استانداردهای حسابداری ایران
طرحهای مزایای بازنشستگی (استاندارد 27)
آخرین اصلاحات: 1403/09/03
استاندارد حسابداری شماره ٢٧
طرحهای مزایای بازنشستگی
(لازم‌الاجرا برای کلیه صورتهای مالی که دوره مالی آنها از تاریخ اول فروردین ١٣٨٤ یا بعد از آن شروع می‌شود)
| ردیف | فهرست مندرجات | شماره بند |
|---|---|---|
| 0 | دامنه کاربرد | ٤ - ١ |
| 1 | تعاریف | ٦ - ٥ |
| 2 | استفادهکنندگان و نیازهای اطلاعاتی آنان | ٨ - ٧ |
| 3 | ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی‌بر اکچوئری | ١٣ - ٩ |
| 4 | تناوب ارزیابی مبتنی‌بر اکچوئری | ١٥ - ١٤ |
| 5 | اندازهگیری داراییهای طرح | ٢٠ - ١٦ |
| 5-1 | سرمایه‌گذاریها | ١٧ - ١٦ |
| 5-2 | حق بیمه‌های دریافتنی | ١٩ - ١٨ |
| 5-3 | داراییهای ثابت مشهود | ٢٠ |
| 6 | صورتهای مالی طرحهای مزایای بازنشستگی | ٢٩ - ٢١ |
| 7 | تاریخ اجرا | ٣٠ |
| 8 | مطابقت با استانداردهای بین‌المللی حسابداری | ٣١ |
| 9 | پیوست شماره ١ : صورتهای مالی نمونه | |
| 10 | پیوست شماره ٢ : مبانی نتیجه‌گیری |
این استاندارد باید باتوجه به ” مقدمه‌ای بر استانداردهای حسابداری“ مطالعه و بکار گرفته شود.
دامنه کاربرد
١ . بکارگیری این استاندارد در حسابداری طرحهاي مزایای بازنشستگی الزامی است.
٢ . کلیه صندوقهایی که متولی اجرای طرحهای مزایای بازنشستگی می باشند، ازجمله سـازمان تأمین اجتماعی، صندوق بازنشستگی کشوری و صندوقهای شرکتها و سازمانها مشمول این استاندارد هستند. طرحهای مزایای بازنشستگی که شخصیت حقوقی جداگانه ای ندارند نیز در صورت گزارشگری مستقل ، مشمول این استاندارد می باشند. الزامات سایر اسـتانداردهای حسابداری درصورتی برای طرحهای مزایای بازنشسـتگی کـاربرد دارد کـه توسـط ایـن استاندارد جایگزین نشده باشد.
٣ . این استاندارد با حسابداری طرحهای مزایای بازنشستگی برای تمام اعضا بـه عنـوان یـک گروه سر و کار دارد و به گزارش درباره مزایای بازنشستگی هریک از اعضا نمی‌پردازد.
٤ . این استاندارد در مورد طرحهای دیگری از قبیل بیمه بیکاری و خدمات درمانی که توسـط برخی سازمانها و صندوقها در کنار طرحهای مزایای بازنشستگی اداره می‌شود، کاربرد ندارد. صندوقهای بازنشستگی که به طور همزمان متولی انجام این موارد می باشند اطلاعات مـرتبط با طرحهای مزبور را برمبنای الگوی صورتهای مالی مندرج در این استاندارد، در صـورتهای مالی صندوق بازنشستگی ترکیب و حسب مورد اطلاعات تفکیکی ارائه می‌کنند.
تعاریف
٥ . اصطلاحات ذیل در این استاندارد با معانی مشخص زیر بکار رفته است:
•طرحهای مزایای بازنشستگی : برنامه هایی است که به موجب آن براي اعضا پس از خاتمه خدمت، مزایایی در قالب حقوق بازنشستگی یا مستمري فراهم می‌شود، به‌شرطی که بتوان ایـن مزایـا را قبل از خاتمه خدمت براساس شرایط مصوب یا رویه مورد عمل تعیین یا براورد کرد.
•مزایای بازنشستگی : عبارت است از حقوق بازنشستگی و سایر مسـتمری هایی کـه بـه موجـب مقررات طرح انتظار می‌رود باتوجه به سنوات خدمت گذشته اعضا به آنان پرداخت شود.
•اعضـا : شامل کلیه افراد اعم از شاغلین، بازنشستگان و مستمري بگیرانی است کـه از مزایـاي طرح بازنشستگی بهرهمند می‌شوند.
•صندوق بازنشستگی : شخصیت حقوقی مستقلی است کـه تحـت عنـاوینی ماننـد صـندوق ، سازمان ، مؤسسه و غیره براساس قانون، اساسنامه یا دسـتورالعمل خـاص، در حـوزه تـأمین مزایاي بازنشستگی اعضا، فعالیت می‌کند.
•ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی بر ا کچوئری : عبارت است از ارزش فعلـی پرداختهـای مورد انتظار به اعضای طرح بابت سنوات خـدمت گذشـته آنـان کـه برمبنـاي مفروضـات ا کچوئري محاسبه می شود. خالص داراییهـاي طـرح (ارزش ویـژه طـرح ) عبـارت اسـت از داراییهای طرح منهاي بدهیهای آن غیر از ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی‌بر ا کچوئری.
٦. به منظور سنجش توان مالی طرحهایی از قبیل مزایای بازنشستگی و بیمه عمر جهت ایفـای تعهدات مربوط به طرحهای مذکور، محاسباتی براسـاس روشـهای آمـاری ، احتمـالات و ریاضیات کاربردی و با استفاده از مکانیزم اکچوئری صورت می‌گیرد. اگرچه ارزش فعلـی مزایای بازنشستگی مبتنی بر اکچوئری تعهد طرح می باشد امـا بـه موجـب ایـن اسـتاندارد به عنوان بدهی در صورتهای مالی طـرح شناسـایی نمـی‌شـود بلکـه در زیـر ترازنامـه و یادداشتهای توضیحی افشا می‌گردد.
