استانداردهای حسابداری ایران
رویه‌های حسابداری، تغییر در برآوردهای حسابداری و اشتباهات (استاندارد 34)
آخرین اصلاحات: 1403/09/03
استاندارد حسابداری ٣٤
رویه‌های حسابداری، تغییر در برآوردهای حسابداری و اشتباهات
| ردیف | فهرست مندرجات | شماره بند |
|---|---|---|
| 0 | هدف | ٢ - ١ |
| 1 | دامنه کاربرد | ٤- ٣ |
| 2 | تعاریف | ٥ |
| 3 | رویه‌های حسابداری | ٣٠ - ٦ |
| 3-1 | انتخاب و بکارگیری رویه‌های حسابداری | ١١ - ٦ |
| 3-2 | یکنواختی در رویه‌های حسابداری | ١٢ |
| 3-3 | تغییر در رویه‌های حسابداری | ٣٠ - ١٣ |
| 3-3-1 | اعمال تغییر در رویه‌های حسابداری | ٢٦ - ١٨ |
| 3-3-2 | افشا | ٣٠ - ٢٧ |
| 4 | تغییر در برآوردهای حسابداری | ٣٩ - ٣١ |
| 4-1 | افشا | ٣٩ - ٣٨ |
| 5 | اشتباهات | ٤٨ - ٤٠ |
| 5-1 | محدودیتهای تجدید ارائه با تسری به گذشته | ٤٧ - ٤٢ |
| 5-2 | افشای اشتباهات دورههای قبل | ٤٨ |
| 6 |
غیرعملی بودن بکارگیری با تسری به گذشته و تجدید ارائه با تسری به گذشته |
٥٢ - ٤٩ |
| 7 | تاریخ اجرا | ٥٣ |
| 8 | مطابقت با استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی | ٥٤ |
| 9 | کنارگذاری استاندارد حسابداری ٦ (مصوب ١٣٧٩) | ٥٥ |
هدف
١ . هدف این استاندارد، تجویز معیارهای انتخاب و تغییر رویه های حسـابداری، و نیـز نحـوه عمل حسابداری و افشای تغییر در رویه های حسابداری، تغییر در برآورد های حسابداری و اصلاح اشتباهات است. هدف این استاندارد، بهبود مربوط بودن و قابلیت اتکای صورتهای مالی واحد تجاری، و قابلیت مقایسه صورتهای مالی در طول زمان و با صـورتهای مـالی سایر واحدهای تجاری است.
٢ . الزامات افشای مربوط به رویه های حسابداری، به استثنای الزامات افشای مربوط به تغییـر در رویه‌های حسابداری، در استاندارد حسابداری ١ ارائه صورتهاي مالی تعیین شده است.
دامنه کاربرد
٣ . این استاندارد باید براي انتخاب و بکارگیری رویه های حسابداری و نحوه به حساب گرفتن تغییـر در رویه های حسابداری، تغییر در برآورد های حسابداری و اصلاح اشتباهات دوره های قبل بکـار گرفته شود.
٤ . آثار مالیاتی اصلاح اشتباهات دوره هاي قبل و تعدیلات ناشـی از تسـری تغییـر در رویـه هـای حسابداری به دوره هاي قبل، طبق استاندارد حسابداری ٣٥ مالیات بر درآمـد، به حساب منظور و افشا می‌شود.
تعاریف
٥ . در این استاندارد، اصطلاحات زیر با معانی مشخص بکار رفته است:
رویه های حسابداری عبارت از اصول، مبانی، میثاقها، قواعد و روشهای مشخصـی اسـت کـه توسـط واحد تجاری در تهیه و ارائه صورتهاي مالی بکار گرفته می‌شود.
تغییر در برآورد حسـابداری تعدیل مبلغ دفتري دارایی یا بدهی، یا مصرف ادواری یک دارایی اسـت، که ناشی از ارزیابی وضعیت فعلی و منافع و تعهدات آتی مورد انتظار مربوط به داراییها و بدهیها می باشد. تغییر در برآورد های حسابداري، ناشی از اطلاعات جدید یا پیشرفتهای جدیـد اسـت و در نتیجه، اصلاح اشتباه محسوب نمی‌شود.
بااهمیت عدم ارائه یا ارائه نادرست اقلام در صورتی بااهمیت است که بتواند بـه تنهـایی یـا در مجموع، بر تصمیمات اقتصادي استفادهکنندگان که بر اساس صورتهاي مالی اتخاذ می‌شود، تأثیر بگذارد. اهمیت، به اندازه و ماهیت عدم ارائه یا ارائه نادرست بسـتگی دارد کـه بـا توجـه بـه شرایط محیطی در مورد آن قضاوت می شود. اندازه یا ماهیـت یـک قلـم، یـا ترکیـب هـر دو، می‌تواند عامل تعیین‌کننده باشد.
اشتباهات دوره های قبل عدم ارائه و ارائه نادرست در صورتهای مالی یک یا چنـد دوره قبـل واحـد تجاری، به دلیل ناتوانی در استفاده یا استفاده نادرست از اطلاعات قابل اتکایی است که:
الف. در زمان تأیید صورتهاي مالی برای انتشار در آن دورهها، در دسترس بوده است؛ و
ب . بطور معقول، انتظار می‌رود برای تهیه و ارائه آن صورتهاي مالی کسب و در نظـر گرفتـه شده باشد.
