قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر
ماده 12
آخرین اصلاحات: 1403/02/27
ماده 12- به کلیه وزارتخانهها به ویژه نفت و نیرو و شرکتهای تابعه و وابسته به آنها و سازمانها و مؤسسات دولتی و کلیه دارندگان عنوان و ردیف در قوانین بودجه کل کشور اجازه داده میشود سالانه تا سقف یکصد میلیارد (100,000,000,000) دلار به صورت ارزی و پانصد هزار میلیارد (500,000,000,000,000) ريال به صورت ریالی که هر ساله تا سقف نرخ تورم سال قبل تعدیل میگردد، در موارد مربوط به بندهای ذیل این ماده که سرمایهگذاری یا اقدام اشخاص حقیقی یا حقوقی خارجی یا داخلی با اولویت بخشهای خصوصی یا تعاونی به تولید، صادرات، ارتقای کیفیت، صرفهجویی یا کاهش هزینه در تولید کالا یا خدمت و زمان و بهبود کیفیت محیط زیست و یا کاهش تلفات جانی و مالی میانجامد برای نفت و گاز و میعانات گازی و فراوردههای نفتی و کالاها و خدمات قابل صادرات یا واردات به قیمتهای صادراتی یا وارداتی به نرخ روز ارز بازار آزاد یا معادل ریالی آن با احتساب حقوق دولتی و عوارض قانونی و سایر هزینههای متعلقه و برای سایر موارد با قیمتهای غیر یارانهای با احتساب حقوق دولتی و عوارض قانونی و سایر هزینههای متعلقه قرارداد منعقد کنند. دولت مکلف است:
1- کالا یا خدمت تولید شده یا صرفهجویی شده و منافع یا ارزش حاصله را حسب مورد و از محل درآمد، صرفهجویی، منافع یا ارزش حاصله خریداری کند.
2- اصل و سود سرمایهگذاری و حقوق دولتی و عوارض قانونی و سایر هزینههای متعلقه یا منافع اقدام موضوع این ماده را به آنان پرداخت نماید. در صورت تأمین تمام یا بخشی از منابع مورد نیاز اجزای (1) و (2) از بودجه کل کشور، ضمن مبادله موافقتنامه با سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور از طریق خزانهداری کل کشور اقدام میشود. اشخاص فوق میتوانند طبق قرارداد یا مجوز صادره نسبت به فروش کالا یا خدمت تولید شده یا صرفهجویی شده و منافع یا ارزش حاصله از سرمایهگذاری یا اقدام در داخل یا خارج کشور و یا بهرهبرداری و استفاده از آنها اقدام نمایند.
الف- طرحهای نفت و گاز از جمله افزایش ظرفیت تولید نفت خام، گاز و میعانات گازی با اولویت مخازن مشترک و افزایش ظرفیت پالایش نفت خام و میعانات گازی، افزایش تولید محصولات پتروشیمی، ذخیرهسازی نفت خام، میعانات گازی و گاز طبیعی مخازن مشترک در مخازن غیرمشترک و داخل کشور، ذخیرهسازی گاز در فصول کم مصرف برای استفاده در فصول پرمصرف، تبدیل در جای نفت و گاز و میعانات گازی به محصول یا برق، تزریق گاز به میادین داخلی، رشد صادرات و عبور (ترانزیت) و معاوضه (سوآپ) نفت خام، میعانات گازی و گاز و فراوردههای نفتی، جلوگیری از سوختن گازهای همراه نفت و میعانات گازی و جایگزینی گاز داخلی یا وارداتی با فراوردههای نفتی ذیربط و کلیه طرحهایی که به افزایش تولید یا صرفهجویی در مصرف نفت خام و میعانات گازی و گاز و فراوردههای نفتی بیانجامد.