استفاده کنندگان و نیازهای اطلاعاتی آنان
٧ . استفادهکنندگان اصلی گزارشهای مالی طرحهای مزایای بازنشستگی شامل اعضا، ارکان طـرح، دولت و کارفرمایان می‌باشد. این اشخاص نیاز به اطلاعاتی دارند که اهداف زیر را تأمین کند:
الف. ارزیابی توان پرداخت تعهدات،
ب . ارزیابی عملکرد طرح،
ﺝ. تعیین راهبردها و خط مشی‌های طرح، و
ﺩ. فراهم کردن امکان نظارت عمومی دولت.
٨ . اهم نیازهای اطلاعاتی گروههای استفاده‌کننده اصلی به شرح زیر است :
الف. اعضـا : این گروه به اطلاعاتی راجع به امکان تـأمین مزایـا و چگـونگی بکـارگیری منابع طرح به منظور ایفای تعهدات و نیز بدهیهای بالقوه طـرح نیـاز دارد. همچنـین
لازم است برخی اطلاعـات اساسـی طـرح ماننـد نرخهـای حـق بیمـه و شـرایط بازنشستگی به اعضا ارائه شود.
ب . ارکان طرح : این گروه که شامل هیئت امنا یا شورای عالی یا عناوین مشابه می‌باشـد به اطلاعاتی به منظور ارزیابی عملکرد طرح ، تصمیم گیری در مورد سیاسـتهای کلـی طرح و اطمینان از کفایت داراییها برای ایفای تعهدات نیاز دارند.
ج . دولت : دولت برای ایفای وظایف حاکمیتی و نیز به‌منظور اطمینان از رعایت الزامات قانونی و نظارت بر طرحهای مزایای بازنشستگی به لحاظ آثـار اجتمـاعی ناشـی از عملکرد آنها به اطلاعاتی درخصوص وضعیت مالی، تعهدات و عملکرد مالی طرحها نیاز دارد.
د . کارفرمایان (در طرحهاي مزایاي بازنشستگی اختصاصـی) : این گروه به اطلاعاتی جهـت ارزیابی عملکرد طرح ، اطمینان از معقول بودن نرخهـای حـق بیمـه و پـیش بینـی
تعهدات آتی خود در قبال طرح نیاز دارند.
ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی‌بر اکچوئری
٩ . ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی‌بر ا کچوئری باید براساس پرداختهای مـورد انتظـار طبـق شرایط طرح ، باتوجه به سنوات خدمت اعضا تا تاریخ مورد نظر و سطح حقـوق و مزایـای جـاری اعضا محاسبه شود.
١٠ . در طرحهای مزایای بازنشستگی ، ایفای تعهدات طرح، به وضعیت مالی طرح، حق بیمه‌های آتی و همچنین کارایی عملیاتی طرح شامل عملکرد سرمایه‌گذاری بستگی دارد.
١١ . ارزیابی شرایط مالی طرح ، بررسی مفروضات و تعیین میزان حق بیمه های آتـی ، نیـاز بـه گزارش اکچوئر واجد صلاحیت حرفه‌ای دارد.
١٢ . ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی‌بر اکچوئری که براساس حقوق و مزایای جاری است تعهدات مربوط به مزایا را تا تاریخ گزارش اکچوئری افشا می‌کند.
١٣ . برای تعیین ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی بر اکچوئری ، مزایایی منظور می شود کـه باتوجه به احتمال پرداخت (مواردی مانند فوت ، از کار افتادگی ، انتقال به سـایر طرحهـا، بازنشستگی و ...) انتظار می رود به بازنشستگان و مستمری بگیـران پرداخـت شـود. ارزش فعلی این مزایا با استفاده از مفروضات مناسـب تعیـین مـی شـود تـا ارزش زمـانی پـول (از طریق تنزیل با نرخ بازدهی مناسب) بین تاریخ تهیه اطلاعات و تاریخ پرداخـت مـورد انتظار را منعکس کند.
تناوب ارزیابی مبتنی‌بر اکچوئری
١٤ . ارزیابی مبتنی‌بر اکچوئری باید حداقل هر سه سال یکبار انجام شود.
١٥ . براساس قوانین و مقررات‌موجود، معمولا طرحهای مزایای بازنشسـتگی ملـزم بـه انجـام ارزیابی مبتنی بر اکچوئری حداقل هرسه سال یکبار هستند. با این وجود به منظـور تشـویق طرحهای مزایای بازنشستگی به ارائه اطلاعات به‌موقع، ارزیابی مزبـور در فواصـل زمـانی کوتاه تر توصیه می شود. چنانچه ارزیابی مبتنی بر اکچوئری به تاریخ صورتهای مالی انجـام نشده باشد از آخرین ارزیابی انجام شده استفاده و تاریخ آن افشا می‌شود.
اندازهگیری داراییهای طرح
سرمایه‌گذاریها
١٦ . سرمایه گذاریهای طرح باید براساس مفـاد اسـتانداردهای شـماره ١٥ بـا عنـوان ” حسـابداری سرمایه گذاریها “ ، شماره ١٨ با عنوان ” صورتهای مالی تلفیقی و حسـابداری سـرمایه گـذاری در واحدهای تجاری فرعی“ ، شماره ١٩ با عنـوان ” ترکیـب واحـدهای تجـاری“، شـماره ٢٠ بـاعنوان ” حسابداری سرمایه گذاری در واحدهاي تجـاري وابسـته “ و شـماره ٢٣ بـاعنوان ” حسـابداری مشارکتهای خاص “ اندازهگیری و گزارش شود.
١٧ . صورتهاي مالی تلفیقی طرح باید برمبناي ساختار پیش بینی شده در این استاندارد براي صـورتهاي مالی طرحهاي مزایاي بازنشستگی تهیه و ارائه شود.
حق بیمه‌های دریافتنی
١٨ . حق بیمه هاي دریافتنی باید به مبالغ قابل دریافت اندازه گیری و گزارش شود مشروط به اینکـه جریان منافع اقتصادی مرتبط با حق بیمه به درون طرح محتمل باشد.