چنین اشتباهاتی شامل آثار اشتباهات ریاضی، اشتباه در بکارگیري رویه‌هاي حسـابداري، نادیـده گرفتن یا تفسیر نادرست واقعیتها، و تقلب است.
بکارگیری با تسري به گذشـته بکارگیری رویه حسابداري جدید بـراي معـاملات، سـایر رویـدادهـا و شرایط است، به‌گونه‌ای که گویی آن رویه همواره بکار گرفته شده است.
تجدید ارائه با تسری به گذشـته، اصلاح شناخت، اندازه گیری و افشای مبـالغ عناصـر صـورتهای مـالی است، به‌گونه‌ای که گویی اشتباه دوره های قبل هرگز اتفاق نیفتاده است.
غیرعملـی بکارگیری یک الزام در صورتی غیرعملی است که واحد تجاري پـس از هرگونـه تـلاش معقول، نتواند آن را بکار گیرد. براي دوره اي معین از گذشته، تغییر در رویه حسابداري با تسري به گذشته یا تجدید ارائه با تسري به گذشته براي اصلاح اشتباه، در صورتی غیرعملی است که:
الف. آثار بکارگیری با تسري به گذشته یا تجدید ارائه با تسری به گذشته قابل تعیین نباشد؛
ب . بکارگیری با تسری به گذشته یا تجدید ارائه با تسری به گذشته، مستلزم در نظر گرفتن مفروضاتی درباره قصد مدیریت در آن دوره باشد؛ یا
پ . بکارگیری با تسری به گذشته یا تجدید ارائه با تسری به گذشـته، مسـتلزم برآوردهـاي قابل ملاحظه مبالغ باشد و تمایز عینی اطلاعات مربوط به آن برآوردهـا در مـوارد زیـر، غیرعملی باشد:
١. فراهم کردن شواهدي از شرایط موجود در تاریخ (تاریخهای) شناخت، اندازهگیـری یـا افشاي آن مبالغ؛ و سایر اطلاعات موجود که هنگام تأیید صورتهای مالی دورههاي قبل برای انتشار، ممکـن است در دسترس بوده باشد.
بکارگیری با تسری به آینـده در رابطه با تغییر در رویه حسابداری و شـناخت اثـر تغییـر در بـرآورد حسابداري، به ترتیب، عبارت است از:
الف. بکارگیري رویه حسابداري جدید در مورد معاملات، سایر رویداد ها و شرایط واقـع‌شـده پس از تاریخ تغییر رویه؛ و
ب.شناسایی اثر تغییر در برآورد حسابداری در دوره های جاری و آتی متأثر از آن تغییر.
رویه‌های حسابداری
انتخاب و بکارگیری رویه‌های حسابداری
٦ . هنگامی که یک استاندارد حسابداری بطور مشخص در مورد یک معامله، رویداد دیگر یا شرایط کاربرد دارد، رویه یا رویه های حسابداری مورد استفاده برای آن، باید بـا بکـارگیری اسـتاندارد حسابداری مزبور تعیین شود.
٧ . استاندارد های حسابداری، رویه های حسابداری را تعیین می کند که منجر به ارائه اطلاعات مربوط و قابل اتکا درباره معاملات، سایر رویدادها یا شرایط در صورتهای مـالی خواهـد شد. در صورتی که تأثیر بکارگیری آن رویه ها بی اهمیت باشـد، بکـارگیری آنهـا الزامـی نیست. با وجود این، انحرافهای بی اهمیت از استانداردهای حسـابداری یـا عـدم اصـلاح انحرافهای مزبور به منظور انعکاس تصویر خاصی از وضـعیت مـالی، عملکـرد مـالی یـا جریانهای نقدی واحد تجاری، مناسب نخواهد بود.
٨ . به منظور کمک به واحد های تجاری در بکارگیری الزامـات اسـتاندارد هـای حسـابداری، رهنمود هایی همراه با این استاندارد ها ارائه می‌شود. در تمام این رهنمود ها بیان می‌شود که آیا آنها بخش جدانشدنی استاندارد های حسابداری محسوب می شوند یا خیر. رهنمودی که بخش جدانشدنی استاندارد محسوب می شود، الزامی است. رهنمود ی که بخش جدانشدنی استاندارد محسوب نمی‌شود، حاوی الزاماتی برای صورتهای مالی نیست.
٩ . در مواردی که برای یک معامله، رویداد دیگر یا شرایط، یک استاندارد حسابداری مشخص وجود نداشته باشد، مدیریت باید از قضاوت خود در تعیین و بکارگیری رویه حسابداری استفاده کنـد به‌گونه‌ای که اطلاعات حاصل از آن:
الف. به نیازهاي تصمیم‌گیری اقتصادی استفاده کنندگان مربوط باشد؛ و
ب.قابل اتکا باشد، به‌گونه‌ای که صورتهاي مالی:
١ . وضعیت مالی، عملکرد مالی و جریانهاي نقدي واحد تجاري را بطور صادقانه بیان کند؛
٢ . محتوای اقتصاديی معاملات، سایر رویـدادها و شـرایط،و نـه صـرفا شـکل قـانونی، را منعکس کند؛
٣. بیطرفانه باشد؛ یعنی عاري از تمایلات جانبدارانه باشد؛
٤ . همراه با احتیاط باشد؛ و
٥ . از تمام جنبه‌هاي بااهمیت، کامل باشد.
