مالیات بر ارث سرقفلی؛ هر آنچه باید بدانید!

زمانی که مالک یک واحد تجاری فوت می‌کند، علاوه بر ملک، موضوعی به نام «سرقفلی» نیز به ارث می‌رسد؛ موضوعی که بسیاری از وراث و حتی حسابداران در خصوص مالیات آن دچار سردرگمی هستند. این انتقال ارث، مثل سایر اموال، مشمول مالیات خواهد بود. با این حال بسیاری از افراد در خصوص نحوه محاسبه مالیات بر ارث سرقفلی و مراحل آن اطلاعات دقیقی ندارند.

در این مقاله تلاش کرده‌ایم با بیانی ساده و شفاف، تمام نکاتی را که باید درباره مالیات بر ارث سرقفلی بدانید توضیح دهیم. از تعریف و تفاوت آن با ملکیت گرفته تا نرخ مالیات در سال ۱۴۰۴ و مدارک مورد نیاز برای دریافت گواهی مالیاتی. اگر به تازگی سرقفلی یک مغازه را به ارث برده‌اید یا قصد دارید از قوانین آن مطلع شوید، این مطلب می‌تواند راهنمای کاملی برای شما باشد.

سرقفلی چیست و چه تفاوتی با عرصه و اعیان دارد؟

در معاملات ملکی، اصطلاح‌هایی مانند سرقفلی، عرصه و اعیان زیاد شنیده می‌شوند؛ اما بسیاری از افراد تفاوت آن‌ها را به‌درستی نمی‌دانند. سرقفلی به حقی گفته می‌شود که مستأجر یا بهره‌بردار یک ملک تجاری، بابت اعتبار و شهرت محل کسب و کار خود در آن مکان به دست می‌آورد. این حق قابل نقل‌وانتقال است و می‌تواند ارزش مالی قابل‌توجهی داشته باشد؛ حتی اگر ملک به نام شخص دیگری باشد. همچنین مالیات بر ارث سرقفلی تعلق می‌گیرد.

اما عرصه به زمین خام و بدون ساخت و ساز گفته می‌شود و اعیان همان ساختمانی است که روی عرصه ساخته شده است. به عبارت ساده‌تر:

• عرصه: زمین
• اعیان: بنا
• سرقفلی: امتیاز تجاری و حق کسب و پیشه

برای مثال اگر فردی مغازه‌ای را اجاره کند و سال‌ها در آن کسب‌وکار موفقی راه بیندازد، سرقفلی آن مکان به نام او ثبت می‌شود. پس از فوت او، این حق به وراث منتقل و مشمول مالیات بر ارث سرقفلی خواهد شد.

مالیات بر ارث سرقفلی چگونه تعیین می‌شود؟

پس از فوت مالک یک واحد تجاری اگر برای ملک سرقفلی در نظر گرفته شده باشد، وراث موظف‌اند مالیات بر ارث سرقفلی را پرداخت کنند. این مالیات شامل چند مرحله مشخص است که باید به‌درستی طی شود تا گواهی مالیاتی صادر شود.

در گام نخست، یکی از وراث یا نماینده قانونی با مدارکی مانند گواهی فوت، شناسنامه وراث و سند ملک به اداره مالیات مراجعه می‌کند و تشکیل پرونده می‌دهد. سپس اداره مالیات کارشناس رسمی دادگستری را برای ارزیابی سرقفلی تعیین می‌کند. این کارشناس با در نظر گرفتن عواملی مانند موقعیت ملک، نوع فعالیت، میزان درآمدزایی و سابقه بهره‌برداری، ارزش روز سرقفلی را برآورد می‌کند.

پس از مشخص شدن ارزش، مالیات بر اساس طبقه وراث محاسبه می‌شود. نرخ این مالیات برای فرزندان ۳٪، برای والدین یا همسر ۶٪ و برای سایر بستگان ۱۲٪ از ارزش روز سرقفلی است. پرداخت این مبلغ برای دریافت گواهی مالیاتی الزامی است.

