استانداردهای حسابداری ایران
سود هر سهم (استاندارد 30)
آخرین اصلاحات: 1403/09/03
استاندارد حسابداری شماره ٣٠
سود هر سهم
(لازم‌الاجرا برای کلیه صورتهای مالی که دوره مالی آنها از تاریخ اول فروردین ١٣٨٩ یا بعد از آن شروع می‌شود)
| ردیف | فهرست مندرجات | شماره بند |
|---|---|---|
| 0 | هدف | ١ |
| 1 | دامنه کاربرد | ٤-٢ |
| 2 | تعاریف | ٧-٥ |
| 3 | اندازهگیری | ٢٨-٨ |
| 3-1 | سود پایه هر سهم | ١٨-٨ |
| 3-2 | سود تقلیل یافته هر سهم | ٢٥-١٩ |
| 3-3 | سهام عادی بالقوه تقلیل‌دهنده | ٢٨-٢٦ |
| 4 | تجدید ارائه | ٣٠-٢٩ |
| 5 | نحوه ارائه | ٣٤-٣١ |
| 6 | افشا | ٣٦-٣٥ |
| 7 | تاریخ اجرا | ٣٧ |
| 8 | مطابقت با استانداردهای بین‌المللی حسابداری | ٣٨ |
| 9 | پیوست شماره ١ : توضیحات تکمیلی | |
| 10 | پیوست شماره ٢ : مثالهای توضیحی | |
| 11 | پیوست شماره ٣ : مبانی نتیجه‌گیری |
این استاندارد باید باتوجه به ”مقدمه ای بر استانداردهای حسابداری“ مطالعه و بکار گرفته شود.
هدف
١ . هدف این استاندارد، تجویز ضوابط تعیین و ارائه سود هر سهم، به منظـور بهبـود قابلیـت مقایسه عملکرد واحدهای تجاری مختلف در یک دوره گزارشگری و مقایسه عملکرد یک واحد تجاری در دوره های گزارشگری مختلف است. اگرچه به دلیـل کـاربرد رویـه هـای حسابداری متفاوت در تعیین سود، اطلاعات مربوط به سود هر سـهم محـدودیتهایی دارد با این حال ثبات رویه در تعیین مخرج کسر در محاسـبات مربـوط بـه سـود هـر سـهم، گزارشگری مالی را بهبود می بخشد. لذا، تأکید اصلی این اسـتاندارد بـر مخـرج کسـر در محاسبه سود هر سهم است.
دامنه کاربرد
٢ . این استاندارد باید توسط واحدهای تجاری که سهام عادی یا سهام عادی بالقوه آنهـا بـه عمـوم عرضه شده یا در جریان عرضه عمومی است، بکار گرفته شود.
٣ .در مورد واحد تجاری اصلی که صورتهای مالی تلفیقی و صورتهای مالی جداگانـه را بـا هـم ارائـه می کند، الزامات افشای این استاندارد تنها باید برمبنای اطلاعات تلفیقـی اعمـال شـود. چنانچـه واحد تجاری علاوه بر افشای سود هر سهم بر مبنای اطلاعات تلفیقی، بخواهد سود هـر سـهم را برمبنای صورتهای مالی جداگانه نیز افشا کنـد، بایـد آن را تنهـا در مـتن صـورت سـود و زیـان جداگانه ارائه نماید و چنین اطلاعاتی نباید در صورتهای مالی تلفیقی ارائه شود.
٤ . سایر واحدهای تجاری، در صورت افشای سود هر سهم، باید مبلغ آن را براساس این اسـتاندارد محاسبه و افشا کنند.
تعاریف
٥ . اصطلاحات ذیل در این استاندارد با معانی مشخص زیر بکار رفته است:
•ابزار مالکانه : هر قراردادي که معرف وجود حقوق باقیمانـده نسـبت بـه داراییهـای واحـد تجاری پس از کسر کلیه بدهیهای آن است.
•تقلیل : کاهش در سود هر سهم یا افزایش در زیان هر سهم با فـرض تبـدیل سـهام عـادی بالقوه به سهام عادی می‌باشد.
•سهام عادی : ابزار مالکانه ای است که حقوق مترتب بر آن مؤخر بر سایر ابزارهـای مالکانـه است.
•سهام عادی بالقوه : قراردادی که دارنده آن از حق تملک سهم عادی برخوردار است.
•صاحبان سهام عادی : دارندگان سهام عادی واحد تجاری یا واحد تجاری اصلی در گروه.
•ضدتقلیل : افزایش در سود هر سهم یا کاهش در زیان هر سهم با فرض تبدیل سهام عادی بالقوه به سهام عادی می‌باشد.
٦. اصطلاح ”سود هر سهم“ در عنوان و متن استاندارد، بـا فـرض سـودآور بـودن عملیـات واحدهای تجاری انتخاب شده است، لذا در مواردی که عملیات واحد تجـاری منجـر بـه زیان گردد، اصطلاح ”زیان هر سهم“ جایگزین می‌شود.
٧ . اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام عادی و حق تقدم خرید سهام نمونـه هـایی از سـهام عادی بالقوه هستند.
اندازهگیری
سود پایه هر سهم
٨ . واحد تجاری باید مبالغ سود پایه هر سهم را بر اساس سود خـالص یـا زیـان قابـل انتسـاب بـه صاحبان سهام عادی محاسبه نماید.
٩ . سود پایه هر سهم باید با تقسیم سود خالص یا زیان قابل انتساب به صـاحبان سـهام عـادی بـر میانگین موزون تعداد سهام عادی طی دوره محاسبه شود.
١٠ . هدف سود پایه هر سهم، ارائه شاخصی برای اندازه گیری منافع هر سهم عادی از عملکـرد واحد تجاری طی دوره گزارشگری است.
١١ . میانگین موزون تعداد سهام عادی طی دوره، به منظور انعکاس تغییرات در مبلـغ سـرمایه سهامداران عادی ناشی از تغییر تعداد سهام بکارگرفته می شود. میانگین موزون تعداد سهام عادی طی دوره برابر است با تعداد سهام عادی موجود در ابتدای دوره و تغییـرات سـهام عادی طی دوره که با استفاده از عامل وزنی زمان تعدیل می شود. عامل وزنی زمان، نسبت تعداد روزهای درجریان بودن سهام به مجموع تعداد روزهای دوره است.
١٢. در تعیین میانگین موزون تعداد سهام عادی در شرکتهای سهامی عام، تاریخ ثبت افـزایش سرمایه در مرجع ثبت شرکتها ملاک عمل قرار می‌گیرد. در سایر واحدهای تجاری، زمـان منظور کردن سهام عادی با توجه به شرایط خاص صدور آنها تعیین می شود. در این رابطه بررسی دقیق محتوای رویدادهای مرتبط با صدور سهام به خصـوص زمـان دسترسـی بـه منابع ناشی از افزایش سرمایه یا تسویه تعهدات مربوط از اهمیت خاصی برخوردار است.
