استانداردهای حسابداری ایران

صفحه اصلی

قوانین و استاندارد ها

استانداردهای حسابداری ایران

فعالیت‌های کشاورزی (استاندارد 26)

فعالیت‌های کشاورزی (استاندارد 26)

آخرین اصلاحات: 1403/09/03

استاندارد حسابداری شماره ٢٦
فعالیتهای کشاورزی

ردیف فهرست مندرجات شماره بند
0     دامنه‌ کاربرد ٤ - ١
1 تعاریف‌  
1-1 تعاریف‌ مرتبط‌ با کشاورزی‌ ٨ - ٥
1-2 تعاریف‌ عمومی‌ ١١ - ٩
2 شناخت‌ و اندازه‌گیری‌ ٢٢ - ١٢
3 درآمدها و هزینه‌های‌ ناشی‌ از اندازه‌گیری‌ به‌ارزش‌ منصفانه‌ ٢٥ - ٢٣
4 عدم‌ امکان‌ اندازه‌گیری‌ ارزش‌ منصفانه‌ به‌گونه‌ای‌ اتکا پذیر ٢٩ - ٢٦
5 کمکهای‌ بلاعوض‌ دولت‌ ٣٠
6 افشـا ٤١ - ٣١
7 تاریخ‌ اجرا ٤٢
8 مطابقت‌ با استانداردهای‌ بین‌المللی‌ حسابداری‌ ٤٣
9 پیوست‌ شماره‌ ١ : نمونه‌ صورتهای‌ مالی‌  
10 پیوست‌ شماره‌ ٢ : مبانی‌ نتیجه‌گیری  


    این‌ استاندارد باید باتوجه‌ به‌ ” مقدمه‌ای بر استانداردهای حسابداری “مطالعه‌ و بکار گرفته‌ شود.


دامنه‌ کاربرد
١ .  کاربرد این‌ استاندارد در حسابداری موارد زیر الزامـی‌ اسـت‌، مشـروط بـر اینکـه‌ بـه‌ فعالیـت‌ کشاورزی مربوط باشد :

    الف‌ . داراییهای زیستی‌، و

    ب. تولید کشاورزی در زمان برداشت‌.


٢.   این‌ استاندارد در موارد زیر کاربرد ندارد :
    الف‌ . زمین‌ مربوط‌ به‌ فعالیت‌ کشاورزی‌ (به‌ استاندارد حسـابداری‌ شـماره‌ ١١ بـا عنـوان‌ داراییهای ثابت‌ مشهود مراجعه‌ شود)، و

    ب‌ . داراییهای‌ نامشهود مربوط‌ به‌ فعالیت‌ کشاورزی‌ (به‌ استاندارد حسابداری‌ شـماره‌ ١٧ با عنوان‌ داراییهای نامشهود مراجعه‌ شود).

٣ . این‌ استاندارد در مورد تولید کشاورزی‌ ، یعنی‌ محصول‌ برداشت‌ شده‌ از داراییهای‌ زیسـتی‌ واحد تجاری‌ ، تنها در زمان‌ برداشت‌ ، کاربرد دارد. بعد از زمان‌ برداشت‌ ، تولید کشـاورزی‌ تابع‌ الزامات‌ استاندارد حسابداری‌ شماره‌ ٨ با عنوان‌ حسابداري موجودي مواد و کالا یا سـایر استانداردهای‌ حسابداری‌ مربوط‌ خواهد بود. بنابراین‌ ، این‌ استاندارد به‌ فراوری‌ محصولات‌ کشاورزی‌ بعد از زمان‌ برداشت‌ مربوط‌ نمی‌ شود؛ برای‌ مثال‌ ، فرایند فراوری‌ انگور تا سرکه‌ توسط‌ باغدار پرورش‌ دهنده‌ انگور مشمول‌ این‌ استاندارد نیسـت‌. هرچنـد چنـین‌ فراینـدی‌ می‌ تواند به‌طور منطقی‌ و طبیعی‌ فعالیت‌ کشاورزی‌ محسوب‌ شود و با دگردیسـی‌ زیسـتی‌ تا حدی‌ مشابه‌ باشد، اما این‌ نوع‌ فراوری‌ در این‌ استاندارد در تعریف‌ فعالیـت‌ کشـاورزی‌ قرار نمی‌گیرد.


٤ . جدول‌ زیر نشان‌ دهنده‌ نمونه‌ هایی‌ از داراییهای‌ زیستی‌ ، تولیدات‌ کشاورزی‌ و محصـولاتی‌ است‌ که‌ از فراوری‌ پس‌ از برداشت‌ حاصل‌ می‌شود :

 

داراییهای زیستی تولیدات کشاورزی محصولات فراوری شده پس از برداشت
گوسفند پشم‌ نخ‌ ، فرش‌
گله‌ شیری‌ شیر پنیر
گوساله گوشت سوسیس
مرغ تخم گذار تخم مرغ محصولات غذایی
ماهی گوشت کنسرو ماهی
تاکستان انگور سرکه
درخت سیب سیب کمپوت
گیاهان

پنبه


نیشکر

نخ، پارچه


شکر

بوته چای برگ چای چای خشک
درختان گیاهان مصنوعی تنه درخت الوار


تعاریف‌

تعاریف‌ مرتبط‌ با کشاورزي

٥ .   اصطلاحات ذیل‌ در این‌ استاندارد با معانی‌ مشخص‌ شده زیر به‌ کار رفته‌ است‌ :

   •فعالیت‌ کشاورزی : عبارت است‌ از مدیریت‌ بر دگردیسی‌ داراییهای زیستی‌ بـرای فـروش ، تبدیل‌ به‌ تولید کشاورزی یا افزایش‌ داراییهای زیستی‌.
   •دگردیسی‌ : شامل‌ فرایندهای رشد، تحلیل‌ ، تولید و تولید مثل‌ است‌ که‌ به‌ تغییرات کیفی‌ یـا کمی‌ دارایی‌ زیستی‌ می‌انجامد.

   •دارایی‌ زیستی‌ : عبارت است‌ از حیوان یا گیاه زنده.

   •تولید کشاورزی : عبارت است‌ از محصول برداشت‌ شده از داراییهای زیستی‌ واحد تجاری.

   •گروهی‌ از داراییهای زیستی‌ : عبارت است‌ از مجموعه‌ حیوانات یا گیاهان زنده مشابه‌.

   •برداشت‌ : عبارت است‌ از جداسازی تولید کشاورزی از دارایـی‌ زیسـتی‌ یـا پایـان دادن بـه‌ فرایند زندگی‌ دارایی‌ زیستی‌.

   •دارایی‌ زیستی‌ مولد : عبارت است‌ از یک‌ دارایی‌ که‌ به‌ قصد تولید مثل‌ ، اصلاح نژاد و یا تولید کشاورزی ، با حفظ‌ حیات دارایی‌ زیستی‌ ، نگهداري می‌ شود و قابلیت‌ برداشـت‌ در بـیش‌ از یک‌ سال را دارد.

   •دارایی‌ زیستی‌ غیر مولد : به‌ طبقه‌ ای از داراییهای زیستی‌ گفته‌ می‌ شـود کـه‌ واجـد شـرایط‌ تعیین‌ شده براي داراییهای زیستی‌ مولد نیست‌.


٦. فعالیت‌ کشاورزی‌ شامل‌ انواع‌ گوناگونی‌ مانند پرورش‌ احشام‌، درختکاری‌، کاشت‌ گیاهـان‌ یک‌ ساله‌ یا چند ساله‌ ، زراعت‌ ، کاشت‌ درختان‌ میوه‌ و نهالستان‌ ، پرورش‌ گـل‌ و پـرورش‌ آبزیان‌ است‌. برخی‌ ویژگیهای‌ مشترک‌ این‌ فعالیتها به‌ شرح‌ زیر می‌باشد :

    الف‌ . قابلیت‌ تغییر . حیوانات‌ و گیاهان‌ زنده‌ به‌صورت‌ بالقوه‌ توانایی‌ دگردیسی‌ زیستی‌ دارند،

    ﺏ. مدیریت‌ تغییر . مجموعه‌ فعالیتهایی‌ که‌ از طریق‌ بهینـه‌ سـازی‌ و ایجـاد شـرایط‌ لازم‌ (از قبیل‌ سطوح‌ تغذیه‌ ، رطوبت‌ ، درجه‌ حرارت‌ ، کود و نـور) فراینـد دگردیسـی‌ را تسهیل‌ می‌ کند. چنین‌ مدیریتی‌ فعالیت‌ کشاورزی‌ را از سایر فعالیتها متمایز می‌ سازد. برای‌ مثال‌ ، بهره‌ برداری‌ از منابعی‌ که‌ مدیریت‌ نمی‌ شود (از قبیل‌ ماهیگیری‌ در دریاها و رودخانه‌ها و قطع‌ درختان‌ جنگلی‌ بدون‌ انجام‌ وظایف‌ احیاء) فعالیـت‌ کشـاورزی‌ نیست‌، و

    ج‌ . اندازه گیري تغییر . تغییرات‌ کیفی‌ (برای‌ مثال‌ ، اصلاح‌ نژاد، درجه‌ غلظت‌ ، رسیده‌ بـودن‌ ، پوشش‌ چربی‌ ، میزان‌ پروتئین‌ و مقاومت‌ بافتی‌ ) یا تغییرات‌ کمی‌ (بـرای‌ مثـال‌ ، تولیـد مثل‌، وزن‌ ، ابعاد حجمی‌ ، طول‌ یا قطـر الیـاف‌ و تعـداد جوانـه‌) ناشـی‌ از دگردیسـی‌ به‌ عنوان‌ شاخصهای‌ فعالیت‌ معمول‌ مدیریت‌، اندازه‌گیری‌ و نظارت‌ می‌شود.