در پایان با تسویه مالیات، اداره مالیات گواهی مالیات ‌بر ارث سرقفلی را صادر می‌کند که بدون آن امکان انتقال رسمی یا فروش سرقفلی وجود ندارد. دانستن این مراحل برای همه افرادی که ملک تجاری یا سرقفلی به ارث می‌برند ضروری است.

نرخ مالیات بر ارث سرقفلی در سال ۱۴۰۴ چقدر است؟

در سال ۱۴۰۴ محاسبه مالیات بر ارث سرقفلی همچنان بر اساس ارزش کارشناسی‌شده سرقفلی و نوع رابطه وراث با متوفی انجام می‌شود. این نرخ‌ها برای هر گروه از وراث متفاوت است:

• برای فرزندان و والدین (طبقه اول): ۳ درصد
• برای همسر: ۶ درصد
• برای سایر بستگان (طبقات دوم و سوم): ۱۲ درصد

فرض کنید ارزش روز سرقفلی مغازه‌ای ۵۰۰ میلیون تومان برآورد شده باشد. اگر این سرقفلی به فرزند متوفی برسد، میزان مالیاتی که باید پرداخت شود ۱۵ میلیون تومان خواهد بود. اما اگر همین سرقفلی به یکی از بستگان طبقه سوم برسد، مبلغ مالیات به ۶۰ میلیون تومان می‌رسد.

نکته مهم این است که نرخ مالیات بر ارث سرقفلی بر پایه ارزش‌گذاری کارشناس رسمی دادگستری تعیین می‌شود و ممکن است بسته به شرایط محل، نوع کسب‌وکار و سابقه فعالیت، تغییر کند.

اگر می‌خواهید جزئیات بیشتری درباره روش محاسبه، مدارک مورد نیاز و نکات قانونی سال جدید بدانید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله راهنمای جامع مالیات بر ارث | محاسبه و قوانین جدید 1404 را از دست ندهید.

مقایسه قوانین قدیم و جدید مالیات بر ارث سرقفلی

یکی از نکات مهم در محاسبه مالیات بر ارث سرقفلی، توجه به تاریخ فوت مالک است؛ چرا که قوانین مالیاتی قبل و بعد از سال ۱۳۹۵ تفاوت‌های اساسی دارند. در قانون قدیم (قبل از اصلاحیه سال ۱۳۹۵)، مالیات بر ارث به‌صورت درصدی بالا از کل دارایی‌ها از جمله سرقفلی، محاسبه می‌شد و نرخ‌ها برای وراث طبقه اول به حدود ۳۵ درصد هم می‌رسید. اما با اجرای قانون جدید از ابتدای سال ۱۳۹۵، این نرخ‌ها به‌طور چشم‌گیری کاهش یافته است.

در قانون جدید، مالیات بر ارث سرقفلی، بر اساس ارزش کارشناسی آن و با نرخ‌هایی به‌مراتب پایین‌تر محاسبه می‌شود. برای مثال:

همان‌طور که می‌بینید تفاوت قابل‌توجهی میان نرخ‌ها وجود دارد و به همین دلیل، دانستن تاریخ فوت متوفی نقش مهمی در تعیین میزان مالیات دارد.

اگر به دنبال جزئیات بیشتری در مورد شرایط و موارد معافیت مالیات بر ارث هستید، پیشنهاد می‌کنیم حتماً مقاله اختصاصی ما در این زمینه را مطالعه کنید. این اطلاعات می‌تواند به تصمیم‌گیری دقیق‌تر و آگاهانه‌تر شما کمک کند.

نحوه استعلام و ارزیابی سرقفلی

برای تعیین ارزش سرقفلی در روند مالیات بر ارث سرقفلی مغازه، لازم است ابتدا از طریق اداره امور مالیاتی محل وقوع ملک، درخواست ارزیابی ارائه شود. پس از ثبت درخواست، کارشناس رسمی دادگستری از سوی اداره مالیات معرفی می‌شود تا با بررسی موقعیت ملک، نوع فعالیت تجاری، میزان درآمدزایی و عرف بازار، ارزش روز سرقفلی را تعیین کند.