١٠ . برای اعمال قضاوت توصیف شده در بند ٩، مدیریت باید به قابلیت بکـارگیری منـابع زیـر، بـه ترتیب اهمیت آنها، توجه کند:
الف. الزامات استانداردهای حسابداری که به موضوعات مشابه و مربوط می‌پردازد؛ و
ب.تعاریف، معیارهای شناخت و مفاهیم اندازه گیری داراییها، بدهیها، درآمـدها و هزینـه هـا طبق مفاهیم نظری گزارشگري مالی.
١١ . همچنین، برای اعمال قضاوت توصیف‌شده در بند ٩، مدیریت ممکن است آخـرین بیانیـه هـای سایر نهاد های تدوین‌کننده استاندارد را که از مفاهیم نظری مشابهی برای تدوین استانداردهای حسابداری استفاده می کنند، به شرطی که در تضاد با منابع مندرج در بنـد ١٠ نباشـد، در نظـر گیرد.
یکنواختی در رویه‌های حسابداری
١٢ . واحد تجاري باید رویه هاي حسابداري خود در مورد معاملات مشابه، سایر رویدادها و شرایط را بطور یکنواخت انتخاب کند و بکار گیرد، مگر اینکه یک اسـتاندارد حسـابداري، بطـور مشـخص طبقه بندي اقلامی که بکارگیري رویه هاي متفاوت در مورد آنها مناسب است را الزامی یـا مجـاز کند. چنانچه یک استاندارد حسابداري، چنین طبقه بندي را الزامی یا مجاز کنـد، بایـد بـراي هـر طبقه، رویه حسابداري مناسب، بطور یکنواخت انتخاب و بکار گرفته شود.
تغییر در رویه‌های حسابداری
١٣ . واحد تجاری تنها در صورتی باید یک رویه حسابداری را تغییر دهد که آن تغییر:
الف. طبق یک استاندارد حسابداري، الزامی باشد؛ یا
ب.منجر به ارائه اطلاعات قابل اتکا و مربوطتر درباره آثار معاملات، سایر رویدادها یا شرایط بـر وضعیت مالی، عملکرد مالی یا جریانهاي نقدي واحد تجاري، در صورتهاي مالی شود.
١٤ . استفادهکنندگان صورتهای مالی باید بتوانند صورتهای مالی واحـد تجـاری را در طـول زمـان مقایسه کنند تا روندها را در وضعیت مالی، عملکرد مالی و جریانهای نقدی تشـخیص دهنـد. بنابراین، در هر دوره و در دوره های مختلف، رویه های حسابداری یکسان بکار گرفته می شـود مگر اینکه تغییر در رویه حسابداری، یکی از معیارهای مندرج در بند ١٣ را احراز کند.
١٥ . موارد زیر، تغییر در رویه‌هاي حسابداري تلقی نمی‌شود:
الف. بکارگیری یک رویه حسابداری برای معاملات، سایر رویداد ها یا شرایطی که محتوای آنهـا با مواردی که در گذشته واقع شده است، متفاوت می‌باشد؛ و
ب.بکارگیرز رویه حسابداری جدید برای معاملات، سایر رویداد ها یا شرایطی که در گذشته واقع نشده یا بی‌اهمیت بوده است.
١٦ . بکارگیری رویه تجدید ارزیابی داراییها براي نخستین بار، طبق استاندارد حسـابداری ١١ داراییهـای ثابت مشهود، استاندارد حسابداری ١٧ داراییهای نامشهود، یـا اسـتاندارد حسـابداری ١٥ حسـابداری سرمایه گذاریها، اگرچه تغییر در رویه حسابداری است اما به جای رعایت الزامات ایـن اسـتاندارد، طبق استاندارد حسابداری ١١ یـا اسـتاندارد حسـابداری ١٧ یـا اسـتاندارد حسـابداری ١٥ عمـل می‌شود.
١٧ . بندهای ١٨ تا ٣٠، در مورد تغییر در رویه حسابداری توصیف‌شده در بند ١٦ کاربرد ندارد.
اعمال تغییر در رویه‌های حسابداری
١٨ . با توجه به بند ٢٢:
الف. واحد تجاری باید تغییر در رویـه حسـابداري را کـه ناشـی از بکـارگیری یـک اسـتاندارد حسابداری برای نخستین بار است، طبق شرایط گـذار خـاص منـدرج در آن اسـتاندارد اعمال کند؛ و
ب.هرگاه واحد تجاری رویه حسابداری را در زمان بکارگیری یک استاندارد حسابداری بـرای نخستین بار، تغییر دهد و آن استاندارد، دربرگیرنده شرایط گذار خاصی برای اعمـال آن تغییر یا تغییرات اختیاری در رویه حسابداری نباشد، واحد تجاری باید آن تغییر را با تسری به گذشته اعمال کند.
١٩ . برای مقاصد این استاندارد، بکارگیری پیش از موعـد یـک اسـتاندارد حسـابداری، تغییـر اختیاری در رویه حسابداری محسوب نمی‌شود.