٧ .   دگردیسی‌ به‌ یکی‌ از نتایج‌ زیر منجر می‌شود :
    الف‌ . تغییرات‌ در دارایی‌ از طریق‌ رشد (افزایش‌ کمی‌ و کیفی‌ حیوان‌ یا گیاه‌ )، تحلیل‌ (کاهش‌ در کمیت‌ یا افت‌ کیفیت‌ حیوان‌ یا گیاه‌) یا تولید مثل‌ (تکثیر حیوان‌ یا گیاه‌ زنده‌) یا

    ب‌ .  تولید محصول‌ کشاورزی‌ از قبیل‌ برگ چای‌، پشم‌ و شیر.

٨. داراییهای‌ زیستی‌ غیر مولد اقلامی‌ هستند که‌ به‌ عنوان‌ تولید کشاورزی‌ برداشت‌ می‌ شوند یا به‌ عنوان‌ داراییهای‌ زیستی‌ به‌ فروش‌ می‌ رسند. دامهای‌ گوشتی‌ ، دامهای‌ آماده‌ فروش‌ ، مـاهی‌ پرورشی‌ ، غلات‌ در جریان‌ رشد از قبیل‌ ذرت‌ و گندم‌ ، و درختان‌ پرورشی‌ جهت‌ تهیه‌ الوار نمونه‌ هایی‌ از داراییهای‌ زیستی‌ غیر مولد می‌ باشد. داراییهای‌ زیستی‌ مولـد ازجملـه‌ شـامل‌ اقلامی‌ مانند دامهای‌ شیری‌، تاکستانها، درختان‌ میوه‌ و مرغهای‌ تخم‌گذار است‌.

تعاریف‌ عمومی‌

٩ .    اصطلاحات ذیل‌ در این‌ استاندارد با معانی‌ مشخص‌ زیر به‌ کار رفته‌ است‌:

   •بازار فعال : عبارت است‌ از بازاري که‌ کلیه‌ شرایط‌ زیر را دارد:

    الف‌ . اقلام مبادله‌ شده در بازار متجانس‌ هستند،

    ب. معمولا خریداران و فروشندگان مایل‌ در هر زمان وجود دارند، و

    ج.  قیمتها برای عموم قابل‌ دسترسی‌ است‌.

   •مبلغ‌ دفتری : مبلغی‌ است‌ که‌ دارایی‌ به‌ آن مبلغ‌ در ترازنامه‌ منعکس‌ می‌شود.

   •ارزش منصفانه‌ : مبلغی‌ است‌ که‌ خریداري مطلع‌ و مایل‌ و فروشنده ای مطلع‌ و مایل‌ می‌ تواننـد در معامله‌ اي حقیقی‌ و در شرایط‌ عادی ، یک‌ دارایی‌ را در ازای مبلغ‌ مزبور با یکدیگر مبادله‌ یا یک‌ بدهی‌ را تسویه‌ کنند.

١٠ . در این‌ استاندارد، اقلام‌ متجانس‌ به‌ مجموعه‌ ای‌ از اقلام‌ نظیـر لبنیـات‌ ، غـلات‌ ، دانـه‌ هـای‌ روغنی‌ ، میوه‌ و تره‌ بار، گل‌ ، دام‌ ، طیور، ماهیها و آبزیان‌ و ... اطلاق می‌ شود که‌ بـه‌ واسـطه‌ خصوصیات‌ همانند، قابل‌ گروه‌بندی‌ است‌.


١١ . ارزش‌ منصفانه‌ یک‌ دارایی‌ مبتنی‌ بر مکان‌ و شرایط‌ فعلـی‌ آن‌ اسـت‌ . بـرای‌ مثـال‌ ، ارزش‌ منصفانه‌ یک‌ گله‌ در مزرعه‌ معادل‌ با قیمت‌ همان‌ گله‌ در بازار مربوط‌ پس‌ از کسر مخـارج‌ حمل‌ و سایر مخارج‌ رساندن‌ گله‌ به‌ آن‌ بازار است‌.

شناخت‌ و اندازه گیری

١٢ . واحد تجاري باید دارایی‌ زیستی‌ یا تولید کشاورزی را فقط‌ زمانی‌ شناسایی‌ کند که‌ :

    الف‌ . کنترل دارایی‌ را در نتیجه‌ رویدادهای گذشته‌ بدست‌ آورده باشد ،

    ب.  جریان منافع‌ اقتصادي آتی‌ مرتبط‌ به‌ دارایی‌ به‌ درون واحد تجاری محتمل‌ باشد، و

    ج.  ارزش منصفانه‌ یا بهای تمام شده دارایی‌ به‌گونه‌اي اتکاپذیر قابل‌ اندازه گیری باشد.

١٣ . دارایی‌ زیستی‌ مولد باید برمبناي بهاي تمام شده پس‌ از کسر استهلاك انباشته‌ و کـاهش‌ ارزش انباشته‌ یا مبلغ‌ تجدید ارزیابی‌ ، به‌ عنوان نحوه عمل‌ مجاز جایگزین‌ ، منطبق‌ با الزامات اسـتاندارد حسابداري شماره ١١ با عنوان ” داراییهای ثابت‌ مشهود“ شناسایی‌ و گزارش شود.

١٤ . به‌ استثنای دارایی‌ زیستی‌ غیر مولد خریداری شده که‌ تنها در زمان شناخت‌ اولیـه‌ بـه‌ بهـای تمـام شده شناسایی‌ می‌ شود ، داراییهای زیستی‌ غیر مولد باید در شـناخت‌ اولیـه‌ و در تـاریخ‌ ترازنامـه‌ به‌ ارزش منصفانه‌ پس‌ از کسر مخارج براوردی زمان فروش انـدازه گیـری شـود بجـز در مـورد توضیح‌ داده شده در بند ٢٦ که‌ نمی‌توان ارزش منصفانه‌ را به‌ گونه‌ای اتکا پذیر اندازه گیری کرد.

١٥ . تولید کشاورزی باید در زمان برداشت‌ به‌ ارزش منصفانه‌ پس‌ از کسر مخارج بـراوردی زمـان فروش اندازه گیری شود. ارزش تعیین‌ شده مزبور هنگام بـه‌ کـارگیری اسـتاندارد حسـابداری شماره ٨ با عنوان ” حسابداری موجودی مواد و کالا “ یا استاندارد حسابداری دیگری ، بهای تمـام شده آن محصول محسوب می‌شود.

١٦ .  مخارج‌ زمان‌ فروش‌ شامل‌ حق‌الزحمه‌ پرداختی‌ به‌ واسطه‌ها، مالیات‌ و عوارض‌ مربوط‌ می‌باشد.

١٧ . تعیین‌ ارزش‌ منصفانه‌ برای‌ دارایی‌ زیستی‌ غیر مولد یا تولید کشاورزی‌ می‌ توانـد از طریـق‌ گروه‌ بنـدی‌ بر اساس‌ خاصه‌ های‌ بارز آنها، برای‌ مثال‌ ، بر حسب‌ سن‌ یا نژاد، تسهیل‌ گـردد. واحد تجاری‌ ، آن‌ دسته‌ از خاصه‌ هایی‌ را انتخاب‌ می‌ کند کـه‌ در بـازار بـه‌ عنـوان‌ مبـانی‌ قیمت‌گذاری‌ دارایی‌ استفاده‌ می‌شود.

١٨ . واحدهای‌ تجاری‌غالبا قراردادهایی‌ منعقد می‌ کنند که‌ به‌ موجب‌ آنهـا داراییهـای‌ زیسـتی‌ غیر مولد یا تولید کشاورزی‌ خود را درآینده‌ بفروشند. قیمتهای‌ قرارداد برای‌ تعیـین‌ ارزش‌ منصفانه‌الزاما مربوط‌ نیست‌ ، زیرا ارزش‌ منصفانه‌ منعکس‌ کننده‌ ارزش‌ در بازار جاری‌ است‌ که‌ در آن‌ خریدار و فروشنده‌ مطلع‌ و مایل‌ معاملـه‌ مـی‌ کننـد. در نتیجـه‌ ، ارزش‌ منصـفانه‌ دارایی‌ زیستی‌ غیر مولد یا تولید کشاورزی‌الزاماً به‌ علت‌ وجود قرارداد تعدیل‌ نمی‌ شـود. در برخی‌ موارد، قرارداد فروش‌ دارایی‌ زیستی‌ غیر مولد یا تولید کشاورزی‌ ممکـن‌ اسـت‌ قراردادی‌ زیانبار باشد. در ایـن‌ صـورت‌ زیـان‌ ناشـی‌ از قـرارداد یعنـی‌ مـازاد مخـارج‌ اجتناب‌ ناپذیر ایفای‌ تعهدات‌ مربوط‌ به‌ قرارداد نسبت‌ به‌ منـافع‌ حاصـل‌ از آن‌ ، بـه‌ عنـوان‌ ذخیره‌ شناسایی‌ می‌شود.

