استانداردهای حسابداری بخش عمومی (دولتی)
حسابداری مخارج تامین مالی (استاندارد 9)
آخرین اصلاحات: 1403/09/03
استاندارد حسابداری بخش عمومی شماره ٩
مخارج تأمین مالی
| ردیف | فهرست مندرجات | شماره بند |
|---|---|---|
| 0 | هدف | ١ |
| 1 | دامنه کاربرد | ٢ |
| 2 | تعاریف | ٥ - ٣ |
| 2-1 | مخارج تأمین مالی | ٤ |
| 2-2 | دارایی واجد شرایط | ٥ |
| 3 | شناخت مخارج تأمین مالی | ٢٦ - ٦ |
| 3-1 | مخارج تأمین مالی قابل احتساب در بهای تمام شده دارایی | ١٦ - ٩ |
| 3-2 | مازاد مبلغ دفتری نسبت به مبلغ بازیافتنی دارایی واجد شرایط | ١٧ |
| 3-3 | زمان شروع احتساب مخارج تأمین مالی در بهای تمام شده دارایی | ٢٠ -١٨ |
| 3-4 | توقف احتساب مخارج تأمین مالی در بهای تمام شده دارایی | ٢٦ - ٢١ |
| 4 | افشا | ٢٧ |
| 5 | تاریخ اجرا | ٢٨ |
هدف
١ . هدف این استاندارد تجویز نحوه عمل حسابداری مخارج تأمین مالی است. براسـاس ایـن استاندارد، مخارج تأمین مالی‌عموماً بلافاصله به عنوان هزینـه دوره شناسـایی مـی شـود، به استثنای مواردی که به طور مستقیم قابل انتساب به تحصیل، ساخت یا تولید یک دارایی واجد شرایط است که به حساب آن دارایی منظور می‌شود.
دامنه کاربرد
٢ . این استاندارد باید برای حسابداری مخارج تأمین مالی بکار گرفته شود.
تعاریف
٣ . اصطلاحات ذیل در این استاندارد با معانی مشخص زیر بکار رفته است :
•مخارج تأمین مالی: عبارت است از سود تضمین شده، کارمزد و سـایر مخـارجی کـه واحـد گزارشگر برای تأمین مالی متحمل می‌شود.
•دارایی واجد شرایط: یک دارایی است که آماده سازی آن جهـت اسـتفاده مـورد انتظـار یـا فروش الزاما مدت زیادی طول می‌کشد.
مخارج تأمین مالی
٤ . مخارج تأمین مالی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
الف. سود تضمین شده، کارمزد و جرایم دیرکرد تسهیلات مالی کوتاه‌مدت و بلندمدت.
ب . مخارج جنبی تسهیلات مالی دریافتی از قبیل حق ثبت و حق تمبر اسـناد تضـمینی واگذاری در رابطه با قراردادهای مربوط.
پ . مخارج تأمین مالی مربوط به قراردادهای اجاره به شرط تملیک و خرید اقساطی که براساس استانداردهای حسابداری مربوط شناسایی می‌شود.
ت . تفاوت تسعیر ارز مربوط به سود تضـمین شـده و کـارمزد تسـهیلات مـالی ارزی قابل انتساب به دارایی واجد شرایط.
دارایی واجد شرایط
٥. ماشین‌آلات تولیدی، ساختمانهای اداری، بیمارستانها، داراییهای زیربنایی مانند جاده‌ها، پلها ﻭتأسیسات تولید انرژی و نیز موجودیهایی که رساندن آنها به وضعیت آماده برای فروش یا استفاده مورد نظر، مستلزم صرف دوره زمانی قابل ملاحظه‌ای است، نمونه‌هایی از دارایی واجد شرایط می باشد. سایر سرمایه گذاریها و داراییهایی که به طور معمـول در یـک دوره زمانی کوتاه تولید یا ایجاد می شود دارایی واجد شرایط نیستند. داراییهایی کـه بـه هنگـام تحصیل برای استفاده مورد نظر یا فروش، آماده است نیز به عنوان دارایـی واجـد شـرایط تلقی نمی‌شود.
شناخت مخارج تأمین مالی
٦ . مخارج تأمین مالی باید در دوره وقوع به عنوان هزینه شناسایی شود به استثنای مواردی که براساس بند ٧ به بهای تمام شده دارایی منظور می‌شود.
٧ . آن بخش از مخارج تأمین مالی‌که مستقیما قابل انتساب به تحصیل، ساخت یا تولید یـک دارایی واجد شرایط است باید به عنوان بخشی از بهای تمام شده دارایی محسـوب شـود. مبلغ مخارج تأمین مالی قابل احتساب در بهای تمام شده دارایی، باید طبق این اسـتاندارد تعیین شود.