١٣. در ترکیب تجاری، سهام عادی که به عنوان بخشی از مابه ازای خرید صادر شده اسـت از تاریخ تحصیل در محاسبه میانگین موزون تعداد سهام عادی منظور می شـود زیـرا واحـد تحصیل کننده، نتایج عملیات واحد تحصیل شده را از آن تاریخ در صـورت سـود و زیـان ارائه می‌کند.
١٤ . در مواردی که مابه ازای سهام عادی به طور کامل وصول نشده است، این سهام متناسب با مابه‌ازای دریافت شده، در محاسبه میانگین موزون تعداد سهام منظور می‌شود.
١٥. چنانچه بخشی از سهام واحد تجاری اصلی، در تملک واحد(های) تجاری فرعی آن باشد، برای محاسبه سود هر سهم در صورتهای مالی تلفیقی باید تعداد سـهام عـادی متعلـق بـه واحدهای تجاری فرعی از تاریخ تملک، از محاسبه میانگین مـوزون تعـداد سـهام عـادی مستثنی شود.
١٦ . در مواردی که تعداد سهام عادی بدون تغییر در منابع یا تعهدات افزایش یـا کـاهش مـی یابـد، میانگین موزون تعداد سهام عادی برای کلیه دورههایی که اطلاعات آن ارائه می‌شود باید تعدیل گردد.
١٧ . نمونه هایی از مواردی که تعداد سهام عادی بدون تغییر در منابع یـا تعهـدات کـاهش یـا افزایش می‌یابد به شرح زیر است:
الف. سود سهمی (افزایش سرمایه از محل سود تقسیم نشده یا اندوخته‌ها)،
ب . تجزیه سهام، و
ج . کاهش اجباری سرمایه در اجرای ماده ١٤١ اصلاحیه قانون تجارت.
همچنین در مواردی که حق تقدم با مبلغی کمتر از ارزش بازار سهام، صادر می‌شود، تنهـا معادل مبلغ اعمال حق تقدم، منابع یا تعهدات تغییر می کند لـیکن از بابـت تفـاوت مبلـغ اعمال حق تقدم با ارزش بازار سهام در زمان تصویب افزایش سرمایه که ”عنصر جایزه در حق تقدم“ نامیده می‌شود، تغییری در منابع یا تعهدات ایجاد نمی‌شود.
١٨. در مورد سود سهمی و تجزیه سهام، بدون دریافت مابه‌ازا، سهام عادی بـرای سـهامداران فعلی صادر می شود. بنابراین، تعداد سهام عادی بدون تغییر در منابع یا تعهـدات افـزایش می‌یابد. در کاهش اجباری سرمایه در اجرای ماده ١٤١ اصلاحیه قانون تجارت ممکن است تعداد سهام عادی موجود، بدون تغییر در منابع یا تعهدات کاهش یابد. تعداد سهام عـادی قبل از این گونه رویدادها، متناسب با تغییر سهام عادی تعدیل می شود با ایـن فـرض کـه رویداد مربوط در آغاز دورۀ گزارشگری و دوره های ارائـه اطلاعـات مقایسـه ای رخ داده است. برای مثال، چنانچه به ازای هر سهم موجود، دو سهم به عنوان سـود سـهمی صـادر شود، برای محاسبه میانگین موزون تعداد سهام عادی، تعداد سهام قبل از تـاریخ تصـویب افزایش سرمایه در عدد سه ضرب می‌شود.
سود تقلیل یافته هر سهم
١٩. واحد تجاری باید مبالغ سود تقلیل یافته هر سهم را بر اساس سود خالص یا زیان قابل انتساب به صاحبان سهام عادی محاسبه کند.
٢٠. واحد تجاری برای محاسبه سود تقلیل یافته هر سهم، باید سود خالص یا زیان قابـل انتسـاب بـه صاحبان سهام عادی و میانگین موزون تعداد سهام عادی را با فرض تبـدیل سـهام عـادی بـالقوه تقلیل‌دهنده، تعدیل کند.
٢١ . هدف سود تقلیل یافته هر سهم، همانند سود پایه هر سهم، ارائه شاخصی برای اندازه گیری منافع هر سهم عادی از عملکرد واحد تجاری طی دوره گزارشگری است با این تفاوت که آثار تبدیل فرضی کلیه سهام عادی بالقوه تقلیل‌دهنده درنظرگرفته می‌شود.
واحد تجاری باید برای محاسبه سود تقلیل‌یافته هر سهم، اقدامات زیر را انجام دهد:
الف. سود خالص یا زیان قابل انتساب به صاحبان سهام عادی را بـه میـزان هزینـه‌هـای مـالی مربوط به سهام عادی بالقوه تقلیل دهنده طی دوره و همچنین هر گونه درآمد یا هزینـه ناشی از تبدیل سهام عادی بالقوه تقلیل دهنده، با درنظر داشـتن آثـار مالیـاتی مربـوط، تعدیل کند، و
ب. میانگین موزون تعداد سهام عادی را با این فرض که کلیه سهام عادي بالقوه تقلیل دهنده به سهام عادی تبدیل شده است، تعدیل نماید.
٢٣. براي محاسبه سود تقلیل یافته هر سهم باید فرض شـود سـهام عـادي بـالقوه تقلیـل دهنـده، در ابتدای دوره به سهام عادی تبدیل شده است، مگر اینکه تاریخ صدور آن در طی دوره باشد، که در این صورت تاریخ صدور ملاك عمل است.
٢٤ . تعداد سهام عادی بالقوه تقلیل دهنده برای هـر دوره، بـه طـور مسـتقل تعیـین مـی‌شـود. در گزارشگری میان دوره ای، دوره مزبور، از ابتدای سال مالی تا تاریخ ترازنامه دوره میانی درنظر گرفته می‌شود و میانگین موزون تعداد سهام عادی بالقوه محاسبه شده در دوره‌هـای میانی قبلی، تأثیری بر محاسبات نخواهد داشت.
٢٥. در محاسبه میانگین موزون تعداد سـهام عـادی، سـهام عـادی بـالقوه بـرای دوره‌ای کـه در جریان است، درنظر گرفته می شود. سـهام عـادی بـالقوه ای کـه در دوره گزارشـگری بازخرید یا ابطال می شود فقط برای بخشی از دوره که در جریان بوده اسـت در محاسـبه سود تقلیل یافته هر سهم منظور می شود. سهام عادی بالقوه ای که در دوره گزارشـگری بـه سهام عادی تبدیل شده است، در محاسبه سود تقلیل یافته هر سهم از ابتدای دوره تا تاریخ تبدیل و از تاریخ تبدیل نیز سهام عادی مربوط، در محاسبه سود پایه و تقلیل یافته هر سهم درنظر گرفته می‌شود.