ب- طرحهای بهینهسازی مصرف انرژی در بخشهای مختلف از جمله صنعت با اولویت صنایع انرژیبر و حمل و نقل عمومی و ریلی درون و برون شهری و ساختمان توسعه استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر، گسترش استفاده از گاز طبیعی فشرده یا مایع یا گاز مایع شده با اولویت شهرهای بزرگ و مسیر راههای اصلی بین شهری، تولید و یا جایگزین کردن خودروهای کم مصرف و یا برقی با خودروهای پرمصرف و فرسوده و کاهش هزینههای حمل بار و مسافر و کاهش دموراژ (خسارت تأخیر) کشتیها و طرحهای حمل و نقل ریلی، جادهای، دریایی، هوایی اعم از زیرساختها و وسایل حمل و نقل، طرحهایی که به کاهش گازهای گلخانهای منجر میشود، ماشین آلات و واحدهای تولیدی بخش کشاورزی
پ- طرحهای احداث نیروگاه با بازدهی (راندمان) بالا، افزایش تولید و بازدهی حرارتی نیروگاهها که منجر به افزایش بازدهی حرارتی شود، با اولویت نصب بخش بخار در نیروگاههای چرخه (سیکل) ترکیبی اعم از ترکیب برق و گرماCHP) ) و ترکیب برق، سرما و گرماCCHP) ) و مولدهای مقیاس کوچکDG) ) توسعه استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر، کاهش تلفات انرژی در تولید، انتقال و توزیع، بهینهسازی و صرفهجویی در مصرف برق و انرژی، برقی کردن چاههای کشاورزی با اولویت استفاده از منابع انرژیهای نو از جمله انرژی خورشیدی، جایگزینی مصرف برق به جای گاز یا فراوردههای نفتی در مناطقی که توجیه اقتصادی دارد و افزایش سهم صادرات و عبور (ترانزیت) برق، تولید برق از تلفات گاز و سوخت کارخانجات
ت- طرحهای احداث سد، بندر، آب و فاضلاب، طرحهای جلوگیری از شوری و کاهش کیفیت آب، شیرین کردن آب شور و تولید آب شیرین با استفاده از روشهای مختلف با اولویت روشهای حرارتی بازیافتی، بهینهسازی و صرفهجویی در مصرف آب با کاهش تلفات آب در انتقال و توزیع، مهار و بهرهبرداری بهینه از آبهای داخلی، مشترک و مرزی و آبهایی که به دریا میریزد و طرحهای جمعآوری و دفع بهداشتی فاضلاب و کلیه طرحهایی که به بهبود کیفیت و کاهش مصرف آب میانجامد، طرحهای زهکشی اراضی کشاورزی و شیوههای نوین آبیاری، تضمین خرید آب یا اجازه فروش آب به سرمایهگذاران در کلیه موارد از جمله شرب و بهداشت، صنعت، کشاورزی و آبیاری
ث- سایر طرحهایی که به ارتقای کیفیت یا کمیت کالاها و خدمات تولیدی یا صرفهجویی و جلوگیری از هدر رفتن سرمایههای انسانی، مالی، محیط زیست و زمان منجر میشوند.
تبصره 1ـ توجیه فنی و اقتصادی و زیست محیطی، زمانبندی اجرا و بازپرداخت و سقف تعهد دولت در هر یک از طرحهایی که نیاز به تعهد دولت دارد با پیشنهاد وزارتخانه ذیربط به تصویب شورای اقتصاد میرسد. شورای اقتصاد مکلف است حداکثر تا مدت یک ماه پس از وصول هر طرح به دبیرخانه آن، رسیدگی و تعیین تکلیف کند.
تبصره 2- صندوق توسعه ملی و بانکهای عامل موظفند به طرحهای دارای توجیه فنی و اقتصادی این ماده با اولویت، تسهیلات ارزی و ریالی پرداخت نمایند.