این ارزیابی مبنای محاسبه مالیات برای ارث سرقفلی قرار می‌گیرد و نقش مهمی در تعیین میزان نهایی مالیات دارد. اگر وراث به نتیجه ارزیابی اعتراض داشته باشند، امکان درخواست بررسی مجدد از سوی کارشناس دیگر وجود دارد. توصیه می‌شود قبل از اقدام، مدارک مربوط به فعالیت تجاری و اجاره‌نامه یا سوابق بهره‌برداری از سرقفلی را آماده داشته باشید تا فرایند سریع‌تر و دقیق‌تر انجام شود.

مدارک لازم برای دریافت گواهی مالیات بر ارث سرقفلی چیست؟

برای دریافت گواهی مالیات بر ارث مربوط به سرقفلی، باید مجموعه‌ای از مدارک رسمی و هویتی را به اداره امور مالیاتی ارائه دهید. در ادامه، چک‌لیستی از مدارک موردنیاز آورده شده است تا بتوانید پرونده خود را سریع‌تر و کامل‌تر تکمیل کنید:

• گواهی فوت متوفی: مدرک رسمی که نشان‌دهنده تاریخ و محل فوت مالک سرقفلی است.
• شناسنامه و کارت ملی وراث: برای احراز هویت و تعیین طبقه وراث قانونی.
• سند یا اجاره‌نامه مغازه: برای اثبات وجود و مالکیت یا بهره‌برداری از سرقفلی.
• استشهاد محلی: برای تایید بهره‌برداری مستمر از مغازه توسط متوفی.
• اظهارنامه مالیاتی متوفی: در صورت وجود به روند بررسی و تعیین مالیات کمک می‌کند.
• گواهی انحصار وراثت: برای اثبات رابطه وراثت و شناسایی ذی‌نفعان قانونی.

جمع‌آوری این مدارک به‌صورت کامل و بدون نقص، روند دریافت گواهی مالیات بر ارث سرقفلی را تسریع می‌کند و از بروز مشکلات احتمالی در مراحل قانونی بعدی جلوگیری خواهد کرد.

مالیات بر ارث سرقفلی را جدی بگیرید!

اگر سرقفلی یک مغازه یا ملک تجاری به شما ارث رسیده، بهتر است رسیدگی به آن را پشت گوش نیندازید. مالیات بر ارث سرقفلی از جمله مواردی است که بی‌توجهی به آن می‌تواند دردسرهای قانونی و مالی زیادی به‌همراه داشته باشد. اطلاع از قوانین جدید و محاسبه نرخ مالیات بر ارث سرقفلی به‌درستی، مسیر انتقال مالکیت و استفاده از سرقفلی را هموارتر می‌کند.

برای جمع‌بندی، مراحل اصلی را مرور می‌کنیم:

• تشکیل پرونده در اداره مالیات
• ارجاع به کارشناس رسمی برای ارزیابی سرقفلی
• تعیین نرخ مالیات بر اساس طبقه وراث
• پرداخت مالیات و دریافت گواهی نهایی
• ارائه مدارک کامل و بدون نقص

اگر نمی‌دانید از کجا شروع کنید یا درگیر پیچیدگی مراحل شده‌اید، وقت آن رسیده از مشاوره آنلاین مالیات ارث راوی حساب استفاده کنید.
راوی حساب با تیمی از مشاوران متخصص، دقیق‌ترین راهنمایی‌ها را به شما ارائه می‌دهد، مدارک را بررسی می‌کند، مراحل را مرحله‌به‌مرحله با شما جلو می‌برد و از خطاهای احتمالی جلوگیری می‌کند. فقط کافیست یک پیام بدهید؛ از همان‌جا کنار شما خواهیم بود.