سهام عادی بالقوه تقلیل‌دهنده
٢٦. سهام عادی بالقوه تنها در صورتی باید به عنوان تقلیل‌دهنده درنظر گرفته شود کـه تبـدیل آن به سهام عادی، سود هر سهم ناشی از عملیات در حال تداوم را کاهش یا زیان هر سهم ناشـی از عملیات در حال تداوم را افزایش دهد.
٢٧. واحد تجاری، از سود خالص یا زیان ناشی از عملیات در حال تـداوم قابـل انتسـاب بـه صاحبان سهام عادی، به عنوان رقم کنترلی، جهت تشخیص اثـر تقلیـل‌دهنـدگی یـا ضـد تقلیل دهندگی سهام عادی بالقوه استفاده می کند. سود خالص یا زیـان ناشـی از عملیـات در حال تداوم، نتایج عملیات متوقف شده را دربرنمی‌گیرد.
٢٨. برای تشخیص تقلیل دهندگی یا ضد تقلیل دهندگی سهام عادی بالقوه، هر مجموعـه سـهام عادی بالقوه، به طور مجزا (و نه در مجموع) بررسی می شود. ترتیب بررسی سـهام عـادی بالقوه ممکن است بر تقلیل دهندگی آنها مؤثر باشد . بنابراین، به منظور حداکثرسازی تقلیل سود پایه هر سهم، هر مجموعه سهام عادی بالقوه، به ترتیب از بیشترین تا کمتـرین میـزان تقلیل‌دهندگی بررسی می‌شود. معمولاً حق تقدم سهام بیشترین میزان تقلیل‌دهندگی را دارد.
تجدید ارائه
٢٩. چنانچه تعداد سهام عادي یا سهام عادي بالقوه بدون تغییر در منابع یا تعهدات، از طریق مواردي مانند سود سهمی و تجزیه سهام و عنصر جایزه در حق تقدم، افزایش یا در اثـر کـاهش اجبـاري سرمایه در اجراي ماده ١٤١ اصلاحیه قانون تجارت کاهش یابد، سود پایه و تقلیل‌یافته هـر سـهم برای کلیه دوره هایی که اطلاعات آن گزارش می‌شود، باید بر مبنای تعداد جدید سـهام تعـدیل گردد. چنانچه این تغییرات بعد از تاریخ ترازنامه اما قبـل از تأییـد صـورتهای مـالی روي دهـد، محاسبه سود هر سهم برای آن دوره و اقلام مقایسه اي، باید برمبنای تعداد جدید سهام باشـد. در صورت انعکاس چنین تغییراتی در محاسبه تعداد سهام، این موضوع باید افشا شود. به عـلاوه به منظور انعکاس آثار اصلاح اشتباه و تغییر در رویه های حسابداری، سـود پایـه و تقلیـل یافتـه هر سهم باید براي کلیه دورههایی که اطلاعات آن ارائه می‌شود، تجدید ارائه گردد.
٣٠. واحد تجاری سود تقلیل یافته هر سهم دوره(هـای ) قبلـی ارائـه شـده را بابـت تغییـر در مفروضات مورد استفاده در محاسبه سود هر سهم یا تبدیل سهام عـادی بـالقوه بـه سـهام عادی، ارائه مجدد نمی‌کند.
نحوه ارائه
٣١. واحد تجاری باید سود پایه و تقلیل یافته هر سهم را برای سود خالص یا زیـان ناشـی از عملیـات در حال تداوم (به تفکیک عملیاتی و غیرعملیاتی) و سود خالص یا زیان قابل انتساب بـه صـاحبان سهام عادی در متن صورت سود و زیان ارائه کند. واحد تجاری بایـد سـود پایـه و تقلیـل یافتـه هر سهم را برای تمام دورههایی که اطلاعات آن گزارش می‌شود ارائه کند.
٣٢ . سود هر سهم برای هر دوره ای که صورت سود و زیان تهیه مـی شـود، ارائـه مـی گـردد. چنانچه سود تقلیل‌یافته هر سهم، حداقل برای یک دوره گزارش شود، برای تمام دورههایی که اطلاعات آن، گزارش می شود ارائه می‌گردد، حتی اگـر مبلـغ آن برابـر بـا سـود پایـه هر سهم باشد. چنانچه سود پایه و تقلیل‌یافته هر سهم برابر باشد، مـی‌تـوان آن را در یـک سطر در صورت سود و زیان ارائه کرد.
واحد تجاری که عملیات متوقف شده را گزارش می‌کند، باید سود پایه و تقلیل‌یافتـه هـر سـهم عملیات متوقف شده را در متن صورت سود و زیان ارائه کند.
٣٤. واحد تجاری باید سود پایه و تقلیل یافته هر سهم را ارائه کند حتی اگـر مبلـغ آنهـا منفـی (زیـان هر سهم) باشد.
افشا
٣٥ . واحد تجاری باید موارد زیر را افشا کند:
الف. مبالغ استفاده شده در صورت کسر محاسبه سود پایه و تقلیل‌یافته هر سهم و تطبیق این مبالغ با سود خالص یا زیان قابل انتساب به صاحبان سهام عادی.
ب . میانگین موزون تعداد سهام عادي استفاده شده در مخرج کسـر محاسـبه سـود پایـه و تقلیل‌یافته هر سهم و تطبیق میانگین موزون تعداد سهام هر کدام با یکدیگر.
ج . توصیف تغییرات عمده در تعداد سهام عادی یا سهام عادی بالقوه، علاوه بر مـوارد ذکـر شده در بند ٢٩، که بعد از تاریخ ترازنامه انجام می‌شود.
٣٦ .مبالغ سود هر سهم بابت وقوع تغییرات یاد شده در بند ٣٥ (ج) بعد از تاریخ ترازنامـه تعـدیل نمی شود زیرا این گونه تغییرات بر مبلغ سرمایه بکار رفته برای ایجاد سود یـا زیـان دوره، تـأثیر نمی گذارد. افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و یا مطالبات، و تبدیل یا اعمال حقوق مربوط به سهام عادی بالقوه در تاریخ ترازنامه به سهام عادی، نمونه‌هایی از تغییرات یاد شده است.
تاریخ اجرا
٣٧. این استاندارد براي کلیه صورتهای مالی که دوره مالی آنها از تاریخ ١/١/١٣٨٩ و بعد از آن شروع می‌شود، لازمالاجراست.
مطابقت با استانداردهای بین‌المللی حسابداری
٣٨. با اجرای الزامات این استاندارد، مفاد استاندارد بین المللی حسابداری شماره ٣٣ با عنـوان سود هر سهم (ویرایش مارس ٢٠٠٤) نیز رعایت می‌شود.
پیوست شماره ١ : توضیحات تکمیلی
این پیوست بخش لاینفک استاندارد حسابداری شماره ٣٠ است.
سود خالص یا زیان قابل انتساب به صاحبان سهام عادی واحد تجاری اصلی
١ . برای محاسبه سود هر سهم برمبنای صورتهای مالی تلفیقی، منظور از سود خالص یـا زیـان قابل انتساب به صاحبان سهام عادی واحد تجاری اصلی، سود خالص یا زیان گروه پس از کسر سهم اقلیت است.
