آیین نامه اجرایی موضوع ماده ۲۱۹ قانون مالیات - اصلاح شده توسط بخشنامه ۲۱۰/۳۸۴۱۲/د مورخ ۱۴۰۳/۰۵/۲۹

بخشنامه شماره: ۱۸۰۷۱۸
تاریخ: ۱۳۹۸/۰۹/۱۳

فصل اول آیین نامه ماده ۲۱۹– کلیات

ماده ۱- واژه ها و اصطلاحات بکار برده شده در این‌ آئین‌نامه‌ به‌ شرح زیر تعریف‌ می‌شود: 
الف‌- سازمان: سازمان امور مالیاتی‌ کشور 
ب- قانون: قانون مالیاتهاي مستقیم‌ 
ج- ق.م.ا: قانون دائمی‌ مالیات بر ارزش افزوده
د- ق.پ: قانون پایانه‌هاي فروشگاهی‌ و سامانه‌ مؤدیان 
هـ- اداره امور مالیاتی‌: واحد سازمانی‌ مشخصی‌ است‌ که‌ شامل‌ تقسیمات کوچکتري به‌ نام حوزه هاي کاري می‌شود.
و- حوزه کاري: یک‌ یا چند وظیفه‌ یا فرآیند تخصصی‌ مالیاتی‌ هم‌سنخ‌ و منسجم‌ تشکیل‌ یک‌ حوزهي کاري را می‌دهند. 
ز- اظهارنامه‌ برآوردي: اظهارنامه‌ مالیاتی‌ است‌ که‌ بر اساس فعالیت‌ و یا اطلاعات اقتصادي کسب‌ شده مؤدي از پایگاه اطلاعات مؤدیان و حداقل‌ حاوي اطلاعات هویتی‌، فروش و درآمدها، هزینه‌ها، معافیت‌ها حسب‌ مورد ، درآمد مشمول مالیات و مالیات می‌ باشد.
ح- ارزش منصفانه‌: ارزشی‌ است‌ که‌ بر اساس استانداردهاي حسابداري ایران تعریف‌ می‌شود.
ط- واحدیابی‌ میدانی‌: مراجعه‌ و بازدید از محل‌ فعالیت‌ فعالان اقتصادي توسط‌ ماموران مالیاتی‌ یا در اجراي تبصره ٢ ماده ٢١٩ قانون توسط‌ بخش‌ غیر دولتی‌ به‌ منظور شناسایی‌، راستی‌آزمایی‌ و اعتبارسنجی‌ اقامتگاه قانونی‌ اشخاص و محل‌ فعالیت‌ آنان و ... که‌ منجر به‌ شناسایی‌ مؤدیان جدید، اصلاح و تکمیل‌ اطلاعات مؤدیان می‌گردد.
 

فصل دوم- ساختار تشکیلاتی و ماموران مالیاتی

ماده 2- کارکنان سازمان که عهده دار انجام وظایف موضوع «قانون»، «ق.م.ا»، فرآیندهای مصوب طرح جامع مالیاتی و وظایفی از قبیل راهبری، نظارت، اتوماسیون و پشتیبانی هستند در عداد ماموران مالیاتی بوده و مشمول ضوابط این آیین نامه می باشند.

ماده 3- عناوین شغلی «ماموران مالیاتی» عبارت است از مدیر حسابرسی مالیاتی، مستشاری مالیاتی، دادرسی مالیاتی، دادستانی انتظامی مالیاتی، راهبری حسابرسی مالیاتی و حسابرسی مالیاتی.
عناوین پستی در هر شغل به شرح ذیل می باشد:
 

شغل	عناوین پستی
مدیر حسابرسی مالیاتی	رییس کل معاون سازمان رییس امور مالیاتی شهر و استان تهران معاونین امور مالیاتی شهر و استان تهران مدیر کل معاون مدیر کل مدیر
مستشاری مالیاتی	رییس شورای عالی مالیاتی معاون رییس شورای عالی مالیاتی رییس شعبه عضو شورای عالی مالیاتی عضو هیات رسیدگی به تخلفات اداری مالیاتی
دادرسی مالیاتی	نماینده سازمان در هیات های حل اختلاف مالیاتی رییس امور هماهنگی هیات های حل اختلاف مالیاتی رییس گروه هیات های حل اختلاف مالیاتی کارشناس ارشد هیات های حل اختلاف مالیاتی
دادستانی انتظامی مالیاتی	دادستان انتظامی مالیاتی معاون دادستانی انتظامی مالیاتی دادیار مسئول انتظامی مالیاتی دادیار انتظامی مالیاتی
راهبری حسابرسی مالیاتی	رییس امور راهبری مالیاتی کارشناس راهبری مالیاتی
حسابرسی مالیاتی	حسابرس کل مالیاتی رییس گروه حسابرسی مالیاتی حسابرس ارشد مالیاتی حسابرس مالیاتی

تبصره 1- پست حسابرسی مالیاتی قابل تخصیص در شغل حسابرسی مالیاتی شامل 3 سطح افقی (3 و 2 و 1) می باشد و ارتقاء به ترتیب از سطح 3 به 1 منوط به کسب حداقل میانگین 80 درصد امتیاز ارزیابی عملکرد با حداقل 1 سال سابقه در سطح قبلی و کسب امتیاز لازم در نتایج حاصل از ارزیابی های تخصصی (مصاحبه یا آزمون) می باشد.

تبصره 2- پست حسابرسی ارشد مالیاتی/ کارشناس ارشد هیات های حل اختلاف مالیاتی قابل تخصیص در شغل حسابرسی مالیاتی/ دادرسی مالیاتی شامل 3 سطح افقی (3 و 2 و 1) می باشد و ارتقاء به ترتیب از سطح 3 به 1 منوط به کسب حداقل میانگین 85 درصد امتیاز ارزیابی عملکرد با حداقل 1 سال سابقه در سطح قبلی و کسب امتیاز لازم در نتایج حاصل از ارزیابی های تخصصی (مصاحبه یا آزمون) می باشد.

تبصره 3- پست رییس گروه حسابرسی مالیاتی/ رییس گروه هیات های حل اختلاف مالیاتی قابل تخصیص در شغل حسابرسی مالیاتی/ دادرسی مالیاتی شامل 3 سطح افقی(3 و 2 و 1) می باشد و ارتقاء به ترتیب از سطح 3 به 1 منوط به کسب حداقل میانگین 85 درصد امتیاز ارزیابی عملکرد با حداقل 1 سال سابقه در سطح قبلی و کسب امتیاز لازم در نتایج حاصل از ارزیابی های تخصصی (مصاحبه یا آزمون) می باشد.

تبصره 4- پست حسابرسی کل مالیاتی قابل تخصیص در شغل حسابرسی مالیاتی شامل 3 سطح افقی(3 و 2 و 1) می باشد و ارتقاء به ترتیب از سطح 3 به 1 منوط به کسب حداقل میانگین 85 درصد امتیاز ارزیابی عملکرد با حداقل 1 سال سابقه در سطح قبلی و کسب امتیاز لازم در نتایج حاصل از ارزیابی های تخصصی (مصاحب یا آزمون) می باشد.

تبصره 5- پست های رییس امور هماهنگی هیات های حل اختلاف مالیاتی، رییس گروه هیات های حل اختلاف مالیاتی و کارشناس ارشد هیات های حل اختلاف مالیاتی قابل تخصیص در شغل دادرسی مالیاتی شامل 3 سطح افقی(3 و 2و 1) می باشد و ارتقاء به ترتیب از سطح 3 به 1 منوط به کسب حداقل میانگین 85 درصد امتیاز ارزیابی عملکرد با حداقل 1 سال سابقه در سطح قبلی و کسب امتیاز لازم در نتایج حاصل از ارزیابی های تخصصی (مصاحبه یا آزمون) می باشد.

تبصره 6- پست های رییس امور راهبری مالیاتی و کارشناس راهبری مالیاتی قابل تخصیص در شغل راهبری حسابرسی مالیاتی شامل 3 سطح افقی (3 و 2 و 1) می باشد و ارتقاء به ترتیب از سطح 3 به 1 منوط به کسب حداقل میانگین 85 درصد امتیاز ارزیابی عملکرد با حداقل 1 سال سابقه در سطح قبلی و کسب امتیاز لازم در نتایج حاصل از ارزیابی های تخصصی (مصاحبه یا آزمون) می باشد.

تبصره 7- ارتقای شاغلین در تبصره های 1 تا 6 به پست بالاتر الزاما از سطح یک با حداقل یک سال سابقه در همان سطح صورت خواهد پذیرفت.

تبصره 8- پست رییس امور هماهنگی هیات های حل اختلاف مالیاتی با پست حسابرس کل مالیاتی، پست رییس گروه هیات های حل اختلاف مالیاتی با پست رییس گروه حسابرسی مالیاتی و پست کارشناس ارشد هیات های حل اختلاف مالیاتی با پست حسابرس ارشد مالیاتی همتراز و متناظر بوده و کلیه تجارت و سوابق آنها مرتبط و قابل احتساب می باشد.

تبصره 9- کلیه پست های سازمانی که عهده دار وظایفی نظیر راهبری، نظارت، اتوماسیون و پشتیبانی می باشند، مشمول مشاغل موضوع ماده 3 این آیین نامه قرار می گیرند.

تبصره 10- کلیه عناوین شغلی موضوع ماده 3 این آیین نامه در عداد حسابرسان مالیاتی به شمار می روند، کارشناس/ رییس امور حقوقی شاغل در سازمان از جمله دادستانی انتظامی مالیاتی تابع مقررات کارشناس/ رییس امور هماهنگی مالیاتی می باشند، همچنین ارتقاء ماموران مالیاتی منوط به وجود پست سازمانی و احراز شرایط پست مزبور خواهد بود. انتقال ماموران مالیاتی با درخواست خود به سایر واحدهای سازمانی و انتصاب آنان در پست های پایین تر با رعایت ضوابط نقل و انتقال ماموران مالیاتی بلامانع می باشد.

تبصره 11- پست نماینده هیات های حل اختلاف مالیاتی به دو سطح افقی 1 و 2 تقسیم بندی می شود و ارتقا از سطح 2 به 1 منوط به کسب حداقل امتیاز 85 ارزیابی عملکرد با حداقل 3 سال سابقه در سطح قبلی می باشد.

ماده 4- حسابرس مالیاتی از بین کارمندان فعلی یا جدید الاستخدام «سازمان» که دارای مدرک تحصیلی کارشناسی و بالاتر با رشته تحصیلی مرتبط بوده انتخاب می شود و تحت نظر مسئول ذی ربط در چارچوب فعالیت های مربوط به نظام مالیاتی کشور انجام وظیفه می نماید.

تبصره – ادامه خدمت کارکنانی که در حال حاضر در پست های سازمانی پایین تر از حسابرس مالیاتی و کارشناس راهبری مالیاتی از قبیل کاردان مالیاتی و کمک حسابرس مالیاتی اشتغال دارند یا همان پست سازمانی بلامانع بوده و ارتقای آنها به پست های بالاتر سازمانی با رعایت سایر قواننی و مقررات منوط به ارائه مدرک تحصیلی کارشناسی در رشته تحصیلی مرتبط است.

ماده 5- حسابرس ارشد مالیاتی از بین حسابرسان مالیاتی سطح یک «سازمان» که دارای مدرک تحصیلی کارشناسی و بالاتر یا رشته تحصیلی مرتبط بوده انتخاب می شود و تحت نظر مسئول ذی ربط در چارچوب فعالیت های مربوط به نظام مالیاتی کشور انجام وظیفه می نماید.
تبصره- در صورت نبود کارمند واجد شرایط مذکور در این ماده و با درخواست اداره کل امور مالیاتی ذیربط و تأیید دادستان انتظامی مالیاتی، ارتقای حسابرس مالیاتی سطح 2 به حسابرس ارشد مالیاتی/کارشناس ارشد هیات های حل اختلاف مالیاتی، منوط به کسب حداقل 85 درصد از میانگین امتیاز ارزیابی عملکرد و کسب امتیاز لازم در ارزیابی‌های تخصصی (مصاحبه یا آزمون)، امکان پذیر خواهد بود.[1]

ماده 6- رییس گروه حسابرسی مالیاتی از بین حسابرسان ارشد مالیاتی سطح یک یا کارشناس راهبری با حداقل 3 سال سابقه در همان پست که دارای مدرک تحصیلی کارشناسی و بالاتر با رشته تحصیلی مرتبط بوده انتخاب می شود و تحت نظر مسئول ذی ربط در چارچوب فعالیت های مربوط به نظام مالیاتی کشور انجام وظیفه می نماید.