٢٠ . در مواردی که برای یک معامله، رویداد دیگر یا شرایط، یک استاندارد حسابداری مشخص وجود نداشته باشد، مدیریت ممکن است طبق بند ١١، یک رویـه حسـابداری از آخـرین بیانیه های سایر نهاد های تدوین کننده استاندارد را که از مفاهیم نظری مشابهی برای تـدوین استانداردهای حسابداری استفاده می‌کنند، بکار گیرد. چنانچه پس از اصلاح چنین بیانیه‌ای، واحد تجاری رویه حسابداری را تغییر دهد، آن تغییر به عنـوان تغییـر اختیـاری در رویـه حسابداری محسوب و افشا می‌شود.
بکارگیری با تسری به گذشته
٢١ . با توجه به بند ٢٢، هنگامی که تغییر در رویه حسابداري، طبق بند ١٨ (الف ) یا (ب)، با تسـري بـه گذشته بکار گرفته می‌شود، واحد تجاري باید مانده ابتداي دوره هر جزء حقـوق مالکانـه را کـه تحت تأثیر قرار گرفته است، براي نخستین دوره قبلـی ارائـه‌شـده و سـایر مبـالغ مقایسـه اي افشاشده براي هر یک از دوره هاي قبل را تعدیل کند به‌گونه‌اي که گویی رویه حسابداري جدید همواره بکار گرفته شده است.
محدودیتهای بکارگیری با تسری به گذشته
٢٢ . هنگامی که بکارگیری با تسری به گذشته طبق بند ١٨(الف) یا (ب) الزامی باشد، تغییـر در رویـه حسابداری باید به گذشته تسري داده شود، مگر تا میزانی که تعیین آثار دوره اي یا اثر انباشـته تغییر، غیرعملی باشد.
٢٣ . هنگامی‌که تعیین آثار دوره ای تغییر در رویه حسابداري بر اطلاعات مقایسه اي ارائه شـده بـرای یک یا چند دوره قبل، غیرعملی باشد، واحد تجاری بایـد رویـه حسـابداری جدیـد را از ابتـدای نخستین دوره ای که بکارگیری با تسری به گذشته عملی است (کـه ممکـن اسـت دوره جـاری باشد) ، در مورد مبالغ دفتری داراییها و بدهیها اعمال کند، و باید مانده ابتداي دوره هـر یـک از اجزاي حقوق مالکانه را که تحت تأثیر قرار گرفته است، در آن دوره تعدیل کند.
٢٤ . چنانچه در ابتدای دوره جاری، تعیین اثر انباشته بکارگیری رویـه حسـابداري جدیـد بـرای تمـام دوره های قبل غیرعملی باشد، واحد تجاری باید برای بکارگیری رویه حسابداری جدید با تسـری به آینده، اطلاعات مقایسه‌ای را از نخستین تاریخی که عملی است، تعدیل کند.
٢٥ . هنگامی که واحد تجاری رویه حسابداری جدید را با تسری به گذشته بکار می‌گیرد، رویه حسابداری جدید را برای اطلاعات مقایسه ای دوره های قبل تا آنجا که عملی باشد، اعمال می کند. بکارگیری با تسری به گذشته تا دورهای از گذشته عملی است که تعیین اثر انباشته بر مبالغ مندرج در صورت وضعیت مالی ابتدا و پایان آن دوره، عملی باشد . مبلـغ تعـدیل مربوط به دورههای قبل از دورههای ارائه‌شده در صورتهای مالی، در مانده ابتدای دوره هر یک از اجزای حقوق مالکانه که تحت تـأثیر قـرار گرفتـه اسـت در نخسـتین دوره قبلـی ارائه‌شده، اعمال می‌شود. معمولاً این تعدیل در سود انباشته اعمال می‌گردد. با وجود این، ممکن است این تعدیل در جزء دیگری از حقوق مالکانه (برای مثال، برای انطباق با یـک استاندارد حسابداری ) اعمال شود. هر اطلاعـات دیگـری دربـاره دوره هـای قبـل، ماننـد خلاصه‌های تاریخی اطلاعات مالی، تا آنجا که عملی باشد تعدیل می‌شود.
٢٦ . هنگامی که بکارگیری رویه حسابداری جدید با تسری به گذشته، به دلیل عدم امکان تعیین اثر انباشته بکارگیری آن رویه برای تمام دوره های قبل، غیر عملی باشد، واحد تجاری طبق بند ٢٤ رویه جدید را از ابتدای نخستین دوره ای که عملی است، با تسری به آینـده بکـار می گیرد. بنابراین، بخشی از تعدیل انباشته داراییها، بدهیها و حقوق مالکانه مربوط به قبـل از آن تاریخ، نادیده گرفته می شود. رهنمود های مربوط به مواردی که بکارگیری یک رویـه حسابداری جدید در یک یا چند دوره قبل، غیرعملی است، در بندهای ٤٩ تا ٥٢ ارائه شده است.