١٩ . در صورتی‌ که‌ بازار فعالی‌ برای‌ دارایی‌ زیستی‌ غیر مولد یا تولید کشاورزی‌ وجود داشـته‌ باشد، مظنÄه‌ بازار مبنای‌ مناسبی‌ برای‌ تعیین‌ ارزش‌ منصـفانه‌ اسـت‌ . در صـورت‌ دسترسـی‌ واحد تجاری‌ به‌ بازارهای‌ فعال‌ متعدد، از مربوط‌ ترین‌ بازار استفاده‌ می‌ شود. بـرای‌ مثـال‌ ، اگر واحد تجاری‌ به‌ دو بازار فعال‌ دسترسی‌ داشـته‌ باشـد، قیمـت‌ موجـود در بـازاری‌ را انتخاب‌ خواهد کرد که‌ انتظار دارد از آن‌ استفاده‌ کند.

٢٠ . در صورتی‌ که‌ بازار فعالی‌ وجود نداشته‌ باشد، واحد تجاری‌ از یک‌ یا چنـد مـورد زیـر، به‌ شرط‌ دسترسی‌، برای‌ تعیین‌ ارزش‌ منصفانه‌ استفاده‌ می‌کند:

    الف‌ . قیمتهای‌ تضمینی‌ اعلام‌ شده‌ توسط‌ دولت‌،

    ب‌ . آخرین‌ قیمت‌ معامله‌ در بازار، مشروط‌ بر این‌ که‌ در فاصـله‌ زمـانی‌ بـین‌ تـاریخ‌ آن‌ معامله‌ و تاریخ‌ ترازنامه‌ تغییر قابل‌ ملاحظه‌ای‌ در شرایط‌ اقتصادی‌ رخ نداده‌ باشد،

    ﺝ.  قیمتهای‌ بازار داراییهای‌ مشابه‌ با در نظر گرفتن‌ تعدیلاتی‌ که‌ تفاوتها را منعکس‌ می‌کند، و

    ﺩ. معیارهای‌ خاص مانند ارزش‌ میوه‌ براساس‌ جعبه‌ و ارزش‌ گله‌ گوشـتی‌ بـر حسـب‌ کیلوگرم‌ گوشت‌.

٢١ . در برخی‌ موارد، منابع‌ اطلاعاتی‌ مندرج‌ در بند ٢٠ ممکن‌ است‌ بیانگر نتایج‌ متفاوت‌ بـرای‌ تعیین‌ ارزش‌ منصفانه‌ دارایی‌ زیستی‌ غیر مولد یا تولید کشـاورزی‌ باشـد. واحـد تجـاری‌، دلایل‌ چنین‌ تفاوتهایی‌ را به‌ منظور دستیابی‌ به‌ قابل‌ اتکاترین‌ براورد ارزش‌ منصفانه‌ ، از میان‌ دامنه‌ای‌ از براوردهای‌ منطقی‌نسبتا نزدیک‌ به‌ هم‌، در نظر می‌گیرد.

٢٢ . بعضی‌ اوقـات‌ ممکن‌ است‌ بهـای‌ تمـام‌ شـده‌ به‌ ارزش‌ منصفانـه‌ نزدیک‌ باشـد، به‌ ویـژه‌ در مواقعی‌ که‌ :

    الف‌ . از زمان‌ تحمل‌ بهای‌ تمام‌ شده‌ اولیه‌، دگردیسی‌ زیستی‌ کمی‌ صورت‌ گرفته‌ باشد، یا

    ب‌ . انتظار نرود دگردیسی‌ زیستی‌ تأثیر با اهمیتی‌ بر قیمت‌ داشته‌ باشد.

درآمدها و هزینه‌های ناشی‌ از اندازه گیری به‌ارزش منصفانه‌

٢٣ . درآمد ناشی‌ از شناخت‌ اولیه‌ دارایی‌ زیستی‌ غیر مولد به‌ ارزش منصفانه‌ پـس‌ از کسـر مخـارج براوردی زمان فروش و نیز درآمد یا هزینه‌ ناشـی‌ از تغییـر در ارزش منصـفانه‌ پـس‌ از کسـر مخارج براوردی زمان فروش دارایی‌ زیستی‌ غیرمولد ، باید در سود و زیان دوره وقـوع منظـور شود.

٢٤ . درآمد ممکن‌ است‌ در زمان‌ شناخت‌ اولیه‌ یک‌ دارایی‌ زیستی‌ غیر مولد ایجاد شود. باتوجه‌ به‌ اینکه‌ داراییهای‌ زیستی‌ غیر مولد خریداری‌ شده‌ در زمان‌ شناخت‌ اولیه‌ بـه‌ بهـای‌ تمـام‌ شده‌ شناسایی‌ می‌ شود، بنابراین‌ درآمد ناشی‌ از شناخت‌ اولیه‌ ، مربوط‌ بـه‌ مـواردی‌ غیـر از خرید می‌باشد که‌ از جمله‌ می‌توان‌ به‌ تولد یک‌ گوساله‌ گوشتی‌ اشاره‌ کرد.

٢٥ . در آمد یا هزینه‌ ناشی‌ از شناخت‌ اولیه‌ تولید کشاورزي به‌ ارزش منصفانه‌ پس‌ از کسـر مخـارج براوردی زمان فروش، باید در سود یا زیان دوره وقوع منظور شود.

عدم امکان اندازه گیری ارزش منصفانه‌ به‌گونه‌ای اتکا پذیر

٢٦ . این‌ پیش‌ فرض وجود دارد که‌ ارزش منصفانه‌ دارایی‌ زیستی‌ غیر مولد را می‌ تـوان بـه‌ گونـه‌ ای اتکا پذیر اندازه گیری کرد. به‌ هر حال پیش‌ فرض یاد شده تنها در شناخت‌ اولیه‌ دارایی‌ زیسـتی‌ غیر مولدی که‌ قیمت‌ یا ارزش بازار آن در دسترس نیست‌ و سایر براوردهـای ارزش منصـفانه‌ آن به‌ وضوح غیرقابل‌ اتکا است‌ ، می‌ تواند مصداق نداشته‌ باشد. در این‌ موارد ، دارایـی‌ زیسـتی‌ غیر مولد باید به‌ بهای تمام شده پـس‌ از کسـر هرگونـه‌ کـاهش‌ ارزش ، انـدازه گیـری شـود. در هر زمان که‌ بتوان ارزش منصفانه‌ چنین‌ دارایی‌ را به‌ گونه‌ ای اتکا پذیر اندازه گیري کرد، واحد تجاری باید آن را به‌ ارزش منصفانه‌ پس‌ از کسر مخارج براوردی زمان فروش اندازه گیری کند.

٢٧ . واحد تجاری‌ که‌ در یک‌ مقطع‌ دارایـی‌ زیسـتی‌ غیـر مولـد را بـر مبنـای‌ ارزش‌ منصـفانه‌ پس‌ از کسر مخارج‌ براوردی‌ زمان‌ فروش‌ اندازه‌ گیری‌ کـرده‌ باشـد، تـا زمـان‌ حـذف‌ یـا واگذاری‌، اندازه‌گیری‌ دارایی‌ یاد شده‌ را بر همین‌ مبنا ادامه‌ می‌دهد.

٢٨ . در تمامی‌ موارد، واحد تجاری‌ تولید کشاورزی‌ را در زمان‌ برداشـت‌ ، بـه‌ ارزش‌ منصـفانه‌ پس‌ از کسر مخارج‌ براوردی‌ زمان‌ فروش‌ اندازه‌گیری‌ می‌کند. این‌ استاندارد منعکس‌کننـده‌ این‌ دیدگاه‌ است‌ که‌ ارزش‌ منصفانه‌ تولید کشاورزی‌ در زمان‌ برداشت‌ همـواره‌ مـی‌توانـد به‌گونه‌ای‌ اتکا پذیر اندازه‌گیری‌ شود.

٢٩ . واحد تجاری‌ در تعیین‌ بهای‌ تمام‌ شده‌ و کاهش‌ ارزش‌ تولید کشاورزی‌ پس‌ از برداشـت‌ ، الزامات‌ مندرج‌ در استاندارد حسابداری‌ شماره‌ ٨ با عنوان‌ حسابداری موجودی مواد و کالا را بکار می‌گیرد.

کمکهای بلاعوض دولت‌

٣٠ . نحوه‌ عمل‌ حسابداری‌ کمکهای‌ بلاعوض‌ دولت‌ مربوط‌ به‌ داراییهای‌ زیستی‌ ، تابع‌ الزامـات‌ استاندارد حسـابداری‌ شـماره‌ ١٠ بـا عنـوان‌ حسـابداري کمکهـاي بلاعـوض دولـت‌ اسـت‌. در مواردی‌ که‌ دارایی‌ زیستی‌ توسط‌ دولت‌ به‌ عنـوان‌ کمـک‌ بلاعـوض‌ دراختیـار واحـد تجاری‌ قرار می‌ گیرد، کمک‌ بلاعوض‌ دولت‌ معادل‌ ارزش‌ منصفانه‌ دارایی‌ زیسـتی‌ پـس‌ از کسر مخارج‌ براوردی‌ زمان‌ فروش‌ در زمان‌ شناخت‌ اولیـه‌ اسـت‌ . نحـوه‌ عمـل‌ در مـورد تغییرات‌ ارزش‌ منصفانه‌ داراییهای‌ زیستی‌ غیر مولد پس‌ از شناخت‌ اولیه‌ تابع‌ رویه‌ منـدرج‌ در بند ٢٣ این‌ استاندارد است‌.