٨ . مخارج تأمین مالی در صورتی قابل احتساب در بهای تمام شده دارایی است که دارای منافع اقتصادی یا توان خدمت‌رسانی آتی برای واحـد گزارشگر بوده و به گونه‌ای اتکاپذیر قابل اندازه‌گیری باشد.
مخارج تأمین مالی قابل احتساب در بهای تمام شده دارایی
٩ . مخارج تأمین مالی‌که مستقیما قابل انتساب به تحصیل، سـاخت یـا تولیـد یـک دارایـی واجد شرایط است، آن دسته از مخارجی است که در صورت عدم تحصـیل، سـاخت یـا تولید آن دارایی، باید از آن اجتناب مـی‌شـد. چنانچـه یـک واحــد گزارشـگر مشخصـا به منظور تحصیل یک دارایی واجد شرایط خاص، اقدام بـه اخـذ تسـهیلات مـالی کنـد، مخارج تأمین مالی‌را که مستقیماً به دارایی واجد شرایط مربوط است، به راحتی می تـوان تشخیص داد.
١٠ . ممکن است تشخیص رابطه مستقیم بین تسهیلات مالی خاص و یک دارایی واجد شـرایط و همچنین تعیین تسهیلات مالی قابل اجتناب (در صورت عدم تحصـیل دارایـی) مشـکل باشد. برای مثال، چنانچه تأمین مالی واحد گزارشـگر بـه صـورت متمرکـز انجـام شـود این مشکل پیش می آید. در چنین شرایطی، تعیین مبلغ مخارج تـأمین مـالی‌کـه مسـتقیماً قابل انتساب به تحصیل دارایی واجد شرایط اسـت مشـکل و اعمـال قضـاوت ضـروری می‌شود.
١١ . درمواردی که تسهیلات مالی مشخصا به منظور تحصیل یک دارایی واجد شرایط اخذ می گـردد، مبلغ مخارج تأمین مالی قابل احتساب در بهاي تمام شده آن دارایی باید شـامل مخـارج واقعـی تسهیلات طی دوره پس از کسر هرگونه درآمد حاصل از سرمایه گذاري موقت وجوه حاصـل از تسهیلات مالی دریافتی باشد.
١٢ . واحد گزارشگر ممکن است براساس قراردادهای تأمین مالی، وجوهی را در ارتباط با یک دارایی واجد شرایط دریافت کند و قبل از مصرف تمام یا بخشی از این وجوه برای دارایی مورد نظر، متحمل مخارج تأمین مالی شود. در چنین شرایطی، اغلب این وجـوه بـه طـور موقت تا زمانی که برای دارایی واجد شرایط مصرف شود، سرمایه‌گذاری می‌گـردد. بـرای تعیین مبلغ مخارج تأمین مالی قابل احتساب در بهای تمام شده دارایی، درآمـد حاصـل از سرمایه‌گذاری موقت این وجوه از مبلغ مخارج تأمین مالی تحمل شده، کسر می‌شود.
١٣ . چنانچه تأمین مالی واحد گزارشگر به صورت متمرکز انجام شود و بخشی از وجوه مربوط جهـت تحصیل یک دارایی واجد شرایط بـه مصـرف برسـد، مخـارج تـأمین مـالی قابـل احتسـاب در بهاي تمام شده دارایی را باید با اعمال نرخ جذب نسبت به مخارج انجام شده جهت آن دارایی، تعیین کرد. نرخ جذب مورد نظر باید برابر با میانگین موزون مخارج تأمین مالی براي تسـهیلات مالی طی دوره، به‌استثناي تسهیلاتی باشد که مشخصا به منظور تحصیل یک دارایی واجد شرایط اخذ گردیده است. مبلغ مخارج تأمین مالی که طی دوره به بهـاي تمـام شـده دارایـی منظـور می‌شود نباید از مبلغ مخارج تأمین مالی تحمل شده طی آن دوره بیشتر باشد.
١٤ . تنها مخارج تأمین مالی قابل انتساب بـه تسـهیلات مـالی واحـد گزارشـگر را مـی تـوان به بهای تمام شده داراییهای آن واحد منظور نمود. در شرایطی که یک واحــد گزارشـگر کنترل‌کننده، تسهیلاتی را دریافت می کند که بدون تخصیص مخارج تأمین مالی‌یا صرفاً با تخصیص بخشی از آن مخارج، این وجوه را به واحــد گزارشـگر تحـت کنتـرل انتقـال می دهد، تنها آن بخش از مخارج تأمین مالی را که واحـد گزارشگر تحت کنتـرل متحمـل شده است، به بهای تمام شده داراییهای واجد شرایط آن واحد منظور می‌شود.