ماده 7- حسابرس کل مالیاتی از بین ماموران مالیاتی با پست های رییس گروه حسابرسی مالیاتی سطح یک که دارای مدرک تحصیلی کارشناسی و بالاتر با رشته تحصیلی مرتبط بوده انتخاب می شود و تحت نظر مسئول ذی ربط در چارچوب فعالیت های مربوط به نظام مالیاتی کشور انجام وظیفه می نماید. انتصاب حسابرس کل مالیاتی به پست رئیس امور راهبری مالیاتی و یا دادیار مسئول مالیاتی و بالعکس بلامانع می باشد.

ماده 8- کارشناس ارشد هیات های حل اختلاف مالیاتی، از بین حسابرسان ارشد مالیاتی «سازمان» با حداقل3 سال سابقه در همان پست که دارای مدرک تحصیلی کارشناسی و بالاتر با رشته تحصیلی مرتبط بوده انتخاب می شود و تحت نظر مسئول ذی ربط در چارچوب فعالیت های مربوط به نظام مالیاتی کشور انجام وظیفه می نماید.

ماده 9- رییس گروه هیات حل اختلاف مالیاتی، از بین رییس گروه های حسابرسی مالیاتی با حداقل 3 سال سابقه در همان پست یا کارشناسی ارشد سطح یک هیات های حل اختلاف مالیاتی با دو سال سابقه در همان سطح «سازمان» که دارای مدرک تحصیلی کارشناسی و بالاتر با رشته تحصیلی مرتبط بوده انتخاب می شود و تحت نظر مسئول ذی ربط در چارچوب فعالیت های مربوط به نظام مالیاتی کشور انجام وظیفه می نماید.

ماده 10- رییس امور هماهنگی هیات های حل اختلاف مالیاتی از بین ماموران مالیاتی با پست های رییس گروه هیات های حل اختلاف مالیاتی سطح یک یا رییس گروه حسابرسی مالیاتی سطح یک در همان پست ها که دارای مدرک تحصیلی کارشناسی و بالاتر با رشته تحصیلی مرتبط بوده انتخاب می شود و تحت نظر مسئول ذی ربط در چارچوب فعالیت های مربوط به نظام مالیاتی کشور انجام وظیفه می نماید.

ماده 11- نماینده سازمان در هیات های حل اختلاف از بین کارمندان سازمان دارای مدرک کارشناسی و بالاتر از رشته تحصیلی مرتبط و دارای حداقل 10 سال سابقه خدمت که حداقل 6 سال آن را در امور مالیاتی اشتغال داشته و در امر مالیاتی بصیر و مطلع باشند انتخاب می شوند و تحت نظر مسئول مربوط در چارچوب فعالیت های مربوط به نظام مالیاتی کشور انجام وظیفه می نماید.
تبصره – بصیر و مطلع بودن در این ماده عبارت است از دارا بودن پست سازمانی حسابرس کل با حداقل یک سال سابقه، رییس گروه حسابرسی مالیاتی سطح یک با حداقل چهار سال سابقه در همان سطح، دادیار مسئول انتظامی مالیاتی با حداقل یک سال سابقه و رییس گروه راهبری مالیاتی سطح یک با حداقل یک سال سابقه در همان سطح و یا پست های بالاتر.

ماده 12- عضو شورای عالی مالیاتی از بین اشخاص صاحب نظر، مطلع و مجرب در امور حقوقی، اقتصادی، مالی، حسابداری و حسابرسی که دارای حداقل مدرک کارشناسی یا معادل در رشته های مذکور به پیشنهاد رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور و حکم وزیر امور اقتصادی و دارایی منصوب می شوند.

ماده 13- روسای شعب از بین اعضای شورای عالی مالیاتی شاغل در سازمان امور مالیاتی کشور، توسط رییس شورای عالی مالیاتی انتخاب می شوند.

تبصره: معاون شورای عالی مالیاتی از بین کارکنان سازمان منصوب می شود.

ماده 14- رشته های تحصیلی مطلوب عبارت است از حسابداری، حسابرسی، بازرگانی، مدیریت، اقتصاد، حقوق، مهندسی صنایع و رشته های مصرح در طرح طبقه بندی مشاغل، همچنین به منظور تحقق اهداف طرح جامع مالیاتی استفاده از رشته های تحصیلی امور فناوری اطلاعات از قبیل سخت افزار، نرم افزار، مهندسی فناوری اطلاعات، مدیریت فناوری اطلاعات و سایر رشته ها حسب تشخیص سازمان امکان پذیر می باشد.
تبصره- ماموران مالیاتی که پیش از تاریخ تصویب این آیین نامه به استخدام سازمان امور مالیاتی کشور (وزارت امور اقتصادی و دارایی) درآمده اند از شمول حکم این ماده مستثنی می باشند.

ماده 15- مدیران کل امور مالیاتی در واحدهای سازمانی موظفند نقش های مربوط به فرآیندهای مرتبط با اجرای نظام جامع مالیاتی را به استثنای نقش هایی که طبق این آیین نامه به پست های خاصی تخصیص داده شده به هر یک از ماموران مالیاتی تخصیص دهند.

ماده 16- تطبیق و انتخاب ماموران مالیاتی شاغل به عناوین پستی موضوع این آیین نامه به ترتیب زیر می باشد:
 

شغل	عناوین پستی قبلی	عناونی پستی جدید
دادرسی مالیاتی	نماینده سازمان در هیات های حل اختلاف مالیاتی	نماینده سازمان در هیات های حل اختلاف مالیاتی
	رییس امور حسابرسی مالیاتی	رییس امور هماهنگی هیات های حل اختلاف مالیاتی (سطوح 1-2-3)
	رییس گروه حسابرسی مالیاتی	رییس گروه هیات های حل اختلاف مالیاتی (سطوح 1-2-3)
	حسابرس ارشد مالیاتی	کارشناس ارشد هیات های حل اختلاف مالیاتی (سطوح 1-2-3)
دادستانی انتظامی مالیاتی	دادستان انتظامی مالیاتی	دادستان انتظامی مالیاتی
	معاون دادستان انتظامی مالیاتی	معاون دادستان انتظامی مالیاتی
	دادیار مسئول انتظامی مالیاتی	دادیار مسئول انتظامی مالیاتی
	دادیار انتظامی مالیاتی	دادیار انتظامی مالیاتی
راهبری حسابرسی مالیاتی	رییس گروه مالیاتی	رییس امور راهبری مالیاتی (سطوح 1-2-3)
	کارشناس مالیاتی	کارشناس راهبری مالیاتی (سطوح 1-2-3)
حسابرسی مالیاتی	رییس امور حسابرسی مالیاتی	حسابرس کل مالیاتی (سطوح 1-2-3)
	رییس گروه حسابرسی مالیاتی	رییس گروه حسابرسی مالیاتی (سطوح 1-2-3)
	حسابرس ارشد مالیاتی	حسابرس ارشد مالیاتی (سطوح 1-2-3)
	حسابرس مالیاتی	حسابرس مالیاتی (سطوح 1-2-3)

تبصره 1- تطبیق پست های فعلی ماموران مالیاتی دارای مدارک تحصیلی پایین تر از کارشناسی بلامانع بوده لیکن ارتقاء آنان به پست سازمانی بالاتر منوط به ارایه مدرک تحصیلی کارشناسی مرتبط می باشند.

تبصره 2- تعیین سطوح در تطبیق پست های سازمانی فعلی (در زمان تصویب این آیین نامه) به پست های سازمانی جدید صرفا بر اساس سنوات خدمت در همان پست انجام خواهد شد.

ماده 17- نظر به ضرورت حفظ و تداوم صلاحیت حرفه ای ماموران مالیاتی و در راستای مقتضیات و مصالح اداری در تمامی مشاغل موضوع این آیین نامه امکان تغییر محل خدمت یا تنزل در سطوح یا پست های سازمانی به سطوح یا پست های دیگر با درخواست مدیر کل مربوط و یا تایید دادستان انتظامی مالیاتی و موافقت رئیس کل سازمان یا رای هیات رسیدگی به تخلفات اداری مالیاتی حسب مورد با رعایت مقررات مربوط، امکان پذیر می باشد.
 

فصل‌ سوم- شناسایی‌، ثبت‌نام و تشکیل‌ پرونده اشخاص مشمول در نظام مالیاتی‌

ماده ١٨- شناخت‌ هویت‌ اشخاص مشمول در نظام مالیاتی‌، محل‌ فعالیت‌ و یا اقامتگاه قانونی‌، نوع فعالیت‌ یا فعالیت‌هاي اقتصادي، شروع و خاتمه‌ فعالیت‌ها، همچنین‌ شناسایی‌ سایر منابع‌ مالیاتی‌ آنها در اجراي آیین‌نامه‌ اجرایی‌ تبصره (٣) ماده (١٦٩) قانون در حوزه کاري شناسایی‌، ثبت‌نام و تشکیل‌ پرونده انجام می‌گیرد.

ماده ١٩- حوزه کاري شناسایی‌، ثبت‌نام و تشکیل‌ پرونده موظف‌ است‌:
الف‌- با استفاده از اطلاعات پایگاه اطلاعات هویتی‌، عملکردي و دارایی‌ مؤدیان مالیاتی‌، انجام واحدیابی‌ میدانی‌ و سایر منابع‌ اطلاعاتی‌ از قبیل‌ سامانه‌ مؤدیان، گزارشهاي مردمی‌ و همچنین‌ اقدامات واحدهاي اجرایی‌ بازرسی‌ و مبارزه با فرار مالیاتی‌ و پولشویی‌، نسبت‌ به‌ شناسایی‌، ثبت‌نام، تشکیل‌ پرونده و یا اصلاح و تکمیل‌ اطلاعات ثبت‌نام مؤدیان اقدام نمایند.

ب- نظارت، به‌روزرسانی‌ و انجام فرآیندهاي مرتبط‌ با تعلیق‌، فعالسازي مجدد، تعطیلی‌ کسب‌وکار ناشی‌ از انحلال یا فوت و یا سایر عوامل‌، تغییر شغل‌، تغییر محل‌ فعالیت‌، تغییر مالکیت‌، اجاره واحد کسب‌وکار، انتقال پروندههاي مالیاتی‌ مؤدیان بین‌ ادارات امور مالیاتی‌ و تعریف‌ و برقراري الزامات ارائه‌ اظهارنامه‌ در منابع‌ مختلف‌.

ج- نظارت، به‌روزرسانی‌ و انجام موارد زیر:

١. غیرفعالسازي دائم‌/ موقت‌ ثبت‌نام (حسب‌ درخواست‌ سیستمی‌/ کتبی‌ مؤدي و یا اطلاعات واصله‌)
٢. فعال/ غیرفعالسازي شناسه‌ یکتاي حافظه‌ مالیاتی‌ (حسب‌ اعلام مؤدي یا مقررات موضوعه‌ یا احراز تخلف‌ مؤدي توسط‌ سازمان)
٣. فعال/ غیرفعالسازي کارپوشه‌ مؤدیان (حسب‌ درخواست‌ مؤدي یا مقررات موضوعه‌ یا احراز تخلف‌ مؤدي توسط‌ سازمان)
٤. راهنمایی‌ و آموزش مؤدیان مالیاتی‌ در خصوص رفع‌ ابهامات مربوط به‌ ثبت‌نام و عضویت‌ در سامانه‌ مؤدیان
٥. اعلام نظر درخصوص اتصال دستگاه کارتخوان بانکی‌ (pos) و یا درگاه پرداخت‌ الکترونیکی‌ به‌ پرونده مؤدي

تبصره- شناسایی‌ میدانی‌ توسط‌ حوزه کاري شناسایی‌ و ثبت‌نام در اجراي مفاد تبصره (١) ماده (٢٥) ق.م.ا.ا براي مؤدیان مورد اعتماد ق.پ. موضوعیت‌ ندارد.