انتشار حق تقدم خرید سهام
٢ . در مواردی که قیمت اعمال حق تقدم خرید سهام عادی کمتر از ارزش بازار سـهام باشـد صدور سهام با عنصر جایزه همراه است. چنانچه حق تقدم خرید سهام به همـه سـهامداران اعطا شود، تعداد سهام عادی استفاده شده در محاسبه سود پایه و تقلیل یافته هر سهم، برای تمام دوره‌های قبل از انتشار حق تقدم به شرح زیر محاسبه می‌شود:
ارزش بازار هر سهم عادی بلافاصله قبل از تصویب انتشار حق تقدم خرید سهام عادی × تعداد سهام عادی موجود قبل از
تصویب انتشار حق تقدم خرید سهام
ارزش بازار نظری هر سهم عادی بلافاصله پس از تصویب انتشارحق تقدم سهام عادی
ارزش بازار نظری هر سهم بلافاصله پس از تصویب انتشار حق تقدم سهام عادی به شـرح زیر محاسبه می‌شود:
ارزش بازار سهام بلافاصله قبل از تصویب انتشار حق تقدم سهام عادی + عواید حاصل از اعمال حق تقدم
تعداد سهام موجود بعد از اعمال حق تقدم
رقم کنترلی
٣ . برای تشریح نحوه بکارگیری رقم کنترلی توصیف شده در بند ٢٧ استاندارد، فرض کنید که اطلاعات زیر موجود است:
سود ناشی از عملیات در حال تداوم قابل انتساب به صاحبان سهام عادی - میلیون ریال ٨٠٠ر٤
زیان ناشی از عملیات متوقف شده قابل انتساب به صاحبان سهام عادی - میلیون ریال (٢٠٠ر٧)
زیان قابل انتساب به صاحبان سهام عادی - میلیون ریال (٤٠٠ر٢)
میانگین موزون تعداد سهام عادی ٠٠٠ر٠٠٠ر٢ سهم
میانگین موزون تعداد سهام عادی بالقوه ٠٠٠ر٤٠٠ سهم
سود (زیان) پایه هر سهم:
سود ناشی از عملیات در حال تداوم - ریال (٠٠٠ر٠٠٠ر٢ : ٠٠٠ر٠٠٠ر٨٠٠ر٤) ٤٠٠ر٢
زیان ناشی از عملیات متوقف شده - ریال (٠٠٠ر٠٠٠ر٢ : ٠٠٠ر٠٠٠ر٢٠٠ر٧) (٦٠٠ر٣)
زیان پایه هر سهم - ریال (٢٠٠ر١)
در این مثال سهام عادی بالقوه، تقلیل دهنده است زیرا با فرض اینکه این سهام اثـر سـود و زیانی نداشته باشد، سود پایه هر سهم ناشی از عملیات در حـال تـداوم (رقـم کنترلـی) را از ٤٠٠ر٢ ریـال بـه ٠٠٠ر٢ (٠٠٠ر٤٠٠ر٢ ÷ ٠٠٠ر٠٠٠ر٨٠٠ر٤) ریـال کاهش می‌دهد. واحد تجاری ٤٠٠ هزار سهم عادی بالقوه را در محاسبه سایر مبالغ سود هر سهم منظور مـی کنـد حتی اگر مبالغ سود هر سهم بدست آمده، در مقایسه با سود پایه هر سهم ضـدتقلیل باشـد، یعنی زیان هر سهم کمتر شود (٠٠٠ر٣ ریال به ازای هر سهم برای زیان ناشـی از عملیـات متوقف شده و ٠٠٠ر١ریال به ازای هر سهم برای زیان دوره).
پیوست شماره ٢ : مثالهای توضیحی
این مثالها جنبه توضیحی دارند و بخشی از استاندارد حسابداری شماره ٣٠ نمی‌باشند.
مثال (١) - محاسبه میانگین موزون تعداد سهام عادي (بند ١١ استاندارد)
سهام صادر شده سهام موجود
١ فروردین ٢×١٣ مانده در ابتدای سال مالی
٠٠٠ر٢ ٠٠٠ر٢
٣١ شهریور٢×١٣ صدور سهام جدید در ازای وجه نقد ٨٠٠ ٨٠٠ر٢
٣٠ آذر ٢×١٣ صدور سهام جدید در ازای وجه نقد ٠٠٠ر١ ٨٠٠ر٣
٢٩ اسفند ٢×١٣ مانده در پایان سال مالی ٨٠٠ر٣
محاسبه میانگین موزون:
سهم ٦٥٠ر٢ ) = ٣١٢ ×٠٠٠ر١) ) + ٦١٢ ×٨٠٠ × ١٢١٢ + ( (٠٠٠ر٢)
سهم ٦٥٠ر٢ ) = ٣١٢ ×٨٠٠ر٣) ) + ٣١٢ ×٨٠٠ر٢) ) + ٦١٢ ×٠٠٠ر٢) یا
مثال (٢) - افزایش سرمایه از محل سود تقسیم نشده یا اندوخته‌ها - سود سهمی (بند ١٨ استاندارد)
سود خالص سال ١×١٣ - ریال ٠٠٠ر٠٠٠ر٦٠
سود خالص سال ٢×١٣ - ریال ٠٠٠ر٠٠٠ر١٢٠
سهام عادی در ١ فروردین ١×١٣ - تعداد ٠٠٠ر٢٠٠
صدور سهام جدید (سود سهمی) در ١ مهر ٢×١٣
دو سهم به ازای هر یک سهم موجود(٢×٠٠٠ر٢٠٠)- تعداد ٠٠٠ر٤٠٠
سود پایه هر سهم در سال ٢×١٣- ریال ٢٠٠ = ً ١٢٠ر٠٠٠ر٠٠
(٤٠٠ر٠٠٠+ ٢٠٠ر٠٠٠)
سود پایه هر سهم (تعدیل شده) در سال ١×١٣ - ریال ١٠٠ = ٦٠ر٠٠٠ر٠٠٠
(٤٠٠ر٠٠٠ + ٢٠٠ر٠٠٠)
چون سود سهمی موجب تغییر منابع یا تعهدات نمی‌شود فرض بر این است که از ابتدای سال
١×١٣ صادر شده است.
