معاملات فصلی چیست و چگونه باید ارسال شود؟ | آموزش گام‌به‌گام برای ۱۴۰۴

پرسشی که بسیاری از صاحبان کسب‌وکار و حتی حسابداران با آن روبه‌رو هستند این است که  معاملات فصلی چیست و چرا باید درباره آن بدانیم؟ معاملات فصلی در واقع گزارشی رسمی از خرید و فروش‌های یک بنگاه اقتصادی در بازه سه‌ماهه است که به سازمان امور مالیاتی ارائه می‌شود.

اهمیت این موضوع تنها در الزام قانونی آن نیست؛ بلکه ابزاری برای مدیریت بهتر کسب‌وکار و جلب اعتماد نهادهای مالی نیز محسوب می‌شود. اگر شما هم می‌خواهید بدانید دقیقاً معاملات فصلی چیست و چگونه باید آن را ارسال کنید تا پایان این مقاله همراه ما باشید تا آموزش گام‌به‌گام و کاربردی آن را برای سال ۱۴۰۴ بررسی کنیم.

معاملات فصلی چیست و چرا اهمیت دارد؟

معاملات فصلی گزارشی رسمی از خرید و فروش‌ کسب‌وکارها در هر سه‌ماه است که سازمان امور مالیاتی آن را برای اجرای ماده ۱۶۹ الزامی کرده است. این گزارش با هدف شفافیت مالی، جلوگیری از فرار مالیاتی و ایجاد انضباط اقتصادی طراحی شده و یکی از مهم‌ترین ابزارهای نظارتی دولت محسوب می‌شود. به عنوان مثال، بسیاری از شرکت‌ها به دلیل عدم ارسال به‌موقع، با جریمه‌های سنگین مالیاتی روبه‌رو شده‌اند؛ موضوعی که نشان می‌دهد این تکلیف تنها یک کار اداری ساده نیست.

در واقع ثبت صحیح معاملات فصلی می‌تواند اعتماد میان مودی و سازمان مالیاتی را تقویت کند و به مدیریت بهتر جریان مالی شرکت کمک نماید. در ادامه مقاله مراحل عملی ارسال این گزارش را به‌طور کامل بررسی خواهیم کرد تا بدانید معاملات فصلی چیست.

صورت معاملات فصلی و گزارش خرید و فروش

صورت معاملات فصلی در حقیقت همان گزارش فصلی خرید و فروش یک کسب‌وکار است که باید به سازمان امور مالیاتی ارائه شود. این گزارش شامل اطلاعات هویتی طرفین معامله، جزئیات مالی مانند مبلغ و تاریخ فاکتور و همچنین مشخصات قراردادی خدمات یا کالا است. برای مثال در یک فاکتور فروش تجهیزات اداری باید نام خریدار، شماره اقتصادی، مبلغ معامله و تاریخ دقیق درج شود. جدول نمونه اطلاعات نیز معمولاً شامل ردیف، نام طرف معامله، شماره اقتصادی و مبلغ کل است.

در پایان باید توجه داشت که برای اشخاص حقیقی شرایط ویژه‌ای در نحوه ثبت این اطلاعات وجود دارد که در ادامه بررسی می‌کنیم. این نکات نشان می‌دهد چرا پرسش «معاملات فصلی چیست؟» برای کسب‌وکارها اهمیت زیادی دارد.

چه کسانی مشمول ارسال صورت معاملات فصلی هستند؟

آیا شما هم مشمول ارسال معاملات فصلی هستید؟ طبق قوانین، گروه‌های زیر موظف به ارائه صورت معاملات فصلی هستند:

• اشخاص حقوقی (شرکت‌ها و مؤسسات)
• صاحبان مشاغل مشمول مالیات بر ارزش افزوده
• کسب‌وکارهای بزرگ و متوسط با حجم معاملات قابل‌توجه

دلیل اصلی الزام این گروه‌ها، ایجاد شفافیت مالی و اجرای دقیق ماده ۱۶۹ است. اگر می‌خواهید بدانید دقیقاً معاملات فصلی چیست و چه کسانی مشمول آن می‌شوند، توصیه می‌کنیم مقاله «چه کسانی مشمول ارسال معاملات فصلی هستند؟ راهنمای جامع ماده 169 و 169 مکرر قانون مالیات های مستقیم» را مطالعه کنید.