افشا
٢٧ . واحد تجاری باید هنگامی که بکارگیری یک استاندارد حسابداری بـرای نخسـتین بـار، بـر دوره جاری یا هر یک از دوره های قبل اثر می‌گذاردکه، معمولا این‌گونه است مگر اینکـه تعیـین مبلـغ تعدیل غیرعملی باشد، یا هنگامی که آن تغییر ممکن است بر دوره های آتی اثر بگـذارد، مـوارد زیر را افشا کند:
الف. عنوان استاندارد حسابدار؛
ب.چنانچه کاربرد داشته باشد، اینکه تغییر در رویه حسابداری طبق شرایط گذار انجـام شـده است؛
پ.ماهیت تغییر در رویه حسابداری؛
ت.چنانچه کاربرد داشته باشد، توصیفی از شرایط گذار؛
ث.چنانچه کاربرد داشته باشد، شرایط گذاری که ممکن است بر دوره های آتی اثـر داشـته باشد؛
ج.مبلغ تعدیل مرتبط با موارد زیر برای دوره جاری و هر یک از دوره های قبلی ارائه شده، تا آنجا که عملی است:
١. برای هر قلم اصلی صورت مالی که تحت تاثیر قرار گرفته است؛ و
٢ . برای سود پایه هر سهم و سود تقلیل‌یافته هـر سـهم، در صـورتی کـه اسـتاندارد حسابداری ٣٠ سود هر سهم بکارگرفته شود؛
چ. مبلغ تعدیل مربوط به دورههاي قبل از دورههاي ارائه‌شده، تا آنجا که عملی است؛ و
ح.در صورتی که بکارگیری با تسری به گذشته، طبق بند ١٨(الف) یا (ب)، برای دوره ای معـین از گذشته، یا برای دوره های قبل از دوره های ارائه‌شده، غیرعملی باشد، شرایطی که منجـر بـه ایجاد آن شرایط شده است و توصیفی از چگونگی و زمان اعمال تغییر در رویه حسابداری.
تکرار این موارد افشا در صورتهای مالی دوره های بعد، ضروری نیست.
٢٨ . واحد تجاری باید هنگامی که تغییر اختیاری در رویه حسـابداری، بـر دوره جـاری یـا هـر یـک از دوره های قبل اثر می گذاردکه، معمولا این گونه است مگر اینکه تعیـین مبلـغ تعـدیل غیرعملـی باشد، یا هنگامی که آن تغییر ممکن است بر دورههای آتی اثر بگذارد، موارد زیر را افشا کند:
الف. ماهیت تغییر در رویه حسابداری؛
ب.دلایل اینکه چرا بکارگیری رویه حسابداري جدید، اطلاعات قابل اتکا و مربوطتر فراهم می‌کند؛
پ.مبلغ تعدیل مرتبط با موارد زیر، برای دوره جاری و هر یک از دوره های گذشته که ارائـه می‌شود، تا آنجا که عملی است:
١. برای هر قلم اصلی صورت مالی که تحت تاثیر قرار گرفته است؛ و
٢. برای سود پایه هر سهم و سود تقلیل یافته هـر سـهم، در صـورتی کـه اسـتاندارد حسابداری ٣٠ بکارگرفته شود؛
ت.مبلغ تعدیل مربوط به دوره های قبل از دوره های ارائه‌شده، تا آنجا که عملی است؛ و
ث.در صورتی که بکارگیری با تسری به گذشته، بـراي دوره ای معـین از گذشـته، یـا بـرای دوره های قبل از دوره های ارائه شده، غیرعملی باشد، شرایطی که منجـر بـه ایجـاد آن وضعیت شده است و توصیفی از چگونگی و زمان اعمال تغییر در رویه حسابداری.
تکرار این موارد افشا در صورتهای مالی دوره های بعد، ضروری نیست.
٢٩ . در مورد استاندارد حسابداری جدیدی که تاریخ اجرای آن فرا نرسیده است و واحد تجـاری آن را بکار نگرفته است، واحد تجاری باید موارد زیر را افشا کند:
الف. توصیف این موضوع؛ و
ب.اطلاعات مشخص یا اطلاعاتی که بطور معقول قابل برآورد است و به ارزیابی اثر احتمـالی بکارگیری استاندارد حسابداری جدید بر صورتهای مالی واحد تجاری در دوره بکـارگیری برای نخستین بار، مربوط می‌باشد.
٣٠ . به منظور انطباق با بند ٢٩، واحد تجاری افشای موارد زیر را در نظر می‌گیرد:
الف. عنوان استاندارد حسابداری جدید؛
ﺏ.ماهیت تغییر در رویه حسابداری؛
ﭖ.تاریخی که بکارگیری استاندارد حسابداری جدید الزامی می‌شود؛
ﺕ.تاریخی که واحد تجاری تصمیم دارد استاندارد حسابداری جدید را بـرای نخسـتین بـار بکار گیرد؛ و
ﺙ.یکی از موارد زیر:
١. شرحی از تأثیری که انتظار می رود بکارگیری اسـتاندارد حسـابداری جدیـد برای نخستین بار، بر صورتهای مالی واحد تجاری داشته باشد؛ یا
٢. توصیف تأثیر، در صورتی که این تأثیر مشخص یا بطور معقول قابل بـرآورد نباشد.