افشـا

٣١ . واحد تجاری باید مبلغ‌ دفتری داراییهای زیستی‌ مولد و غیر مولد خود را به‌ صـورت جداگانـه‌ در ترازنامه‌ ارائه‌ کنـد.

٣٢ . واحد تجاری باید موارد زیر را که‌ در دوره جاری ایجاد شده است‌ در صورت سود و زیان افشـا کند :

    الف‌ . جمع‌ درآمدها یا هزینه‌های ناشی‌ از شناخت‌ اولیه‌ تولید کشاورزی ،

    ب . جمع‌ درآمدها یا هزینه‌ های ناشی‌ از شناخت‌ اولیه‌ و تغییرات در ارزش منصـفانه‌ پـس‌ از کسر مخارج براوردی زمان فروش داراییهای زیستی‌ غیرمولد ، و

    ج . سود یا زیان ناشی‌ از فروش تولید کشاورزی و داراییهای زیستی‌ غیرمولد با ارائه‌ فروش و بهای تمام شده انتسابی‌ آن .

٣٣ . واحد تجاري باید اطلاعات تشریحی‌ یا کمی‌ زیر را در صورتهای مالی‌ افشا کند :

    الف‌. ماهیت‌ فعالیتهای مرتبط‌ با هر گروه از داراییهای زیستی‌ ،

    ب. مقادیر هر گروه از داراییهای زیستی‌ غیر مولد در پایان دوره مالی‌ ، و

ج. مبالغ‌ دفتری و مقادیر داراییهای زیستی‌ مولد به‌ تفکیک‌ در جریـان رشـد (مـثلا نابـالغ‌ ) و در حال بهره برداری(مثلا بالغ‌) .

٣٤ . واحد تجاری باید روشها و مفروضات عمده به‌کار گرفته‌ شده در تعیین‌ ارزش منصفانه‌ هر گروه از تولید کشاورزی در زمان برداشت‌ و هر گروه از داراییهای زیستی‌ غیر مولد را افشا کند.

٣٥ . واحد تجاری باید مقدار و ارزش منصفانه‌ پس‌ از کسر مخـارج بـراوردی زمـان فـروش تولیـد کشاورزی برداشت‌ شده طی‌ دوره که‌ در زمان برداشت‌ تعیین‌ گردیده است‌ را افشا کند.

٣٦ .  واحد تجاری باید موارد زیر را افشا کند :

    الف‌ . مبالغ‌ دفتری داراییهای زیستی‌ که‌ در رابطه‌ با مالکیت‌ آنهـا محـدودیت‌ وجـود دارد و یـا در وثیقه‌ بدهیها قرار گرفته‌ است‌ ، و

     ب .  تعهدات مربوط به‌ توسعه‌ یا تحصیل‌ داراییهای زیستی‌ مولد.

٣٧ . واحد تجاری باید صورت تطبیقی‌ از تغییرات مبالغ‌ دفتری داراییهای زیستی‌ غیر مولد در ابتـدا و انتهای دوره را ارائه‌ کند. درج اطلاعات مقایسه‌ ای ضروری نیست‌ . این‌ صورت تطبیق‌ باید شامل‌ موارد زیر باشد:
    الف‌ . درآمدها یا هزینه‌ های ناشی‌ از تغییرات در ارزش منصفانه‌ پس‌ از کسر مخارج بـراوردی زمان فروش،

    ب.  افزایشهای ناشی‌ از خرید،

    ج. کاهشهای ناشی‌ از فروش و طبقه‌ بندی داراییهای زیستی‌ غیرمولد کـه‌ طبـق‌ اسـتاندارد حسابداری شماره ٣١ با عنوان ”داراییهای غیرجاری نگهداری شده برای فروش و عملیات متوقف‌ شده“، به‌ طور مستقل‌ یا در قالب‌ یک‌ مجموعه‌ واحد، به‌ عنوان نگهـداری شـده برای فروش طبقه‌بندی شده است‌ ،

    د . کاهشهای ناشی‌ از برداشت‌، و

    ه . سایر تغییرات.

٣٨ .  سایرالزامات‌ افشای‌ مربوط‌ به‌ داراییهای‌ زیستی‌ مولد براساس‌ استاندارد حسابداری‌ شماره‌ ١١ با عنوان‌ داراییهای ثابت‌ مشهود خواهد بود.

٣٩ . فعالیت‌ کشاورزی‌ اغلب‌ در معرض‌ مخاطرات‌ جوی‌ ، بیماریها و سـایر مخـاطرات‌ طبیعـی‌ است‌ . اگر رویدادی‌ واقع‌ شود که‌ به‌ لحاظ اندازه‌ ، ماهیت‌ یا وقـوع‌ ، آگـاهی‌ از آن‌ بـرای‌ تحلیل‌ عملکرد واحد تجاری‌ مفید باشد، ماهیـت‌ و مبلـغ‌ درآمـد و هزینـه‌ مربـوط‌ طبـق‌ استاندارد حسابداری‌ شماره‌ ٦ با عنوان‌ گزارش عملکرد مـالی‌ افشا می‌شود. وقـوع‌ بیمـاری‌ ویروسی‌ مهلک‌ ، سیل‌ ، خشکسالی‌ یا سرمای‌ شدید و هجوم‌ حشرات‌ نمونه‌ هـای‌ بـارزی‌ از این‌ موضوع‌ هستند.

٤٠ . در مواردی که‌ اندازه گیری ارزش منصفانه‌ داراییهای زیستی‌ غیر مولد بـه‌ گونـه‌ ای اتکـا پـذیر میسر نباشد (رجوع شود به‌ بند ٢٦) واحد تجاری در پایان دوره مالی‌ باید درخصوص این‌ داراییها موارد زیر را افشا کند :

    الف‌ . شرحی‌ از داراییهای زیستی‌ غیر مولد ،

    ب.  تشریح‌ دلایل‌ عدم امکان اندازه گیری به‌ ارزش منصفانه‌ به‌گونه‌ای اتکا پذیر ،

    ج. درصورت امکان، دامنه‌ براوردهایی‌ که‌ به‌ احتمال زیاد ارزش منصفانه‌ در آن قرار می‌گیرد، و

    د. مبلغ‌ دفتری ناخالص‌ و کاهش‌ ارزش انباشته‌ در ابتدا و پایان دوره.

٤١ . درصورتی‌ که‌ ارزش منصفانه‌ داراییهای زیستی‌ غیر مولد که‌قبلا به‌ بهای تمام شده پس‌ از کسر کاهش‌ ارزش انباشته‌ اندازه گیری شده است‌ طـی‌ دوره جـاری بـه‌ گونـه‌ ای اتکـا پـذیر قابـل‌ اندازه گیری باشد، واحد تجاری باید موارد زیر را درخصوص این‌ داراییها افشا کند :

    الف‌ .  شرحی‌ از داراییهای زیستی‌ غیر مولد ،

    ب.  تشریح‌ این‌ که‌ چرا ارزش منصفانه‌ به‌ گونه‌ای اتکا پذیر قابل‌ اندازه گیری شده است‌ ، و

    ج.  آثار تغییر مبنای اندازه گیری.

تاریخ‌ اجرا

٤٢ . الـزامـات ایـن‌ استـانـدارد حسابـداری در مورد کلیـه‌ صـورتهـای مالی‌ کــه‌ دوره مالــی‌ آن منتهی‌ بــه‌ ٣٠ اسفند ١٣٨٣ یا پس‌ از آن می‌باشد، لازمالاجراست‌.

مطابقت‌ با استانداردهای بین‌المللی‌ حسابداری

٤٣ . به‌ استثنای‌ موارد زیر، با اجرای‌ الزامات‌ این‌ استاندارد، مفاد استاندارد بین‌المللی‌ حسابداری‌ شماره‌ ٤١ با عنوان‌ کشاورزی نیز رعایت‌ می‌شود :

الف‌ . براساس‌ استاندارد بین‌ المللی‌ حسابداری‌ شماره‌ ٤١ باعنوان‌ کشاورزی ، کلیـه‌ داراییهـای‌ زیستی‌ باید به‌ ارزش‌ منصفانه‌ پس‌ از کسر مخارج‌ براوردی‌ زمان‌ فروش‌ اندازه‌گیـری‌ شود، مگر اینکه‌ تعیین‌ ارزش‌ منصفانه‌ به‌ گونـه‌ ای‌ اتکاپذیر میسر نباشـد. اما براساس‌ این‌ استاندارد، باتوجه‌ به‌ شرایط‌ محیطی‌ کشور و نبود بازار فعـال‌ بـرای‌ داراییهـای‌ زیستی‌ مولد، این‌ داراییها به‌ بهای‌ تمام‌ شده‌ طبق‌ استاندارد حسـابداری‌ شـماره‌ ١١ باعنوان‌ داراییهاي ثابت‌ مشهود اندازه‌گیری‌ می‌شود.