مثال(٣) - نحوه محاسبه سود تقلیل‌یافته هر سهم ناشی از اوراق مشارکت قابل تبدیل (بند ٢٠ استاندارد)
سود خالص - ریال ٠٠٠ر٠٠٠ر٠٠٠ر١
سهام عادی - تعداد ٠٠٠ر٠٠٠ر١
سود پایه هر سهم - ریال ٠٠٠ر١
اوراق مشارکت قابل تبدیل - تعداد ٠٠٠ر١٠٠
هر ١٠ برگ اوراق مشارکت قابل تبدیل به سه سهم عادی است
نرخ مالیات ٢٥%
سود تضمین شده اوراق مشارکت در سال جاری - ریال ٠٠٠ر٠٠٠ر١٠
سود خالص تعدیل شده - ریال ٠٠٠ر٥٠٠ر٠٠٧ر١= (٢٥/٠-١) ٠٠٠ر٠٠٠ر١٠ + ٠٠٠ر٠٠٠ر٠٠٠ر١
تعداد سهام ناشی از تبدیل اوراق مشارکت ٠٠٠ر٣٠
تعداد سهام مورد استفاده برای محاسبه سود تقلیل یافته هر سهم ٠٠٠ر٠٣٠ر١=٠٠٠ر٣٠+٠٠٠ر٠٠٠ر١
سود تقلیل یافته هر سهم- ریال ٩٧٨ = ٠٠٠ر٠٣٠ر١ : ٠٠٠ر٥٠٠ر٠٠٧ر١
مثال (٤) - افزایش سرمایه از محل آورده نقدي و یا مطالبات همراه با عنصر جایزه (بند ١٧ استاندارد)
١×١٣ ٢×١٣
سود خالص واحد تجاری
٠٠٠ر٠٠٠ر١٠٠ر١ ٠٠٠ر٠٠٠ر٥٠٠ر١
سهام عادی موجود قبل از انتشار حق تقدم خرید سهام ٠٠٠ر٥٠٠ سهم
انتشار حق تقدم خرید سهام یک سهم جدید به‌ازای هر پنج سهم موجود
تعداد سهام عادی جدید ٠٠٠ر١٠٠ سهم
قیمت اعمال حق تقدم خرید هر سهم ٠٠٠ر١ ریال
تاریخ تصویب انتشار حق تقدم اول فروردین ٢×١٣
تاریخ اتمام پذیره‌نویسی اول خرداد ٢×١٣
ارزش بازار هر سهم عادی بلافاصله قبل از تصویب ٤٥٠ر١ ریال
انتشار حق تقدم خرید سهام
تاریخ گزارشگری ٢٩ اسفند هر سال
محاسبه ارزش بازار نظري هر سهم بلافاصله پس از تصویب انتشار حق تقدم خرید سهام
مجموع عواید حاصل ازاعمال حق‌تقدم + مجموع ارزش بازار سهام موجود بلافاصله قبل از تصویب‌انتشارحق‌تقدم = ارزش بازار نظری‌هرسهم‌بلافاصله
تعداد سهام موجود بعد از اعمال حق تقدم
پس از تصویب انتشار حق‌تقدم
٣٧٥ر١= (٠٠٠ر١٠٠ × ٠٠٠ر١) + (٠٠٠ر٥٠٠ × ٤٥٠ر١) =
٠٠٠ر١٠٠ + ٠٠٠ر٥٠٠
محاسبه عامل تعدیل:
٠٥٤/١= ٤٥٠ر١ = ارزش بازار هر سهم بلافاصله قبل از تصویب انتشار حق تقدم
٣٧٥ر١ ارزش بازار نظری هر سهم بلافاصله پس از تصویب انتشار حق تقدم
محاسبه سود پایه هر سهم
١٣×١ ٢×١٣
ریال ریال
سود پایه هر سهم گزارش شده سال ١×١٣
سود پایه هر سهم تجدید ارائه شده سال ١×١٣ با توجه به انتشار حق تقدم خرید سهام سال ٢×١٣
سود پایه هرسهم سال٢×١٣(شامل آثار انتشار حق تقدم خرید سهام)
٠٠٠ر٥٠٠ ÷ ٠٠٠ر٠٠٠ر١٠٠ر١
٠٠٠ر٠٠٠ر١٠٠ر١
(٠٥٤/١× ٠٠٠ر٥٠٠)
٠٠٠ر٠٠٠ر٥٠٠ر١
( ً١٢١×٠٠٠ر٦٠٠)+( ٢١٢ ×٠٥٤/١×٠٠٠ر٥٠٠)
٢٠٠ر٢
٠٨٧ر٢
٥٥٢ر٢
مثال (٥)- محاسبه سود پایه هر سهم و سود تقلیل یافته هر سهم و نحوه ارائه آن درصورت سود و زیـان (مثال جامع)
این مثال نحوه محاسبه و ارائه سود پایه و سود تقلیل یافته هر سهم را بـه صـورت سـه ماهـه و سالانه در سال ١×١٣ برای شرکت پویا ارائه می کند. رقم کنترلی، سود خالص (زیـان) ناشـی از عملیات در حال تداوم قابل انتساب به صاحبان سهام عـادی شـرکت اسـت. برخـی اطلاعـات شرکت به شرح زیر است:
تعداد سهام عادی در ١/١/١×١٣ ٠٠٠ر٠٠٠ر٥ سهم
افزایش سرمایه نقدی در ١/٣/١×١٣ ٠٠٠ر٢٠٠ سهم
شرکت ٠٠٠ر٠٠٠ر٠٠٠ر١٢ ریال اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام عادی با نرخ سـود ١٠ درصـد در جریان دارد که هر ٠٠٠ر٠٠٠ر١ ریال از اوراق مشارکت، قابـل تبـدیل بـه ٤٠ سـهم عـادی می‌باشد. سررسید اوراق مشارکت ١/٤/١×١٣ بوده که در این تاریخ تبدیل شده است.
نرخ مالیات ٢٥ درصد
سود خالص (زیان) ناشی از عملیات
درحال تداوم قابل انتساب به سود خالص (زیان) قابل انتساب به
سال ١×١٣ صاحبان سهام عادي شرکت صاحبان سهام عادي شرکت
ریال ریال
سه ماهه اول ٠٠٠ر٠٠٠ر٠٠٠ر٥ ٠٠٠ر٠٠٠ر٠٠٠ر٥
سه ماهه دوم ٠٠٠ر٠٠٠ر٥٠٠ر٦ ٠٠٠ر٠٠٠ر٥٠٠ر٦
سه ماهه سوم ٠٠٠ر٠٠٠ر٠٠٠ر١ ) * ٠٠٠ر٠٠٠ر٠٠٠ر١)
سه ماهه چهارم ( ٠٠٠ر٠٠٠ر٧٠٠) ( ٠٠٠ر٠٠٠ر٧٠٠)
کل سال ٠٠٠ر٠٠٠ر٨٠٠ر١١ ٠٠٠ر٠٠٠ر٨٠٠ر٩
*شرکت پویا در سه ماهه سوم دارای ٠٠٠ر٠٠٠ر٠٠٠ر٢ ریال زیان ناشی از عملیات متوقـف شده می‌باشد.