د- نظارت از حیث‌ ثبت‌نام و عضویت‌ در سامانه‌ مؤدیان، صدور صورتحساب الکترونیکی‌، ایجاد سیستمی‌ کارپوشه‌ اختصاصی‌ و پیگیري در صورت عدم انجام هریک‌ از موارد ذکرشده براي مؤدیان داراي ثبت‌نام در نظام مالیاتی‌ در اجراي مقررات مربوطه‌.
 

فصل‌ چهارم- دریافت‌ و پردازش اظهارنامه‌

ماده ٢٠- اظهارنامه‌هاي مالیاتی‌ دریافتی‌ از مؤدیان توسط‌ »حوزه کاري دریافت‌ و پردازش اظهارنامه‌« مورد پردازش قرار می‌گیرد.
تبصره- کلیه‌ فرآیندهاي مربوط به‌ ثبت‌ جزئیات و پردازش اظهارنامه‌ها توسط‌ حوزه کاري دریافت‌ و پردازش اظهارنامه‌ انجام می‌گیرد.

ماده ٢١- حوزه کاري دریافت‌ و پردازش اظهارنامه‌ در مورد آن دسته‌ از مؤدیانی‌ که‌ در موعد مقرر و مطابق‌ مقررات از تسلیم‌ اظهارنامه‌ مالیاتی‌ خودداري می‌نمایند، در صورتی‌ که‌ سازمان به‌ صورت سیستمی‌ براي آنها اظهارنامه‌ برآوردي و برگ تشخیص‌ سیستمی‌ صادر نکرده باشد، مکلف‌ است‌ با رعایت‌ مقررات ماده (٩٧) و تبصره ماده (١٠٠) قانون اظهارنامه‌هاي مالیاتی‌ برآوردي را بر اساس فعالیت‌ و اطلاعات اقتصادي کسب‌شده مؤدي مطابق‌ روشها و معیارهایی‌ که‌ توسط‌ سازمان تعیین‌ شده یا می‌شود، ایجاد (تولید) و نسبت‌ به‌ صدور برگ تشخیص‌ مالیات بر اساس آن اقدام و برگ تشخیص‌ مالیات مذکور را جهت‌ ابلاغ به‌ واحد ذيربط‌ ارسال نماید.

تبصره ١- در صورت عدم امکان تولید اظهارنامه‌ برآوردي توسط‌ حوزه کاري دریافت‌ و پردازش اظهارنامه‌، پرونده به‌ منظور تولید اظهارنامه‌ برآوردي و صدور و ابلاغ برگ تشخیص‌ یا مطالبه‌ مالیات حداکثر ظرف مدت یک‌ سال از انقضاي مهلت‌ تسلیم‌ اظهارنامه‌ مالیاتی‌ به‌ حوزه کاري حسابرسی‌ ارجاع خواهد شد. حکم‌ این‌ تبصره مانع‌ از مطالبه‌ و وصول مالیات این‌گونه‌ مؤدیان در اجراي مفاد ماده (١٥٧) قانون نخواهد بود.

تبصره ٢- در صورتی‌ که‌ مؤدي ظرف مهلت‌ مقرر قانونی‌ از تاریخ‌ ابلاغ برگ تشخیص‌ یا مطالبه‌ مالیات بر اساس اظهارنامه‌هاي برآوردي نسبت‌ به‌ تسلیم‌ اعتراض و اظهارنامه‌
مالیاتی‌ مطابق‌ مقررات اقدام ننماید بر اساس قسمت‌ اخیر ماده (٩٧) قانون، برگ تشخیص‌ مالیات مذکور از نظر درآمد مشمول مالیات و مالیات متعلقه‌ قطعی‌ است‌.
حکم‌ این‌ تبصره در خصوص تسلیم‌ اظهارنامه‌ بعد از صدور و ابلاغ برگ تشخیص‌ مالیات بر اساس اظهارنامه‌ برآوردي در مواردي که‌ برگ تشخیص‌ مالیات در اجراي تبصره (١) ماده (٢٠٣) و قسمت‌ اخیر تبصره (٢) آن و ماده (٢٠٨) قانون ابلاغ شده است‌ جاري نمی‌باشد.
 
تبصره ٣- در صورتی‌ که‌ اعتراض مؤدي به‌ برگ تشخیص‌ مالیات بر مبناي اظهارنامه‌ برآوردي، به‌ دلیل‌ عدم فعالیت‌ باشد، الزامی‌ به‌ تسلیم‌ اظهارنامه‌ براي پذیرش و بررسی‌ اعتراض مؤدي در اجراي قسمت‌ اخیر ماده (٩٧) قانون وجود ندارد.

تبصره ٤- اظهارنامه‌ مطابق‌ مقررات، اظهارنامه‌اي می‌باشد که‌ درخصوص اشخاص حقوقی‌ حداقل‌ شامل‌ ترازنامه‌ و حساب سود و زیان و براي صاحبان مشاغل‌ مطابق‌ مقررات فصل‌ سوم آیین‌نامه‌ موضوع ماده (٩٥) قانون تنظیم‌ و تکمیل‌ شده باشد.
عدم ارائه‌ ترازنامه‌ یا حساب سود و زیان یا صورت درآمد و هزینه‌ یا خلاصه‌ درآمد و هزینه‌ همراه اظهارنامه‌ مالیاتی‌ و یا ابراز مبلغ‌ صفر براي کل‌ مبالغ‌ هر یک‌ از صورتهاي مالی‌ مذکور یا صورتهاي فوق حسب‌ مورد به‌ منزله‌ تسلیم‌ »اظهارنامه‌ مالیاتی‌ مطابق‌ مقررات قانونی‌« مربوط تلقی‌ نمی‌گردد.

ماده ٢٢- حوزه کاري دریافت‌ و پردازش اظهارنامه‌ در اجراي ق.پ. موظف‌ به‌ انجام تکالیف‌ زیر است‌:

الف‌- رسیدگی‌ به‌ تخلفات تکالیف‌ مربوط به‌ ق.پ:
١. ثبت‌ تخلفات دریافتی‌ اعم‌ از سیستمی‌ و فیزیکی‌ (ازجمله‌ گزارشهاي فرار مالیاتی‌ واصله‌ در سامانه‌ گزارشهاي مردمی‌ فرار مالیاتی‌ (سوتزنی‌) درخصوص عدم استفاده از دستگاه کارتخوان بانکی‌)؛
٢. بررسی‌ تخلفات دریافتی‌ توسط‌ سرپرست‌ از حیث‌ تکراري نبودن، مربوط بودن و ثبت‌ در سامانه‌ یکپارچه‌ مالیاتی‌ و ارجاع تخلف‌ به‌ کارمند؛
٣. بررسی‌ تخلفات توسط‌ کارمند، ارسال نتیجه‌ به‌ سرپرست‌ و تأیید/ رد توسط‌ سرپرست‌؛
٤. در صورت تأیید تخلف‌ توسط‌ سرپرست‌ حسب‌ موضوع تخلف‌، ادامه‌ فرآیند در حوزه کاري ذيربط‌ صورت می‌پذیرد؛

ب- رسیدگی‌ به‌ تخلفات موضوع ماده (٩) ق.پ:
١. اعلام مراتب‌ تخلف‌ به‌ صورت موردي یا تجمیعی‌ به‌ مؤدي از طریق‌ کارپوشه‌
٢. مؤدي مکلف‌ است‌ حداکثر ظرف ١٠ روز از تاریخ‌ درج تخلف‌ در کارپوشه‌ اختصاصی‌ وي، واکنش‌ خود را نسبت‌ به‌ موضوع در سامانه‌ مؤدیان ثبت‌ نماید
٣. بررسی‌ عکس‌العمل‌ مؤدي توسط‌ کارمند نسبت‌ به‌ تخلف‌ مندرج در کارپوشه‌ وي حسب‌ مورد با رعایت‌ مواعد قانونی‌:
 
ج- دریافت‌ و ثبت‌ درخواست‌هاي خارج از سامانه‌ مؤدیان در رابطه‌ با استرداد ، افزایش‌ حد مجاز و یا ثبت‌ بروز حادثه‌ یا نقص‌ فنی‌، ثبت‌ تعطیلی‌ یا انحلال
١. ثبت‌ درخواست‌ها که‌ از سایر طرق اعلامی‌ توسط‌ سازمان به‌ سازمان واصل‌ شده است‌؛ ٢. مشاهده درخواست‌هاي واصله‌ به‌ کارتابل‌ اداره امور مالیاتی‌ توسط‌ سرپرست‌ و در صورت تأیید، ارسال درخواست‌ به‌ کارمند؛ ٣. بررسی‌ درخواست‌ توسط‌ کارمند، ارسال نتیجه‌ به‌ سرپرست‌ و تأیید/ رد توسط‌ سرپرست‌؛ ٤. اعلام نتیجه‌ به‌ مؤدي از طرق مربوطه‌ و درج در کارپوشه‌ مؤدي و اداره امور مالیاتی‌؛

د- رسیدگی‌ به‌ اختلافات بین‌ اطلاعات مندرج در اظهارنامه‌ها و کارپوشه‌ مؤدیان
١. دریافت‌ و ثبت‌ درخواست‌ مؤدیان از طرق مختلف‌ در خصوص عدم مطابقت‌ اطلاعات درج شده در کارپوشه‌ با اظهارنامه‌ هر مؤدي
۲. مشاهده و بررسی‌ درخواست‌هاي واصله‌ به‌ اداره امور مالیاتی‌ توسط‌ سرپرست‌ و در صورت تأیید، ارسال درخواست‌ به‌ کارمند
۳. بررسی‌ درخواست‌ توسط‌ کارمند، ارسال نتیجه‌ به‌ سرپرست‌ و تأیید/ رد توسط‌ سرپرست‌
۴. در صورت احراز اختلاف، اعلام مراتب‌ به‌ صورت سیستمی‌ به‌ مرکز تنظیم‌ مقررات، نظام پایانه‌هاي فروشگاهی‌ و سامانه‌ مؤدیان
۵. اعلام نتیجه‌ به‌ مؤدي.

ه- اجراي تبصره (١) ماده (١٩) ق.پ.
١. دریافت‌ فهرست‌ مؤدیانی‌ که‌ توسط‌ مرکز تنظیم‌ مقررات، نظام پایانه‌هاي فروشگاهی‌ و سامانه‌ مؤدیان در اجراي تبصره (١) ماده (١٩) ق.پ. با رعایت‌ تبصره ماده (١٤) ق.م.ا.ا به‌ صورت سالیانه‌ به‌ عنوان نمونه‌ انتخاب شدهاند و اعلام مراتب‌ به‌ حوزه کاري حسابرسی‌؛
٢. اعلام مراتب‌ به‌ مؤدیان منتخب‌.
 

فصل‌ پنجم‌- حسابرسی‌

ماده ٢٣- وظیفه‌ بررسی‌ انطباق اطلاعات مؤدیان با سامانه‌ مؤدیان در اجراي ماده ١٩ ق.پ و تبصره (١) آن ، حسابرسی‌، تشخیص‌ مأخذ یا درآمد مشمول مالیات و تعیین‌ مالیات موضوع قانون و ق.م.ا.ا با سازمان است‌ و حسب‌ مورد به‌ حوزه کاري دریافت‌ و پردازش اظهارنامه‌ یا حوزه کاري حسابرسی‌ محول می‌شود. مسئول حوزه کاري حسابرسی‌ از بین‌ معاون مدیرکل‌ یا مدیر یا حسابرسان کل‌ مالیاتی‌ یا روساي گروه حسابرسی‌ مالیاتی‌ انتخاب می‌شود.

ماده ٢٤- بر اساس ماده (٩٧) قانون، تبصره (١) ماده (١٩) ق.پ. و تبصره ماده (١٤) ق.م.ا.ا سازمان می‌تواند حسب‌ مورد و مطابق‌ با قوانین‌ و مقررات، بر اساس شاخص‌ها و معیارهایی‌ که‌ تعیین‌ می‌نماید، یا به‌ طور نمونه‌ و یا به‌ صورت تصادفی‌ (به‌ قید قرعه‌)، نسبت‌ به‌ انتخاب مؤدیان مالیاتی‌ براي حسابرسی‌ منابع‌ مختلف‌ مالیاتی‌ اقدام نماید. در صورت عدم انتخاب
 
مؤدي یا اظهارنامه‌ مالیاتی‌ براي حسابرسی‌، اظهارنامه‌ مالیاتی‌ تسلیمی‌ در موعد مقرر که‌ براي حسابرسی‌ انتخاب نشده است‌، قطعی‌ خواهد بود.