معافیت‌ها و حد نصاب معاملات در گزارش فصلی

همه خرید و فروش‌ها الزامی به ثبت در گزارش فصلی ندارند و قانون برای برخی موارد، معافیت‌هایی تعیین کرده است. معیار اصلی در این بخش حد نصاب معاملات است که برای سال ۱۴۰۴ به‌روز شده و معاملات کمتر از این مقدار نیازی به ثبت ندارند. به‌عنوان مثال خرید جزئی از یک فروشگاه خرده‌فروشی زیر حد نصاب مشمول گزارش نمی‌شود.

تعیین این سقف کمک می‌کند از پیچیدگی‌های بی‌مورد جلوگیری شود و فقط معاملات مهم در سیستم درج گردند. ناآگاهی از معافیت‌ها می‌تواند باعث ثبت اشتباه یا حتی جریمه مالیاتی شود. برای جزئیات کامل پیشنهاد می‌کنیم مقاله «حد نصاب معاملات کوچک در گزارشات فصلی» را مطالعه کنید تا مطمئن شوید معاملات فصلی چیست.

آموزش نحوه ارسال صورت معاملات فصلی در سامانه مودیان (ttms)

برای ثبت صحیح اطلاعات در سامانه مودیان، لازم است مراحل ارسال به‌طور گام‌به‌گام انجام شود. فرآیند نحوه ارسال صورت معاملات فصلی شامل سه روش اصلی است:

1. روش آنلاین از طریق ورود مستقیم به سامانه
2. روش آفلاین با استفاده از فایل اکسل
3. اصلاح و ویرایش اطلاعات در صورت وجود خطا

این راهنما به‌گونه‌ای طراحی شده که حتی کاربران تازه‌کار هم بتوانند به‌راحتی اقدام کنند. اگر می‌خواهید با تمامی مراحل ثبت، اصلاح و مدیریت گزارش‌ها بدون استرس آشنا شوید، همین حالا در دوره آموزش سامانه مودیان شرکت کنید و مسیر ساده‌تری برای ارسال معاملات فصلی خود انتخاب کنید.

روش آنلاین

این روش ساده‌ترین راهکار برای ارسال سریع است و کمک می‌کند مؤدیان مطمئن شوند معاملات فصلی چیست و چگونه به‌صورت صحیح ثبت می‌شود. در روش آنلاین کافی است وارد سامانه TTMS شوید، فرم مربوط به خرید و فروش‌ها را تکمیل کرده و سپس اطلاعات را تایید کنید. دقت در وارد کردن کد اقتصادی و شناسه ملی بسیار مهم است؛ زیرا کوچک‌ترین خطا می‌تواند باعث مغایرت شود.

روش آفلاین و از طریق اکسل

کاربرانی که به‌طور حرفه‌ای با داده‌ها کار می‌کنند معمولاً روش آفلاین را ترجیح می‌دهند. در این شیوه می‌توان با دانلود قالب اکسل از سامانه، اطلاعات معاملات را وارد کرده و سپس فایل تکمیل‌شده را بارگذاری کرد. آموزش نحوه ارسال صورت معاملات فصلی در سامانه در این حالت سریع‌تر انجام می‌شود؛ اما رعایت فرمت فایل اهمیت زیادی دارد تا خطا ایجاد نشود. لینک دانلود قالب آماده نیز در سامانه در دسترس است.

روش اصلاح یا ویرایش اطلاعات

گاهی ممکن است اطلاعات اشتباه وارد شود؛ مثلاً شماره اقتصادی یک مشتری به‌درستی درج نشده باشد. در این شرایط کافی است وارد بخش «اصلاح اطلاعات» در سامانه شوید، فاکتور مربوط را انتخاب کنید و تغییرات لازم را ثبت نمایید. استفاده از گزینه نحوه ویرایش اطلاعات در سامانه معاملات فصلی به شما کمک می‌کند بدون نیاز به ارسال دوباره کل گزارش، اشتباهات را اصلاح کنید. این امکان باعث می‌شود کاربران مطمئن باشند معاملات فصلی چیست و چگونه می‌توان آن را به‌صورت دقیق مدیریت کرد.

خطاها و اشتباهات پرتکرار در ارسال معاملات فصلی

یکی از خطاهای رایج در معاملات فصلی، امتناع از اعلام کد اقتصادی طرف معامله است که جریمه‌ای جدی به همراه دارد. اشتباه در وارد کردن شناسه ملی یا ثبت دوباره یک فاکتور نیز بسیار متداول است. راه‌حل سریع این مشکلات استفاده از بخش ویرایش اطلاعات است که امکان اصلاح بدون ارسال مجدد کل گزارش را فراهم می‌کند.