سه ماهه اول سال ١×١٣ محاسبه سود پایه هر سهم:
مبلغ
ریال
سود خالص ناشی از عملیات در حال تداوم قابل انتساب به صاحبان سهام عادی
(معادل سود خالص قابل انتساب به صاحبان سهام عادی) ٠٠٠ر٠٠٠ر٠٠٠ر٥
میانگین موزون
تاریخ سهام موجود مدت تعداد سهام عادي
٣٣٣ر٣٣٣ر٣
١/١/١×١٣ تا ٣١/٢/١×١٣ ٠٠٠ر٠٠٠ر٥ ٢
صدور سهام در ١/٣/١×١٣ ٠٠٠ر٢٠٠ ٣ -
-
١ ٣٣٣ر٧٣٣ر١
٠٠٠ر٢٠٠ر٥
جمع ٣
٦٦٦ر٠٦٦ر٥
سود پایه هر سهم
٩٨٧ ریال
محاسبه سود تقلیل یافته هر سهم :
تعداد/ریال
سود خالص قابل انتساب به صاحبان سهام عادی اضافه‌می‌شود: اثر تبدیل فرضی اوراق مشارکت قابل تبدیل بر سود
(سود تضمین‌شده) (٢٥% -١) × ٤١ × (١٠% × ٠٠٠ر٠٠٠ر٠٠٠ر١٢)
سود خالص قابل انتساب به صاحبان سهام عادی با فرض تبدیل میانگین موزون تعداد سهام عادی
اضافه می‌شود: سهام عادی اضافی ناشی از تبدیل فرضی اوراق مشارکت قابل تبدیل میانگین موزون تعدیل شده تعداد سهام عادی سود تقلیل یافته هر سهم
سه ماهه دوم سال ١×١٣
محاسبه سود پایه هر سهم:
سود خالص ناشی از عملیات در حال تداوم قابل انتساب به صاحبان سهام عادی (معادل سود خالص قابل انتساب به صاحبان سهام عادی)
٠٠٠ر٠٠٠ر٠٠٠ر٥ریال
٠٠٠ر٠٠٠ر٢٢٥ ریال
٠٠٠ر٠٠٠ر٢٢٥ر٥ریال
٥ر٠٦٦ر٦٦٦ سهم
٤٨٠ر٠٠٠ سهم
٥ر٥٤٦ر٦٦٦ سهم
٩٤٢ ریال
مبلغ
ریال
٠٠٠ر٠٠٠ر٥٠٠ر٦
میانگین موزون
تاریخ سهام موجود مدت تعداد سهام عادي
١/٤/١×١٣ ٠٠٠ر٢٠٠ر٥
تبدیل اوراق مشارکت قابل تبدیل در ١/٤/١×١٣ ٠٠٠ر٤٨٠
١/٤/١×١٣ تا ٣١/٦/١×١٣ ٣ ٠٠٠ر٦٨٠ر٥
٠٠٠ر٦٨٠ر٥
میانگین موزون تعداد سهام عادی ٣
٠٠٠ر٦٨٠ر٥
سود پایه هر سهم
١٤٤ر١ ریال
محاسبه سود تقلیل یافته هر سهم :
تعداد/ریال
سود خالص قابل انتساب به صاحبان سهام عادی
٠٠٠ر٠٠٠ر٥٠٠ر٦ ریال
اضافه می‌شود: اثر تبدیل فرضی اوراق مشارکت قابل تبدیل بر سود -
سود خالص قابل انتساب به صاحبان سهام عادی با فرض تبدیل
٠٠٠ر٠٠٠ر٥٠٠ر٦ ریال
میانگین موزون تعداد سهام عادی
٠٠٠ر٦٨٠ر٥ سهم
اضافه می‌شود: سهام عادی اضافی ناشی از تبدیل فرضی اوراق مشارکت -
میانگین موزون تعدیل شده تعداد سهام عادی
٠٠٠ر٦٨٠ر٥ سهم
سود تقلیل یافته هر سهم
١٤٤ر١ ریال
سه ماهه سوم سال ١×١٣
محاسبه زیان پایه هر سهم:
مبلغ
ریال
سود ناشی از عملیات در حال تداوم قابل انتساب به صاحبان سهام عادی ٠٠٠ر٠٠٠ر٠٠٠ر١
زیان ناشی از عملیات متوقف شده قابل انتساب به صاحبان سهام عادی (٠٠٠ر٠٠٠ر٠٠٠ر٢)
زیان قابل انتساب به صاحبان سهام عادی
(٠٠٠ر٠٠٠ر٠٠٠ر١)
میانگین موزون
تاریخ سهام موجود مدت تعداد سهام عادي
١/٧/١×١٣ تا ٣٠/٩/١×١٣ ٠٠٠ر٦٨٠ر٥ ٣ ٠٠٠ر٦٨٠ر٥
٣
مبلغ
ریال
سود (زیان) پایه هر سهم:
سود ناشی از عملیات در حال تداوم ١٧٦
زیان ناشی از عملیات متوقف شده (٣٥٢)
زیان پایه هر سهم
(١٧٦)
محاسبه زیان تقلیل یافته هر سهم :
مبلغ
ریال
سود ناشی از عملیات در حال تداوم قابل انتساب به صاحبان سهام عادی ٠٠٠ر٠٠٠ر٠٠٠ر١
اضافه‌می‌شود: اثر تبدیل فرضی اوراق مشارکت قابل تبدیل بر سود -
سود ناشی از عملیات در حال تداوم قابل انتساب به صاحبان سهام عادی با فرض تبدیل ٠٠٠ر٠٠٠ر٠٠٠ر١
زیان ناشی از عملیات متوقف شده قابل انتساب به صاحبان سهام عادی (٠٠٠ر٠٠٠ر٠٠٠ر٢)
زیان قابل انتساب به صاحبان سهام عادی با فرض تبدیل
(٠٠٠ر٠٠٠ر٠٠٠ر١)
میانگین موزون تعداد سهام عادی ٠٠٠ر٦٨٠ر٥ سهم
اضافه می‌شود: سهام اضافی ناشی از تبدیل فرضی -
میانگین موزون تعدیل شده تعداد سهام عادی
٠٠٠ر٦٨٠ر٥ سهم
مبلغ
ریال
سود (زیان) تقلیل یافته هر سهم:
سود ناشی از عملیات در حال تداوم ١٧٦
زیان ناشی از عملیات متوقف شده (٣٥٢)
زیان تقلیل یافته هر سهم
(١٧٦)
زیان پایه و تقلیل‌یافته هر سهم یکسان است، لذا بطور یکجا ارائه می‌شود.
