در اجرای مقررات مربوط به قانون اصلاح ماده 84 قانون مالیاتهای مستقیم و اصلاحات بعدی آن مصوب 1375/12/19 مجلس شورای اسلامی و بمنظور محاسبه صحیح مالیات حقوق از اول سال 1376 نکات زیر متذکرمیگردد:
1- با در نظرگرفتن حداقل عدد مبنا در جدول حقوق موضوع ماده یک قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت مصوب 1370/06/24 که عدد چهارصد میباشد و اینکه طبق مصوبه شماره 50922/ت 17042 هـ مورخ 1376/01/18 هیات محترم وزیران ضریب جدول حقوق موضوع ماده 33 قانون استخدام کشوری از 1376/01/01 یکصد و شصت ریال تعیین گردیده است بنابراین میزان معافیت مالیاتی سالیانه موضوع ماده 84 اصلاحی فوق الذکر بشرح زیر خواهد بود. درآمدسالیانه معاف از مالیات حقوق 3840000=160×400×60
2- باتوجه به مقررات تبصره یک ذیل ماده 84 اصلاحی مزبور، اضافه کاری کارگران مشمول قانون کار در بخش غیردولتی نیز تا حدنصاب 50% ساعات کار روزانه مطابق نرخ مالیاتی مقرر برای اضافه کاری مشمولین قانون نظام هماهنگ بوده و چنانچه مازاد بر پنجاه درصد ساعات کار روزانه وجوهی بابت اضافه کاری به کارکنان مزبور پرداخت گردداین مازادبه جمع درآمدمشمول مالیات حقوق اضافه شده و طبق مقررات مربوط مشمول مالیات خواهد بود.
3- چون حداکثر حقوق موضوع ماده (8) لایحه قانونی مربوط به حداکثر و حداقل حقوق مستخدمین شاغل و بازنشسته و آماده بخدمت مصوب 1358/02/04 شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران مبلغ 1200000 ریال در ماه میباشد بنابراین مطابق مقررات تبصره 2 ماده 84 اصلاحی یاد شده (25%) از مالیات متعلق به کل مبالغ پرداختی تامبلغ 14400000 ریال (حداکثرحقوق سالیانه اعم از حقوق و فوق العاده شغل و وجوه موضوع بند 13 و 15 ماده 91 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب اسفند 1366 و اصلاحی آن ) به حقوق بگیران بخشوده گردیده و نسبت به مازاد این مبلغ مالیات متعلق مطابق مقررات موضوعه محاسبه خواهد شد.
جهت روشن شدن بیشتر موضوع و بعنوان مثال مالیات حقوق در دو فرض بشرح زیر محاسبه میگردد:
الف - پرداخت کننده حقوق وزارتخانه یا موسسه دولتی است و جمع حقوق و و فوق العاده شغل ماهانه حقوق بگیر 507000 ریال و فوق العاده حق جذب 144000 ریال ، فوق العاده شرایط محیط کار 50000 ریال ، فوق العاده محرومیت از تسهیلات زندگی 56400 ریال و اضافه کاری ساعتی 150000ریال که جمع دریافتی ماهیانه مبلغ 907400 ریال میباشد.
نحوه محاسبه : درآمد مشمول مالیات مستمر ماهیانه عبارت است ازمبلغ 507000 ریال حقوق و فوق العاده شغل مستمر سالیانه مشمول مالیات 6084000=12×507000 کسر میشود معافیت موضوع قانون اصلاح ماده 84 2244000=3840000-6084000 مالیات سالانه قبل از کسر بخشودگی (25%) 343920 >========== 2244000 25% بخشودگی مالیات موضوع تبصره 2 85980=25% × 343920 مالیات متعلق سالانه 257940= 85980-343920 مالیات متعلق به حقوق و فوق العاده شغل ماهانه 21495= 12:257940 مالیات اضافه کاری 15000=10% × 150000 بخشودگی موضوع تبصره 2 3750 = 25% × 15000 مالیات اضافه کاری پس از اعمال بخشودگی موضوع تبصره 2 11250=3750-1500000 جمع مالیات متعلق به حقوق و فوق العاده شغل و اضافه کاری ماهیانه ریال 32745 = 11250+ 21495 چنانچه حقوق بگیر مزبور شاغل در روستا یا در نقاط محروم باشد در اینصورت مالیات متعلق به نصف تقلیل می یابد.
16373=50% × 32745 توضیح : از آنجا که فوق العاده های جذب ، شرایط محیط کار، محرومیت از تسهیلات زندگی بموجب بند 6 ماده 91 قانون مالیاتهای مستقیم از پرداخت مالیات معاف است لذا درمحاسبه درآمد مشمول مالیات منظور نگردیده است . 
ضمنا" چون جمع دریافتی ماهیانه حقوق بگیر از سقف تعیین شده در تبصره 2 قانون اصلاح ماده 84 کمتر است بخشودگی مالیات موضوع این تبصره نسبت به اضافه کاری دریافتی نیز اعمال گردیده است .
ب - پرداخت کننده حقوق یک شرکت خصوصی است که در اینصورت نحوه محاسبه بشرح زیرخواهد بود.
حقوق اصلی 507000 ریال ،فوق العاده حق جذب 144000 ریال ، فوق العاده شرایط محیط کار 50000 ریال کمک هزینه عائله مندی 42000 ریال ، کمک هزینه اولاد14400، اضافه کاری 150000ریال ( بمدت 72 ساعت در 30 روزکاری ) که جمع دریافتی ماهیانه مبلغ 907400 ریال میباشد.
30% حقوق اصلی طبق بند 6 ماده 91 جمع فوق العاده های موضوع بند 6 ماده 91 194000 = 50000 + 144000 فوق العاده مشمول مالیات طبق بند 6 ماده91 41900 = 152100-194000 حقوق و مزایای مستمر ماهیانه مشمول مالیات 605300 = 14400 + 42000 +41900+ 507000 حقوق و مزایای مستمر سالیانه مشمول مالیات 7263600 = 12×605300 درآمد مشمول مالیات حقوق پس از کسر معافیت ماده 84 اصلاحی 3423600= 3840000 - 7263600 مالیات سالیانه قبل از کسر بخشودگی (25%) نرخ 131 620900 >=========== 3423600 (25%) بخشودگی مالیات موضوع تبصره 2 155225= 25% × 620900 مالیات متعلق به حقوق و مزایای مستمر مشمول مالیات سالانه 465675 = 155225- 620900 مالیات متعلق ماهانه 38806 = 12: 465675 15000= 10% × 150000 3750 = 25% × 15000 مالیات متعلق ماهانه براضافه کاری 11250 = 3750- 15000 جمع مالیات متعلق ماهانه 50056 = 11250 + 38806 توضیح : چون اضافه کار پرداختی برای کارکرد ماهیانه ، کمتر از نصاب مذکور در ذیل تبصره یک قانون اصلاح ماده 84 می باشد لذا کل اضافه کار دریافتی مشمول تبصره یک قانون فوق الذکر بوده و چون جمع دریافتی ماهیانه حقوق بگیر از سقف تعیین شده در تبصره 2 همین قانون کمتر است بخشودگی مالیات تبصره 2 اخیرالذکر نسبت به اضافه کاری دریافتی نیزاعمال گردیده است .
همچنین جهت سهولت بیشتر جدول محاسبه مالیات بر درآمد حقوق بطور ماهانه نیز تهیه و پیوست میباشد تا پرداخت کنندگان حقوق حسب مورد از آن استفاده لازم را بنماید.

داریوش ایران بدی
معاون درآمدهای مالیاتی