که معمولاً در حسابرسی شناسایی میشود، آگاه است و از این رو "اظهار نظر حسابرسی" ارائه نمی کند. 

 

ح- بیان اینکه حسابرس به این نتیجه نرسیده است (رسیده است) که اطلاعات مالی میان دوره ای، از تمام جنبه های با اهمیت، طبق استانداردهای حسابداری به نحو مطلوب ارائه نشده است. 

 

خ- تاریخ گزارش. 

 

د-  نام و امضای حسابرس. 

 

ذ- نشانی حسابرس. 

 

نمونه گزارش تعدیل نشده بررسی اجمالی در پیوست ۴ این استاندارد آمده است. 

 

انحراف از استانداردهای حسابداری 

۴۴  چنانچه حسابرس به انحراف با اهمیتی از استانداردهای حسابداری در تهیه اطلاعات مالی میان دوره ای برخورد کند که مستلزم تعدیل این اطلاعات باشد، باید نتیجه گیری مشروط یا مردود بیان کند. 

 

۴۵. چنانچه حسابرس به این نتیجه برسد که اطلاعات مالی میان دوره ای حاوی انحرافی با اهمیت از استانداردهای حسابداری است یا ممکن است. حاوی چنین انحرافی باشد و مدیریت واحد تجاری از اصلاح اطلاعات مالی میان دوره ای خودداری میورزد، حسابرس گزارش بررسی اجمالی را تعدیل میکند. این تعدیل، ماهیت انحراف و در صورت امکان، آثار آن بر اطلاعات مالی میان دوره ای را تشریح می کند.

چنانچه  اطلاعاتی که از نظر حسابرس افشای آن ضروری است در اطلاعات مالی میان دوره ای ارائه نشده باشد، حسابرس گزارش بررسی اجمالی را تعدیل و در صورت امکان، اطلاعات لازم را در آن درج می کند. تعدیل گزارش بررسی اجمالی معمولاً با افزودن یک بند توضیحی به آن و ارائه نتیجه گیری مشروط انجام میشود. نمونه گزارش بررسی اجمالی با نتیجه گیری مشروط در پیوست ۵ این استاندارد ارائه شده است. 

 

۴۶. در مواردی که اثر انحراف از استانداردهای حسابداری بر اطلاعات مالی میان دوره ای چنان با اهمیت و فراگیر است که بیان نتیجه گیری مشروط نمی تواند ماهیت گمراه کننده یا ناقص اطلاعات مالی میان دوره ای را به گونه ای کافی افشا کند، حسابرس نتیجه گیری مردود ارائه می کند. نمونه گزارش بررسی اجمالی با نتیجه گیری مردود در پیوست ۷ این استاندارد ارائه شده است. 

 

محدودیت در دامنه بررسی اجمالی 

۴۷. محدودیت در دامنه بررسی اجمالی معمولاً حسابرس را از تکمیل بررسی اجمالی باز می دارد. 

 

۴۸. در مواردی که حسابرس قادر به تکمیل بررسی اجمالی نیست باید دلیل آن را کتباً به سطح مناسبی از مدیریت، و ارکان راهبری واحد تجاری اطلاع دهد و مناسب بودن یا نبودن صدور گزارش را مورد توجه قرار دهد. 

 

تحمیل محدودیت بر دامنه بررسی اجمالی توسط مدیریت 

۴۹.  چنانچه شناخت اولیه حسابرس از شرایط کار بیانگر این باشد که به دلیل تحمیل محدودیت در دامنه بررسی اجمالی توسط مدیریت، نمی تواند بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای را تکمیل کند، حسابرس آن کار را نمی پذیرد. 

 

۵۰. چنانچه پس از پذیرش کار، محدودیتی در دامنه بررسی اجمالی توسط مدیریت ایجاد شود، حسابرس درخواست رفع آن را می کند. اگر مدیریت از انجام آن خودداری ورزد، حسابرس قادر به تکمیل بررسی اجمالی و بیان نتیجه گیری نخواهد بود.

در این گونه موارد، حسابرس، دلایل ناممکن بودن تکمیل بررسی اجمالی را کتباً به سطح مناسبی از مدیریت و ارکان راهبری واحد تجاری، اطلاع می دهد. با این وجود، چنانچه حسابرس به این نتیجه برسد که برای ارائه مطلوب اطلاعات مالی میان دوره ای، از تمام جنبه های با اهمیت، طبق استانداردهای حسابداری، تعدیل با اهمیتی ضرورت دارد، طبق رهنمودهای ارائه شده در بندهای ۳۸ تا ۴۰ این استاندارد، عمل می کند.