سه ماهه چهارم سال ١×١٣
محاسبه زیان پایه و تقلیل یافته هر سهم:
زیان ناشی از عملیات در حال تداوم قابل انتساب به صاحبان سهام عادی (معادل زیان قابل انتساب به صاحبان سهام عادی)
تاریخ سهام موجود مدت
١/١٠/١×١٣ تا ٢٩/١٢/١×١٣ ٠٠٠ر٦٨٠ر٥ ٣
٣
زیان پایه و تقلیل یافته هر سهم
مبلغ
ریال
(٠٠٠ر٠٠٠ر٧٠٠)
میانگین موزون تعداد سهام عادي
٠٠٠ر٦٨٠ر٥
(١٢٣) ریال
کل سال ١×١٣ محاسبه سود پایه هر سهم:
مبلغ
ریال
سود خالص ناشی از عملیات در حال تداوم قابل انتساب به صاحبان سهام عادی ٠٠٠ر٠٠٠ر٨٠٠ر١١
زیان ناشی از عملیات متوقف شده قابل انتساب به صاحبان سهام عادی (٠٠٠ر٠٠٠ر٠٠٠ر٢)
سود خالص قابل انتساب به صاحبان سهام عادی
٠٠٠ر٠٠٠ر٨٠٠ر٩
میانگین موزون
تاریخ سهام موجود مدت تعداد سهام عادي
٣٣٣ر٨٣٣
١/١/١×١٣ تا ٣١/٢/١×١٣ ٠٠٠ر٠٠٠ر٥ ٢
صدور سهام عادی در ١/٣/١×١٣ ٠٠٠ر٢٠٠ ١٢ -
-
١/٣/١×١٣ تا ٣١/٣/١×١٣ ١ ٣٣٣ر٤٣٣
٠٠٠ر٢٠٠ر٥
تبدیل اوراق مشارکت به سهام عادی ٠٠٠ر٤٨٠ ١٢ -
-
١/٤/١×١٣ تا ٢٩/١٢/١×١٣ ٩ ٠٠٠ر٢٦٠ر٤
٠٠٠ر٦٨٠ر٥
میانگین موزون تعداد سهام عادی ١٢
٦٦٦ر٥٢٦ر٥
مبلغ
ریال
سود پایه هر سهم:
سود ناشی از عملیات در حال تداوم ١٣٥ر٢
زیان ناشی از عملیات متوقف شده (٣٦٢)
سود پایه هر سهم
٧٧٣ر١
محاسبه سود تقلیل یافته هر سهم :
مبلغ
ریال
سود خالص ناشی از عملیات درحال تداوم قابل انتساب به‌صاحبان سهام عادی ٠٠٠ر٠٠٠ر٨٠٠ر١١
اضافه‌می‌شود: اثر تبدیل فرضی اوراق مشارکت قابل تبدیل بر سود
(٢٥% - ١) × ١ × (١٠% × ٠٠٠ر٠٠٠ر٠٠٠ر١٢) ٠٠٠ر٠٠٠ر٢٢٥
٤
سودخالص ناشی از عملیات در حال تداوم قابل انتساب به صاحبان سهام عادی
با فرض تبدیل ٠٠٠ر٠٠٠ر٠٢٥ر١٢
زیان ناشی از عملیات متوقف شده قابل انتساب به صاحبان سهام عادی (٠٠٠ر٠٠٠ر٠٠٠ر٢)
سود خالص قابل انتساب به صاحبان سهام عادی با فرض تبدیل
٠٠٠ر٠٠٠ر٠٢٥ر١٠
میانگین موزون تعداد سهام عادی ٦٦٦ر٥٢٦ر٥ سهم
اضافه می شود: سهام اضافی ناشی از تبدیل فرضی اوراق مشارکت قابـل تبـدیل
(٠٠٠ر١٢٠ = ٣ × ٠٠٠ر٤٨٠) ٠٠٠ر١٢٠ سهم
١٢
میانگین موزون تعدیل شده تعداد سهام عادی ٦٦٦ر٦٤٦ر٥ سهم
مبلغ
ریال
سود تقلیل یافته هر سهم:
سود ناشی از عملیات در حال تداوم ١٢٩ر٢
زیان ناشی از عملیات متوقف شده (٣٥٤)
سود تقلیل یافته هر سهم
٧٧٥ر١
نحوه ارائه اطلاعات سود (زیان) هر سهم شرکت پویا در صورت سود و زیان به شرح زیر است:
مبلغ
ریال ریال
سودپایه هر سهم:
سود خالص ناشی از عملیات در حال تداوم:
عملیاتی ٦٢٠ر١
غیرعملیاتی ٥١٥
زیان ناشی از عملیات متوقف شده
سود تقلیل یافته هر سهم:
١٣٥ر٢ (٣٦٢) ٧٧٣ر١
سود خالص ناشی از عملیات در حال تداوم:
عملیاتی ٦٢٠ر١
غیرعملیاتی ٥٠٩
١٢٩ر٢
زیان ناشی از عملیات متوقف شده (٣٥٤)
٧٧٥ر١
جدول زیر شامل اطلاعات سه ماهه و سالانه سود هر سهم برای شرکت پویا می باشد. هدف این جدول، نشان دادن این موضوع است که جمع اطلاعات سه ماهه سود هر سهم برای چهار دوره، لزوماً برابر با اطلاعات سالانه سود هر سهم نیست. به موجب اسـتاندارد افشـای اطلاعـات زیـر
الزامی نیست.
سه ماهه سه ماهه سه ماهه سه ماهه
شرح اول دوم سوم چهارم کل سال
ریال ریال ریال ریال ریال
سود (زیان) پایه هر سهم:
سودخالص (زیان) ناشی‌از عملیات درحال‌تداوم ٩٨٧ ١٤٤ر١ ١٧٦ (١٢٣) ١٣٥ر٢
زیان ناشی از عملیات متوقف شده - - (٣٥٢) - (٣٦٢)
٩٨٧ ١٤٤ر١ (١٧٦) (١٢٣) ٧٧٣ر١
سود (زیان) تقلیل یافته هر سهم:
سودخالص(زیان) ناشی از عملیات درحال‌تداوم ٩٤٢ ١٤٤ر١ ١٧٦ (١٢٣) ١٢٩ر٢
زیان ناشی از عملیات متوقف شده - - (٣٥٢) - (٣٥٤)
٩٤٢ ١٤٤ر١ (١٧٦) (١٢٣) ٧٧٥ر١
پیوست شماره ٣ : مبانی نتیجه‌گیری
این پیوست بخشی از استاندارد حسابداری شماره ٣٠ نمی‌باشد.
مقدمه
١ . اطلاعات سود هر سهم به منظور ارزیابی عملکرد واحد تجاری و پیش بینی عملکرد آینـده آن سودمند است. کمیته تدوین استانداردهای حسابداری سازمان حسابرسی در پاسـخ بـه نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان گزارشهای مالی، پروژه تـدوین اسـتاندارد حسـابداری سود هر سهم را در سال ١٣٨٠ در دستور کار گروه کارشناسـی قـرار داد. پـس از انجـام مطالعات اولیه، تحقیقات میدانی و تهیه پیش‌نویس استاندارد مذکور بنا به دلایلی از جملـه نرخهای متفاوت مالیاتی برای سهامداران، اختلاف نظر در محاسبات میانگین موزون تعداد سهام و نتایج حاصل از فرآیند نظرخـواهی، ایـن پـروژه مسـکوت مانـد. در سـال ١٣٨٥ با توجه به نیاز بازار سرمایه به اطلاعات سود هر سهم، موضـوع‌مجـدداً در دسـتور کـار کمیته قرار گرفت. حاصل کـار ایـن کمیتـه و گـروه کارشناسـی آن، تـدوین اسـتاندارد
حسابداری شماره ٣٠ با عنوان سود هر سهم می‌باشد.