تبصره ١- ادارات امور مالیاتی‌ در مورد هر یک‌ از مؤدیان غیرفعال به‌ شرح ذیل‌، مادامی‌ که‌ به‌ صورت سیستمی‌ یا غیرسیستمی‌ اطلاعات یا دلایلی‌ مبنی‌ برفعالیت‌ آنها به‌ دست‌ نیاورده باشند، الزامی‌ به‌ حسابرسی‌ نخواهند داشت‌:

۱. مؤدیانی‌ که‌ اساساً عدم فعالیت‌ خود را از طریق‌ کارپوشه‌ و یا سایر طرق اعلام و یا به‌ همین‌ مقصود شناسه‌ اقتصادي خود را غیرفعال نموده و از تسلیم‌ اظهارنامه‌ مالیاتی‌ نیز خودداري کردهاند.
٢. مؤدیانی‌ که‌ به‌ دلیل‌ عدم فعالیت‌ از ارائه‌ ترازنامه‌ یا حساب سود و زیان یا صورت درآمد و هزینه‌ یا خلاصه‌ درآمد و هزینه‌ همراه اظهارنامه‌ مالیاتی‌ خودداري نمودهاند.
٣. مؤدیانی‌ که‌ به‌ دلیل‌ عدم فعالیت‌ براي کل‌ مبالغ‌ هر یک‌ از صورتها مالی‌ مذکور عدد صفر ابراز نمودهاند.
در صورت به‌ دست‌ آمدن اطلاعات و مستندات احراز فعالیت‌ مالیات و جرائم‌ متعلقه‌ با رعایت‌ مقررات قانون قابل‌ مطالبه‌ خواهد بود.

تبصره٢: در موضوع اشخاص انتخاب شده جهت‌ امر حسابرسی‌ ( موضوع تبصره ماده (١٤) ق.م.ا.ا و تبصره (١) ماده (١٩) ق.پ ) مجموع اشخاص حقوقی‌ انتخاب شده نباید از ١% یا ٥.٢% مجموع اشخاص حقوقی‌ ثبت‌ شده فزونی‌ یابد. حکم‌ مذکور نافی‌ امکان رسیدگی‌ سازمان به‌ میزان درصد هاي ذکر شده در تبصره هاي فوق الذکر نخواهد بود.

ماده ٢٥- مسئول حوزه کاري حسابرسی‌ موظف‌ است‌ نسبت‌ به‌ تخصیص‌ مؤدیان انتخاب شده آن حوزه کاري براي حسابرسی‌ به‌ حسابرس اقدام نماید و مسئولیت‌ تأیید برنامه‌ حسابرسی‌، نظارت بر اجراي حسابرسی‌، تأیید گزارش حسابرسی‌ و صدور برگ تشخیص‌ مالیات یا برگ مطالبه‌ را بر عهده خواهد داشت‌.

تبصره ١- حسابرسی‌ که‌ پرونده مؤدي انتخاب شده براي حسابرسی‌ از طرف مسئول حوزه کاري مربوط به‌ او محول می‌شود، مسئول حسابرسی‌ می‌باشد.

تبصره ٢- مسئولیت‌ هریک‌ از حسابرسان انتخاب شده جهت‌ حسابرسی‌ پروندههاي مالیاتی‌ بر اساس فعالیت‌ها و وظایف‌ تعیین‌ شده براي آنها در برنامه‌ حسابرسی‌ و دستورالعمل‌هاي سازمان و کاربرگهاي حسابرسی‌ بوده و اشخاص مزبور مسئول مندرجات گزارش و نظر خود از هر جهت‌ می‌باشند.

ماده ٢٦- دریافت‌ پرونده مؤدي از بایگانی‌، تدوین‌ برنامه‌ حسابرسی‌ (شامل‌ انتخاب یا ایجاد یک‌ یا چند اظهارنامه‌ مالیاتی‌ در یک‌ یا چند منبع‌ مالیاتی‌ حسب‌ مورد براي حسابرسی‌، تعیین‌ حوزههاي شک‌ هر اظهارنامه‌ مالیاتی‌ مبتنی‌ بر منبع‌ آن، انتخاب حسابرس یا حسابرسان مورد نیاز براي هر اظهارنامه‌ به‌ تفکیک‌ حوزههاي شک‌)، تهیه‌ گزارش حسابرسی‌ و کاربرگهاي پیوست‌ آن بر عهده مسئول حسابرسی‌، حسابرس یا حسابرسان تعیین‌ شده در برنامه‌ حسابرسی‌ حسب‌ مورد می‌باشد و مسئول حوزه کاري حسابرسی‌ می‌بایست‌ نسبت‌ به‌ موافقت‌ یا عدم موافقت‌ با موارد مذکور اقدام نماید. مسئول حسابرسی‌ که‌ اقدامکننده فرآیندهاي مذکور می‌باشد در صورت عدم موافقت‌ مسئول حوزه کاري حسابرسی‌ موظف‌ است‌ نسبت‌ به‌ اصلاح آن بر اساس نظر مسئول حوزه کاري حسابرسی‌ اقدام نماید.
 
ماده ٢٧- هرگاه پس‌ از قطعی‌ شدن اظهارنامه‌ مالیاتی‌ یا بعد از رسیدگی‌ و صدور و ابلاغ برگ مطالبه‌ یا تشخیص‌ مالیات، معلوم شود مؤدي درآمد یا فعالیت‌ انتفاعی‌ کتمان شدهاي داشته‌ و مالیات متعلق‌ به‌ آن نیز مطالبه‌ نشده باشد فقط‌ مالیات آن درآمدها یا فعالیت‌، با رعایت‌ قانون و ق.م.ا.ا و مقررات این‌ آیین‌نامه‌ مطالبه‌ خواهد شد.

ماده ٢٨- چنانچه‌ در اجراي تبصره (٢) ماده (٢٧٢) قانون و سایر مقررات قانونی‌ مربوط حسابرسی‌ مالیاتی‌ پرونده مؤدیان مالیاتی‌ به‌ سازمان حسابرسی‌ و یا مؤسسات حسابرسی‌ عضو جامعه‌ حسابداران رسمی‌ محول گردد، مسئول حسابرسی‌ موظف‌ است‌ پس‌ از دریافت‌ گزارش تنظیم‌ شده مذکور، گزارش حسابرسی‌ مالیاتی‌ را از حیث‌ تطبیق‌ با قوانین‌ و مقررات مربوطه‌ بررسی‌ نماید و در صورت عدم رعایت‌ قوانین‌ و مقررات مربوطه‌ نسبت‌ به‌ ارجاع مورد حسابرسی‌ به‌ تنظیم‌کنندگان گزارش اقدام نمایند و تنظیم‌کنندگان گزارش مکلفند نسبت‌ به‌ اصلاح گزارش مالیاتی‌ حسب‌ نظر مسئول حسابرسی‌ سازمان اقدام نمایند. مسئول حسابرسی‌ با دریافت‌ گزارش نهایی‌ از تنظیم‌کننده گزارش نسبت‌ به‌ ثبت‌ آن در سامانه‌ یکپارچه‌ مالیاتی‌ اقدام و سپس‌ جهت‌ تأیید براي مسئول حوزه کاري حسابرسی‌ ارسال می‌نماید.

تبصره ١- در اجراي این‌ ماده سازمان حسابرسی‌ و یا مؤسسات حسابرسی‌ عضو جامعه‌ حسابداران رسمی‌ می‌توانند براي دریافت‌ دفاتر و یا اسناد و مدارك حسب‌ مورد به‌ مؤدي مراجعه‌ نموده و ضمن‌ اخذ اسناد و مدارك بر اساس مقررات حسابرسی‌ میدانی‌ اقدام نمایند.

تبصره ٢- در راستاي این‌ ماده مسئول حوزه کاري حسابرسی‌ می‌بایست‌ کلیه‌ اطلاعات واصله‌ به‌ سازمان را در زمان ارجاع مورد حسابرسی‌ و اطلاعات تکمیلی‌ را تا پیش‌ از تاریخ‌ تنظیم‌ گزارش حسابرسی‌ مالیاتی‌ حسب‌ مورد به‌ سازمان حسابرسی‌ و یا مؤسسات حسابرسی‌ عضو جامعه‌ حسابداران رسمی‌ انتخاب شده براي تنظیم‌ گزارش حسابرسی‌ مالیاتی‌ در اجراي قوانین‌ مربوط تسلیم‌ نماید.

ماده ٢٩- انواع حسابرسی‌ مالیاتی‌:
الف‌- سیستمی‌: در این‌ نوع حسابرسی‌ سازمان با انتخاب اظهارنامه‌ مالیاتی‌ بر اساس معیارها و شاخص‌هاي تعیین‌شده، چنانچه‌ حسب‌ اطلاعات اقتصادي کسب‌ شده در رابطه‌ با مؤدیان امکان تعیین‌ درآمد مشمول مالیات و مالیات مؤدي امکانپذیر باشد، می‌بایست‌ نسبت‌ به‌ حسابرسی‌ سیستمی‌ اظهارنامه‌ اقدام و گزارش و برگ تشخیص‌ مربوطه‌ را به‌ صورت سیستمی‌ صادر نماید. در غیر این‌ صورت می‌بایست‌ حسب‌ مقررات سایر انواع حسابرسی‌ به‌ شرح زیر اقدام نمود.

تبصره ١- در حسابرسی‌ سیستمی‌ اوراق تشخیص‌ مالیات ظرف مواعد قانونی‌ توسط‌ سازمان صادر شده و حسب‌ مقررات به‌ مؤدي در زمان مقرر ابلاغ می‌شود.
تبصره ٢- سازمان می‌ تواند از فرآیند این‌ نوع حسابرسی‌ در مواردي که‌ مودي اظهارنامه‌ مالیاتی‌ تسلیم‌ ننموده یا اساسا مکلف‌ به‌ تسلیم‌ اظهارنامه‌ مالیاتی‌ نمی‌ باشد نیز استفاده نماید.

ب- اداري: در حسابرسی‌ اداري با ابلاغ برگ دعوت ارائه‌ دفاتر، اسناد و مدارك حسب‌ مورد از مؤدي دعوت می‌شود در زمان تعیین‌ شده، با همراه داشتن‌ دفاتر، اسناد و مدارك درخواستی‌ به‌ اداره امور مالیاتی‌ مربوط براي حسابرسی‌ مراجعه‌ نماید. مؤدي ملکف‌ است‌ در زمان تعیین‌ شده به‌ اداره امور مالیاتی‌ مراجعه‌ نماید. در صورت ارائه‌ دفاتر، اسناد و مدارك توسط‌ مؤدي، حسابرس می‌بایست‌ با توجه‌ به‌ دعوتنامه‌ مذکور ضمن‌ تنظیم‌ صورتمجلس‌ نسبت‌ به‌ حسابرسی‌ به‌ دفاتر و اسناد و مدارك ارائه‌ شده در چارچوب قوانین‌ و مقررات و تنظیم‌ گزارش حسابرسی‌ مالیاتی‌، در سامانه‌ یکپارچه‌ مالیاتی‌ و تکمیل‌ کاربرگهاي مربوط اقدام و مراتب‌ را براي تأیید به‌ مسئول حوزه کاري حسابرسی‌ ارسال نماید. دفاتر، اسناد و مدارك درخواستی‌ اداره امور مالیاتی‌ پس‌ از حسابرسی‌ حداکثر ظرف شش‌ روز کاري از تاریخ‌ صورتمجلس‌ به‌ مؤدي مسترد می‌شود و در صورت عدم کفایت‌ یا عدم ارائه‌ تمام یا بخشی‌ از اسناد و مدارك ارائه‌ شده یا عدم مراجعه‌ مؤدي به‌ اداره امورمالیاتی‌ مربوط در زمان تعیین‌ شده، در صورتی‌ که‌ امکان تعیین‌ مأخذ یا درآمد مشمول مالیات فراهم‌ نباشد، مسئول حسابرسی‌ باید درخواست‌ خود را مبنی‌ بر تغییر نوع حسابرسی‌ از اداري به‌ میدانی‌ با ذکر دلیل‌ به‌ مسئول حوزه کاري حسابرسی‌ پیشنهاد نماید. در صورت عدم موافقت‌ تغییر نوع حسابرسی‌ توسط‌ مسئول حوزه کاري حسابرسی‌ از اداري به‌ میدانی‌، مسئول حسابرسی‌ مکلف‌ است‌ با رعایت‌ مقررات نسبت‌ به‌ تهیه‌ گزارش حسابرسی‌ مالیاتی‌ اقدام نماید.