ب‌ . طبق‌ استاندارد بین‌ المللی‌ حسابداری‌ شماره‌ ٤١ با عنوان‌ کشاورزی ، کمک‌ بلاعـوض‌ دولتی‌ مربوط‌ به‌ داراییهای‌ زیستی‌ مولد که‌ به‌ ارزش‌ منصفانه‌ پس‌ از کسـر مخـارج‌ براوردی‌ زمان‌ فروش‌ شناسایی‌ می‌ شود درصورتی‌ کـه‌ آن‌ کمـک‌ مشـروط‌ نباشـد در زمان‌ قابلیت‌ وصول‌ و در صورتی‌ که‌ مشروط‌ باشد در زمان‌ احراز شرایط‌ مقـرر به‌ عنوان‌ درآمد شناسایی‌ می‌ شـود. امـا براسـاس‌ ایـن‌ اسـتاندارد، تمـام‌ کمکهـای‌ بلاعوض‌ دولت‌ در رابطه‌ با داراییهای‌ زیسـتی‌ مولـد طبـق‌ اسـتاندارد حسـابداری‌ شماره‌ ١٠ با عنوان‌ کمکهاي بلاعوض دولت‌ شناسایی‌ می‌شود.


پیوست‌ شماره ١

نمونه‌ صورتهای مالی‌

این‌ پیوست‌ به‌ منظور آشنایی‌ با نحوه‌ اجرای‌ بعضی‌ از الزامات‌ استاندارد حسـابداری‌ شـماره‌ ٢٦ تهیه‌ شده‌ است‌ و بخشی‌ از استاندارد محسوب‌ نمی‌شود.

در این‌ پیوست‌ خلاصه‌ اهم‌ رویه‌ هـای‌ حسـابداری‌ مربـوط‌ بـه‌ داراییهـای‌ زیسـتی‌ و تولیـدات‌ کشاورزی‌ و همچنین‌ نحوه‌ ارائه‌ داراییهای‌ زیستی‌ مولـد و غیرمولـد و تولیـدات‌ کشـاورزی‌ در ترازنامه‌ همراه‌ با افشـای‌ اطلاعـات‌ مـرتبط‌ در یادداشـتهای‌ توضـیحی‌ مشـخص‌ شـده‌ اسـت‌ . افزون‌ براین‌ نحوه‌ ارائه‌ تغییرات‌ ارزش‌ منصفانه‌ در صورت‌ سود و زیان‌ و نحوه‌ افشای‌ هزینه‌ های‌ تولید در یادداشتهای‌ توضیحی‌ مشخص‌ شده‌ است‌ . نمونه‌های‌ مربوط‌ به‌ صورت‌ جریان‌ وجوه‌ نقد و صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ در استانداردهای‌ مربوط‌ مشخص‌ شده‌ است‌ و به‌ دلیل‌ نبود تفـاوت‌ خاص ، این‌ نمونه‌ ها در اینجا ارائه‌ نشده‌ است‌ . این‌ نمونه‌ دربرگیرنده‌ بخشی‌ از صـورتهای‌ مـالی‌ است‌ و نباید به‌ عنوان‌ یک‌ مجموعه‌ کامل‌ و جامع‌ درنظر گرفته‌ شود.

                                    استاندارد حسابداري شماره ٢٦            
                                    فعالیتهاي کشاورزي            
                                    پیوست‌ شماره ١ (ادامه‌)            
                                        شرکت‌ نمونه‌            
                                        ترازنامه‌            
                                    در تاریخ‌ ٢٩ اسفندماه ٢×١٣            
داراییها        یادداشت‌    ٢٩/١٢/٢×١٣        ٢٩/١٢/١×١٣        بدهیها و حقوق صاحبان سهام        یادداشت‌    
داراییهاي جاري :                    میلیون ریال        میلیون ریال        بدهیهاي جاري :            
                    ١٠٠            ٨٠                    
موجودی‌ نقد                                        حسابها و اسناد پرداختنی‌ تجاری‌            
حسابها و اسناد دریافتنی‌ تجاری‌                    ١٥٠            ٦٥        سایر حسابها و اسناد پرداختنی‌            
سایر حسابها و اسناد دریافتنی‌                    ٨٥            ٧٥        پیش‌ دریافتها            
داراییهای‌ زیستی‌ غیر مولد                    ٣٠٠            ٣٣٠        سود سهام‌ پرداختنی‌            
موجودی‌ مواد و کالا                    ١٤٥            ١٨٠        تسهیلات‌ مالی‌ دریافتی‌            
سفارشات‌ و پیش‌ پرداختها                    ٤٥                ٤٠                    
جمع‌ داراییهای‌ جاری‌                    ٨٢٥                ٧٧٠        جمع‌ بدهیهای‌ جاری‌            
داراییهاي غیر جاري :                    ٩٠٠            ٨٠٠        بدهیهاي غیرجاري :            
داراییهای‌ زیستی‌ مولد                                        حسابها و اسناد پرداختنی‌ بلندمدت‌            
سایر داراییهای‌ ثابت‌ مشهود                    ٨١٠            ٩٥٠        تسهیلات‌ مالی‌ دریافتی‌ بلندمدت‌            
سایر داراییها                    ٤٥            ٣٠        ذخیره‌ مزایای‌ پایان‌ خدمت‌ کارکنان‌            
                                                        
جمع‌ داراییهای‌ غیرجاری‌                    ٧٥٥ر١            ٧٨٠ر١        جمع‌ بدهیهای‌ غیرجاری‌            
                                            حقوق صاحبان سهام :            
                                            سرمایه‌ ××) سهم‌ ××× ریالی‌ تمام‌ پرداخت‌شده‌)            
                                            اندوخته‌ قانونی‌            
                                            سایر اندوخته‌ها            
                                            سود (زیان‌) انباشته‌            
                                            جمع‌ حقوق صاحبان‌ سهام‌            
جمع‌ داراییها                    ٥٨٠ر٢            ٥٥٠ر٢        جمع‌ بدهیها و حقوق صاحبان‌ سهام‌            
یادداشتهای‌ توضیحی‌ ... تا ... مندرج‌ در صفحات‌ ... تا ... ، جزء لاینفک‌ صورتهای‌ مالی‌ است‌.

 

٢٩/١٢/٢×١٣            ٢٩/١٢/١×١٣
    میلیون ریال            میلیون ریال
    ١٥٥            ١٨٠
    ١١٠            ١٤٠
    ٤٠            ٢٥
    ٢٥٠            ٢٣٥
    ٨٠            ١٠٠
                        
    ٦٣٥                ٦٨٠    
    ٩٠            ٨٠
    ٢٣٠            ١٤٠
    ٣٢٠                ٢٢٠    
    ٢٣٥                ٢٠٠    
    ٥٥٥                ٤٢٠    
    ٢٠٠ر١            ٢٠٠ر١
    ٨٠            ٧٠
    ٣٠            ٣٠
    ٨٠            ١٥٠
    ٣٩٠ر١                ٤٥٠ر١    
    ٥٨٠ر٢            ٥٥٠ر٢
                       

شرکت‌ نمونه‌ صورت سود و زیان

براي سال مالی‌ منتهی‌ به‌ ٢٩ اسفندماه ٢×١٣


    یادداشت‌        ٢×١٣            ١×١٣        
            میلیون ریال    میلیون ریال            میلیون ریال        
ارزش‌ منصفانه‌ تولیدات‌ کشاورزی‌                ٨٤٠            ٧٠٠        
خالص‌ افزایش‌ ارزش‌ منصفانه‌ داراییهای‌ زیستی‌ غیرمولد                ٢٦٠                ٢٠٠        
خالص‌ فروش‌ تولیدات‌ کشاورزی‌ و داراییهای‌ زیستی‌ غیرمولد        ٢٠٠ر١    ١٠٠ر١            ٩٠٠        
                            ٨٠٠        
بهای‌ تمام‌ شده‌ انتسابی‌        ( ٨٠٠)    ٤٠٠                ( ٦٥٠)        
درآمدهای‌ عملیاتی‌                                ١٥٠        
                ٥٠٠ر١            ٠٥٠ر١        
هزینه‌های‌ تولید        ( ٢٢٣ر١)                    ( ٧٣٥)        
هزینه‌های‌ فروش‌، اداری‌ و عمومی‌        ( ١٢٠)    ( ٣٤٣ر١)                ( ٩١)        
سود عملیاتی‌                                ( ٨٢٦)        
                ١٥٧            ٢٢٤        
سود فروش‌ داراییهای‌ زیستی‌ مولد        ٧٠                    ٨٠        
خالص‌ سایر درآمدها و هزینه‌های‌ غیرعملیاتی‌        ١٠                    ١٥        
هزینه‌های‌ مالی‌        ( ٥٠)    ٣٠                ( ٤٥)        
سود قبل‌ از مالیات‌                                ٥٠        
                ١٨٧            ٢٧٤        
مالیات‌*                ( ٢)                ( ١)        
سود خالص‌                ١٨٥            ٢٧٣        
گردش حساب سود (زیان) انباشته‌                            
    ١٨٥            ٢٧٣        
سود خالص‌                                    
سود انباشته‌ ابتدای‌ سال‌                ١٥٠                ٨٧        
سود قابل‌ تخصیص‌                ٣٣٥            ٣٦٠        
کسر می‌شود :                                        
انتقال‌ به‌ اندوخته‌ قانونی‌                ( ١٠)            ( ١٠)        
سود سهام‌ پرداختنی‌                ( ٢٤٥)                ( ٢٠٠)        
سود انباشته‌ در پایان‌ سال‌                ٨٠            ١٥٠        
* مبلغ‌ مالیات‌، مربوط‌ به‌ درآمد حاصل‌ از فعالیتهای‌ غیرکشاورزی‌ است‌.