١٩ . حق بیمه های دریافتنی ، مبالغی است که در تاریخ گزارشگری طرح از اعضا، کارفرمایان و دولت قابل دریافت می‌باشد. حق بیمه مبتنی‌بر تعهدات قانونی یا قراردادی است.
داراییهای ثابت مشهود
٢٠ . داراییهای ثابت مشهود مورد استفاده برای اداره عملیات طرح ، باید به بهای تمام شده یـا مبلـغ تجدید ارزیابی (به کسر استهلاك انباشته) اندازه گیری و گزارش شود.
صورتهای مالی طرحهای مزایای بازنشستگی
٢١ . براي تأمین نیازهاي اطلاعاتی استفادهکنندگان، صورتهاي مالی طرح باید شامل موارد زیر باشد:
الف . ترازنامه،
ب. صورت تغییرات در خالص داراییها،
ج. صورت درآمد و هزینه، و
د. یادداشتهای توضیحی صورتهای مالی.
٢٢. هدف گزارشگری طرح ، ارائه ادواری اطلاعات درباره منابع مالی و فعالیتهای آن است کـه برای ارزیابی ارتباط بین انباشت منابع و مزایای طرح مفید باشد. این هدف‌معمولا با ارائه گزارشی شامل موارد زیر تأمین می‌شود :
الف. توصیف فعالیتهای عمده طی دوره مالی و اثر تغییرات مربوط به مقررات اصلی طرح از قبیل نرخهای حق بیمه و شرایط بازنشستگی،
ب . صورتهای عملکرد سرمایه گذاری و سایر عملیات طرح برای دوره مالی و وضـعیت مالی در پایان دوره مالی،
ﺝ. اطلاعات اکچوئری، و
ﺩ. توصیف خط مشی‌های سرمایه‌گذاری.
٢٣ . در یادداشتهای توضیحی صورتهای مالی باید ارتباط بین ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی بر اکچوئری و ارزش منصفانه خالص داراییهای طرح (به‌استثناي داراییهاي ثابت مشهود) و خط مشی تأمین مالی مزایاي بازنشستگی تبیین شود.
٢٤ . باتوجه به ویژگیهای متفاوت انواع سرمایه گذاریها، از مبانی زیر برای تعیین ارزش منصفانه آنها استفاده می‌شود :
الف. سرمایه‌گذاری در سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس به ارزش بازار باتوجه به بندهای ٢٦ الی ٢٨ استاندارد حسابداری شماره ١٥ با عنوان حسابداري سرمایه‌گذاریها.
ب . سرمایه‌گذاری در سهام سایر شرکتها به مبلغ تجدید ارزیابی باتوجه به بند ٣٤ اسـتاندارد حسابداری شماره ١٥ با عنوان حسابداري سرمایه‌گذاریها.
ج . سرمایه گذاری با درآمد ثابت (مانند اوراق مشارکت) درصورتی که مـدیریت طـرح قصد نگهداری این اوراق تا سررسید را داشته باشد به مبلغ دفتـری (ارزش اسـمی با احتساب هرگونه صرف یا کسر مستهلک نشده ) و در غیر این صورت به‌ارزش بازار. در صورت عدم دسترسی به ارزش بازار، به ارزش فعلـی اوراق بـا توجـه بـه نـرخ بازدهی داراییهای مشابه.
د . املاک و سایر اموالی که به قصد سرمایه گذاری نگهداری می شود بـه مبلـغ تجدیـد ارزیابی باتوجه به بندهای ٢٩ الی ٤٢ استاندارد حسـابداری شـماره ١١ بـا عنـوان داراییهای ثابت مشهود.
٢٥ . ترازنامه طرح مزایاي بازنشستگی باید حداقل حاوي اقلام اصلی زیر باشد :
الف . سرمایه‌گذاریها به تفکیک :
_سرمایه‌گذاری در شرکتهای فرعی،
_سرمایه‌گذاری در شرکتهای وابسته،
_سرمایه‌گذاری در مشارکتهای خاص،
_سرمایه‌گذاری در سایر شرکتها،
_املاك،
_اوراق مشارکت،
_تسهیلات اعطایی،
_سپردههای بانکی،
ب. موجودی نقد،
ج. حق بیمه‌هاي دریافتنی،
د. سایر حسابها و اسناد دریافتنی،
ه . داراییهاي ثابت مشهود،
و . حسابها و اسناد پرداختنی،
ز. تسهیلات دریافتی،
ح . ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان،
ط . خالص داراییهای طرح ، و
ی . ارزش ویژه طرح .
٢٦ . ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی‌بر اکچوئری باید زیر ترازنامه افشا شود.
٢٧ . صورت تغییرات در خالص داراییها باید حداقل حاوي اقلام اصلی زیر باشد:
الف . حق بیمه‌هاي بازنشستگی،
ب. کمکهاي بلاعوض،
ج. حق بیمه انتقالی از سایر طرحها،
د . حقوق و سایر مزایای بازنشستگی اعضا،
ه . حق بیمه انتقالی به سایر طرحها،
و. هزینه‌های اداره طرح،
ز. مازاد (کسری) درآمد نسبت به هزینه.
٢٨ . صورت درآمد و هزینه باید حداقل حاوی اقلام اصلی مندرج در بند ٥٨ اسـتاندارد حسـابداری شماره ١ با عنوان ” نحوه ارائه صورتهای مالی“ باشد.
