حسابداری بین‌المللی؛ حسابداری بدون مرز

آیا تا به حال از خودتان پرسیده‌اید حسابداری بین المللی چیست و چرا این روزها تا این اندازه اهمیت پیدا کرده است؟
در دنیای امروز که مرزهای تجاری در حال کمرنگ شدن هستند، شرکت‌ها برای فعالیت در سطح جهانی نیازمند زبانی مشترک برای گزارش‌های مالی خود هستند. زبانی که نه محدود به یک کشور بلکه مورد پذیرش همگان باشد. این زبان همان حسابداری بین‌المللی است؛ ابزاری حیاتی برای برقراری ارتباط مالی با دنیا.

در این مقاله بررسی می‌کنیم که دقیقاً حسابداری بین المللی چیست، چه تفاوت‌هایی با سیستم حسابداری رایج در ایران دارد، یادگیری آن چه مزایایی برای حسابداران و مدیران مالی به همراه دارد و چگونه می‌توان با دریافت مدارک معتبر بین‌المللی، مسیر حرفه‌ای روشنی را در این حوزه آغاز کرد. اگر به آینده‌ای گسترده‌تر در حسابداری فکر می‌کنید، همراه ما باشید.

حسابداری بین‌المللی چیست؟

فرض کنید یک شرکت ایرانی قصد دارد با یک شریک اروپایی قرارداد مالی امضا کند. همه‌چیز آماده است؛ اما صورت‌های مالی شرکت ایرانی با استانداردهای آن‌ها هم‌خوانی ندارد. در نتیجه این همکاری متوقف می‌شود. این دقیقاً همان جایی است که اهمیت حسابداری بین‌المللی خودش را نشان می‌دهد.

اما حسابداری بین المللی چیست؟ در تعریفی ساده به مجموعه‌ای از اصول و استانداردهای جهانی گفته می‌شود که برای گزارش‌دهی مالی در سطح بین‌المللی تدوین شده‌اند. این استانداردها باعث می‌شوند صورت‌های مالی شرکت‌ها در کشورهای مختلف به زبان مشترک نوشته شوند و برای همه قابل درک باشند.

برخلاف حسابداری ملی که قوانین آن براساس مقررات داخلی کشورها تنظیم می‌شود، حسابداری بین‌المللی نگاهی جهانی دارد و بر مبنای استانداردهایی مثل IFRS عمل می‌کند. در ایران هنوز بسیاری از شرکت‌ها از روش‌های بومی و سنتی برای ثبت و گزارش مالی استفاده می‌کنند که همین مسئله می‌تواند مانع حضورشان در بازارهای بین‌المللی شود.

اگر مدیر مالی یا حسابدار هستید و به دنبال رشد حرفه‌ای و فرصت‌های شغلی بین‌المللی هستید، یادگیری این حوزه دیگر یک انتخاب نیست بلکه یک ضرورت است.

دلایل اهمیت حسابداری بین‌المللی

در دنیای کسب‌وکار امروز، اطلاعات مالی باید شفاف، قابل مقایسه و قابل اعتماد باشند. اینجاست که حسابداری بین‌المللی اهمیت پیدا می‌کند. چون در دنیای امروز، کسب‌وکار دیگر فقط در مرزهای یک کشور محدود نمی‌شود. وقتی پای ارتباط مالی با شرکت‌های خارجی در میان باشد، شفافیت، اعتبار و استاندارد بودن صورت‌های مالی حرف اول را می‌زند.

برخی از مهم‌ترین دلایل اهمیت این نوع حسابداری عبارت‌اند از:

• جلب اعتماد سرمایه‌گذاران خارجی: گزارش‌های مالی مطابق با استانداردهای بین‌المللی برای سرمایه‌گذاران خارجی قابل درک و اعتماد پذیر هستند.
• امکان همکاری آسان با شرکای بین‌المللی: شرکت‌هایی که صورت‌های مالی خود را بر اساس استانداردهای جهانی تهیه می‌کنند، راحت‌تر می‌توانند با نهادها و شرکای خارجی وارد همکاری شوند.
• کاهش خطاها و اختلافات مالی: استانداردسازی باعث می‌شود تفاسیر شخصی و اشتباهات کمتر شود.
• افزایش اعتبار شرکت در سطح جهانی: شرکت‌هایی که از استانداردهای بین‌المللی پیروی می‌کنند، حرفه‌ای‌تر و معتبرتر به نظر می‌رسند.

اگر به صورت خلاصه بخواهیم بگوییم حسابداری بین المللی چیست، باید آن را پلی بدانیم بین شرکت‌های محلی و دنیای بزرگ تجارت جهانی. دانشی که بدون آن عبور از مرزهای اقتصادی تقریباً غیرممکن است.

استانداردهای حسابداری بین‌المللی 

یکی از پایه‌های اصلی حسابداری بین‌المللی استانداردهای گزارشگری مالی است؛ یعنی مجموعه‌ای از قواعد یکپارچه که نحوه تهیه و ارائه صورت‌های مالی را مشخص می‌کنند. دو استاندارد اصلی که در سطح جهانی شناخته شده‌اند، IFRS و GAAP هستند.