یادداشتهای‌ توضیحی‌ ... تا ... مندرج‌ در صفحات‌ ... تا ... ، جزء لاینفک‌ صورتهای‌ مالی‌ است‌.


 

یادداشتهای توضیحی‌ صورتهای مالی‌ سال مالی‌ منتهی‌ به‌ ٢٩ اسفندماه ٢×١٣

یادداشتهاي توضیحی‌ صورتهاي مالی‌

خلاصه‌ اهم‌ رویه‌های حسابداری

یادداشت‌ ... ـ داراییهای‌ زیستی‌ غیرمولد (گوساله‌ گوشتی‌) باتوجه‌ به‌ گروه‌ سنی‌، نژاد و کیفیـت‌ به‌ ارزش‌ منصفانه‌ پس‌ از کسر مخارج‌ براوردی‌ زمان‌ فروش‌ شناسایی‌ می‌ شود. مخارج‌ بـراوردی‌ زمان‌ فروش‌ شامل‌ کارمزد فروش‌ ، مالیات‌ و عوارض‌ مربوط‌ می‌ باشد. افزایش‌ و کاهش‌ ناشـی‌ از شناسایی‌ داراییهای‌ زیستی‌ غیر مولد به‌ ارزش‌ منصفانه‌ پس‌ از کسر مخارج‌ براوردی‌ زمان‌ فـروش‌ در سود و زیان‌ دوره‌ وقوع‌ منظور می‌شود.

یادداشت‌ .... ـ تولیدات‌ کشاورزی‌ استحصال‌ شده‌ از داراییهای‌ زیستی‌ (گوشت‌، میوه‌ و شیر) در زمان‌ برداشت‌ به‌ ارزش‌ منصفانه‌ پس‌ از کسر مخارج‌ براوردی‌ زمان‌ فـروش‌ شناسـایی‌ مـی‌ شـود. افزایش‌ یا کاهش‌ ناشی‌ از شناخت‌ اولیه‌ تولیدات‌ کشاورزی‌ در سود و زیان‌ دوره‌ وقـوع‌ منظـور می‌شود. ارزش‌ منصفانه‌ تعیین‌ شده‌ در زمان‌ برداشت‌ به‌ عنوان‌ بهای‌ تمام‌ شده‌ تولیدات‌ کشاورزی‌ محسوب‌ و تا زمان‌ فروش‌، برمبنای‌ بهای‌ تمام‌ شده‌ گزارش‌ می‌شود.

یادداشت‌ .... ـ داراییهای‌ زیستی‌ مولد (گله‌ شیری‌ و درختان‌ میـوه‌ ) برمبنـای‌ بهـای‌ تمـام‌ شـده‌ شناسایی‌ می‌ شود. مخارج‌ تولید در رابطه‌ با داراییهای‌ زیستی‌ مولد تـا زمـان‌ آمـاده‌ سـازی‌ ایـن‌ داراییها برای‌ آغاز بهره‌ برداری‌ به‌ بهای‌ تمام‌ شده‌ منظـور مـی‌ شـود. ایـن‌گونـه‌ مخـارج‌ پـس‌ از بهره‌ برداری‌ ، تنها در صورتی‌ به‌ بهای‌ تمام‌ شده‌ اضافه‌ می‌ شود کـه‌ موجـب‌ افـزایش‌ عمـر مفیـد دارایی‌ یا بهبود اساسی‌ در کیفیت‌ بازدهی‌ آنها شود. سایر مخارج‌ تولید در دوره‌ وقوع‌ به‌ سـود و زیان‌ منظور می‌شود.

یادداشت‌ .... ـ داراییهای‌ زیستی‌ مولد با توجه‌ به‌ عمر مفید بـراوردی‌ داراییهـا و ارزش‌ اسـقاط‌ براساس‌ نرخها و روشهای‌ زیر مستهلک‌ می‌شود :

دارایی‌        دوره / نرخ استهلاك        روش
                
گله‌ شیری‌    % ××        نزولی‌
درخت‌ سیب‌        ×× سال‌        خط‌ مستقیم‌
درخت‌ پسته‌        ×× سال‌        خط‌ مستقیم‌
           

یادداشتهاي توضیحی‌ صورتهاي مالی‌ سال مالی‌ منتهی‌ به‌ ٢٩ اسفندماه ٢×١٣

یادداشت‌ .... ـ داراییهای‌ زیستی‌ غیرمولد :

گوساله‌ گوشتی‌

    مقدار            مبلغ‌    
    تن‌            میلیون ریال    
در ٢٩ / ١٢ / ١ × ١٣    ٢٩            ٣٣٠    
خالص‌ تغییرات‌ در ارزش‌ منصفانه‌                    ١٠٠    
                        
خرید                    ٢٩    
فروش‌                    (٩٩)    
برداشت‌                    (٥٠)    
سایر تغییرات‌                    (١٠)        
در ٢٩ / ١٢ / ٢ × ١٣    ٥/١٩            ٣٠٠    
                            

ارزش‌ منصفانه‌ گوساله‌ گوشتی‌ براساس‌ مفروضات‌ اصلی‌ زیر تعیین‌ شده‌ است‌ :
    الف‌ .  تغییرات‌ عمده‌ای‌ در شرایط‌ بازار در سال‌ آینده‌ انتظار نمی‌رود.
    ب‌ .   تمام‌ گوساله‌های‌ گوشتی‌ به‌طور زنده‌ و در بازار ... به‌فروش‌ خواهد رسید.

    ج‌ . برای‌ تعیین‌ ارزش‌ منصفانه‌ از میانگین‌ قیمت‌ فروش‌ در ١٠ روز آخر سـال‌ مـالی‌ اسـتفاده‌ شده‌ است‌.

یادداشت‌ .... ـ موجودیهای‌ مواد و کالا :

                        ٢ × ١٣                                ١ × ١٣    
    بهاي تمام شده        ذخیره کاهش‌ ارزش            خالص‌                خالص‌    
                                                                    
        میلیون ریال            میلیون ریال            میلیون ریال                میلیون ریال    
میوه‌        ٤٠            (١٤)            ٢٦                ٤٥    
یونجه‌        ٦٠            ـ            ٦٠                ٨٠    
جو        ٥٩            ـ            ٥٩                ٥٥    
جمع‌                                                                    
        ١٥٩                (١٤)                ١٤٥                    ١٨٠        
                                                                    
                                                  

شرکت‌ نمونه‌

یادداشتهاي توضیحی‌ صورتهای مالی‌ سال مالی‌ منتهی‌ به‌ ٢٩ اسفندماه ٢×١٣

یادداشت‌ ... ـ داراییهای‌ زیستی‌ مولد جدول‌ بهای‌ تمام‌ شده‌ و استهلاک‌ انباشته‌ داراییهای‌ زیستی‌ مولد بشرح‌ زیر است‌ :

                                بهاي تمام شده - میلیون ریال                                            استهلاك انباشته‌ - میلیون ریال                                مبلغ‌ دفتري - میلیون ریال
                                                                                                                                                                                                        
                                                                                                                        استهلاك انباشته‌                                                                            
                    مانده در        داراییهاي        داراییهاي        نقل‌وانتقالات        مانده در                مانده در                            داراییهاي        نقل‌ و انتقالات            مانده در                مانده در            مانده در
    شرح اقلام            ٢٩/١٢/١×١٣        اضافه‌ شده        فروخته‌شده        وسایرتغییرات        ٢٩/١٢/٢×١٣                ٢٩/١٢/١×١٣            استهلاك دوره            فروخته‌شده        و سایرتغییرات        ٢٩/١٢/٢×١٣            ٢٩/١٢/٢×١٣        ٢٩/١٢/١×١٣    
    گاوهای‌ شیری‌                ٢٥٠        ٥٠        (٣٠)        ـ        ٢٧٠                ٢٩            ٨            (٢)            ـ            ٣٥                ٢٣٥            ٢٢١
    گاوهای‌ نر مولد                ١٧٨        ١٣٧        (٩٥)        ٥        ٢٢٥                ٣٨            ١٠            (٣)            ـ            ٤٥                ١٨٠            ١٤٠
    درختان‌ میوه‌ ثمردار                ٢٠٥            ١٠            (٤٧)            ٤٣        ٢١١                    ٤٦                ٩                (٤)                ـ                ٥١                    ١٦٠                ١٥٩    
    جمع‌                ٦٣٣            ١٩٧            (١٧٢)            ٤٨        ٧٠٦                    ١١٣            ٢٧            (٩)            ـ            ١٣١                    ٥٧٥                ٥٢٠    
    گوساله‌ها و تلیسه‌ها                ٢٠٠        ـ        (٦٥)        (٥)        ١٣٠                                                                                                        ١٣٠            ٢٠٠
    درختان‌ میوه‌ قبل‌ از ثمردهی‌                ٨٠            ١٥٨            ـ            (٤٣)        ١٩٥                                                                                                            ١٩٥                ٨٠    
    جمع‌                ٢٨٠            ١٥٨            (٦٥)            (٤٨)            ٣٢٥                                                                                                            ٣٢٥                ٢٨٠    
    جمع‌ کل‌                ٩١٣        ٣٥٥        (٢٣٧)        ـ        ٠٣١ر١                ١١٣            ٢٧            (٩)            ـ            ١٣١                ٩٠٠            ٨٠٠
                                                                                                                                                                                                        