ج- میدانی‌: در حسابرسی‌ میدانی‌ با ابلاغ برگ دعوت ارائه‌ دفاتر، اسناد و مدارك حسب‌ مورد به‌ مؤدي اعلام می‌شود تا در زمان مراجعه‌ حسابرس یا حسابرسان به‌ اقامتگاه قانونی‌ مؤدي و یا محلی‌ که‌ قبلاً به‌ صورت مکتوب به‌ اداره امور مالیاتی‌ اعلام شده است‌، نسبت‌ به‌ ارائه‌ دفاتر، اسناد و مدارك درخواستی‌ حسب‌ مورد اقدام نماید. حسابرس یا حسابرسان می‌بایست‌ با توجه‌ به‌ دعوتنامه‌ فوق در تاریخ‌ مراجعه‌، نسبت‌ به‌ تنظیم‌ صورتمجلس‌، اقدام و ضمن‌ حسابرسی‌ به‌ دفاتر، اسناد و مدارك ارائه‌ شده در چارچوب قوانین‌ و مقررات با تنظیم‌ گزارش حسابرسی‌ مالیاتی‌، در سامانه‌ یکپارچه‌ مالیاتی‌ (با توجه‌ به‌ نتایج‌ رسیدگی‌) اقدام و ضمن‌ تکمیل‌ و الصاق مدارك و کاربرگهاي مربوط، مراتب‌ را براي تأیید به‌ مسئول حوزه کاري حسابرسی‌ ارسال نماید.

تبصره ١- در حسابرسی‌هاي اداري و میدانی‌، مسئول حسابرسی‌ مکلف‌ است‌ تاریخ‌ یا تاریخ‌هاي مراجعه‌ به‌ اداره یا محل‌ تعیین‌ شده در اجراي مقررات بند (ب) این‌ ماده حسب‌ مورد براي حسابرسی‌ دفاتر، اسناد و مدارك را به‌ همراه اسامی‌ گروه حسابرسی‌ کتباً به‌ مؤدي ابلاغ نماید. فاصله‌ تاریخ‌ ابلاغ تا اولین‌ روز مراجعه‌ نباید کمتر از ٧ روز و بیشتر از ١٥ روز باشد. در صورت درخواست‌ مؤدي و موافقت‌ مسئول حسابرسی‌ مهلت‌ مزبور تا ١٠ روز از تاریخ‌ تعیین‌ شده قابل‌ افزایش‌ خواهد بود.
تبصره ٢- در حسابرسی‌ میدانی‌، مؤدي در طول دوره حسابرسی‌ که‌ زمان آنقبلاً تعیین‌ و به‌ وي اعلام شده است‌، ملزم به‌ ارائه‌ دفاتر، اسناد و مدارك درخواستی‌ حسب‌ مورد جهت‌ انجام حسابرسی‌ می‌باشد.
تبصره ٣- صورتمجلس‌ ارائه‌ دفاتر، اسناد و مدارك حسب‌ مورد در اجراي این‌ ماده در دو نسخه‌ تنظیم‌ و پس‌ از امضاي حسابرس و مؤدي و یا عدم امضاي مؤدي، یک‌ نسخه‌ به‌ مؤدي حسب‌ مقررات تسلیم‌ می‌شود.
تبصره ٤- در صورت ارائه‌ دفاتر، اسناد و مدارك توسط‌ مؤدي، مسئول حسابرسی‌ می‌بایست‌ با رعایت‌ قانون و ق.م.ا.ا و سایر قوانین‌ و مقررات مرتبط‌، نسبت‌ به‌ حسابرسی‌ دفاتر و اسناد و مدارك مؤدي با توجه‌ به‌ حدود و مسئولیت‌هاي تعیین‌ شده در برنامه‌ حسابرسی‌ اقدام و گزارش حسابرسی‌ و کاربرگهاي مربوط را جهت‌ تأیید نزد مسئول حوزه کاري حسابرسی‌ ارسال نماید.
تبصره ٥- در صورت عدم ارائه‌ دفاتر، اسناد و مدارك حسب‌ مورد توسط‌ مؤدي، مسئول حسابرسی‌ می‌بایست‌ با عنایت‌ به‌ اسناد و مدارك و سوابق‌ مالیاتی‌ موجود و با توجه‌ به‌ اطلاعات مکتسبه‌ و حجم‌ فعالیت‌ مؤدي و قراین‌ و شواهد، ضمن‌ تنظیم‌ گزارش حسابرسی‌ و کاربرگهاي مربوط در سامانه‌ (با توجه‌ به‌ نتایج‌ حسابرسی‌) اقدام و مراتب‌ را براي تأیید به‌ مسئول حوزه حسابرسی‌ ارسال نماید.
تبصره ٦- مسئول حوزه کاري حسابرسی‌ پس‌ از بررسی‌ و کنترل، گزارش حسابرسی‌ را تأیید یا رد می‌نماید. در صورت تأیید گزارش حسابرسی‌، برگ تشخیص‌ یا مطالبه‌ مالیات با امضاي مسئول حوزه کاري حسابرسی‌ صادر می‌شود. در غیر این‌صورت، مسئول حوزه کاري حسابرسی‌ مورد حسابرسی‌ را با ذکر دلایل‌ به‌ مسئول حسابرسی‌ عودت داده تا اصلاحات مورد نیاز انجام پذیرد.
تبصره ٧- در صورتی‌ که‌ گزارش تهیه‌ شده توسط‌ مسئول حسابرسی‌ پس‌ از تأیید مسئول حوزه کاري حسابرسی‌ منجر به‌ تأیید اظهارنامه‌ مالیاتی‌ تسلیمی‌ مؤدي گردد، اظهارنامه‌ مالیاتی‌ قطعی‌ بوده و برابر مقررات برگ قطعی‌ مالیات صادر می‌شود.
تبصره ٨- در مواردي که‌ در حین‌ رسیدگی‌ و حسابرسی‌ مورد حسابرسی‌ با موارد مشکوك به‌ فرار مالیاتی‌ مواجه‌ شوند، مسئول حوزه کاري حسابرسی‌ می‌بایست‌ ضمن‌ توقف‌ اجراي فرآیند حسابرسی‌ و حداکثر تا سه‌ ماه قبل‌ از انقضاي مهلت‌ رسیدگی‌ در اجراي مفاد مواد (١٥٦) و (١٥٧) قانون، مراتب‌ را به‌ حوزه کاري بازرسی‌ ارجاع نماید. حوزه کاري بازرسی‌ ضمن‌ بررسی‌ و انجام اقدامات لازم در چارچوب مقررات قانونی‌ مربوط از جمله‌ بازرسی‌ مالیاتی‌ موضوع ماده (١٨١) قانون، نتیجه‌ را به‌ مسئول حوزه کاري حسابرسی‌ براي ادامه‌ فرآیند حسابرسی‌ عودت می‌نماید.
تبصره ٩- در مواجهه‌ با موارد مشکوك به‌ معاملات غیرواقعی‌ در حین‌ حسابرسی‌ مالیاتی‌، مسئول حوزه کاري حسابرسی‌ می‌بایست‌ ضمن‌ بررسی‌ احراز اصالت‌ معاملات از طریق‌ کنترل صورتحساب، اسناد پرداخت‌، بهاي کالاها و خدمات و مالیات و عوارض ارزش افزوده، اخذ تأییدیه‌، شناسایی‌ فروشنده، کنترل اسناد حمل‌، رسید انبار و ...، ضمن‌ تعامل‌ و مکاتبه‌ با حوزه کاري حسابرسی‌ طرف معامله‌، صحت‌سنجی‌ معامله‌ را بررسی‌ و تکمیل‌ نماید.

د- بازرسی‌: این‌ نوع حسابرسی‌ به‌ منظور بررسی‌ گزارشهاي فرار مالیاتی‌ و همچنین‌ بررسی‌ موارد مربوط به‌ فعالیت‌ اقتصادي مؤدي از جمله‌ حجم‌، وضعیت‌، نوع، موقعیت‌ و شناسایی‌ اموال وي در موارد خاص از جمله‌ ارجاع بازرسی‌ به‌ واحد اجرایی‌ مبارزه با فرار مالیاتی‌، تکمیل‌ اطلاعات مورد نیاز حسابرسان و سایر حوزههاي کاري انجام می‌شود. در این‌ نوع حسابرسی‌ هیچ‌ اظهارنامه‌ مالیاتی‌ براي حسابرسی‌ انتخاب نمی‌شود بلکه‌ با ایجاد این‌ مورد توسط‌ مسئول حوزه کاري حسابرسی‌ و ارجاع آن به‌ حسابرس، نسبت‌ به‌ تهیه‌ گزارش بازرسی‌ مطابق‌ فرمهاي ابلاغی‌ سازمان اقدام خواهد شد. بر اساس نتایج‌ حاصل‌ از حسابرسی‌ فوق امکان تغییر رتبه‌ ریسک‌ مؤدي وجود خواهد داشت‌. همچنین‌ حسابرس می‌تواند درخواست‌ انجام حسابرسی‌ اداري یا میدانی‌ را به‌ مسئول حوزه کاري حسابرسی‌ اعلام نماید که‌ در صورت موافقت‌ مسئول حوزه کاري حسابرسی‌ مورد حسابرسی‌ ایجاد و به‌ مسئول حسابرسی‌ تخصیص‌ داده خواهد شد.

ه- بازبینی‌: بعد از خاتمه‌ حسابرسی‌، اداره امور مالیاتی‌ می‌تواند نسبت‌ به‌ انتخاب برخی‌ از گزارشهاي حسابرسی‌ به‌ منظور بررسی‌ و ارزیابی‌ کیفیت‌ آنها اقدام نماید. اداره امور مالیاتی‌ در صورت ضرورت با مراجعه‌ به‌ مؤدي و بررسی‌ دفاتر، اسناد و مدارك حسب‌ مورد، گزارش لازم را تهیه‌ خواهد نمود. گزارش نهایی‌ مربوط به‌ این‌ نوع حسابرسی‌ منجر به‌ مواردي همچون تهیه‌ گزارش حسابرسی‌ متمم‌ یا اصلاحی‌، تهیه‌ گزارشهاي تخلفات مأموران مالیاتی‌ و گزارشهایی‌ در جهت‌ تشویق‌ و ارتقاي مأموران مالیاتی‌ با رعایت‌ مقررات قانونی‌ مربوط می‌گردد. بازبینی‌ می‌تواند با درخواست‌ دادستانی‌ انتظامی‌ مالیاتی‌ و حسب‌ مورد سایر مراجع‌ ذيصلاح مالیاتی‌ ذيربط‌ از جمله‌ اداره کل‌ امور مالیاتی‌ مربوط، واحدهاي ستادي ذيربط‌ در سازمان توسط‌ حوزه کاري حسابرسی‌ انجام شود.