٢٩ . در یادداشتهای توضیحی صورتهای مالی علاوه بر الزامات افشای سایر استانداردهای حسـابداری مربوط، باید حداقل موارد زیر افشا شود :
الف. رویه‌ها و مفروضات مورد استفاده براي تعیین ارزش منصفانه سرمایه‌گذاریها،
ب. رویه ها و مفروضاتی که در محاسبه ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنـی بـر اکچـوئری بکار رفته است و هرگونه تغییر در رویه ها و مفروضات در فاصـله بـین دو تـاریخ انجـام اکچوئری،
ج . تاریخ انجام آخرین ارزیابی مبتنی‌بر اکچوئری،
د. اطلاعات مختصر در مورد گروههای کارکنان تحت پوشش و کارفرمایان،
ه . اطلاعات آماری درخصوص تعداد بازنشستگان، مستمری بگیران و اعضای شاغل،
و . اطلاعات مختصر در مورد طرحهای بازنشستگی و ارائه اطلاعات کلی درخصـوص شـرایط هرکدام (نظیر شرایط استحقاق، مبالغ و درصدهای قابل پرداخت)،
ز . شرح تغییرات طی سال مالی در شرایط پرداخت مزایاي بازنشستگی، حق بیمه‌ها، شـرایط عضویت طرح و قوانین و مقررات مرتبط با طرح و اینکه تغییرات یاد شده در محاسـبات اکچوئري منظور شده است یا خیر،
ح. خط مشی تأمین منابع و هرگونه تغییر در آن طی سال مالی،
ط. وضعیت مالیاتی طرح،
ی. معاملات طرح با واحدهای تجاری تحت کنترل یا تحت نفوذ قابل ملاحظه تمام یا برخـی از اعضا ، کارفرمایان با نفوذ قابـل ملاحظـه در طـرح، کانونهـای بازنشسـتگی و سـازمانها و تشکلهای مرتبط با اعضا و یا طرح ،
ک. سیاستهاس سرمایه‌گذارس منابع طرح ،
ل. سرمایه‌گذاری طرح در سهام کارفرمایانی که بر طرح نفوذ قابل ملاحظه دارند، و
م . جدول جزئیات ارزش منصفانه خالص داراییهای طرح، به‌استثناي داراییهای ثابـت مشـهود که به بهای تمام شده یا مبلغ تجدید ارزیابی به کسر استهلاك انباشته منعکس می‌شـود و مقایسه آن با ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی‌بر اکچوئری و تشریح سیاستهای تأمین مبالغ کسری.
تاریخ اجرا
٣٠ . الزامات این استاندارد در مورد کلیه صورتهای مالی طرحهاي مزایای بازنشستگی که دوره مـالی آنها از تاریخ اول فروردین ١٣٨٤ یا بعد از آن شروع می‌شود لازمالاجراست.
مطابقت با استانداردهای بین‌المللی
٣١ . با اجرای الزامات این استاندارد، مفاد استاندارد بین المللی حسابداری شماره ٢٦ با عنـوان حسابداری و گزارشگری طرحهای مزایاي بازنشستگی نیز رعایت می‌شود.
پیوست شماره ١
صورتهای مالی نمونه
این پیوست تنها جنبه تشریحی دارد و بخشی از استاندارد حسابداری را تشکیل نمـی‌دهـد. هـدف این پیوست تشریح کاربرد استاندارد در رابطه با نحوه ارائه صورتهای مالی اساسی شامل صورتهای مالی جداگانه و تلفیقی یک طرح مزایای بازنشستگی است.
در صورت لزوم و برای دستیابی به ارائه مطلوب اطلاعات در شرایط خاص می توان ترتیب ارائه و شرح اقلام اصلی را تغییر داد.
صندوق بازنشستگی نمونه ترازنامه
در تاریخ ٢٩ اسفندماه ٢×١٣
تجدید ارائه شده
٢٩/١٢/٢×١٣
یادداشت ٢٩/١٢/١×١٣
میلیون ریال میلیون ریال
سرمایه‌گذاری در شرکتهای فرعی ٣٦٩ر١٤٣ ٦٢١ر١١٨
سرمایه‌گذاری در شرکتهای وابسته ٨١٤ر٤٩ ٧٢٥ر٣٢
سرمایه‌گذاری در سایر شرکتها ٢٥٧ر١٢ ١٦٤ر١٣
املاک ٣٣٠ر١٠٠ ٨١٧ر٦٢
اوراق مشارکت ٥٤٣ر٨ ٣٨٥ر٩
تسهیلات اعطایی ٤٥٣ر٥٢ ٢٧٠ر٤٠
سپردههای بانکی ١٦١ ١٦١
سایر سرمایه‌گذاریها ٠٠٠ر٣٧ ٠٠٠ر٣٢
جمع سرمایه‌گذاریها ٩٢٧ر٤٠٣ ١٤٣ر٣٠٩
موجودی نقد ٨٠٨ر٧ ٩٦٢ر٤
حق بیمه‌های دریافتنی ٠٠٠ر٧٠ ٥٠٠ر٦٤
حسابها و اسناد دریافتنی ١٨٢ر٣٥ ٥٢٠ر٣٩
پیش پرداختها ٢٤٩ر١ ٨١٣
داراییهای ثابت مشهود ٢٣٩ر١١٤ ٧٩٥ر١٠٩
٥٣٥ر١ ٦٩٢ر١
جمع داراییها ٧٠١ر٥١٩ ٦٣٠ر٤٢٠
حسابها و اسناد پرداختنی ٨٨٨ر٤٩ ١١٥ر٥٤