هدف سود هر سهم
٢ . هدف محاسبه سود پایه هر سهم، بهبود مقایسه عملکرد واحـدهای تجـاری در یـک دوره گزارشگری و مقایسه عملکرد یک واحد تجاری در دوره های گزارشگری مختلـف اسـت. هدف محاسبه سود تقلیل یافته هر سهم نیز هماهنگ با هدف محاسبه سود پایـه هـر سـهم می باشد، با این تفاوت که آثار تبدیل فرضی تمام سهام عادی بالقوه تقلیل دهنـده موجـود در طی دوره را نیز درنظر می‌گیرد. در واقع هدف از محاسبه سود تقلیـل‌یافتـه هـر سـهم، انعکاس اثر احتمالی تبدیل فرضی سهام عادی بالقوه و کاهش احتمالی سود پایه هر سهم، به منظور علامت‌دهی در مورد کاهش بالقوه سود پایه هر سهم است.
محاسبه سود هر سهم میانگین موزون تعداد سهام عادی
٣ . در محاسبه سود پایه و تقلیل یافته هر سهم، استفاده از میانگین موزون تعداد سـهام عـادی ضروری است، زیرا اثر افزایش یا کاهش در سهام موجود بـر سـود، بـه بخشـی از دوره مربوط می شود که مابه ازای آن در اختیار واحد تجاری بوده است. به عبارت دیگر، استفاده از این مبنا، مدت استفاده از مابه‌ازای دریافت شده را درنظر می‌گیرد.
٤ . به منظور تعیین میانگین موزون تعداد سهام، در مواردی که صدور سـهام عـادی در قبـال مابه ازای نقدی است، تاریخ ثبت افزایش سرمایه در مرجع ثبت شرکتها، ملاک عمل قـرار می‌گیرد زیرا استفاده از وجوه تنها پس از ثبت افزایش سرمایه امکانپذیر است.
٥ . در صورتی که مابه ازای سهام به طور کامل وصول نشده باشـد، ایـن سـهام متناسـب بـا مابه ازای دریافت شده، در محاسبه میانگین موزون تعداد سهام منظور می شود، زیـرا فقـط وجوه دریافتی، عملیات واحد تجاری را تحت تأثیر قـرار مـی دهـد و ایـن سـهام، حـق مشارکت در تقسیم سود را نیز داراست.
٦ . افزایش سرمایه ممکن است از محل مطالبات سهامداران باشد. در چنین مواردی، از آنجـا که سهامدار، اختیار دریافت طلب یا خرید سـهام جدیـد را دارد، افـزایش سـرمایه مـانع خروج وجه نقد از واحد تجاری می گردد و در نتیجه با این نوع افـزایش سـرمایه هماننـد افزایش سرمایه نقدی برخورد می شود. در این موارد، تاریخ اتمام پذیره نویسی حق تقـدم، مبنای تعیین میانگین موزون تعداد سهام است.
تقلیل
٧ . هر چند سهام عادی بالقوه، در تاریخ گزارشگری حق مشارکت در سود را نـدارد، امـا در آینده با تبدیل به سهام عادی، حق مشارکت در سود را خواهد داشت. بنابراین، در محاسبه سود تقلیل یافته هر سهم درنظر گرفته می شود، زیرا این تبدیل می تواند بـا افـزایش تعـداد سهام، سود تقسیمی متعلق به هر سهم را کاهش دهد. از این رو تقلیل بالقوه، بـا نیازهـای اطلاعاتی استفاده‌کنندگان در ارتباط می‌باشد.
٨ . اینکه سهام عادی بالقوه‌واقعا به سـهام عـادی تبـدیل خواهـد شـد، معمـولا در تـاریخ گزارشگری واحد تجاری قابل تعیین نیست. با این حال با فرض تبدیل، برآورد معقولی از سود هر سهم امکانپذیر است.
ضد تقلیل
٩ . در محاسبه سود تقلیل‌یافته هر سهم به دلیل رعایت احتیاط، تنها سهام عادی بالقوه که سود هر سهم ناشی از عملیات در حال تداوم را کاهش یا زیـان هـر سـهم ناشـی از عملیـات در حال تداوم را افزایش می دهد، درنظر گرفته می شود. اعمال حق تقـدم خریـد سـهام و تبدیل اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام عادی، چنانچه تأثیر ضدتقلیل دهنـدگی داشـته باشد نادیده گرفته می‌شود.
١٠ . برای تعیین تقلیل دهندگی سهام عادی بالقوه در محاسبه سود تقلیل یافته هر سهم، از سـود خالص یا زیان ناشی از عملیات در حال تداوم (سود یا زیان قبل از عملیات متوقف شده) به عنوان رقم کنترلی استفاده می شود. سود خالص یا زیان ناشی از عملیات در حال تداوم به عنوان رقم کنترلی درنظر گرفته می شود، زیرا این رقـم قابلیـت مقایسـه بیشـتری دارد، در صورتی که توقف عملیات در هر دوره گزارشگری تکرار نمی‌شود.
انتشار حق تقدم
١١ . انتشار حق تقدم خرید سهام که قیمت اعمال آن در زمان انتشار، کمتر از ارزش بازار سهام بلافاصله قبل از تصویب افزایش سرمایه است، دربرگیرنده عنصر جایزه می باشـد. عنصـر جایزه به معنای افزایش تعداد سهام بدون تغییر در منابع یا تعهدات واحد تجاری اسـت و به همین دلیل همانند سود سهمی، اقلام مقایسه ای باید به منظور قابلیت مقایسه سال جاری با سالهای قبل، ارائه مجدد شود.
ارائه در صورت سود و زیان
١٢ . مبالغ سود پایه و سود تقلیل‌یافته هر سهم برای سـود خـالص (زیـان ) ناشـی از عملیـات در حال تداوم به تفکیک عملیاتی و غیرعملیاتی باید در متن صورت سـود و زیـان ارائـه شود، زیرا سرمایه‌گذاران اهمیت زیادی برای این تفکیک قائل هستند و در ارزیابی عملکرد واحد تجاری مؤثر واقع می‌شود.
اشتراک های پیشنهادی
1 ماهه
دسترسی به اطلاع رسانی بخشنامه
حقوق و دستمزد
استهلاک
اشتراک گزاری پیامک بخشنامه
دسترسی به تحلیل بخشنامه
دسترسی به علاقه مندی
مشاوره مالیاتی
درخواست بخشنامه
1,000,000تومان
1 ماهه
دسترسی به اطلاع رسانی بخشنامه
حقوق و دستمزد
استهلاک
اشتراک گزاری پیامک بخشنامه
دسترسی به تحلیل بخشنامه
دسترسی به علاقه مندی
مشاوره مالیاتی
درخواست بخشنامه
700,000تومان