• IFRS (استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی): توسط هیئت IASB تدوین شده و در بیشتر کشورهای جهان از جمله اتحادیه اروپا پذیرفته شده است. این استانداردها انعطاف‌پذیرتر و مبتنی بر اصول هستند.
• GAAP (اصول پذیرفته‌شده حسابداری): در آمریکا استفاده می‌شود و ساختار دقیق‌تری دارد، با تأکید بر دستورالعمل‌های مشخص.

در مقابل، سیستم حسابداری در ایران عمدتاً بر اساس استانداردهای ملی تدوین شده که تطابق کامل با IFRS ندارد. این تفاوت‌ها ممکن است مانعی برای ورود کسب‌وکارها به بازارهای جهانی باشد.

پاسخ به این سوال که حسابداری بین المللی چیست، بدون شناخت دقیق از استانداردهای اصلی آن ممکن نیست. در واقع، گذر از یک دوره حسابداری بین‌المللی می‌تواند مسیر یادگیری این استانداردها را برای شما هموار کند.

اگر به دنبال آشنایی عمیق‌تر با این مباحث هستید، پیشنهاد می‌کنیم مطالعه مقالات آموزش استانداردهای حسابداری و آموزش حسابداری را از دست ندهید.

تفاوت حسابداری بین‌المللی و حسابداری ایران

برای درک بهتر این موضوع که دقیقاً حسابداری بین المللی چیست، باید نگاهی دقیق‌تر به تفاوت‌های آن با حسابداری رایج در ایران داشته باشیم. در کشور ما سیستم حسابداری بر اساس استانداردهای تدوین‌شده توسط سازمان حسابرسی طراحی شده و تمرکز آن بیشتر بر پاسخگویی به نهادهای نظارتی و قانونی داخلی است. این سیستم در بسیاری از موارد، انعطاف‌پذیری لازم برای حضور در فضای اقتصادی بین‌المللی را ندارد.

در مقابل، استانداردهای حسابداری بین‌المللی مثل IFRS با هدف یکپارچه‌سازی و قابل‌فهم کردن اطلاعات مالی در سراسر جهان تدوین شده‌اند. صورت‌های مالی بر اساس این استانداردها به گونه‌ای تنظیم می‌شوند که برای سرمایه‌گذاران، نهادهای مالی و سازمان‌های بین‌المللی، شفاف، دقیق و قابل اعتماد باشند.

برای مثال در حالی که در ایران برخی دارایی‌ها با بهای تمام‌شده ثبت می‌شوند، در استانداردهای IFRS ممکن است ارزش منصفانه یا به‌روز مبنای گزارشگری قرار بگیرد. همچنین، در استانداردهای داخلی ایران تاکید بیشتری بر رعایت قوانین مالیاتی و مقررات محلی وجود دارد؛ در حالی که در حسابداری بین‌المللی، ارائه اطلاعات مالی مفید برای تصمیم‌گیری اقتصادی در اولویت قرار دارد.

بنابراین در توضیح این مطلب که حسابداری بین المللی چیست، باید بگوییم این نوع حسابداری راهکاری برای جهانی فکر کردن، حرفه‌ای گزارش کردن و ایجاد شفافیت مالی در سطح بین‌المللی است. تفاوت این دو سیستم فقط در روش‌ها نیست؛ بلکه در نگرش به مفهوم گزارشگری مالی است.

IFRS چیست؟

استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی یا IFRS، مجموعه‌ای از اصول و قواعد حسابداری هستند که توسط «هیئت استانداردهای بین‌المللی حسابداری» (IASB) تدوین شده‌اند. این استانداردها با هدف هماهنگ‌سازی گزارش‌های مالی در سطح جهانی شکل گرفته‌اند تا شرکت‌ها، سرمایه‌گذاران و نهادهای مالی بتوانند اطلاعات مالی را بدون نیاز به تفسیرهای محلی به‌درستی تحلیل و مقایسه کنند.

امروزه بیش از ۱۴۰ کشور دنیا از جمله کشورهای عضو اتحادیه اروپا، استرالیا، کانادا، هند و بسیاری دیگر، IFRS را به عنوان چارچوب اصلی گزارشگری مالی پذیرفته‌اند. این گستره جهانی باعث شده تا شرکت‌هایی که طبق این استانداردها صورت‌های مالی خود را تهیه می‌کنند، راحت‌تر بتوانند در بازارهای بین‌المللی فعالیت کرده و اعتماد سرمایه‌گذاران خارجی را جلب کنند.

IFRS یکی از اصلی‌ترین ابزارهای درک این نکته است که حسابداری بین المللی چیست. ابزاری برای ایجاد شفافیت، پاسخ‌گویی و مقایسه‌پذیری مالی در دنیایی که مرزهای اقتصادی روزبه‌روز در حال کمرنگ شدن هستند.

GAAP چیست؟

GAAP مخفف Generally Accepted Accounting Principles یا «اصول پذیرفته‌شده حسابداری» است که به‌طور گسترده در ایالات متحده آمریکا مورد استفاده قرار می‌گیرد. این استانداردها مجموعه‌ای از قوانین، مفاهیم و رویه‌هایی هستند که شرکت‌های آمریکایی برای تهیه و ارائه صورت‌های مالی خود باید از آن‌ها پیروی کنند.