تبصره 3- در مواردی که سرمایهگذاری یا اقدامات اشخاص موضوع این ماده منجر به افزایش درآمد عمومی و یا کاهش هزینههای عمومی شود، تعهد بازپرداخت اصل و سود سرمایهگذاری و حقوق دولتی و عوارض قانونی و سایر هزینههای متعلقه یا منافع و عواید حاصل از اقدامات به میزان و ترتیبی که به تصویب شورای اقتصاد میرسد به عهده دولت است. وزارت نفت مکلف است حقوق متعلق به سرمایهگذار یا اقدامکننده را مطابق مصوبه شورای اقتصاد از محل افزایش درآمد حال یا آتی یا کاهش هزینهها، حسب مورد به قیمتهای صادراتی یا وارداتی (برای سوخت) و در سایر موارد، وزارتخانههای ذیربط و شرکتهای تابعه موظفند به سرمایهگذار یا اقدام کننده، پرداخت کنند و همزمان به حساب بدهکار دولت (خزانهداری کل کشور) منظور و تسویه حساب نمایند. در مواردی که در اثر سرمایهگذاری یا اقدامات موضوع این ماده، درآمد دستگاههای اجرایی یا شرکتهای دولتی کاهش یابد، دولت مکلف به جبران معادل کاهش درآمد دستگاههای اجرایی یا شرکتهای دولتی مربوط است. حکم این تبصره شامل بندهای (الف) و (ب) ماده (82) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران نمیگردد.
تبصره 4- بازپرداخت تعهدات دولت موضوع بند (ت) این ماده از محل درآمدهای حاصل از اجرای طرحها در قوانین بودجه سنواتی صورت میگیرد.
تبصره 5- در اجرای بندهای این ماده اولویت با سرمایهگذارانی است که نفت خام، میعانات گازی و یا فراوردههای نفتی را برای تسویه تعهدات دولت قبول میکنند.
تبصره 6- ارزش سوخت و یا انرژی صرفهجویی شده براساس نوع و ترکیب سوخت مصرفی در دوره یک سال قبل از انعقاد قرارداد و طبق قیمتهای صادراتی و یا وارداتی محاسبه و منظور میشود.
تبصره 7- به وزارتخانههای مذکور اجازه داده میشود در صورت نیاز آب، برق، گاز و فراوردههای نفتی و سایر کالاها و خدمات یارانهای تولید یا صرفهجویی شده را از اشخاص حقیقی یا حقوقی غیردولتی، خصوصی یا تعاونی حسب مورد به قیمتهای صادراتی یا وارداتی (برای سوخت) و برای سایر موارد به قیمتهای غیریارانهای از آنان و یا سایر سرمایهگذاران در این زمینه خریداری یا برای ایجاد اشتغال و اجرای طرحهای تملک داراییهای سرمایهای در هر استان و هر شهرستان سرمایهگذاری کنند. در صورت تمایل سرمایهگذار میتواند کالا یا خدمت تولید یا صرفهجویی شده را در داخل یا خارج به فروش برساند.
تبصره 8- به منظور کاهش هزینهها و تشویق به کاهش مصرف در کالاها و خدمات یارانهای به وزارتخانههای مذکور و شرکتهای تابعه و وابسته ذیربط به آنها در این ماده اجازه داده میشود با تصویب شورای اقتصاد مصارف کمتر از حد معين آب، برق، گاز، فراوردههای نفتی و سایر کالاها و خدمات یارانهای را با توجه به فصل، منطقه جغرافیایی، نوع مصرف و مصرفکنندگان، متناسب با کاهش مصرف به حداقل قیمت و یا صفر کاهش دهد. چگونگی اجرای این تبصره با پیشنهاد مشترک سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور و وزارتخانههای امور اقتصادی و دارایی، نفت، نیرو، صنعت، معدن و تجارت و جهاد کشاورزی شامل تعیین حد معین برای مصارف مناطق جغرافیایی، نوع مصرف و مصرفکنندگان و مقدار و قیمت مصرف تا دو ماه پس از ابلاغ این قانون به تصویب شورای اقتصاد میرسد. آییننامه اجرایی این ماده به پیشنهاد سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور و وزارتخانههای امور اقتصادی و دارایی، نفت و نیرو حسب مورد حداکثر ظرف مدت سه ماه پس از ابلاغ این قانون به تصویب هیأت وزیران میرسد.