تسهیلات دریافتی ٩٠٥ر٤١ ٦١٢ر٦٩
ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان ٦٠٩ر٢ ٣٤٦ر٢
جمع بدهیها ٤٠٢ر٩٤ ٠٧٣ر١٢٦
خالص داراییهای طرح ٢٩٩ر٤٢٥ ٥٥٧ر٢٩٤
ارزش ویژه طرح
٢٩٩ر٤٢٥ ٥٥٧ر٢٩٤
ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی‌بر اکچوئری
٠٠٠ر٤٥٠ ٠٠٠ر٣١٨
صندوق بازنشستگی نمونه صورت تغییرات در خالص داراییها
براي سال مالی منتهی به ٢٩ اسفندماه ٢×١٣
تجدید ارائه شده
یادداشت سال ٢×١٣
سال ١× ١٣
میلیون ریال میلیون ریال
حق بیمه‌های بازنشستگی ٢٠٨ر٥٨ ٤٩٢ر٥٥
کمکهای بلاعوض ٨٧٨ر١٥ ٧٠٠ر١٩
حق بیمه انتقالی از سایر طرحها ٦٣٦ ٣١٥ر١
مازاد درآمد بر هزینه ٣١٨ر٩٩ ٥١٤ر٨٦
حقوق و سایر مزایای بازنشستگی اعضا ٠٤٠ر١٧٤ ٠٢١ر١٦٣
( ٤٠٧ر٣٨) ( ٢٢٥ر٣٧)
حق بیمه انتقالی به سایر طرحها ( ٣١٠ر٢) ( ٨٥٩ر١)
هزینه‌های اداره طرح ( ٥٨١ر٢) ( ٢٧٥ر٢)
( ٢٩٨ر٤٣) ( ٣٥٩ر٤١)
افزایش در خالص داراییهای طرح ٧٤٢ر١٣٠ ٦٦٢ر١٢١
گردش حساب ارزش ویژه صندوق
سال ٢×١٣ سال ١× ١٣
میلیون ریال میلیون ریال
تغییر در خالص داراییهای طرح طی سال ٧٤٢ر١٣٠ ٦٦٢ر١٢١
ارزش ویژه طرح در ابتدای سال
٥٥٧ر٢٩٢ ٨٩٥ر١٧٢
تعدیلات سنواتی ٠٠٠ر٢ ـ
ارزش ویژه طرح در ابتدای سال ـ تعدیل شده
٥٥٧ر٢٩٤ ٨٩٥ر١٧٢
ارزش ویژه طرح در پایان سال ٢٩٩ر٤٢٥ ٥٥٧ر٢٩٤
صندوق بازنشستگی نمونه صورت درآمد و هزینه
براي سال مالی منتهی به ٢٩ اسفندماه ٢×١٣
تجدید ارائه شده
یادداشت سال ٢×١٣
سال ١× ١٣
میلیون ریال میلیون ریال
درآمد سرمایه‌گذاریها :
سود سهام ٨٠٧ر٣٧ ٧٣٣ر٣٧
درآمد اجاره ٦٨١ر٥ ٢٩٥ر٤
سود تسهیلات ٣٨٢ر١٠ ٥٧١ر٨
سود سپردههای بانکی و اوراق مشارکت ٦٨ ٧٣
سود فروش سهام ٧١٩ر٤٧ ١٥٠ر٣٦
٦٥٧ر١٠١ ٨٢٢ر٨٦
هزینه مدیریت سرمایه‌گذاریها (٨٣٩) (٥٢٧)
خالص درآمدهای عملیاتی ٨١٨ر١٠٠ ٢٩٥ر٨٦
هزینه‌های مالی (٦٠٠) (٣٠٠)
خالص درآمدها و هزینه‌های غیرعملیاتی (٤٠٠) ٦١٩
مازاد درآمد بر هزینه قبل از مالیات ٨١٨ر٩٩ ٦١٤ر٨٦
مالیات (٥٠٠) ( ١٠٠)
مازاد درآمد بر هزینه ٣١٨ر٩٩ ٥١٤ر٨٦
صندوق بازنشستگی نمونه ترازنامه تلفیقی
در تاریخ ٢٩ اسفندماه ٢×١٣
تجدید ارائه شده
یادداشت سال ٢×١٣ سال ١× ١٣
سرمایه‌گذاری در شرکتهای وابسته میلیون ریال میلیون ریال
٥١٤ر٦٥ ١٢٥ر٤٣
سرمایه‌گذاری در سایر شرکتها ٤٦٩ر٣٣ ٥٠١ر٢٧
املاک ٢٧٩ر١٢٨ ١١٤ر٨٣
اوراق مشارکت ٥٤٣ر٩ ٥٣٩ر١٥
تسهیلات اعطایی ٥٩٨ر٧٧ ٧٦٣ر٥٦
سپردههای بانکی ٥٤٧ر٢ ٧١٥ر٣
سایر سرمایه‌گذاریها ٣٥٥ر٣٩ ٤٢٨ر٣٤
جمع سرمایه‌گذاریها ٣٠٥ر٣٥٦ ١٨٥ر٢٦٤
موجودی نقد ٨٦٧ر١٧ ١٩٦ر٩
حق بیمه‌های دریافتنی ٠٠٠ر٧٠ ٥٠٠ر٦٤
سایر حسابها و اسناد دریافتنی ٤٩٧ر٩٢ ١٣٢ر٨٦
موجودی مواد و کالا ٦٠٢ر٥٧ ٦٥٠ر٤٥
پیش پرداختها و سفارشات ٥٥٤ر١٢ ٩٦٨ر٨
داراییهای ثابت مشهود ٥٢٠ر٢٥٠ ٤٤٦ر٢١٤
١٣٦ر١٢٧ ٨٣١ر١٠٥
سرقفلی ٦٧٩ر١٠ ٢٨٥ر٦
داراییهای نامشهود ٥٠٦ر١٥ ٦١٢ر١٠
سایر داراییها ٧٦٥ر٩ ٠٦٣ر٨
جمع داراییها ٠٨٦ر١٦٣ ٧٩١ر١٣٠
٩١١ر٧٦٩ ٤٢٢ر٦٠٩
حسابها و اسناد پرداختنی ٠٦٠ر١٦٧ ٦١٤ر١٢٧
پیش دریافتها ٧٢٥ر٣٨ ٢٩١ر٤٧
ذخیره مالیات ٤٧٣ر٩ ١١٩ر٦
تسهیلات مالی دریافتی ٣٨٣ر٧١ ٨٥٢ر٨٣
ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان ٠٨١ر٣٤ ٦٩٧ر٢٩
جمع بدهیها ٧٢٢ر٣٢٠ ٥٧٣ر٢٩٤
خالص داراییهای طرح ١٨٩ر٤٤٩ ٨٤٩ر٣١٤
ارزش ویژه طرح
٩٠٩ر٤٣١ ٠٥٦ر٢٩٨
سهم اقلیت ٢٨٠ر١٧ ٧٩٣ر١٦
ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی‌بر اکچوئری ١٨٩ر٤٤٩ ٨٤٩ر٣١٤
٠٠٠ر٤٥٠ ٠٠٠ر٣١٨
صندوق بازنشستگی نمونه صورت تغییرات در خالص داراییها - تلفیقی
براي سال مالی منتهی به ٢٩ اسفندماه ٢×١٣
تجدید ارائه شده
یادداشت سال ٢×١٣
سال ١× ١٣