بر خلاف IFRS که بیشتر بر اصول کلی و تفسیر حرفه‌ای حسابدار تکیه دارد، GAAP ساختاری دقیق‌تر و مبتنی بر دستورالعمل‌های مشخص دارد. این ویژگی باعث می‌شود صورت‌های مالی تهیه‌شده بر اساس GAAP از ثبات و یکنواختی بیشتری برخوردار باشند، هرچند ممکن است در برخی موارد انعطاف‌پذیری کمتری نسبت به IFRS داشته باشند.

GAAP یکی از گام‌های کلیدی است برای اینکه بدانید حسابداری بین المللی چیست و چه تفاوت‌هایی در چارچوب‌های رایج آن وجود دارد. در واقع درک تفاوت‌های میان GAAP و IFRS به حسابداران کمک می‌کند تا بتوانند با چالش‌های گزارشگری مالی در سطح جهانی بهتر مواجه شوند.

مدارک بین‌المللی حسابداری و اعتبار آن‌ها

یکی از مسیرهای اصلی برای ورود به بازار کار جهانی در حوزه حسابداری، دریافت مدارک بین‌المللی معتبر است. اگر از خود می‌پرسید حسابداری بین المللی چیست و چگونه می‌توان وارد این حوزه شد، باید با مدارکی مثل CPA، ACCA، CMA و CFA آشنا باشید.

در جدول زیر می‌توانید مقایسه‌ای کلی از این مدارک با مدارک رایج داخلی داشته باشید:

در حالی که مدارک داخلی بیشتر جنبه آموزشی یا دانشگاهی دارند، مدرک بین‌المللی حسابداری به عنوان یک گواهینامه حرفه‌ای شناخته می‌شود که اعتبار بالایی در استخدام‌های بین‌المللی دارد. این مدارک بر مهارت‌های عملی، تسلط بر استانداردهای جهانی و توانایی تحلیل مالی تأکید دارند.

در نتیجه اگر هدف شما حضور در فضای بین‌المللی است، این مدارک می‌توانند سکوی پرتابی برای رشد حرفه‌ای شما باشند.

مدرک CPA

اگر به دنبال یک مدرک معتبر و کاربردی در سطح بین‌المللی هستید، مدرک CPA یکی از انتخاب‌های اصلی برای شماست. این مدرک که مخفف Certified Public Accountant است، بیشتر در آمریکا، کانادا و برخی کشورهای توسعه‌یافته کاربرد دارد و اعتبار بالایی در حوزه‌های حسابرسی، مشاوره مالیاتی و مدیریت مالی دارد.

برای این‌که بدانید حسابداری بین المللی چیست و چگونه وارد بازار کار بین‌المللی شوید، CPA می‌تواند نقطه شروعی قدرتمند و روشن برای مسیر حرفه‌ای شما باشد. مدرک حسابداری بین‌المللی CPA برای افرادی مناسب است که می‌خواهند به‌عنوان حسابرس رسمی یا مشاور مالی در شرکت‌های بین‌المللی فعالیت کنند. داشتن مدرک کارشناسی در رشته‌های مرتبط، گذراندن ۱۵۰ ساعت آموزش تخصصی و قبولی در آزمون جامع چهار بخشی از الزامات اخذ این مدرک است. علاوه‌بر این معمولاً به حداقل دو سال سابقه کار مرتبط نیز نیاز خواهید داشت.

اما چرا این مدرک تا این اندازه مهم است؟ چون درک درست از صورت‌های مالی، مهارت تحلیل و آشنایی با استانداردهای جهانی را در بالاترین سطح به شما آموزش می‌دهد.

مدرک ACCA

مدرک ACCA) Association of Chartered Certified Accountants) یکی از شناخته‌شده‌ترین و معتبرترین مدارک حرفه‌ای در حوزه حسابداری در سطح اروپا، آسیا و خاورمیانه است. این مدرک بین‌المللی حسابداری توسط انجمن حسابداران خبره انگلستان صادر می‌شود و برای افرادی مناسب است که قصد دارند در شرکت‌های بین‌المللی یا چندملیتی فعالیت کنند.

یکی از مهم‌ترین مزایای ACCA، پوشش جامع آن از مهارت‌های مالی، حسابداری، حسابرسی و حتی مدیریت است. این مدرک به‌طور خاص در کشورهایی مثل انگلستان، سنگاپور، امارات و هند بسیار پر تقاضاست و دارندگان آن از امتیازات ویژه‌ای در فرایندهای استخدامی برخوردارند.

ACCA پاسخ روشنی به این پرسش است که دقیقاً حسابداری بین المللی چیست و چرا برخی مدارک این‌قدر در سطح جهانی ارزش دارند. این مدرک به شما کمک می‌کند تا علاوه‌بر تقویت مهارت‌های فنی، دیدگاهی بین‌المللی و حرفه‌ای نسبت به حسابداری به دست آورید و در بازارهای جهانی حرفی برای گفتن داشته باشید.