١٥ . چنانچه یک واحـد گزارشگر کنترل کننده، منابع حاصـل از تـأمین مـالی را بـا احتسـاب بخشی از مخارج آن به واحـد گزارشگر تحت کنترل خود انتقال دهد، واحــد گزارشـگر تحت کنترل، آن بخـش از مخـارج تـأمین مـالی را کـه خـود متحمـل شـده اسـت بـه بهای تمام شده داراییهای واجد شرایط منظور می‌کنـد. در ایـن شـرایط گـروه گزارشـگر در صورتی می تواند کل مبلغ مخـارج تـأمین مـالی را بـه بهـای تمـام شـده داراییهـای واجد شرایط خود منظور کند که تعدیلات تلفیقی مناسب جهت حذف مخارجی که توسط واحـد گزارشگر تحت کنترل به حساب دارایی منظور شده است، انجام شود.
١٦ . در برخی موارد، برای محاسبه میانگین موزون مخارج تأمین مـالی، درنظـر گـرفتن کلیـه تسهیلات مالی دریافتی واحـد گزارشگر کنترل‌کننده و تحت کنترل مناسب است.
مازاد مبلغ دفتری نسبت به مبلغ بازیافتنی دارایی واجد شرایط
١٧ . چنانچه مبلغ دفتری یا بهای تمام شده نهایی مورد انتظار دارایی واجد شرایط بیشتر از مبلغ بازیافتنی آن باشد، مبلغ دفتری طبق الزامات استاندارد حسابداری بخش عمومی شـماره ٥ با عنوان داراییهای ثابت مشهود، کاهش می یابد. در شرایطی خاص، طبق الزامات استاندارد مذکور مبلغ کاهش مجددا برگشت داده می‌شود.
زمان شروع احتساب مخارج تأمین مالی در بهای تمام شده دارایی
١٨ . احتساب مخارج تأمین مالی در بهای تمام شده دارایی واجد شرایط باید زمانی شروع شود که:
الف . مخارجی برای دارایی مربوط در حال انجام باشد؛
ب . مخارج تأمین مالی در حال وقوع باشد؛ و
پ . فعالیتهای لازم برای آماده سازی دارایی مربـوط جهـت اسـتفاده مـوردنظر یـا فـروش در جریان باشد.
١٩ . مخارج مربوط به دارایی واجد شرایط که در تعیین مبلغ مخارج تأمین مالی قابل احتسـاب در بهای تمام شده دارایی مدنظر قرار می گیرد، تنها شامل آن دسته از مخارجی اسـت کـه در نتیجه پرداخت وجه نقد، انتقال سـایر داراییهـا یـا تقبـل بـدهیهای متضـمن مخـارج تأمین مالی، ایجاد شده است. میانگین موزون مبلغ دفتری دارایی واجد شـرایط طـی دوره (شامل آن بخش از مخارج تأمین مالی‌که قبلاً به بهای تمام شده آن دارایی منظـور شـده است) معمولا تقریبی منطقی از مخارجی اسـت کـه در آن دوره بـرای محاسـبه مخـارج تأمین مالی قابل احتساب در بهای تمام شده دارایی بکار می‌رود.
٢٠ . فعالیتهای لازم جهت آماده سازی دارایی برای استفاده مورد نظـر یـا فـروش، دربرگیرنـده عملیاتی فراتر از ساخت فیزیکی آن دارایی است. این فعالیتها شامل کارهای فنی و اداری لازم قبل از شروع ساخت فیزیکی دارایی،از قبیل فعالیتهای مرتبط با دریافت پروانه ساخت است. لیکن نگهداری دارایی در زمانی که عملیات تولید یا توسـعه کـه منجـر بـه تغییـر وضعیت دارایی می شود در جریان نباشد، جزء این فعالیتها محسوب نمی شود. برای مثـال، مخارج تأمین مالی تحمل شده در دوره ای که عملیات ساختمانی بر روی زمـین در حـال انجام است، قابل احتساب در بهای تمام شده است، اما چنانچه زمین برای ایجاد ساختمان تحصیل شود، لیکن عملیات ساختمانی روی آن انجام نگیرد، مخارج تأمین مالی کـه طـی دوره نگهداری زمین واقع می‌شود، قابل احتساب در بهای تمام شده دارایی نیست.