 

۵۱. حسابرس مسئولیتهای قانونی و مقرراتی (شامل وجود یا نبود الزام به صدور گزارش) را نیز در نظر میگیرد. حسابرس در موارد وجود چنین الزامی، ناممکن بودن نتیجه گیری و دلیل قادر نبودن به تکمیل بررسی اجمالی را در گزارش بررسی اجمالی بیان می کنند.

اما، چنانچه حسابرس به این نتیجه برسد که برای ارائه مطلوب اطلاعات مالی میان دوره ای، از تمام جنبه های با اهمیت، طبق استانداردهای حسابداری، تعدیل با اهمیتی ضرورت دارد، این گونه موضوعات را نیز در گزارش خود درج می کند. 

 

سایر موارد محدودیت در دامنه بررسی اجمالی 

۵۲. محدودیت در دامنه بررسی اجمالی ممکن است به دلیل شرایطی غیر از تحمیل محدودیت توسط مدیریت، رخ دهد. حسابرس در این گونه شرایط معمولاً نمی تواند بررسی اجمالی را تکمیل و نتیجه گیری خود را بیان کند.

رهنمودهای لازم در این باره در بندهای ۵۰ و ۵۱ این استاندارد ارائه شده است. در برخی شرایط نادر، ممکن است محدودیت در دامنه بررسی اجمالی به روشنی به یک یا چند موضوع خاص مربوط باشد که با وجود با اهمیت بودن، به نظر حسابرس، اثر آن بر اطلاعات مالی میان دوره ای فراگیر نباشد.

در این گونه شرایط، حسابرس با بیان اینکه، به استنای  موارد مندرج در بند توضیحی گزارش بررسی اجمالی، بررسی اجمالی طبق این استاندارد انجام شده است، گزارش بررسی اجمالی را تعدیل و نتیجه گیری مشروط ارائه میکند. نمونه گزارش بررسی اجمالی با نتیجه گیری مشروط در پیوست ۶ این استاندارد ارائه شده است. 

 

۵۳. حسابرس ممکن است در گزارش حسابرسی آخرین صورتهای مالی سالانه واحد تجاری به دلیل وجود محدودیت در دامنه رسیدگی، نظر مشروط ارائه کرده باشد. حسابرس، وجود یا نبود آن محدودیت را در زمان اجرای بررسی اجمالی، ارزیابی میکند و در صورت وجود آثار آن را برگزارش بررسی اجمالی می سنجد. 

 

تداوم فعالیت و ابهامهای عمده 

۵۴. در برخی شرایط، به منظور برجسته کردن یک موضوع مندرج در یادداشتهای توضیحی اطلاعات مالی میان دوره ای که آن موضوع را به تفصیل توضیح می دهد، یک بند تأکید بر مطلب خاص، میتواند به گزارش بررسی اجمالی اضافه شود بدون آنکه بر نتیجه گیری حسابرس اثر گذارد. این بند پس از بند نتیجه گیری درج می شود. 

 

۵۵ . حسابرس در صورت وجود افشای کافی در اطلاعات مالی میان دوره ای باید به منظور برجسته کردن یک ابهام با اهمیت مربوط به رویداد یا وضعیتی که ممکن است در مورد تداوم فعالیت واحد تجاری، تردید عمده ایجاد کند یک بند تأکید بر مطلب خاص به گزارش بررسی اجمالی اضافه کند. 

 

۵۶. حسابرس ممکن است گزارش حسابرسی با بررسی اجمالی قبلی را به منظور برجسته کردن یک ابهام با اهمیت مربوط به رویداد یا وضعیتی که می تواند در مورد تداوم فعالیت واحد تجاری، تردید عمده ایجاد کند، با افزودن یک بند تأکید بر مطلب خاص تعدیل کرده باشد. 

چنانچه ایهام با اهمیت هنوز برقرار باشد و افشای کافی در اطلاعات مالی میان دوره ای به عمل آید، حسابرس گزارش بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای جاری را با افزودن یک بند توضیحی به منظور برجسته کردن ابهام با اهمیت، تعدیل می کنند. 

 

۵۷. چنانچه حسابرس در نتیجه پرس و جوها یا سایر روشهای بررسی اجمالی با ابهام با اهمیتی در ارتباط با یک رویداد یا وضعیتی برخورد کنند که بتواند در مورد تداوم فعالیت واحد تجاری تردید عمده ایجاد کند و افشای کافی درباره آن نیز در اطلاعات مالی میان دوره ای به عمل آمده باشد، حسابرس گزارش بررسی اجمالی را با افزودن یک بند تأکید بر مطلب خاص، تعدیل می کند. 