ماده ٣٠- هرگاه مأموران مالیاتی‌ در محاسبه‌ مأخذ درآمد مشمول مالیات یا مالیات متعلق‌ یا اعتبارات ارزش افزوده (مالیات وعوارض پرداختی‌) اشتباه کرده باشند، به‌ شرح زیر اقدام خواهد شد:

١. در صورتی‌ که‌ قبل‌ از قطعیت‌ مأخذ یا درآمد مشمول مالیات یا اعتبارات ارزش افزوده (مالیات وعوارض پرداختی‌)، اصلاح اشتباه محاسبه‌ منجر به‌ افزایش‌ ماخذ، درآمد مشمول مالیات، مالیات یا مانده بدهی‌ مالیات و عوارض گردد، در خصوص قانون مالیاتهاي مستقیم‌، با رعایت‌ مهلت‌ مرور زمان ماده (١٥٧) قانون مذکور و در خصوص قانون مالیات بر ارزش افزوده بدون رعایت‌ مهلت‌ فوقالذکر گزارش لازم عنوان مسئول حوزه کاري حسابرسی‌ ارائه‌ می‌شود و همچنین‌ چنانچه‌ قبل‌ یا بعد از قطعیت‌ مأخذ یا درآمد مشمول مالیات یا اعتبارات ارزش افزوده (مالیات وعوارض پرداختی‌)، اصلاح اشتباه محاسبه‌ منجر به‌ کاهش‌ مأخذ، درآمد مشمول مالیات، مالیات یا مانده بدهی‌ مالیات و عوارض گردد، بدون رعایت‌ مهلت‌ مرور زمان یادشده گزارش لازم عنوان مسئول حوزه کاري حسابرسی‌ ارائه‌ می‌شود.
در صورت تأیید گزارش فوق توسط‌ مسئول حوزه کاري حسابرسی‌ و طبق‌ دستور وي، در خصوص قانون مالیاتهاي مستقیم‌ در صورت افزایش‌ با رعایت‌ مهلت‌ مرور زمان مالیاتی‌ و در صورت کاهش‌ بدون رعایت‌ مهلت‌ مرور زمان و در خصوص قانون مالیات بر ارزش افزوده در صورت کاهش‌ بدون رعایت‌ مهلت‌ زمانی‌ مذکور و در صورت افزایش‌ مالیات تا قبل‌ از قطعیت‌، حسب‌ مورد نسبت‌ به‌ اصلاح اشتباه محاسبه‌ و صدور برگ تشخیص‌ یا برگ مطالبه‌ یا برگ قطعی‌ مالیات اصلاحی‌ و ابلاغ آن به‌ مؤدي اقدام می‌شود.
در اجراي این‌ بند یک‌ نسخه‌ از برگ تشخیص‌ یا برگ مطالبه‌ یا برگ قطعی‌ مالیات اصلاحی‌ می‌بایست‌ جهت‌ رسیدگی‌ به‌ دادستانی‌ انتظامی‌ مالیاتی‌ ارسال تا در صورت احراز تخلف‌ نسبت‌ به‌ تعقیب‌ متخلف‌ یا متخلفین‌ برابر مقررات اقدام شود.

٢. در صورتی‌ که‌ اشتباه ایجاد شده در اوراق قطعی‌ مالیاتی‌ ناشی‌ از اشتباه در محاسبه‌ جرائم‌ یا محاسبه‌ قبوض پرداخت‌ مالیات یا اعتبار مالیاتی‌ باشد، گزارش لازم عنوان مسئول حوزه کاري حسابداري مؤدیان تنظیم‌ می‌شود و چنانچه‌ گزارش فوق به‌ تأیید وي برسد، طبق‌ دستور مسئول حوزه کاري یادشده نسبت‌ به‌ اصلاح اشتباه محاسبه‌ بدهی‌ مالیاتی‌ و صدور برگ قطعی‌ اصلاحی‌ و ابلاغ آن به‌ مؤدي اقدام خواهد شد.

اشتباه محاسبه‌: مصادیق‌ اشتباه محاسبه‌ شامل‌ وجود دادههاي ناصحیح‌، اشتباه در بهرهبرداري از اطلاعات و عدم انتقال صحیح‌ دادهها یا به‌ طور کلی‌ عدم انتقال دادهها از کاربرگ تهیه‌ شده به‌ سیستم‌ و یا اشتباه محاسباتی‌ در کاربرگهاي تهیه‌ شده در زمان حسابرسی‌ مالیاتی‌ است‌، مشروط بر اینکه‌ تغییر مبانی‌ در تشخیص‌ مأخذ یا درآمد مشمول مالیات یا اعتبار مالیاتی‌ نباشد.

تبصره ١- با صدور برگ تشخیص‌ یا مطالبه‌ یا قطعی‌ مالیات اصلاحی‌، اوراق مالیاتی‌ صادره قبلی‌ در این‌ ارتباط حسب‌ مورد باطل‌ تلقی‌ و حسب‌ قوانین‌ و مقررات مربوط اقدام می‌شود.
تبصره ٢ - در صورتی‌ که‌ در محاسبه‌ مأخذ یا درآمد مشمول مالیات بیش‌برآوردي صورت گرفته‌ باشد و مراتب‌ با اعلام اداره کل‌ امور مالیاتی‌ یا دادیار مسئول دادستانی‌ انتظامی‌ مالیاتی‌ اداره کل‌ ذيربط‌ به‌ تأیید دادستان انتظامی‌ مالیاتی‌ برسد و این‌ امر منجر به‌ کاهش‌ مالیات یا جرائم‌ متعلقه‌ شود، مطابق‌ مقررات این‌ ماده اقدام می‌شود.
تبصره ٣- چنانچه‌ مؤدي مالیاتی‌ به‌ استناد آراي هیأت عمومی‌ دیوان عدالت‌ اداري یا تصویب‌ قوانین‌ مؤخر استحقاق استفاده از معافیت‌ مالیاتی‌، مشوق مالیاتی‌ یا نرخ صفر مالیاتی‌ را داشته‌ و این‌ امر منجر به‌ کاهش‌ مالیات یا جرائم‌ مالیاتی‌ شود، مطابق‌ مقررات این‌ ماده اقدام خواهد شد.

ماده ٣۰ مکرر (الحاقی توسط بخشنامه ۲۱۰/۱۳۵۵۱ مورخ ۱۴۰۴/۰۸/۰۴) - در مواردی که آرای مراجع حل اختلاف مالیاتی به هر دلیلی از جمله عدم درج صحیح عنوان مرجع حل اختلاف مالیاتی، اشتباه در انشاء و تحریر متن رای، سهو قلم (درج اشتباه اطلاعات و مشخصات هویتی مودی، اعضای هیات، منابع مالیاتی، سال / دوره مورد رسیدگی مالیات و...) یا عدم رسیدگی به برخی از موارد اعتراض یا شکایت و یا به علت عدم انتقال صحیح متن یا داده ها از پیش نویس رای به سامانه های مربوطه، نیاز به اصلاح دارند، مرجع یاد شده مکلف است با صدور رای جایگزین، رای قبلی را کان لم یکن تلقی نماید. در این صورت کلیه آثار قانونی نسبت به رای جایگزین جاری خواهد بود. ضمنا صدور رای جایگزین مطابق مفاد این ماده صرفا تا قبل از رسیدگی مجدد در مرجع دادرسی بعدی امکان پذیر خواهد بود. 

ماده ٣١- در کلیه‌ مواردي که‌ مؤدي یا وکیل‌ تامالاختیار ظرف مواعد قانونی‌ از تاریخ‌ ابلاغ برگ تشخیص‌ مالیات یا برگ اعلام نتیجه‌ رسیدگی‌ یا برگ مطالبه‌ یا برگ استرداد حسب‌ مورد اعتراضخود را کتباً یا به‌ صورت سیستمی‌ نسبت‌ به‌ آن تسلیم‌ نماید، مسئول حوزه کاري اعتراضات و شکایات مکلف‌ است‌ با رعایت‌ مقررات قانونی‌ مربوط نسبت‌ به‌ تخصیص‌ پرونده جهت‌ انجام رسیدگی‌ مجدد به‌ مسئول یا مسئولان مربوطه‌ اقدام نماید و مسئول یا مسئولان مربوطه‌ موظفند با رعایت‌ مقررات قانونی‌ انجام رسیدگی‌ مجدد که‌ بر اساس دلایل‌ و اسناد و مدارك مؤدي یا وکیل‌ تامالاختیار وي انجام خواهد گرفت‌، مراتب‌ را در ظهر برگ تشخیص‌ مالیات برگ مطالبه‌ یا برگ استرداد درج و برابر مقررات مربوط اقدام نمایند. در صورت عدم رفع‌ اختلاف با مؤدي، پرونده به‌ هیأت حل‌ اختلاف مالیاتی‌ ارجاع خواهد شد.
همچنین‌ در صورتی‌ که‌ برگ تشخیص‌ مالیات یا برگ مطالبه‌ یا برگ استرداد در اجراي مقررات تبصره (١) ماده (٢٠٣) و قسمت‌ اخیر تبصره (٢) آن و ماده (٢٠٨) قانون ابلاغ شده باشد نیز حکم‌ این‌ ماده جاري است‌.

تبصره ١- در مورد پروندههایی‌ که‌ مسئول یا مسئولان مربوط در تشخیص‌ مأخذ یا درآمد مشمول مالیات و مالیات متعلقه‌ سابقه‌ اظهارنظر دارد، این‌ امر مانع‌ رسیدگی‌ مجدد در اجراي مقررات مربوط توسط‌ نامبردگان نخواهد شد.
تبصره ٢- اجراي مقررات این‌ ماده در مواردي که‌ رسیدگی‌ مجدد توسط‌ مسئول یا مسئولان مربوط منجر به‌ توافق‌ نگردد، مانع‌ از رسیدگی‌ مسئول یا مسئولان بالاتر حداکثر تا سطح‌ مدیرکل‌ با رعایت‌ مهلت‌ مقرر در قانون نخواهد بود.

ماده ٣٢- ادارات امور مالیاتی‌ موظفند پرونده هاي مالیاتی‌ مودیانی‌ را که‌ در موعد مقرر از تسلیم‌ اظهار نامه‌ مالیاتی‌ خودداري نموده اند یا اصولا طبق‌ قانون مکلف‌ به‌ تسلیم‌ اظهار نامه‌ درسررسید پرداخت‌ مالیات نیستند، حداکثر ظرف مدت دو سال از مهلت‌ مقرر رسیدگی‌ و مالیات متعلق‌ را مطالبه‌ نمایند.
حکم‌ این‌ ماده مانع‌ از مطالبه‌ و وصول مالیات مودیان در اجراي ماده ١٥٧ قانون نخواهد بود.
 

فصل‌ ششم‌- مطالبه‌ و وصول مالیات

ماده ٣٣- درخواست‌ صدور گواهی‌ و یا مفاصاحساب مالیاتی‌ به‌صورت الکترونیکی‌ و یا از طریق‌ باجه‌هاي امور مؤدیان سراسر کشور، دریافت‌ و پس‌ از بررسی‌ سیستمی‌ یا حسب‌ مورد توسط‌ مسئول حوزه کاري حسابداري مربوط به‌ پرونده ذيربط‌، گواهی‌ و یا مفاصاحساب مالیاتی‌ مذکور با امضاي سیستمی‌ مسئول حوزه کاري حسابداري مؤدیان مربوط صادر و در محل‌ ارائه‌ درخواست‌ و یا محل‌ مراجعه‌ مؤدي براي دریافت‌ گواهی‌ یا مفاصاحساب ضمن‌ ممهور نمودن گواهی‌ توسط‌ امور مؤدیان مربوط به‌ مؤدي ارسال/ تسلیم‌ می‌شود.

تبصره ١- در مواردي که‌ گواهی‌هاي مربوطه‌ به‌طور الکترونیکی‌ و سیستمی‌ ارسال می‌گردد نیازي به‌ امضاي دستی‌ و فیزیکی‌ نبوده و مسئول حوزه کاري حسابداري مؤدیان می‌بایست‌ نسبت‌ به‌ تأیید و ارسال الکترونیکی‌ گواهی‌ مربوط اقدام نماید.
تبصره ٢- در مواردي که‌ گواهی‌هاي مالیاتی‌ به‌صورت برخط‌ و توسط‌ سامانه‌هاي مالیاتی‌ صادر می‌شود، نیازي به‌ تأیید مسئولان مربوط در حوزه کاري حسابدارينبوده و صرفاً اطلاعات گواهی‌ صادره در سامانه‌هاي مالیاتی‌ مربوط به‌ مسئولان ذيربط‌ نمایش‌ داده می‌شود.

ماده ٣٤- در هر مورد که‌ مطابق‌ قانون و ق.م.ا.ا. میزان درآمد یا مأخذ مشمول مالیات قطعی‌ شود، برگ قطعی‌ مالیات به‌صورت سیستمی‌ صادر می‌شود.
تبصره- حکم‌ این‌ ماده مانع‌ از آن نخواهد بود که‌ با درخواست‌ مؤدي برگ قطعی‌ مربوطه‌ توسط‌ مسئول حوزه کاري به‌صورت دستی‌ مهر و امضا شود.
 