 

یادداشت‌ .... ـ اطلاعات‌ مقداری‌ داراییهای‌ زیستی‌ مولد :                        
    ٢×١٣        ١×١٣    
درحال‌ بهره‌برداری‌ :                        
                        
گاوهای‌ شیری‌    ١٣٠ رأس‌        ١٢٤    رأس‌    
گاوهای‌ نر    ١٥    رأس‌        ١٥    رأس‌    
درختان‌ میوه‌ ثمردار :                        
سیب‌    ٥٠٠ اصله‌        ٤٥٠    اصله‌    
پسته‌    ٣١٠ اصله‌        ٣١٠    اصله‌    
قبل‌ از بهره‌ برداری‌ :                        
گوساله‌ها و تلیسه‌ها    ٧٥    رأس‌        ٧٢    رأس‌    
درختان‌ پسته‌    ١٥٠ اصله‌        ١٥٠    اصله‌   


یادداشت‌ .... ـ مقدار و ارزش‌ منصفانه‌ تولیدات‌ کشاورزی‌ برداشت‌ شده‌ طی‌ دوره‌ بشرح‌ زیر است‌ :


شرح اقلام        مقدار        ارزش منصفانه‌ در زمانبرداشت‌    
                            
گوشت‌        ١٠ تن‌            میلیونریال    
                    ٥٠    
میوه‌        ٤٠ تن‌            ٣٢٠    
شیر        ١٢ هزار لیتر            ٤٧٠    
                            
                    ٨٤٠    
                                                       
ارزش‌ منصفانه‌ میوه‌ و گوشت‌ باتوجه‌ به‌ قیمت‌ عمده‌ فروشی‌ به‌ ترتیب‌ در بـازار ..... و بـازار ..... تعیین‌ شده‌ است‌ . شیر تولیدی‌ شرکت‌تماما به‌ کارخانه‌ ... فروخته‌ می‌شـود و ارزش‌ منصـفانه‌ آن‌ براساس‌ قیمت‌ فروش‌ توافق‌ شده‌ با این‌ کارخانه‌ تعیین‌ شده‌ است‌.


یادداشت‌ ... ـ هزینه‌های‌ تولید :

        ٢×١٣            ١×١٣    
                            
هزینه‌های‌ خوراک‌ دام‌        میلیون ریال        میلیون ریال    
        ٤٦٢            ٣٤٠    
هزینه‌های‌ باروری‌        ١٢٠            ٤٨    
هزینه‌های‌ بهداشتی‌        ١٢٠            ٩٩    
هزینه‌ استهلاک‌ داراییهای‌ زیستی‌ مولد        ٢٧            ١٠    
هزینه‌ استهلاک‌ تجهیزات‌ تولیدی‌        ٣١            ١٤    
هزینه‌ کود و سم‌        ٢٦            ٢٥    
هزینه‌ دستمزد کارکنان‌        ٦٠٠            ٣٧٠    
سایر هزینه‌های‌ تولیدی‌        ٢٥            ٤٥    
                        
        ٤١١ر١                ٩٥١    
مخارج‌ تخصیص‌ یافته‌ به‌ داراییهای‌ زیستی‌ مولد        ( ١٨٨)                ( ٢١٦)    
        ٢٢٣ر١            ٧٣٥    
                            
                            

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


 

پیوست‌ شماره ٢
مبانی‌ نتیجه‌گیری

پیشینه‌

١ . براساس‌ مصوبه‌ شماره‌ ٥٧ مـورخ ٧/٥/١٣٨٠ کمیتـه‌ تـدوین‌ اسـتانداردهای‌ حسـابداری‌ ، کارهای‌ تحقیقاتی‌ لازم‌ برای‌ تدوین‌ استاندارد حسـابداری‌ فعالیتهـای‌ کشـاورزی‌ توسـط‌ کارشناسان‌ و گروه‌ کارشناسی‌ مدیریت‌ تدوین‌ استانداردها شروع‌ شد. در فرایند تحقیقات‌ ، فعالیتهای‌ زیرصورت‌ گرفته‌ است‌:

    الف‌ . بررسی‌ روشهای‌ حسابداری‌ شرکتهایی‌ که‌ در زمینه‌ کشاورزی‌ فعالیت‌ می‌کنند.

    ب‌ . مطالعه‌ استانداردهای‌ حسابداری‌ تدوین‌ شده‌ توسط‌ مراجع‌ حرفه‌ای‌ معتبر.

    ﺝ.  بررسی‌ تحقیقات‌ انجام‌ شده‌ در زمینه‌ حسابداری‌ فعالیتهای‌ کشاورزی‌.

    ﺩ.  نظرخواهی‌ از برخی‌ شرکتها که‌ در زمینه‌ کشاورزی‌ فعالیت‌ می‌کنند.
    ه  .  تشکیل‌ جلسات‌ متعدد گروه‌ کارشناسی‌ برای‌ جمع‌ بندی‌ نتایج‌ تحقیقات‌.

٢. کمیتـه‌ تدویـن‌ استانداردهـای‌ حسابداری‌ براسـاس‌ نتایج‌ مطالعات‌ انجام‌ شده‌ و همچنین‌ استاندارد بین‌ المللی‌ حسابداری‌ شماره‌ ٤١ با عنوان‌ کشـاورزي، تدوین‌ اسـتاندارد حسـابداری‌ شماره‌ ٢٦ با عنوان‌ فعالیتهاي کشاورزي را در دستور کار قرار داد و پـس‌ از حـدود٣٠ جلسـه‌ بحث‌ و تبادل‌نظر، متن‌ پیشنهادی‌ استاندارد تصویب‌ شد.

دلایل‌ تدوین‌ استاندارد حسابداري فعالیتهای کشاورزي

٣ . کمیته‌ تدوین‌ استانداردهای‌ حسابداری‌ به‌ دلایل‌ زیر تدوین‌ استاندارد حسابداری‌ مربوط‌ بـه‌ فعالیتهای‌ کشاورزی‌ را ضروری‌ تشخیص‌ داده‌ است‌:

    الف‌ . استفاده‌ از روشهای‌ حسابداری‌ متفاوت‌ توسط‌ شرکتها برای‌ معاملات‌ و رویدادهای‌ مشابه‌،

    ب‌ . مستثنی‌ شدن‌ فعالیتهای‌ کشاورزی‌ از دامنه‌ کـاربرد بعضـی‌ از اسـتانداردهای‌ حسـابداری‌ موجود (همانند استاندارد حسابداری‌ شماره‌ ٨ با عنوان‌ حسابداري موجودي مواد و کـالا و استاندارد حسابداری‌ شماره‌ ٣ با عنوان‌ درآمد عملیاتی‌)،

    ﺝ. ماهیت‌ خاص فعالیتهای‌ کشاورزی‌ از جمله‌ وجود دگردیسی‌ زیستی‌، و

    ﺩ. هماهنگی‌ بیشتر با استانداردهای‌ بین‌ المللی‌ حسابداری‌ باتوجه‌ به‌ تـدوین‌ اسـتاندارد بین‌المللی‌ حسابداری‌ شماره‌ ٤١ با عنوان‌ کشاورزي.

اندازه گیری داراییهای زیستی‌

٤ . برای‌ اندازه‌ گیری‌ داراییهای‌ زیستی‌ مربوط‌ به‌ فعالیتهای‌ کشاورزی‌ دو رویکرد اصلی‌ ارزش‌ منصفانه‌ و بهای‌ تمام‌ شده‌ وجود دارد که‌ هرکدام‌ از این‌ رویکردها مبتنـی‌ بـر اسـتدلالات‌ خاصی‌ است‌.

