استانداردهای حسابداری ایران
استاندارد حسابداری شماره 2
آخرین اصلاحات: 1403/06/27
استاندارد حسابداری٢
صورت جریانهای نقدی
(تجدیدنظرشده ١٣٩٧)
| ردیف | فهرست مندرجات | شماره بند |
|---|---|---|
| 0 | هدف | ١ |
| 1 | دامنه کاربرد | ٣ - ٢ |
| 2 | منافع اطلاعات جریانهای نقدی | ٥ - ٤ |
| 3 | تعاریف | ٨ - ٦ |
| 3-1 | نقد و معادلهای نقد | ٨ - ٧ |
| 4 | ارائه صورت جریانهای نقدی | ١٦ - ٩ |
| 4-1 | فعالیتهای عملیاتی | ١٤ - ١٢ |
| 4-2 | فعالیتهای سرمایه‌گذاری | ١٥ |
| 4-3 | فعالیتهای تأمین مالی | ١٦ |
| 5 | گزارشگری جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای عملیاتی | ١٩ - ١٧ |
| 6 | گزارشگری جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای سرمایه‌گذاری و تأمین مالی | ٢٠ |
| 7 | گزارشگری جریانهای نقدی بر مبنای خالص | ٢٤ - ٢١ |
| 8 | جریانهای نقدی ارزی | ٢٨ - ٢٥ |
| 9 | سود تسهیلات و سود تقسیمی | ٣١ - ٢٩ |
| 10 | مالیات بر درآمد | ٣٣ - ٣٢ |
| 11 | سرمایه گذاری در واحدهای تجاری فرعی، واحـدهای تجـاری وابسـته و مشارکتهای خاص | ٣٥ - ٣٤ |
| 12 | تغییر در منافع مالکیت در واحـدهای تجـاری فرعـی و سـایر فعالیتهـای تجاری | ٤١ - ٣٦ |
| 13 | معاملات غیرنقدی | ٤٣ - ٤٢ |
| 14 | تغییر در بدهیهای حاصل از فعالیتهای تأمین مالی | ٤٨ - ٤٤ |
| 15 | اجزای نقد و معادلهای نقد | ٥١ - ٤٩ |
| 16 | سایر موارد افشا | ٥٦ - ٥٢ |
| 17 | تاریخ اجرا | ٥٧ |
| 18 | مطابقت با استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی | ٥٨ |
| 19 | کنارگذاری استاندارد حسابداری ٢ (مصوب ١٣٧٩) | ٥٩ |
هدف
١. اطلاعات مربوط به جریانهای نقدی واحد تجاری، در فراهم آوردن مبنایی بـرای ارزیـابی توانایی واحد تجاری در ایجاد نقد و معادلهای نقد و نیازهای واحد تجاری در اسـتفاده از جریانهای نقدی مزبور، برای استفاده کنندگان صورتهای مالی مفید است. اتخاذ تصـمیمات اقتصادی توسط استفاده کنندگان، مستلزم ارزیابی توانایی واحد تجـاری در ایجـاد نقـد و معادلهای نقد و زمانبندی و اطمینان از ایجاد آن است.
هدف این استاندارد، تدوین الزاماتی برای ارائه اطلاعات درباره تغییـرات تـاریخی نقـد و معادلهای نقد واحد تجاری از طریق صورت جریانهای نقدی است کـه در آن، جریانهـای نقدی هر دوره بر حسب فعالیتهای عملیاتی، سرمایه‌گذاری و تأمین مالی طبقه‌بندی می‌شود.
دامنه کاربرد
٢ .واحد تجاری باید صورت جریانهاي نقدی را طبق الزامات ایـن اسـتاندارد تهیـه کنـد و آن را بـه عنوان بخش جدانشدنی صورتهای مالی، براي هر دوره ای که صورتهاي مالی تهیه می شود، ارائـه نماید.
٣. استفاده‌کنندگان صورتهای مالی واحد تجاری، به چگونگی ایجاد و مصرف نقد و معادلهای نقد در واحد تجاری علاقه‌مند هستند. این موضوع بدون توجه به ماهیت فعالیتهای واحـد تجاری و صرف‌نظر از تلقی یا عدم تلقی نقد به عنـوان محصـول واحـد تجـاری کـه در مؤسسات مالی ممکن است مطرح باشد، مصداق دارد. با وجود اینکه فعالیتهای اصلی مولد درآمد در واحدهای تجاری، متفاوت است،اما نیازهای آنها به نقـد اساسـاً مشـابه اسـت. واحــدهای تجــاری بــرای هــدایت عملیــات، پرداخــت تعهــدات و ایجــاد بــازده بــرای سرمایه‌گذاران خود، به نقد نیاز دارند. بنابراین، طبق این استاندارد تمام واحدهای تجـاری ملزم به ارائه صورت جریانهای نقدی هستند.