میلیون ریال میلیون ریال
حق بیمه‌های بازنشستگی ٢٠٨ر٥٨ ٤٩٢ر٥٥
کمکهای بلاعوض ٢٣٦ر١٣ ٧٠٠ر١٩
حق بیمه انتقالی از سایر طرحها ٦٣٦ ٣١٥ر١
مازاد درآمد بر هزینه ٥٥٨ر١٠٥ ٢٧٧ر٩٢
٦٣٨ر١٧٧ ٧٨٤ر١٦٨
حقوق و سایر مزایای بازنشستگی اعضا ( ٤٠٧ر٣٨) ( ٢٢٥ر٣٧)
حق بیمه انتقالی به سایر طرحها ( ٣١٠ر٢) ( ٨٥٩ر١)
هزینه‌های اداره طرح ( ٥٨١ر٢) ( ٢٧٥ر٢)
( ٢٩٨ر٤٣) ( ٣٥٩ر٤١)
افزایش در خالص داراییهای طرح ٣٤٠ر١٣٤ ٤٢٥ر١٢٧
گردش حساب ارزش ویژه صندوق
سال ٢×١٣ سال ١× ١٣
میلیون ریال میلیون ریال
تغییر در خالص داراییهای طرح طی سال ٣٤٠ر١٣٤ ٤٢٥ر١٢٧
ارزش ویژه طرح در ابتدای سال ٣٤٩ر٣١٩ ١٢٤ر١٨٨
تعدیلات سنواتی ( ٥٠٠ر٤) ( ٧٠٠)
ارزش ویژه طرح در ابتدای سال ـ تعدیل شده ٨٤٩ر٣١٤ ٤٢٤ر١٨٧
ارزش ویژه طرح در پایان سال ١٨٩ر٤٤٩ ٨٤٩ر٣١٤
صندوق بازنشستگی نمونه صورت درآمد و هزینه تلفیقی
براي سال مالی منتهی به ٢٩ اسفندماه ٢×١٣
تجدید ارائه شده
یادداشت سال ٢× ١٣ سال ١× ١٣
میلیون ریال میلیون ریال میلیون ریال
فروش خالص و درآمد ارائه خدمات ١٩٤ر٤١٢ ١١٧ر٣٨٥
بهای تمام شده کالای فروش رفته و خدمات
ارائه شده ( ١٥٨ر٣٦١) ( ٥٤٩ر٣٣٢)
سود ناخالص ٠٣٦ر٥١ ٥٦٨ر٥٢
درآمد حاصل از سرمایه‌گذاریها ـ عملیاتی ٨٠٤ر٨٦ ٦٢٩ر٦٧
هزینه‌های فروش، اداری و عمومی (٨٣٧ر٣٤) ( ١٨١ر٣٣)
خالص سایر درآمدها و هزینه‌های عملیاتی (٩٥٨ر١) ٧٠٠
( ٧٩٥ر٣٦) ( ٤٨١ر٣٢)
خالص درآمدهای عملیاتی ٠٤٥ر١٠١ ٧١٦ر٨٧
هزینه‌های مالی (٣٤٠ر٧) ( ٩١٥ر٤)
خالص سایر درآمدها و هزینه‌های غیرعملیاتی ١٢٨ر١ ٨٢٦ر١
مازاد درآمد بر هزینه قبل از احتساب سهم گروه از سود ( ٢١٢ر٦) ( ٠٨٩ر٣)
شرکتهای وابسته ٨٣٣ر٩٤ ٦٢٧ر٨٤
سهم گروه از سود شرکتهای وابسته ٩٢٥ر١١ ٦٢٢ر٨
مازاد درآمد بر هزینه قبل از مالیات ٧٥٨ر١٠٦ ٢٤٩ر٩٣
مالیات ( ٢٠٠ر١) ( ٩٧٢)
مازاد درآمد بر هزینه ٥٥٨ر١٠٥ ٢٧٧ر٩٢
سهم اقلیت
١٢٥ر٣ ٩٠٨ر٣
پیوست شماره ٢
مبانی نتیجه‌گیری
پیشینـه
١ . پیش از تدوین این استاندارد، صندوقهای متولی طرحهای مزایـای بازنشسـتگی در ایـران برای گزارشگری مالی از روشهای متفاوتی استفاده می کردند. باتوجه به اهمیـت طرحهـای مزایای بازنشستگی و لزوم شفافیت گزارشگری مالی آنها در شـهریورماه ١٣٨١ پـروژه ای با عنوان بررسی ضرورت تدوین اسـتاندارد حسـابداري بـراي طرحهـاي مزایـاي بازنشسـتگی به موجب مصوبه کمیته تدوین استانداردهای حسابداری در دستور کـار مـدیریت تـدوین استانداردها قرار گرفت.
٢ . پروژه در قالب یک پژوهش برای گروه کارشناسی مدیریت تدوین استانداردها تعریف شد . ابتدا ادبیات و استانداردهای مرتبط در سایر کشورها بررسی و گزارش مطالعـات تطبیقـی تهیه گردید. سپس صورتهای مالی چند صندوق ایرانی و خارجی مورد بررسی قرار گرفت. برای بررسی مسائل خاص صـندوقهای بازنشسـتگی بـا برخـی از مسـئولین صـندوقها و متخصصین اکچوئری بحث و تبادل نظر شد. همچنین قـوانین و مقـررات، اساسـنامه هـا و آیین نامه های صندوقها مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت و از نتـایج حاصـل بـرای تهیـه پرسشنامه، به‌منظور نظرخواهی از صندوقها، استفاده شد.
٣. پرسشنامه تهیه شده برای ١١ صندوق بازنشستگی ارسال و برمبنای نتایج حاصل از پرسشنامه و مطالعات انجام شده ، گزارش شناخت تهیه گردید. گروه کارشناسی با جمـع بنـدی نتـایج گزارش شناخت و مطالعه تطبیقی ، نظرات خود را در قالب یـک گـزارش ارائـه کـرد. ایـن گزارش که بر لزوم تدوین استاندارد حسابداری برای طرحهای مزایـای بازنشسـتگی تأکیـد داشت در اختیار کمیته تدوین استانداردهای حسابداری قرار گرفت.