٥ . کاربرد ارزش‌ منصفانه‌ برای‌ اندازه‌ گیری‌ داراییهای‌ زیستی‌ مربوط‌ به‌ فعالیتهـای‌ کشـاورزی‌ براساس‌ استدلالات‌ زیر است‌ :

    الف‌ . تغییرات‌ ارزش‌ منصفانه‌، آثار تغییرات‌ ناشی‌ از دگردیسی‌ زیستی‌ داراییهـای‌ زیسـتی‌ را بهتر منعکس‌ می‌کند،

    ب‌ . الگوی‌ زمانی‌ وقوع‌ مخارج‌ در موارد زیادی‌ با الگوی‌ دگردیسی‌ زیستی‌ متفاوت‌ است‌،

    ج‌ . برای‌ بسیاری‌ از داراییهای‌ زیستی‌ بازار فعال‌ وجود دارد و درنتیجه‌ ارزش‌ بازار قابل‌ اتکا برای‌ آنها وجود دارد، د . به‌ دلیل‌ مشکلات‌ تخصیص‌ هزینه‌ها در رویکرد بهای‌ تمام‌ شده‌، در برخـی‌ از مواقـع‌ ارزش‌ منصفانه‌ از بهای‌ تمام‌ شده‌ قابل‌ اتکاتر است‌، و ه . اطلاعات‌ مبتنی‌ بر ارزش‌ منصفانه‌ مربوط‌ تر از اطلاعات‌ مبتنی‌ بـر بهـای‌ تمـام‌ شـده‌ تاریخی‌ است‌.

٦ . کاربرد بهای‌ تمام‌ شده‌ برای‌ اندازه‌ گیری‌ داراییهای‌ زیستی‌ مربوط‌ به‌ فعالیتهـای‌ کشـاورزی‌ براساس‌ استدلالات‌ زیر است‌ :

    الف‌ . در بیشتر موارد، بهای‌ تمام‌ شده‌ تاریخی‌ از ارزش‌ منصفانه‌ قابـل‌ اتکـاتر اسـت‌ ، زیرا بهای‌ تمام‌ شده‌ حاصل‌ معاملات‌ واقعی‌ و دارای‌ شواهد کافی‌ است‌ ،

    ب‌ . ارزشهای‌ منصفانه‌ محصولات‌ دارای‌ نوسانات‌ زیاد اسـت‌ و مبنـای‌ مناسـبی‌ بـرای‌ اندازه‌گیری‌ نیست‌،

    ﺝ.  استفاده‌ از ارزشهای‌ منصفانه‌ در هر دوره‌ مالی‌ هزینه‌ تهیه‌ اطلاعات‌ را افزایش‌ می‌دهد،

    ﺩ.  رویکرد بهای‌ تمام‌ شده‌ رایج‌تر از رویکرد ارزشهای‌ منصفانه‌ است‌، و
    ه  .  در موردبرخی‌ داراییهای‌ زیستی‌ به‌ویژه‌ داراییهای‌ زیستی‌ مولد بازار فعال‌ وجود ندارد.

٧. کمیته‌ پس‌ از انجام‌ بررسیهای‌ لازم‌ به‌ این‌ نتیجه‌ رسـید کـه‌ بـرای‌ مقاصـد انـدازه‌گیـری‌ ، داراییهای‌ زیستی‌ را به‌ دو گروه‌ داراییهای‌ زیستی‌ مولد و غیرمولد طبقه‌ بندی‌ کند. در مورد داراییهای‌ زیستی‌ مولد بازار فعالی‌ هم‌ اکنون‌ وجود ندارد بنابراین‌ استفاده‌ از ارزش‌ منصفانه‌ به‌ دلیل‌ نبود ارزشهای‌ بازار قابل‌ اتکا به‌طور منظم‌ مناسب‌ نمی‌باشد. علاوه‌ بر این‌ شناسـایی‌ درآمدها و هزینه‌ های‌ تحقق‌ نیافته‌ داراییهای‌ مولد در صورت‌ سود و زیان‌ یا صورت‌ سـود و زیان‌ جامع‌ مشکل‌ آفرین‌ است‌ . بـه‌ همـین‌ دلیـل‌ کمیتـه‌ تشـخیص‌ داد کـه‌ حسـابداری‌ داراییهای‌ زیستی‌ مولد بهتر است‌ براسـاس‌ اسـتاندارد حسـابداری‌ شـماره‌ ١١ بـا عنـوان‌ داراییهاي ثابت‌ مشهود انجام‌ شود. اما داراییهای‌ زیستی‌ غیرمولد بایـد براسـاس‌ ارزشـهای‌ منصفانه‌ اندازه‌ گیری‌ شود مگر در موارد استثنایی‌ که‌ ممکن‌ است‌ انـدازه‌ گیـری‌ داراییهـای‌ زیستی‌ غیر مولد براساس‌ ارزشهای‌ منصفانه‌، قابل‌ اتکا نباشد.

٨ . یکی‌ از روشهای‌ تعیین‌ ارزش‌ منصفانه‌ استفاده‌ از جریانهای‌ نقدی‌ تنزیل‌ شـده‌ مـی‌ باشـد. کمیته‌ به‌ دلایل‌ زیر این‌ روش‌ را نپذیرفته‌ است‌ :

    الف‌ . براورد جریانهای‌ نقدی‌ و همچنین‌ نرخ تنزیـل‌ در محـیط‌ اقتصـادی‌ کشـور بسـیار قضاوتی‌ خواهد بود و در اکثر موارد منجر به‌ ارزشهای‌ قابل‌ اتکا نمی‌شود، و

    ب‌ .  به‌دلیل‌ گسترش‌ دامنه‌ قضاوت‌، زمینه‌ تحریف‌ صورتهای‌ مالی‌ تقویت‌ می‌شود.

نحوه عمل‌ مخارج زمان فروش

٩ . براساس‌ این‌ استاندارد داراییهای‌ زیستی‌ غیرمولد براسـاس‌ ارزش‌ منصـفانه‌ پـس‌ از کسـر مخارج‌ براوردی‌ زمان‌ فروش‌ اندازه‌ گیری‌ می‌ شود. مخارج‌ زمان‌ فروش‌ شامل‌ حق‌ الزحمـه‌ پرداختی‌ به‌ واسطه‌ ها، مالیات‌ و عوارض‌ مربوط‌ می‌ باشد. مخارج‌ زمان‌ فروش‌ شامل‌ هزینـه‌ حمل‌ و سایر هزینه‌های‌ لازم‌ جهت‌ انتقال‌ دارایی‌ به‌ بازار نیست‌ زیرا ارزش‌ منصفانه‌ در این‌ استاندارد برابر ارزش‌ بازار پس‌ از کسر هزینه‌ های‌ حمل‌ و سایر هزینه‌ های‌ لازم‌ برای‌ انتقال‌ دارایی‌ به‌ بازار است‌.

١٠ . مخارج‌ زمان‌ فروش‌ به‌ این‌ دلیل‌ کسر می‌شود که‌ مبلغ‌ دفتری‌ دارایـی‌ بایـد نشـان‌دهنـده‌ منـافع‌ اقتصادی‌ مورد انتظار دارایی‌ باشد. ارزش‌ منصفانه‌ پس‌ از کسر مخارج‌ بـراوردی‌ زمـان‌ فـروش‌ نشان‌دهنده‌ منافع‌ اقتصادی‌ است‌ که‌ انتظار می‌رود در تـاریخ‌ ترازنامـه‌ از دارایـی‌ بدسـت‌ آیـد. کسر نکردن‌ مخارج‌ براوردی‌ زمان‌ فروش‌ موجب‌ انتقال‌ زیان‌ به‌ دوره‌های‌ آتی‌ می‌شود.

اندازه گیری تولیدات کشاورزی
١١ . طبق‌ این‌ استاندارد، تولیدات‌ کشاورزی‌ در زمان‌ برداشت‌ باید بـه‌ ارزش‌ منصـفانه‌ پـس‌ از کسر مخارج‌ براوردی‌ زمان‌ فروش‌ اندازه‌ گیری‌ شود. پس‌ از برداشت‌ ، این‌ مبلغ‌ بـه‌ عنـوان‌ بهای‌ تمام‌ شده‌ انتسابی‌ تولیدات‌ کشاورزی‌ محسوب‌ می‌ شـود و حسـابداری‌ آن‌ براسـاس‌ استاندارد حسابداری‌ شماره‌ ٨ با عنوان‌ حسابداری موجودی مواد و کالا خواهد بود.

١٢ . کمیته‌ به‌ دلیل‌ وجود مشکلات‌ تخصیص‌ بهای‌ تمام‌ شده‌ بـه‌ تولیـدات‌ کشـاورزی‌، همـاهنگی‌ مبنای‌ اندازه‌ گیری‌ تولیدات‌ کشاورزی‌ برداشت‌ شده‌ از داراییهای‌ زیسـتی‌ غیرمولـد بـا مبنـای‌ اندازه‌گیری‌ این‌گونه‌ داراییها، وجود ارزشهای‌ منصفانه‌ قابل‌ اتکا و استفاده‌ بعضی‌ از شـرکتها از روش‌ ارزش‌ منصفانه‌، به‌ این‌ نتیجه‌ رسید کـه‌ تولیـدات‌ کشـاورزی‌ در زمـان‌ برداشـت‌ بایـد براساس‌ ارزش‌ منصفانه‌ پس‌ از کسر مخارج‌ براوردی‌ زمان‌ فروش‌ اندازه‌گیـری‌ شـود. پـس‌ از زمان‌ برداشت‌ ، برای‌ هماهنگی‌ روش‌ اندازه‌گیری‌ تولیدات‌ کشاورزی‌ با سایر موجودیها بایـد از روش‌ بهای‌تمام‌ شده‌ طبق‌ استاندارد حسابداری‌ شماره‌ ٨ باعنوان‌ استفاده‌ شود.