مـاده ٣٥- چنـانچـه‌ مودي ظرف مهلـت‌ مقرر در مـاده ٢١٠ قـانون مـالیـاتهـاي مســـتقیم‌ براي پرداخـت‌ یـا ترتیـب‌ پرداخـت‌ بدهی‌ اقدام ننماید، برگ اجرائی‌ به‌ صورت سیستمی‌ صادر می‌شود.
تبصـ ره- در مواردي که‌ امکان صـدور سـیسـتمی‌ برگ اجرائی‌ در پایان مهلت‌ قانونی‌ فراهم‌ نشـده باشـد، برگ اجرایی‌ توسط‌ حوزه کاري خدمات مؤدیان صادر و طبق‌ مقررات مربوطه‌ ابلاغ می‌شود.

ماده ٣٦- حوزه کاري اجرائیات، اقدامات اجرایی‌ موضوع مواد ٢١١ الی‌ ٢١٨ قانون مالیاتهاي مستقیم‌، مقررات آیین‌نامه‌ موضوع ماده ٢١٨ قانون یاد شده و سایر قوانین‌ و مقررات مربوط را انجام می‌دهد.

ماده ٣٧- چنانچه‌ بر اساس اطلاعات دریافتی‌ در سامانه‌ گزارشهاي مردمی‌ فرار مالیاتی‌ (سوتزنی‌)، مؤدیان مالیاتی‌ جدید یا درآمدهاي کتمانشده و منجر به‌ صدور اوراق تشخیص‌، مطالبه‌ یا وصول مالیات شود، سازمان می‌تواند با رعایت‌ مقررات قانونی‌ مربوط نسبت‌ به‌ پرداخت‌ پاداش در چارچوب دستورالعملی‌ که‌ به‌ تصویب‌ رئیس‌کل‌ سازمان می‌رسد اقدام نماید.

تبصره ١- پرداخت‌ پاداش موضوع این‌ ماده درخصوص اشخاصی‌ که‌ به‌ موجب‌ قوانین‌ و مقررات ملزم به‌ ارسال اطلاعات مربوط می‌باشند، براي ارائه‌ اطلاعات مزبور جاري نخواهد بود.
تبصره ٢- چنانچه‌ اطلاعات یا الگوهاي فناورانه‌ و نوآورانه‌ توسط‌ شرکت‌هاي فناور و دانش‌بنیان به‌ سازمان ارائه‌ و منتج‌ به‌ شناسایی‌ فرار مالیاتی‌ بااهمیت‌ و وصول شود، حسب‌ مورد با رعایت‌ دستورالعمل‌، مشمول مفاد این‌ ماده می‌باشد.

ماده ٣٨- در مواردي که‌ به‌ موجب‌ قانون و ق.م.ا.ا. مالیات و سایر وجوه، قابل‌ استرداد به‌ مؤدي باشد حسب‌ مقررات قانونی‌ مبالغ‌ مذکور به‌صورت سیستمی‌ حسب‌ ق.پ. یا با تأیید مسئول حوزه کاري حسابداري مؤدیان حسب‌ درخواست‌ مؤدي با رعایت‌ مهلت‌هاي قانونی‌ در وجه‌ وي پرداخت‌ یا به‌ حساب بدهی‌هاي ایشان منظور خواهد شد.
نحوه استرداد وجوه مربوط با رعایت‌ مقررات قانونی‌ به‌ موجب‌ دستورالعملی‌ است‌ که‌ به‌ تصویب‌ رئیس‌کل‌ سازمان می‌رسد.
 

فصل‌ هفتم‌- اعتراضات و شکایات

ماده ٣٩- امور خدمات مؤدیان سراسر کشور موظفند کلیه‌ اوراق و فرمهاي مقرر در قانون و ق.م.ا.ا و همچنین‌ هر نوع اعتراض یا درخواست‌ مؤدي را که‌ از طرف مؤدي به‌صورت دستی‌ یا پستی‌ به‌ سازمان تسلیم‌ یا واصل‌ می‌گردد دریافت‌ و ضمن‌ ارائه‌ رسید به‌ مؤدي در سیستم‌ ثبت‌ و به‌ حوزه کاري مربوطه‌ ارسال نمایند.

ماده ٤٠- حوزه کاري اعتراضات و شکایات موظف‌ است‌ پس‌ از دریافت‌ اعتراض یا شکایت‌ مؤدي یا اداره امور مالیاتی‌ (ماموران مالیاتی‌ مربوط) حسب‌ مورد ضمن‌ بررسی‌ اعتراض یا شکایت‌ طبق‌ قوانین‌ و مقررات از جمله‌ قانون و ق.م.ا.ا. و آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌هاي اجرایی‌ آن اقدام لازم را معمول دارند.
تبصره: حوزه کاري مزبور بر اساس جزء (٣-٣) بند (ب) ماده ٢٢ مراتب‌ را طبق‌ مقررات جهت‌ رسیدگی‌ به‌ هیات حل‌ اختلاف مالیاتی‌ ارسال نماید.
 
ماده ٤١- در مواردي که‌ مودي یا اداره امور مالیاتی‌ در مراحل‌ دادرسی‌ مالیاتی‌ از اعتراض یا شکایت‌ خود انصراف دهند، پرونده در هر مرحله‌ اي که‌ باشد حسب‌ مقررات قانونی‌ و مطابق‌ با آخرین‌ اقدام قبل‌ از تاریخ‌ انصراف قطعی‌ محسوب می‌ شود.

ماده ٤٢- رأي هیأت حل‌ اختلاف مالیاتی‌ باید:

١. متضمن‌ اظهار نظر موجه‌ و مستدل کلیه‌ اعضاي هیأت مطابق‌ مقررات ماده (٢٤٨) قانون باشد.
٢. در صورت تعدیل‌ یا رفع‌ تعرض،مسئول مربوطه‌ در مرکز دادرسی‌ مالیاتی‌ نسبت‌ به‌ اصلاح اظهارنامه‌ مربوطه‌ اعم‌ از ابرازي یا حسابرسی‌شده و یا تعدیل‌شده هیأتهاي قبلی‌ در سامانه‌ یکپارچه‌ مالیاتی‌ اقدام نماید.
٣. در موارد رسیدگی‌ در اجراي ماده (٩) ق.پ. مراتب‌ تخلف‌ یا عدم تخلف‌ مؤدي را صریح‌ اعلام کند.
تبصره- آراي هیأت حل‌ اختلاف مالیاتی‌ می‌تواند به‌صورت الکترونیکی‌ و با رعایت‌ کلیه‌ مقررات قانونی‌ مربوط توسط‌ اعضاي هیأت صادر شود.
 

فصل‌ هشتم‌- ابلاغ اوراق مالیاتی‌

ماده ٤٣- ابلاغ اوراق مالیاتی‌ به‌ حوزه کاري خدمات مؤدیان واگذار می‌شود. مأموران مالیاتی‌ در قسمت‌ پشتیبان حوزه کاري خدمات مؤدیان مکلفند اوراق مالیاتی‌ موضوع قانون را بر اساس مواد قانونی‌ ازجمله‌ مواد (٢٠٣) الی‌ (٢٠٩) قانون ابلاغ نمایند.
تبصره- سازمان می‌تواند بر اساس اختیار حاصله‌ از تبصره (٢) ماده (٢١٩) قانون و آیین‌نامه‌ اجرایی‌ مربوط ابلاغ اوراق مالیاتی‌ را به‌ بخش‌ غیردولتی‌ واگذار نماید.
 

فصل‌ نهم‌- ترتیبات حسابرسی‌ مالیاتی‌

ماده ٤٤- در مواردي که‌ اشخاص حقوقی‌ و صاحبان مشاغل‌ براي حسابرسی‌ مالیاتی‌ انتخاب شدهاند فرآیند انجام حسابرسی‌ مالیاتی‌ و تعیین‌ درآمد یا مأخذ مشمول مالیات آنها در هریک‌ از موارد ممکن‌، به‌ شرح زیر خواهد بود:

١. مؤدي نسبت‌ به‌ تسلیم‌ دفاتر و اسناد و مدارك اقدام نماید:
 
تبصره- رعایت‌ بند (١-)٣صرفاً در مواردي است‌ که‌ این‌ امر منجر به‌ استفاده از معافیت‌ مالیاتی‌، مشوق مالیاتی‌، نرخ صفر مالیاتی‌، مزایاي مالیاتی‌ و نظایر آن شود.

٢. عدم تسلیم‌ بخشی‌ از اسناد و مدارك از جمله‌:
٣. عدم ارائه‌ تمامی‌ اسناد و مدارك درآمدي و هزینه‌اي: در این‌ گونه‌ موارد با در نظر گرفتن‌ حجم‌ فعالیت‌ و نسبت‌ سود فعالیت‌ بر اساس ابزار مؤدي، نسبت‌ فعالیت‌ مشاغل‌ مشابه‌ در سامانه‌هاي عملیاتی‌ سازمان و یا نسبتی‌ که‌ هر ساله‌ توسط‌ سازمان با توجه‌ به‌ اطلاعات موجود در پایگاههاي اطلاعاتی‌ سازمان و اطلاعات سایر مراجع‌ مربوط حداکثر تا پانزدهم‌ مردادماه هر سال قبل‌ با تأیید رئیس‌کل‌ سازمان تعیین‌ می‌شود درآمد یا مأخذ مشمول مالیات با رعایت‌ ماده (٩٤) قانون تعیین‌ می‌شود.

٤. دریافت‌ اطلاعاتی‌ مؤید کتمان درآمد یا فعالیت‌:  

فصل‌ دهم‌- سایر مقررات حسابرسی‌ و مطالبه‌ و حل‌ اختلاف مالیاتی‌

ماده ٤٥-

١. مالیات بر ارث
٢. حق‌ تمبر
٣. مالیات بر درآمد املاك و مالیات بر خانه‌ هاي خالی‌
٤. مالیات بر درآمد حقوق
اداره امور مالیاتی‌ ذيصلاح ماده (٩٠) قانون، درخصوص مؤدیانی‌ که‌ فعالیت‌ عملکردي دارند حوزه حسابرسی‌ است‌ که‌ پرونده عملکرد مؤدي در آن اداره حسابرسی‌ می‌گردد و درخصوص سایر مؤدیان از جمله‌ اشخاص موضوع ماده (٢) قانون یکی‌ از ادارات مالیاتی‌ به‌ تشخیص‌ سازمان می‌باشد. ادارات مزبور موظفند نسبت‌ به‌ رسیدگی‌ با رعایت‌ مهلت‌ مقرر در ماده ١٥٧ قانون از تاریخ‌ سررسید ماهانه‌ پرداخت‌ مالیات بر درآمد حقوق و مطالبه‌ مالیات متعلقه‌ اقدام نمایند.
 
٥. مالیات اشخاص حقوقی‌ منحله‌
 
تعیین‌ مأخذ محاسبه‌ مالیات آخرین‌ دوره عملیات اشخاص حقوقی‌ که‌ منحل‌ می‌شوند، در موارد تسلیم‌ و عدم تسلیم‌ اظهارنامه‌ موضوع ماده (١١٦) قانون و بر اساس ماده (١١٥) قانون و سایر مقررات مربوط، در حوزه کاري حسابرسی‌ انجام خواهد شد.

٦. جرائم‌ موضوع ماده (١٦٩) قانون، مشمول مقررات مواد (١٩١) و (٢٣٨) قانون می‌باشد.

٧. در صورت عدم کسر و ایصال مالیاتهاي تکلیفی‌ موضوع قانون از جمله‌ تبصره (٢) ماده (١٠٣) و ماده (١٠٧) قانون اداره امور مالیاتی‌ مربوط می‌بایست‌ مالیات و جرائم‌ متعلق‌ را با رعایت‌ مقررات قانونی‌ مربوط به‌ موجب‌ بر گ مطالبه‌ مالیات از اشخاص مشمول مطالبه‌ نماید و مطالبه‌ مذکور مشمول مقررات مواد (١٩١)، (٢٣٨) و فصل‌ سوم از باب پنجم‌ قانون می‌باشد.
 