به‌عنوان نمونه در یک معامله ۵۰ میلیون تومانی، ثبت دوباره فاکتور می‌تواند باعث مغایرت جدی شود. این موارد نشان می‌دهد چرا آگاهی از این‌که معاملات فصلی چیست اهمیت بالایی دارد.

مشاهده و مدیریت سوابق در سامانه معاملات فصلی

برای کنترل بهتر و جلوگیری از خطاهای احتمالی، کاربران می‌توانند تمامی گزارش‌های قبلی خود را در سامانه مشاهده، دانلود یا چاپ کنند. نگهداری این اطلاعات کمک می‌کند در صورت بروز اختلاف یا درخواست سازمان امور مالیاتی، مدارک کامل در دسترس باشد. استفاده از گزینه «مشاهده سوابق صورت معاملات فصلی» باعث می‌شود روند پیگیری و اصلاحات بعدی ساده‌تر شود. توصیه می‌شود کاربران به‌طور منظم سوابق خود را بررسی کنند تا همواره از وضعیت گزارش‌های قبلی آگاه باشند.

مهلت ارسال معاملات فصلی و جدول زمان‌بندی

طبق قانون، حداکثر مهلت ارسال معاملات فصلی تا ۴۵ روز پس از پایان هر فصل است. رعایت این زمان‌بندی ساده‌ترین راه برای پیشگیری از جرایم و درک دقیق اینکه معاملات فصلی چیست خواهد بود:

مهلت ارسال معاملات فصلی:

• بهار: تا ۱۵ مرداد
• تابستان: تا ۱۵ آبان
• پاییز: تا ۱۵ بهمن
• زمستان: تا ۱۵ اردیبهشت سال بعد

جرایم عدم ارسال یا تاخیر در معاملات فصلی

طبق ماده ۱۶۹، عدم ارسال یا تأخیر در گزارش باعث اعمال جرایم معاملات فصلی می‌شود. این جرایم شامل جریمه درصدی بر مبلغ معامله و حتی مسئولیت تضامنی طرفین است.جدول زیر انواع جرایم را نشان می‌دهد:

این نکات نشان می‌دهد چرا آگاهی از این‌که معاملات فصلی چیست اهمیت دارد.

تفاوت معاملات فصلی با ارزش افزوده و سامانه مودیان

برای درک بهتر، تفاوت سه موضوع اصلی در جدول زیر آورده شده است:

این مقایسه نشان می‌دهد تفاوت معاملات فصلی با ارزش افزوده بسیار مهم است. قبل از سامانه مودیان، ثبت اطلاعات به‌صورت جداگانه بود؛ اما امروز همه فرایندها در این سامانه متمرکز شده و پاسخ به پرسش «معاملات فصلی چیست» روشن‌تر شده است.

تغییرات و به‌روزرسانی‌های اخیر معاملات فصلی (۱۴۰۳–۱۴۰۴)

در سال‌های اخیر، سازمان امور مالیاتی چندین تغییر مهم در فرایند ارسال ایجاد کرده است. از جمله: ساده‌سازی فرم‌ها، افزودن امکان بارگذاری آنلاین اسناد و سخت‌گیری بیشتر در مغایرت‌ها. این تغییرات معاملات فصلی باعث شده مودیان دقت بیشتری در ثبت اطلاعات داشته باشند.

ابزارها و منابع کاربردی برای معاملات فصلی

مودیان برای سهولت در کار می‌توانند از ابزارهای زیر استفاده کنند:

• دانلود قالب اکسل از سامانه
• چک‌لیست PDF آماده برای بررسی قبل از ارسال
• لینک مستقیم ورود به سامانه مودیان

علاوه بر این منابع، اصلی‌ترین پیشنهاد ثبت‌نام در دوره آموزش سامانه مودیان است که به شما کمک می‌کند بدون خطا اطلاعات خود را ثبت کنید و بهتر بفهمید معاملات فصلی چیست.

مرور نهایی: از تعریف تا ارسال معاملات فصلی ؛ راهی برای شفافیت مالی

در این مقاله آموختیم معاملات فصلی چیست، چه کسانی مشمول آن هستند، مهلت‌ها و جرایم چگونه اعمال می‌شوند و چه ابزارهایی برای ثبت صحیح وجود دارد. برای یادگیری بیشتر توصیه می‌کنیم در آموزش سامانه مودیان راوی حساب شرکت کنید تا با تمرین عملی و نکات کاربردی، گزارش‌ها را بدون خطا ثبت کنید.

اکنون زمان آن است که با آگاهی بیشتر، ارسال دقیق معاملات فصلی را آغاز کنید.