منافع اطلاعات جریانهای نقدی
٤. صورت جریانهای نقدی همراه با سایر صـورتهای مـالی، اطلاعـاتی فـراهم مـی آورد تـا استفاده کنندگان صورتهای مالی بتوانند تغییرات در خالص داراییهای واحد تجاری، ساختار مالی واحد تجاری ( شامل نقدینگی و توان پرداخت بدهیها ) و توانـایی واحـد تجـاری در تأثیرگذاری بر مبالغ و زمانبندی جریانهای نقدی به منظور سـازگاری بـا تغییـر شـرایط و فرصتها را ارزیابی کنند. اطلاعات جریانهای نقدی در ارزیابی توانـایی واحـد تجـاری در ایجاد نقد و معادلهای نقد مفید است و برای استفاده‌کنندگان صورتهای مالی، ایجاد مدلهای ارزیابی و مقایسه ارزش فعلی جریانهای نقدی آتی واحدهای تجاری مختلف را امکان‌پذیر می کند. اطلاعات جریانهای نقدی، همچنین قابلیت مقایسـه گزارشـگری نتـایج عملیـات واحدهای تجاری مختلف را بهبود می بخشد زیـرا، آثـار بکـارگیری رویـه هـای مختلـف حسابداری در معاملات و رویدادهای یکسان را حذف می‌کند.
٥ . اطلاعات تاریخی جریانهای نقدی، اغلب به عنوان نشانه ای از مبلغ، زمانبندی و اطمینان از جریانهای نقدی آتی بکار مـی رود. اطلاعـات مزبـور همچنـین جهـت بررسـی صـحت ارزیابیهای گذشته از جریانهای نقدی آتی و ارزیـابی ارتبـاط بـین سـودآوری و خـالص جریانهای نقدی و تأثیر تغییر قیمتها مفید است.
تعاریف
٦. در این استاندارد، اصطلاحات زیر با معانی مشخص بکار رفته است:
نقد، شامل نقد در دسترس و سپردههای دیداري است.
معادلهای نقد سرمایه گذاریهای کوتاه مدت با نقدشوندگی بالا است که به سرعت قابل تبدیل به مبلغ معینی نقد می‌باشد و ریسک تغییر ارزش آن کم است.
جریانهی نقدی عبارت از جریانهای ورودي و خروجی نقد و معادلهای نقد است.
فعالیتهای عملیاتی عبارت است از فعالیتهای اصلی مولد درآمـد عملیـاتی واحـد تجـاری و سـایر فعالیتهایی که جزء فعالیتهای سرمایه‌گذاری و تأمین مالی نباشند.
فعالیتهای سرمایه گذاری، تحصیل یا واگذاري داراییهای بلندمـدت و سـایر سـرمایه گـذاریها بجـز معادلهای نقد است.
فعالیتهای تـأمین مـالی، فعالیتهـایی اسـت کـه موجـب تغییـر مبلـغ و ترکیـب حقـوق مالکانـه و استقراضهای واحد تجاري می‌شود.
نقد و معادلهای نقد
٧. معادلهای نقد با هدف ایفای تعهدات نقدی کوتاه‌مدت، و نه با هدف سرمایه‌گذاری یا سایر اهداف، نگهداری می شود. برای اینکه سرمایه گذاری به عنوان معادل نقد شناخته شود، باید به سرعت قابل تبدیل به مبلغ معینی نقد باشد و ریسک تغییر ارزش آن کم باشد. بنابراین، سرمایه‌گذاری‌معمولاً فقط زمانی واجد شرایط به عنوان معادلهای نقد است که سررسید آن کوتاه، مثلاً حداکثر سه ماه از تاریخ تحصیل، باشد. سرمایه گـذاری در ابزارهـای مالکانـه معادل نقد نیست، مگر اینکه ماهیت آن، معادل نقد باشد.
٨. جریانهای نقدی، انتقالات بین اقلام نقد یا معادلهای نقد را شامل نمی شود زیرا این اقلام به جای اینکه بخشی از فعالیتهای عملیاتی، سرمایه گذاری و تأمین مالی واحد تجاری باشـند، بخشی از مدیریت نقد واحد تجاری محسوب می شوند. مدیریت نقد، سرمایه گـذاری نقـد مازاد در معادلهای نقد را شامل می‌شود.
ارائه صورت جریانهای نقدی
٩. صورت جریانهای نقدی باید جریانهای نقدی طبقه بنـدي شـده بـر حسـب فعالیتهـای عملیـاتی، سرمایه‌گذاری و تأمین مالی را گزارش کند.
١٠ . واحد تجاری، جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای عملیاتی، سرمایه‌گذاری و تأمین مـالی را متناسب با فعالیتهای خود ارائه می کند. طبقه بندی بر حسب فعالیـت، اطلاعـاتی فـراهم می کند که استفاده کنندگان می توانند تأثیر آن فعالیتها بر وضعیت مالی واحد تجاری و مبلغ نقد و معادلهای نقد را ارزیابی کنند. این اطلاعات، همچنین می تواند برای ارزیابی روابـط بین فعالیتهای مزبور مورد استفاده قرار گیرد.