تغییر در برآوردهای حسابداری
٣١ . به علت عدم اطمینانهای ذاتی فعالیتهای تجـاری، بسـیاری از اقـلام صـورتهای مـالی را نمی توان با دقت اندازه گیری کرد، بلکه تنها می توان آنها را برآورد کرد. بـرآورد، مسـتلزم قضاوتهای مبتنی بر آخرین اطلاعات در دسترس و قابل اتکا است. برای مثال، ممکن است برآورد موارد زیر الزامی باشد:
الف. دریافتنی‌های مشکوک‌الوصول؛
ﺏ.نابابی موجودیها؛
ﭖ.ارزش منصفانه داراییهای مالی یا بدهیهای مالی؛
ﺕ.عمر مفید، یا الگوی مورد انتظار مصرف منافع اقتصادی آتی داراییهای استهلاک‌پذیر؛ و
ﺙ.تعهدات مرتبط با تضمینها.
٣٢ . استفاده از برآوردهای معقول، بخش اساسی تهیه صورتهای مالی است و قابلیت اتکای آن را تضعیف نمی‌کند.
٣٣ . برآورد ممکن است به دلیل تغییر در شرایط مبنای انجام برآورد یا بـه علـت دسـتیابی بـه اطلاعات جدید یا کسب تجربه بیشتر، مستلزم تجدید نظر باشد. تجدیدنظر در بـرآورد، بـا توجه به ماهیت آن، به دورههای قبل مربوط نیست و اصلاح اشتباه محسوب نمی‌شود.
٣٤ . تغییر در مبنای اندازه گیری مورد استفاده، تغییر در رویه حسابداری است و تغییر در برآورد حسابداری تلقی نمی شود. هنگامی که تمایز بین تغییـر در رویـه حسـابداری و تغییـر در برآورد حسابداری دشوار باشد، تغییر مزبور به عنوان تغییر در برآورد حسابداری محسوب می‌شود.
٣٥ . اثر تغییر در برآورد حسابداري، به استثنای تغییر مشمول بند ٣٦، باید با تسری بـه آینـده و بـا انعکاس در صورت سود و زیان دوره های زیر شناسایی شود:
الف. دوره تغییر، در صورتی که تغییر تنها بر آن دوره تأثیر داشته باشد؛ یا
ب.دوره تغییر و دورههای آتی، در صورتی که تغییر بر هر دو تأثیر داشته باشد.
٣٦ . تغییر در برآورد حسابداری، تا میزانی که منجر به تغییر در داراییها و بدهیها می شود، یا مربـوط به یکی از اقلام حقوق مالکانه است، باید با تعدیل مبلغ دفتري دارایی، بـدهی یـا حقـوق مالکانـه مربوط، در دوره تغییر شناسایی شود.
٣٧ . شناسایی اثر تغییر در برآورد حسابداری با تسری به آینده به این معنی است کـه آن تغییـر برای معاملات، سایر رویدادها و شرایط از تاریخ تغییر در برآورد بکار گرفته می‌شود. تغییر در برآورد حسابداری ممکن است تنها بر سود یا زیان دوره جاری، یا بـر سـود یـا زیـان دوره جاری و دوره های آتی مؤثر باشد. برای مثال، تغییر در برآورد مبلـغ دریـافتنی هـای مشکوک الوصول، تنها بر سود یا زیان دوره جـاری تـأثیر مـی‌گـذارد و بنـابراین در دوره جاری شناسایی می شود. با این وجود، تغییر در عمر مفید برآوردی یا الگوی مورد انتظـار مصرف منافع اقتصادی آتی دارایی استهلاک پذیر، بر هزینه استهلاک دوره جاری و هر یک از دوره های آتی باقیمانده از عمر مفید دارایی تأثیر می گذارد. در هر دو مورد، اثـر تغییـر مربوط به دوره جاری به عنوان درآمد یا هزینه دوره جاری شناسـایی مـی شـود. اثـر بـر دورههای آتی، در صورت وجود، به عنوان درآمد یا هزینه آن دورهها شناسایی می‌گردد.
افشا
٣٨ . واحد تجاری باید ماهیت و مبلغ تغییر در برآورد حسابداری را که بـر دوره جـاری اثـر دارد یـا انتظار می رود دوره های آتی را تحت تأثیر قرار دهد، افشا کند، مگر اینکه برآورد اثـر تغییـر در برآورد بر دوره های آتی، غیرعملی باشد.
٣٩ . چنانچه اثر تغییر در برآورد بر دوره های آتی، به دلیل غیرعملی بودن برآورد آن، افشـا نشـود، واحد تجاري باید این موضوع را افشا کند.
اشتباهات
٤٠ . اشتباهات می‌تواند در ارتباط با شناخت، اندازه‌گیری، ارائه یـا افشـای عناصـر صـورتهای مالی، ایجاد شود. اگر صورتهای مالی، حاوی اشـتباهات بااهمیـت، یـا بـه منظـور ارائـه تصویری خاص از وضعیت مالی، عملکرد مالی یا جریانهای نقدی واحد تجـاری، حـاوی اشتباهات کم اهمیت عمدی باشد، صورتهای مالی منطبـق بـا اسـتانداردهـای حسـابداری نخواهد بود. اشتباهات دوره جاری که در آن دوره کشف می شود، قبل از تأیید صورتهای مالی برای انتشار، اصلاح می گردد. با وجود این، برخی مواقع اشتباهات بااهمیت تـا دوره بعد کشف نمی‌شود و اشتباهات دوره قبل، در اطلاعات مقایسه‌ای ارائه‌شده در صـورتهای مالی دوره بعد اصلاح می‌شود (به بندهای ٤١ تا ٤٦ مراجعه شود).