توقف احتساب مخارج تأمین مالی در بهای تمام شده دارایی
٢١ . چنانچه عملیات ساخت فعالانه دارایی براي مدت طولانی متوقف شود، باید از احتسـاب مخـارج تأمین مالی طی مدت مزبور در بهای تمام شده دارایی خودداری کرد و این مخارج را به حساب هزینه دوره منظور نمود.
٢٢ . مخارج تأمین مالی ممکن است در دوره ای طـولانی کـه طـی آن فعالیتهـای لازم جهـت آماده‌سازی دارایی برای استفاده مورد نظر یا فروش متوقف شده است، واقـع شـود. ایـن مخارج، واجد شرایط لازم برای احتساب در بهای تمام شده دارایی نیست، اما در دوره ای که کارهای اداری و فنی قابل توجهی در حال انجام باشد و یا برای آمـاده‌سـازی دارایـی جهت استفاده مورد نظر یا فروش، تأخیر موقت در عملیات اجتناب ناپذیر باشد، احتسـاب مخارج تأمین مالی در بهای تمام شده‌دارایی معمولا متوقف نمی شود. برای مثال چنانچـه به دلیل شرایط جوی معمـول منطقـه، اجـرای عملیـات سـاختمانی در مقـاطعی از سـال امکان پذیر نباشد، در این صورت احتساب مخارج تأمین مالی در بهای تمام شـده دارایـی ادامه می‌یابد.
٢٣ . از زمانی که کلیه فعالیتهای لازم برای آماده سازی دارایی واجد شرایط برای استفاده مورد نظر یا فروش به طور اساسی تکمیل شود، باید احتساب مخارج تأمین مـالی در بهـای تمـام شـده آن دارایی را متوقف کرد.
٢٤ .هرگاه ساخت فیزیکی یک دارایی تکمیل شود، آن دارایی معمولاً برای استفاده مورد نظـر یا فروش آماده است حتی در صورتی که کارهای اداری معمول آن همچنان ادامـه داشـته باشد یا تنها اصلاحات جزئی از قبیل تزئین داخلی دارایی مطابق با مشخصات مـورد نظـر خریدار یا استفاده‌کننده باقی مانده باشد.
٢٥ . چنانچه ساخت بخشهایی از یک دارایی واجد شرایط به طور اساسی تکمیل شده باشد و هر یـک از بخشهاي تکمیل شده همزمان با ادامه ساخت سایر بخشها قابل استفاده مورد نظر یا فـروش باشد، باید احتساب مخارج تأمین مالی در بهاي تمام شده بخشهاي تکمیل شده را متوقف کرد.
٢٦ . یک مرکز اداری متشکل از چندین ساختمان که هر یک به صورت جداگانه قابل اسـتفاده باشد، نمونه ای از دارایی واجد شرایطی است که هر یک از بخشهای آن همزمان بـا ادامـه ساخت سایر بخشها قابلیت استفاده دارد. بالعکس، ساخت یک پـل بـه عنـوان بخشـی از بزرگراه، از جمله داراییهای واجد شرایطی است که هیچ یک از بخشهای آن قبل از تکمیل کلیه بخشها قابلیت استفاده ندارد.
افشا
٢٧ . موارد زیر باید برحسب مورد در صورتهاي مالی افشا شود:
الف. مبلغ مخارج تأمین مالی که طی دوره به بهای تمام شده دارایی منظور شده است؛ و
ب . نرخ جذب استفاده شـده بـرای تعیـین مبلـغ مخـارج تـأمین مـالی قابـل احتسـاب در بهای تمام شده دارایی واجد شرایط (زمانی که استفاده از نرخ جذب ضرورت دارد).
تاریخ اجرا
٢٨ . الزامــات ایــن اســتاندارد در مــورد کلیــه صــورتهای مــالی کــه دوره مــالی آنهــا از تــاریخ اول فروردین ١٣٩٥ و بعد از آن شروع می‌شود، لازمالاجراست.
اشتراک های پیشنهادی
1 ماهه
دسترسی به اطلاع رسانی بخشنامه
حقوق و دستمزد
استهلاک
اشتراک گزاری پیامک بخشنامه
دسترسی به تحلیل بخشنامه
دسترسی به علاقه مندی
مشاوره مالیاتی
درخواست بخشنامه
1,000,000تومان
1 ماهه
دسترسی به اطلاع رسانی بخشنامه
حقوق و دستمزد
استهلاک
اشتراک گزاری پیامک بخشنامه
دسترسی به تحلیل بخشنامه
دسترسی به علاقه مندی
مشاوره مالیاتی
درخواست بخشنامه
300,000تومان