فصل‌ یازدهم‌- فرآیندهاي مالیاتی‌ صاحبان مشاغل‌ مشارکت‌هاي مدنی‌

ماده ٤٦-

١. با توجه‌ به‌ اینکه‌ ثبت‌نام این‌گونه‌ مؤدیان به‌ صورت یک‌ مؤدي در نظام مالیاتی‌ انجام می‌پذیرد لذا مشارکت‌ (شرکا) می‌بایست‌ نسبت‌ به‌ تسلیم‌ یک‌ اظهارنامه‌ مالیاتی‌ به‌ عنوان اظهارنامه‌ مالیاتی‌ مشارکت‌ اقدام نمایند و از بین‌ خود یک‌ نفر را به‌ عنوان نماینده واحد شغلی‌ انتخاب و به‌ شیوهاي که‌ توسط‌ سازمان تعیین‌ می‌شود، معرفی‌ کنند.
٢. حسابرسی‌ و صدور برگ تشخیص‌ یا مطالبه‌ یا قطعی‌ مالیات عملکرد براي مشارکت‌ انجام لیکن‌ سهم‌ درآمد مشمول مالیات و مالیات هریک‌ از شرکا به‌ صورت جداگانه‌ در برگ تشخیص‌ مالیات تعیین‌ می‌شود.
٣. ابلاغ اوراق مالیاتی‌ مربوط به‌ مشارکت‌ مدنی‌ ازجمله‌ برگ تشخیص‌ یا مطالبه‌ یا قطعی‌ مالیاتی‌ - به‌ صورت الکترونیکی‌ و یا فیزیکی‌ - در اجراي بند پ ماده (٢٠) ق.م.ا.ا. از طریق‌ کارپوشه‌ به‌ عنوان ابلاغ به‌ کلیه‌ شرکا می‌باشد.
٤. در صورت اعتراض هر یک‌ از شرکا به‌ برگ تشخیص‌ مالیات یا مطالبه‌ یا آراي هیأتهاي حل‌ اختلاف مالیاتی‌ پرونده مشارکت‌ با رعایت‌ مقررات مربوط قابل‌ رسیدگی‌ در مراجع‌ مربوط خواهد بود.
٥. سازمان مکلف‌ است‌ براي مالیات عملکرد هر یک‌ از شرکا حساب جداگانه‌اي براي منظور نمودن مالیات و جرائم‌ متعلق‌ و پرداخت‌ یا ترتیب‌ پرداخت‌ متناظر با آن ایجاد نماید. هر یک‌ از شرکا به‌ صورت جداگانه‌ نسبت‌ به‌ سهم‌ از مشارکت‌ که‌ به‌ حساب آنها منظور می‌شود مسئولیت‌ داشته‌ و در صورت عدم پرداخت‌ برابر مقررات قانونی‌ مربوط با آنها رفتار خواهد شد.  
٦. در صورت فوت هریک‌ از شرکا سهم‌ درآمد مشمول مالیات متوفی‌ به‌ نسبت‌ سهم‌الارث و سهم‌ معافیت‌ متوفی‌ در سال فوت بین‌ وراث بر اساس قسمت‌ اخیر تبصره ماده (١٠١) قانون تقسیم‌ می‌شود و از سال بعد مطابق‌ صدر تبصره فوق عمل‌ خواهد شد.
٧. در مشاغل‌ انفرادي در صورت فوت مؤدي طی‌ سال، شماره اقتصادي باطل‌ و وراث متوفی‌ امکان ارسال اظهارنامه‌ و انجام کلیه‌ فرآیندهاي مالیاتی‌ تا زمان فوت متوفی‌ را دارا می‌باشند و در صورت ادامه‌ فعالیت‌ شغلی‌ پس‌ از فوت می‌بایست‌ به‌ عنوان مؤدي جدید در نظام مالیاتی‌ ثبت‌نام نمایند.
 

فصل‌ دوازدهم‌- حسابرسی‌ تجمیعی‌ صاحبان مشاغل‌ موضوع تبصره (٢) ماده (١٠١) قانون

ماده ٤٧- درخصوص شخص‌ حقیقی‌ داراي بیش‌ از یک‌ فعالیت‌ شغلی‌، در زمان قطعی‌ شدن اظهارنامه‌ یا انجام حسابرسی‌ هریک‌ از پروندهها، می‌بایست‌ پروندههاي آنها به‌ صورتکاملاً مجزا با اعمال نرخهاي موضوع ماده (١٣١) قانون براي هر پرونده وصرفاً با اعمال حداکثر یک‌ معافیت‌ موضوع ماده (١٠١) قانون براي کل‌ پروندهها حسب‌ مورد قطعیت‌ یا مورد حسابرسی‌ قرار گرفته‌ و براي اجراي حکم‌ تبصره (٢) ماده (١٠١) قانون از حیث‌ اعمال نرخ ماده (١٣١) قانون براي مجموع درآمد مشمول مالیات به‌ ترتیب‌ زیر اقدام شود:

١. حوزه کاري حسابداري اداره امور مالیاتی‌ ذیصلاح مکلف‌ است‌ نسبت‌ به‌ مطالبه‌ مالیات مابه‌التفاوت موضوع تبصره پس‌ از قطعیت‌ حداقل‌ دو پرونده شغلی‌ مؤدي و همچنین‌ پروندههاي بعدي بعد از قطعیت‌ درآمد مشمول مالیات، حداکثر ظرف سه‌ ماه از تاریخ‌ قطعیت‌ دو یا چند پرونده به‌ صورت متوالی‌با اعمال صرفاً یک‌ معافیت‌ موضوع ماده (١٠١) و نرخ ماده (١٣١) قانون بر اساس درآمد مشمول مالیات تجمیعی‌ به‌ موجب‌ برگ مطالبه‌ مالیات اقدام نماید. در صورت عدم تعلق‌ مابه‌التفاوت مالیات صدور برگ مطالبه‌ موضوعیت‌ نخواهد داشت‌.
٢. در صورت عدم پرداخت‌ یا ترتیب‌ پرداخت‌ مالیات مطالبه‌ شده توسط‌ مؤدي ظرف ده روز از تاریخ‌ ابلاغ برگ مطالبه‌، مالیات مذکور در اجراي مقررات فصل‌ نهم‌ از باب چهارم قانون وصول خواهد شد.
٣. در صورت اعتراض مؤدي به‌ برگ مطالبه‌ ابلاغ شده موضوع دراجراي مقررات ماده (٢١٦) قانون قابل‌ طرح در هیأت حل‌ اختلاف مالیاتی‌ موضوع ماده مذکور می‌باشد.
٤. در راستاي محاسبه‌ مالیات موضوع این‌ فصل‌ بخشودگی‌ نرخ موضوع تبصره ماده (١٣١) قانون بر اساس محاسبات اولیه‌ مالیات قطعی‌ شده هر پرونده می‌بایست‌ از مبلغ‌ مالیات نهایی‌ کسر شود. جریمه‌ موضوع مواد (١٩٢) و (١٩٣) قانون و نظایر آنها نیز بر اساس محاسبات اولیه‌ در محاسبات لحاظ و مد نظر قرار می‌گیرد.
٥. جریمه‌ موضوع ماده (١٩٠) قانون براي هر پرونده تا قبل‌ از ابلاغ برگ مطالبه‌ موضوع این‌ فصل‌ بر اساس برگهاي تشخیص‌ اولیه‌ و قطعی‌ اولیه‌ و مقررات مربوط و از زمان ابلاغ برگ مطالبه‌ موضوع این‌ فصل‌ بر اساس مالیات پرداخت‌ نشده مطالبه‌ شده قابل‌ محاسبه‌ و مطالبه‌ می‌باشد.
٦. برگ مطالبه‌ مالیات در راستاي مقررات موضوع این‌ فصل‌ تأثیري در ارائه‌ گواهی‌هاي موضوع مواد (١٨٦)، تبصره (١) ماده (١٨٦)، (١٨٧) قانون و نظایر آنها نخواهد داشت‌.
٧. درصورت عدم تسلیم‌ اظهارنامه‌ توسط‌ مؤدي در هریک‌ از پروندهها در محاسبه‌ مالیات مابه‌التفاوت تجمیعی‌، اعمال معافیت‌ موضوع ماده (١٠١) قانون تا سقف‌ درآمد مشمول مالیات پروندههایی‌ که‌ نسبت‌ به‌ تسلیم‌ اظهارنامه‌ مالیاتی‌ اقدام شده، مجاز می‌باشد.
 

فصل‌ سیزدهم‌- سایر مقررات

ماده ٤٨- انجام کلیه‌ فرآیندهاي مالیاتی‌ از جمله‌ ثبت‌نام، حسابرسی‌، رسیدگی‌ مجدد و وصول مالیات پروندههاي مالیاتی‌ با سازمان است‌ و سازمان می‌تواند با رعایت‌ مقررات قانونی‌ مربوط امور مذکور را حسب‌ مورد به‌ اداره امور مالیاتی‌ و یا مأموران مالیاتی‌ ذيربط‌ محول نماید.
تبصره- در اجراي این‌ ماده چنانچه‌ حسب‌ تشخیص‌ سازمان امور مالیاتی‌ کشور، انجام فرآیندهاي مالیاتی‌ از جمله‌ رسیدگی‌ به‌ پروندههاي مؤدیان مالیاتی‌ در یک‌ اداره کل‌ تجمیع‌ گردد، مالیات و عوارض متعلقه‌ در چارچوب مقررات قانونی‌ مربوط، به‌ محل‌ فعالیت‌ اشخاص منظور می‌گردد.

ماده ٤٩- حداقل‌ سطح‌ سازمانی‌ مجاز براي انجام مکاتبه‌ و استعلام جهت‌ کسب‌ اطلاعات مورد نیاز در اجراي مواد (٢٣٠) و (٢٣١ ) قانون و سایر مقررات، در تمامی‌ حوزههاي کاري مدیر یا سرپرست‌ حوزه کاري می‌باشد. در مورد بانک‌ها و مؤسسات اعتباري غیربانکی‌، درخواست‌ اسناد و مدارك و اطلاعات مورد نیاز سازمان امور مالیاتی‌ کشور مربوط به‌ درآمد مؤدي، پس‌ از طی‌ مراحل‌ مزبور از طریق‌ وزیر امور اقتصادي و دارایی‌ انجام می‌ شود که‌ در صورت تصویب‌ در سایر قوانین‌ و مقررات، این‌ امر توسط‌ رئیس‌ کل‌ سازمان امور مالیاتی‌ کشور یا نماینده داراي تفویض‌ وي صورت می‌گیرد.

ماده ٥٠- حسب‌ درخواست‌ رئیس‌ شوراي عالی‌ مالیاتی‌ و موافقت‌ رئیس‌ کل‌ سازمان امور مالیاتی‌ کشور، گروههاي کارشناسی‌ به‌ شعب‌ شوراي عالی‌ مالیاتی‌ جهت‌ انجام امور محوله‌ اختصاص می‌یابد.

ماده ٥١- تخلفات مأموران مالیاتی‌ از قانون، ق.م.ا.ا و ق.پو. مقررات مربوط صرفاً از طریق‌ دادستانی‌ انتظامی‌ مالیاتی‌ مورد پیگرد قانونی‌ قرار می‌گیرد.

ماده ٥٢- مأموران مالیاتی‌ مکلفند در صورت مشاهده جرائم‌ مالیاتی‌ موضوع ماده (٢٧٤) قانون، مراتب‌ را جهت‌ اقامه‌ دعوا علیه‌ مرتکبان نزد مراجع‌ قضایی‌ به‌ دفتر حقوقی‌ و قراردادهاي مالیاتی‌ اعلام نمایند. در صورت عدم اعلام مراتب‌ مطابق‌ مقررات مربوط با آنان رفتار خواهد شد.

ماده ٥٣- در اجراي مقررات ماده (٢١٩) قانون کلیه‌ بخشنامه‌ها، دستورالعمل‌ها و رویه‌هاي اجرایی‌ که‌ توسط‌ سازمان جهت‌ اجراي قانون مقرر می‌شود براي کلیه‌ واحدهاي تابعه‌ سازمان، مأموران مالیاتی‌ و مؤدیان لازمالاتباع است‌.

ماده ٥٤- ترتیبات اجرایی‌ و فرآیندهاي کاري مربوط به‌ آن بخش‌ از فعالیت‌ها و خدمات مالیاتی‌ که‌ در اجراي تبصره (٢) ماده (٢١٩) قانون و آیین‌نامه‌ اجرایی‌ آن به‌ بخش‌ غیردولتی‌ برونسپاري می‌شوند، تابع‌ شیوهنامه‌ اجرایی‌ و دستورالعمل‌هاي مربوط می‌باشد.

ماده ٥٥- انجام کلیه‌ فرآیندهاي مندرج در این‌ آیین‌نامه‌ در صورت امکان و در چارچوب قوانین‌ و مقررات، به‌ صورت سیستمی‌ صورت می‌گیرد.