٤١ . با توجه به بند ٤٢، واحد تجاری باید اشتباهات بااهمیت کشف‌شده دوره (های) قبل را با تسـری به گذشته در نخستین مجموعه صورتهای مالی تأییدشده براي انتشار، به یکـی از روشـهای زیـر اصلاح کند:
الف. تجدید ارائه مبالغ مقایسه اي دوره(های) قبلی ارائه شده کـه اشـتباه در آن واقـع شـده است؛ یا
ب.تجدید ارائه مانده حسابهای دارایی، بدهی و حقوق مالکانه در ابتدای نخستین دوره قبلی ارائه‌شده، در صورتی که اشتباه قبل از نخستین دوره قبلی ارائه‌شده واقع شده باشد.
محدودیتهای تجدید ارائه با تسری به گذشته
٤٢ . اشتباه دوره های قبل باید از طریق تجدید ارائه با تسری به گذشته اصلاح شود، مگر تـا میزانـی که تعیین آثار دورهای یا اثر انباشته اشتباه، غیرعملی باشد.
٤٣ . چنانچه تعیین آثار دوره ای اشتباه بر اطلاعات مقایسه ای یـک یـا چنـد دوره قبلـی ارائـه‌شـده، غیرعملی باشد، واحد تجاری باید مانده حسـابهای دارایـی، بـدهی و حقـوق مالکانـه در ابتـدای نخستین دوره ای که تجدید ارائه با تسری به گذشته عملی است (که ممکن اسـت دوره جـاری باشد) را تجدید ارائه کند.
٤٤ . چنانچه در ابتدای دوره جاری، تعیین اثر انباشته اشتباه بر تمام دوره های قبـل غیرعملـی باشـد، واحد تجاری باید اطلاعات مقایسه ای را تجدید ارائه کند تا اشتباه را از نخستین تاریخی که عملی است، با تسری به آینده اصلاح کند.
٤٥ . اصلاح اشتباه دورههای قبل، در سود یا زیان دوره ای که اشـتباه در آن کشـف مـی شـود، منظور نمی‌گردد. هرگونه اطلاعات ارائه‌شده درباره دوره های قبل، از جمله خلاصـه هـای تاریخی داده‌های مالی، تا آنجا که عملی باشد، تجدید ارائه می‌شود.
٤٦ . هنگامی که تعیین مبلغ اشتباه (مانند اشتباه در بکـارگیری رویـه حسـابداری) بـرای تمـام دوره های قبل غیرعملی باشد، طبق بند ٤٤، واحد تجاری اطلاعات مقایسـه‌ای را از اولـین تاریخی که عملی است، با تسری به آینده تجدید ارائه می کند. بنابراین، بخشی از تجدیـد ارائه انباشته داراییها، بدهیها و حقوق مالکانه مربوط به قبـل از آن تـاریخ ، نادیـده گرفتـه می شود. رهنمودهای مربوط به مواردی که اصلاح اشتباه یک یا چند دوره قبل غیـرعملـی است، در بندهای ٤٩ تا ٥٢ ارائه شده است.
٤٧ . اصلاح اشتباهات با تغییر در برآورد های حسابداری تفاوت دارد. برآورد های حسـابداری، از نظر ماهیت، تخمین‌هایی است که در صورت مشخص شدن اطلاعـات بیشـتر، ممکـن است نیاز به تجدیدنظر داشته باشد. برای مثال، سود یا زیان شناسایی شده ناشی از قطعیت یک رویداد احتمالی، اصلاح اشتباه نیست.
افشای اشتباهات دوره های قبل
٤٨ . واحد تجاري باید در بکارگیري بند ٤١، موارد زیر را افشا کند:
الف. ماهیت اشتباه دوره های قبل؛
ب.مبلغ اصلاح مرتبط با موارد زیر، براي هر دوره قبلی ارائه شده تا آنجا که عملی است:
١. برای هر قلم اصلی صورت مالی که تحت تأثیر قرار گرفته است؛ و
٢. برای سود پایه هر سهم و سود تقلیل یافته هـر سـهم، در صـورتی کـه اسـتاندارد حسابداری ٣٠ کاربرد داشته باشد؛
ث.مبلغ اصلاح در ابتدای نخستین دوره قبل ارائه‌شده؛ و
ت.چنانچه تجدید ارائه با تسری به گذشته، برای دوره معینـی از گذشـته غیرعملـی باشـد، شرایطی که منجر به ایجاد آن وضعیت شده است و تشریح چگـونگی و زمـان اصـلاح آن اشتباه.
تکرار این موارد افشا در صورتهای مالی دوره های بعد، الزامی نیست.
غیر عملی بودن بکارگیری با تسری به گذشته و تجدید ارائه با تسرس به گذشته
٤٩ . در برخی شرایط، تعدیل اطلاعات مقایسه ای یک یا چند دوره قبل برای دستیابی به قابلیت مقایسه با دوره جاری، غیرعملی است. برای مثال، ممکن است اطلاعـات در دوره(هـای) قبل به گونه‌ای جمع آوری نشده باشد که امکان بکارگیری رویه حسابداری جدید با تسری به گذشته (از جمله، برای مقاصد بند های ٥٠ تا ٥٢، بکارگیری آن با تسری بـه آینـده ) یـا تجدید ارائه با تسری به گذشته برای اصلاح اشتباه دوره های قبل وجـود داشـته باشـد، و ممکن است تهیه کردن مجدد آن اطلاعات، غیرعملی باشد.