 

۵۸. اگر ابهام با اهمیت موجود در مورد تداوم فعالیت واحد تجاری، به گونه ای مناسب در اطلاعات مالی میان دوره ای افشا نشده باشد، حسابرس باید نتیجه گیری مشروط ارائه کند. گزارش باید اشاره ای روشن به وجود چنین ابهامی داشته باشد. 

 

۵۹. در صورت وجود ابهام اساسی درباره تداوم فعالیت واحد تجاری یا وجود موارد متعدد ابهام با اهمیت، شامل ابهام درباره تداوم فعالیت که آثار بالقوه آن در مجموع اساسی باشد، حسابرس باید صرف نظر از افشا یا عدم افشای آنها در اطلاعات مالی میان دوره ای، ناممکن بودن نتیجه گیری نسبت به آن اطلاعات را بیان کند. 

 

۶۰. حسابرس در صورت برخورد با ابهام با اهمیت (غیر از مشکل تداوم فعالیت) که حل و فصل آن به رویدادهای آتی بستگی دارد و ممکن است بر اطلاعات مالی میان دوره ای تأثیر داشته باشد، باید تعدیل گزارش بررسی اجمالی را با افزودن یک بند بعد از بند نتیجه گیری، مورد توجه قرار دهد.

 

سایر ملاحظات 

۶۱. یکی از مفاد قرارداد کار موافقت مدیریت با این امر است که چنانچه گزارشهای حاوی اطلاعات مالی میان دوره ای، نشانگر بررسی اجمالی آن اطلاعات توسط حسابرس واحد تجاری باشد، گزارش بررسی اجمالی نیز همراه آن گزارشها ارائه شود.

چنانچه مدیریت واحد تجاری، گزارش بررسی اجمالی را همراه آن گزارشها ارائه نکند، حسابرس نظر مشاور حقوقی را برای کمک به تشخیص اقدام مناسب در این گونه شرایط، جویا می شود. 

 

 

۶۲. چنانچه حسابرس گزارش بررسی اجمالی تعدیل شده صادر کرده باشد و مدیریت، اطلاعات مالی میان دوره ای را بدون همراه کردن گزارش مزبور در گزارشهای حاوی اطلاعات مالی میان دوره ای منتشر کند، حسابرس نظر مشاور حقوقی را برای کمک به تعیین اقدام مناسب در شرایط موجود، جویا می شود و احتمال کناره گیری از کار حسابرسی صورتهای مالی سالانه را مورد توجه قرار می دهد. 

 

63. اطلاعات مالی میان دوره ای حاوی صورتهای مالی فشرده، لزوماً منعکس کننده همه اطلاعاتی نیست که در مجموعه کامل صورتهای مالی ارائه می شود، بلکه می تواند رویدادهایی را توصیف کند که برای درک تغییرات در وضعیت مالی و عملکرد واحد تجاری از تاریخ تر از نامه به بعد، مهم باشد؛ چون فرض بر آن است که استفاده کنندگان اطلاعات مالی میان دوره ای به آخرین صورتهای مالی حسابرسی شده، مانند صورتهای مالی شرکتهایی که اوراق بهادار آنها به عموم عرضه شده است دسترسی دارند.

در سایر شرایط، حسابرس درباره لزوم افزودن یادداشت "همراه با آخرین صورتهای مالی حسابرسی شده مطالعه شود" با مدیریت گفتگو می کند. در صورت نبود چنین یادداشتی، حسابرس گمراه کننده بودن اطلاعات مالی میان دوره ای در شرایط موجود (بدون مراجعه به آخرین صورتهای مالی حسابرسی شده) و آثار آن را بر گزارش بررسی اجمالی، ارزیابی می کند. 

 

مستندسازی 

۶۴. حسابرس باید بررسی اجمالی را چنان مستند کند که برای فراهم کردن مبنای نتیجه گیری و تأمین شواهد لازم مبنی بر اجرای بررسی اجمالی طبق این استاندارد و الزامات قانونی و مقرراتی مربوط، کافی و مناسب باشد. حسابرس باید مستندات را چنان تهیه کند که یک حسابرس با تجربه و بدون هر گونه ارتباط قبلی با بررسی اجمالی مورد نظر بتواند موارد زیر را درک کند:

 

الف - ماهیت، زمانبندی اجرا، و میزان پرس و جوهای انجام شده. 

 

ب-  روشهای تحلیلی و سایر روشهای بررسی اجمالی اجرا شده. 

 

پ- اطلاعات کسب شده و هر نوع نکات عمده مشخص شده در جریان اجرای بررسی اجمالی، شامل نحوه حل و فصل آن.  

 

تاریخ اجرا 

۶۵. این استاندارد برای بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره ای که دوره مالی آن از اول فروردین ۱۳۸۹ و پس از آن شروع می شود، لازم الاجراست.