٤. پس از تأیید ضرورت تدوین استاندارد طرحهای مزایای بازنشستگی توسط کمیته تـدوین استانداردهـای حسابـداری ، گـروه کارشناسی پیش نویس اولیـه استانـدارد را تهیه کـرد. این پیش نویس در جلسات متعـدد کمیتـه تـدوین اسـتانداردهای حسـابداری بررسـی و اصلاحات لازم در آن اعمال گردید.
دلایل تدوین استاندارد حسابداري براي طرحهاي مزایاي بازنشستگی
٥ . اهم دلایل ضرورت تدوین استاندارد حسابداری طرحهای مزایای بازنشستگی به شرح زیر است :
•ویژگیهای فعالیتهای مرتبط با طرحهای مزایای بازنشستگی،
•استفاده از روشهای متفاوت حسابداری توسط صندوقهابرای معاملات و رویدادهای مشابه،
•استفاده از عناوین و شکلهای متفاوت صورتهای مالی توسط صندوقها،
•متفاوت بودن میزان افشای اطلاعات در متن صورتهای مالی و یادداشتهای توضیحی در صندوقها،
•عدم افشای اطلاعات کافی در مورد ارزش فعلی تعهدات آتـی مزایـای بازنشسـتگی، ارزش منصفانه داراییها و درنتیجه توان ایفای تعهدات.
دامنـه کاربرد
٦ . کلیه طرحهای مزایای بازنشستگی ، از جمله سازمان تأمین اجتماعی ، صندوق بازنشسـتگی کشوری و سایر طرحهای مزایای بازنشستگی شرکتها و سازمانها، مشمول ایـن اسـتاندارد می باشند. بانی و اداره کننده طرح (دولت یا بخشهای عمومی ، خصوصی یا تعاونی ) عاملی تعیین کننده نمی باشد، زیرا فقط ویژگیهای فعالیـت طرحهـا و نـه خصوصـیات بانیـان و اداره کنندگان آنها بر حسابداری و گزارشگری مالی طرح تأثیر می‌گذارد.
٧ . طرحهای مزایای بازنشستگی‌معمولا به دو گروه اصلی زیر طبقه‌بندی می‌شود :
طرح مزایای بازنشستگی با مزایاي معـین طرحی است که مزایای بازنشستگی براساس ضوابطی تعیین می شود که‌معمولا مبنای آن حقوق و مزایا و سنوات خدمت اعضـا اسـت. در ایـن طرحها ریسک اصلی متوجه طرح و یا حامی آن است.
طرح مزایای بازنشستگی با کمک معین در این طرح ، مزایای بازنشستگی باتوجه بـه کمکهـای اعطایی به طرح و سود حاصل از سرمایه گذاریها، تعیین می شود. در این نوع طرح‌معمولا برای کمکهای مرتبط با هر فرد حساب جداگانه‌ای نگهداری می‌شود و ریسـک مـرتبط بـا نوسان بازدهی داراییهای طرح متوجه اعضا است.
باتوجه به شرایط کنونی ایران که طرحهای مزایای بازنشستگی‌تماماً از نوع مزایـای معـین است، این استاندارد برای گزارشگری مالی این نوع طرحها تدوین شده است.
صورتهای مالی طرحهای مزایای بازنشستگی
٨ . باتوجه به مطالعات انجام گرفتـه و مباحـث مطـرح شـده، کمیتـه تـدوین اسـتانداردهای حسابداری، صورتهای مالی طرحهای مزایای بازنشستگی را به شرح زیر تعیین نمود :
الف. ترازنامه،
ب . صورت تغییرات در خالص داراییها،
ج . صورت درآمد و هزینه، و
د . یادداشتهای توضیحی.
٩. وظیفه مباشرت مدیریت در ارتباط با عملکرد مالی را می توان به دو بخـش مجـزا تقسـیم کرد. نخست ، اداره طرح که از جنبه مالی به نحوه ارتباط هیأت امناء با کارفرمایان، اعضای طرح و سایر کسانی که‌مستقیماً درگیر می باشند، مربوط است . دوم ، سرمایه گذاریها که بـا خط مشی هیأت امناء در مورد نحوه استفاده از داراییهای در دسترس برای پرداخت مزایـا، مرتبط است . این دو جنبه (اداره و سرمایه گذاری ) بهتـر اسـت بـه صـورت جداگانـه در صورت تغییرات در خالص داراییها و صورت درآمد و هزینه ارائه شود.
١٠ . ارائه صورت جریان وجوه نقد برای طرحهای مزایای بازنشستگی‌کاربرد ندارد. زیـرا اولاً اهداف تبیین شده برای صورت جریان وجوه نقد در طرحها مصداق نـدارد و گزارشـهای اکچوئری می تواند به تسهیل پیش بینی ها کمک‌کند. ثانیاً صورت جریان وجوه‌نقد معمولاً منعکس کننده افزایشها و کاهشهای وجوه نقد بر حسب فعالیتهای مختلف می باشد که این امر به نحو جامع تری از طریق صورت تغییرات درخـالص داراییهـا گـزارش مـی شـود و صورت جریان وجوه‌نقد عموماً اطلاعات بیشتری به اسـتفاده کننـدگان صـورتهای مـالی طرحهای مزایای بازنشستگی ارائه نمی‌کند.
صورتهای مالی تلفیقی
١١ . باتوجه به اینکه در شرایط حاضر صندوقهای بازنشستگی در ایران بنابه دلایل متفـاوت در امر بنگاه داری وارد شده‌اند و عملا در موارد متعدد بر شرکتهای سرمایه پذیر کنترل اعمـال می کنند لذا صورتهای مالی باید این وضعیت را به نحو مناسب نشان دهد. بنابراین باتوجـه به مفاهیم مطرح شده در استاندارد حسابداری شماره ١٨ با عنوان صورتهای مـالی تلفیقـی و حسابداری سرمایه گذاری در واحدهای تجاری فرعی ، ضرورت تهیه صورتهای مالی تلفیقـی برای طرحهای مزایای بازنشستگی مورد تأیید قرار گرفت.