٥٠ . در بکارگیری رویه حسابداری در مورد عناصر شناسایی‌شده یا افشاشده در صورتهای مالی در ارتباط با معاملات، سایر رویدادها یا شرایط، اغلب انجام برآوردهایی ضـروری اسـت. برآورد،ذاتاً ماهیت ذهنی دارد و ممکن است پس از دوره گزارشگری تغییر کنـد. هنگـام بکارگیری رویه حسابداری با تسری به گذشته یا تجدید ارائه با تسـری بـه گذشـته بـرای اصلاح اشتباه دورههای قبل، انجام برآورد دشوارتر است، زیرا ممکن است از زمان وقـوع معامله، رویداد دیگر یا شرایط تحت تأثیر، دوره زمانی طولانی سپری شده باشد. با وجـود این، هدف برآورد های مربوط به دوره های قبل، همانند هدف برآوردهـای انجـام شـده در دوره جاری است، تا برآوردی از شرایط موجود در زمان وقوع معامله، رویـداد دیگـر یـا شرایط را منعکس کند.
٥١ . بنابراین، بکارگیری رویه حسابداری جدید با تسری بـه گذشـته یـا اصـلاح اشـتباه دوره گذشته، مستلزم تمایز بین اطلاعاتی است که:
الف. شواهدی از شرایط موجود در تاریخ(های) وقوع معامله، رویداد دیگر یا شـرایط، فـراهم می‌کند؛
ﺏ.هنگام تأیید صورتهای مالی برای انتشار در آن دوره قبلی، در دسترس بوده است.
در برخی انواع برآوردها (برای مثال، اندازه‌گیری ارزش منصفانه با استفاده از ورودیهای غیرقابـل مشاهده قابل ملاحظه)، تمایز این اطلاعات عملی نیست. هنگامی که بکـارگیری بـا تسـری بـه گذشته یا تجدید ارائه با تسری به گذشته، مستلزم انجام برآورد قابل ملاحظه‌ای باشد کـه امکـان تمایز این دو نوع اطلاعات غیرممکن شود، بکارگیری رویه حسابداری جدید یا اصـلاح اشـتباه دورههای قبل با تسری به گذشته، غیرعملی است.
٥٢ . هنگام بکارگیری رویه حسابداری جدید یا اصلاح مبالغ دوره های قبل ، چنانچه مرتبط بـا مفروضاتی درباره قصد مدیریت در دورههای قبل یا مرتبط با برآورد مبالغ شناسایی شـده، اندازه گیری‌شده یا افشا شده در دورههای قبل باشد، نباید بازنگری صـورت گیـرد. بـرای مثال، اگر واحد تجاری اشتباه دورههای قبل در محاسبه بدهی بابت مرخصـی اسـتعلاجی انباشته کارکنان را طبق استاندارد حسابداری ٣٣ مزایاي بازنشسـتگی کارکنـان، اصـلاح کنـد،
اطلاعات مربوط به آنفلوانزای شدید فصلی غیر عادی در دوره بعـد را کـه پـس از تأییـد صورتهای مالی دوره قبل برای انتشار مشخص می شود، نادیده می گیرد. این موضـوع کـه هنگام اصلاح اطلاعات مقایسه ای دوره های قبلی ارائه شده، اغلب انجام برآوردهـای قابـل ملاحظه لازم است، مانع تعدیل قابل اتکا یا اصلاح اطلاعات مقایسه‌ای نمی‌شود.
تاریخ اجرا
٥٣ . الزامات این استاندارد در مورد کلیه صورتهای مالی که دوره مالی آنها از تاریخ ١/١/١٣٩٨ و بعـد از آن شروع می‌شود، لازمالاجراست.
مطابقت با استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی
٥٤ . با اجرای الزامات این استاندارد، مفاد استاندارد بین المللی حسـابداری ٨ رویـه هـاي حسـابداري، تغییر در برآوردهای حسابداری و اشتباهات (ویرایش ٢٠١٧) نیز رعایت می‌شود.
کنارگذاری استاندارد حسابداری ٦ (مصوب ١٣٧٩)
اجرای همزمان این استاندارد و استاندارد حسابداری ١ ارائه صورتهاي مالی، موجب کنارگـذاری استاندارد حسابداری ٦ گزارش عملکرد مالی می‌شود.
اشتراک های پیشنهادی
1 ماهه
دسترسی به اطلاع رسانی بخشنامه
حقوق و دستمزد
استهلاک
اشتراک گزاری پیامک بخشنامه
دسترسی به تحلیل بخشنامه
دسترسی به علاقه مندی
مشاوره مالیاتی
درخواست بخشنامه
300,000تومان
1 ماهه
دسترسی به اطلاع رسانی بخشنامه
حقوق و دستمزد
استهلاک
اشتراک گزاری پیامک بخشنامه
دسترسی به تحلیل بخشنامه
دسترسی به علاقه مندی
مشاوره مالیاتی
درخواست بخشنامه
700,000تومان