اندازه گیری داراییهای طرحهاي مزایای بازنشستگی
١٢ . یکی از نیازهای اصلی استفاده کنندگان صورتهای مالی طرحهای مزایای بازنشستگی آگـاهی از توان این طرحها برای ایفای تعهدات آتی است. برای ارائه این اطلاعات ، ارزش داراییهای طرح باید با ارزش فعلی تعهدات آتی آن مقایسه گردد و مازاد یا کسری آن مشخص شود. چنانچه داراییهای طرح براساس ارقـام تـاریخی گـزارش شـود ایـن مقایسـه مـی توانـد گمراه کننده باشد و توان طرح را کمتر از واقعیت منعکس کند. لـذا داراییهـای طـرح کـه ماهیت سرمایه گذاری دارند باید براساس ارزشهای منصفانه اندازهگیری شوند. امـا مشـکل این است که ارزشهای منصفانه قابل اتکا برای تمام سرمایه گذاریها بـه طـور مرتـب قابـل دسترس نیست و تعیین و انعکاس ارزشهای منصفانه به‌طور ادواری در ترازنامه در شـرایط فعلی میسر نمی باشد. لذا کمیته تصمیم گرفت که ارزش منصفانه سرمایه گـذاریها در مـتن ترازنامه منعکس نشود بلکه در یک یادداشت توضیحی به صورت مقایسه ای با ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی‌بر اکچوئری افشا شود.
محاسبه ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی‌بر اکچوئری
١٣ . در محاسبات اکچوئری برای مقاصدی غیر از تهیه صورتهای مـالی‌معمـولاً ارزش فعلـی تعهدات مربوط به اعضای فعلی طرح ، اعم از بازنشسته و شـاغل ، باتوجـه بـه حقـوق و مزایای بازنشستگی آتی ، حق بیمه های آتی ، جدول مرگ و میر، نرخ بازده سرمایه گذاری و دیگر مفروضات تعیین می شود. اما برای مقاصد حسابداری انعکاس تعهدات در صورتهای مالی مستلزم وجود شرایط اندازه گیری و شناخت بدهیها و سازگاری آن با تعریـف بـدهی می باشد. بدهی ، تعهد انتقال منافع اقتصادی توسط واحد تجاری ناشی از معاملات یا سایر رویدادهای گذشته است. تعهدات مزایای بازنشستگی در رابطه بـا سـنوات خـدمت آتـی اعضا در تاریخ ترازنامه نمی‌تواند بدهی تلقی شـود و بـه همـین دلیـل تعهـدات مزایـای بازنشستگی متناسب با سنوات خـدمت گذشـته اعضـا در ذیـل ترازنامـه و یادداشـتهای توضیحی صورتهای مالی گزارش می‌شود.
١٤ . برای محاسبه ارزش فعلی تعهدات مربوط به مزایای بازنشستگی دو رویکرد شامل ” حقوق و مزایای جاری“ و ” حقوق و مزایای پیش بینی شده “ وجود دارد.
١٥ . رویکرد حقوق و مزایای جاری مبتنی‌بر دلایل زیر است:
الف . اســتفاده از حقــوق و مزایــای جــاری عینیــت بیشــتری دارد و نیــاز بــه مفروضــاتی درخصوص آینده نیست و بنابراین قابلیت اتکای بالاتری دارد.
ب . افزایش مزایای بازنشستگی ناشی از افزایش حقوق و مزایا درصـورتی تعهـد طـرح محسوب می‌شود که افزایش حقوق و مزایا تحقق یافته باشد.
ج . ارزش فعلی مزایای انباشته بازنشستگی مبتنی بر اکچـوئری بـا اسـتفاده از حقـوق و مزایای جاری‌عمدتا با مبلغ قابل پرداخت در زمان خاتمه یا توقف فرضی فعالیـت طرح ارتباط نزدیک‌تری دارد.
١٦ . رویکرد حقوق و مزایای پیش بینی شده مبتنی‌بر دلایل زیر است :
الف . اطلاعات مالی باید با فرض تداوم فعالیت تهیه شود، حتی اگر بکارگیری مفروضات و برآوردها در تهیه آن ضرورت داشته باشد،
ﺏ. مزایای بازنشستگی‌معمولا با توجه به میزان حقوق و مزایای نزدیک به تاریخ پایـان خدمت تعیین و پرداخت می شـود، بنـابراین ، پـیش بینـی میـزان حقـوق و مزایـا، حق بیمه‌ها و نرخهای بازده ضرورت دارد، و
ج . در مواردی که تأمین وجوه بر مبنای پیش بینی حقوق و مزایا صورت می‌گیـرد عـدم بکارگیری حقوق و مزایای پیش بینی شده ، ممکن است منجر به گزارش منابع مـالی اضافی در زمانی شود که طرح دارای وجوه مالی اضافی نیست یا منجر به گـزارش وجوه مالی کافی در زمانی شود که طرح وجوه مالی کافی در اختیار ندارد.
١٧ . در شرایط اقتصادی فعلی ، پیش بینی آینده با مشکلات متعددی مواجه اسـت و در چنـین شرایطی در اندازه گیریها هرچه متغیرهای مربوط به آینده بیشتر باشد قابلیت اتکای آن کمتر خواهد بود. بنابراین کمیته رویکرد حقوق و مزایای جاری را مناسب‌تر تشخیص داد.
اشتراک های پیشنهادی
1 ماهه
دسترسی به اطلاع رسانی بخشنامه
حقوق و دستمزد
استهلاک
اشتراک گزاری پیامک بخشنامه
دسترسی به تحلیل بخشنامه
دسترسی به علاقه مندی
مشاوره مالیاتی
درخواست بخشنامه
300,000تومان
1 ماهه
دسترسی به اطلاع رسانی بخشنامه
حقوق و دستمزد
استهلاک
اشتراک گزاری پیامک بخشنامه
دسترسی به تحلیل بخشنامه
دسترسی به علاقه مندی
مشاوره مالیاتی
درخواست بخشنامه
1,000,000تومان