١١. یک معامله منفرد ممکن است شامل جریانهای نقدی باشد که به صورت متفاوت طبقه‌بندی می شوند. برای مثال، در یک مؤسسه مالی زمانی که بازپرداخـت نقـدی تسـهیلات شـامل اصل و سود تسهیلات است، سود پرداختی بابت تسـهیلات‌معمـولاً بـه عنـوان فعالیـت عملیاتی و بازپرداخت اصل به عنوان فعالیت تأمین مالی طبقه‌بندی می‌شود.
فعالیتهای عملیاتی
١٢ . مبلغ جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای عملیاتی، معیار اصلی در ارزیابی ایـن موضـوع است که عملیات واحد تجاری، تا چه میزان جریانهای نقدی کافی برای بازپرداخت وامها، نگهداشت توان عملیاتی واحد تجاری، پرداخت سود تقسیمی و انجام سرمایه‌گذاری جدید بدون استفاده از منابع مالی برون‌سازمانی، ایجاد کرده است. برای پیش‌بینی جریانهای نقدی عملیاتی آتی، ارائه اطلاعات تاریخی درباره برخی اجزای جریانهای نقدی عملیاتی، همراه با سایر اطلاعات، مفید است.
١٣. جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای عملیاتی،اساساً مربوط به فعالیتهای اصلی مولد درآمد عملیاتی واحد تجاری است. بنابراین، جریانهای نقدی یاد شده،معمولاً ناشی از معـاملات و سایر رویدادهایی است که در محاسبه سود یا زیان دوره منظور مـی شـود. مثالهـایی از جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای عملیاتی، به شرح زیر است:
الف.دریافتهای نقدی حاصل از فروش کالا و ارائه خدمات؛
ب .دریافتهای نقدی حاصل از حق امتیاز، حـق الزحمـه، کـارمزد و سـایر درآمـدهای عملیاتی؛
پ .پرداختهای نقدی به عرضه‌کنندگان کالا و خدمات؛
ت. پرداختهای نقدی به کارکنان و از جانب آنها؛
ث .دریافتها و پرداختهای نقدی شرکت بیمه بابت حق بیمه‌هـا، خسـارتها، مسـتمریها و سایر مزایای بیمه‌ای؛
ج. پرداختهای نقدی یا استرداد های نقدی مربوط به مالیات بر درآمد، به غیر از مواردی که بتوان بطور مشخص آنها را به عنوان فعالیتهـای تـأمین مـالی و سـرمایه‌گـذاری شناسایی کرد؛ و
چ. دریافتها و پرداختهای نقدی مربوط به قراردادهای منعقد شده با مقاصد تجـاری یـا معاملاتی.
برخی معاملات، مانند فروش یک قلم ماشین آلات، ممکن است منجر بـه سـود یـا زیـانی گردد که در صورت سود و زیان شناسایی می شود. جریانهای نقدی مـرتبط بـا ایـن‌گونـه معاملات، در زمره جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای سرمایه گذاری محسوب می شود. با وجود این، پرداختهای نقدی برای ساخت یا تحصیل داراییهای نگهداری‌شده برای اجـاره به دیگران ومتعاقباً نگهداری‌شده برای فـروش، جریانهـای نقـدی حاصـل از فعالیتهـای عملیاتی است. دریافتهای نقدی حاصل از اجـاره هـا و فروشـهای بعـدی ایـن داراییهـا، جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای عملیاتی می‌باشد.
١٤. واحد تجاری ممکن است برای مقاصد تجاری یا معاملاتی، اوراق بهاداری را برای فروش مجدد نگهداری کند. بنابراین، جریانهای نقدی حاصـل از خریـد و فـروش اوراق بهـادار تجاری یا معاملاتی به عنوان فعالیتهای عملیاتی طبقه بنـدی مـی شـود. همچنـین، وامهـای اعطایی توسط‌مؤسسات مالی معمولاً به عنوان فعالیتهای عملیاتی طبقه بندی می شود، زیـرا این اقلام با فعالیتهای اصلی مولد درآمد عملیاتی آن مؤسسه مالی، در ارتباط هستند.
فعالیتهای سرمایه‌گذاری
١٥. افشای جداگانه جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهـای سـرمایه گـذاری اهمیـت دارد زیـرا این‌گونه جریانهای نقدی، نشان دهنده میزان مخارجی است که برای تحصیل منابع به منظور ایجاد سود و جریانهای نقدی آتی، مصرف شده است. تنها، مخارجی که منجر به شناسایی دارایی در صورت وضعیت مالی می شود واجد شرایط طبقـه بنـدی بـه عنـوان فعالیتهـای سرمایه گذاری است. نمونه هایی از جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای سرمایه گـذاری بـه شرح زیر است:
الف. پرداختهای نقدی برای تحصیل داراییهای ثابت مشهود، داراییهای نامشـهود و سـایر داراییهای بلندمدت. این پرداختها شامل مخارج توسعه سرمایه‌ای و داراییهای ثابـت مشهود ساخته‌شده در داخل واحد تجاری نیز می‌باشد؛
ب. دریافتهای نقدی حاصل از فروش داراییهای ثابت مشهود، داراییهای نامشهود و سایر داراییهای بلندمدت؛
پ. پرداختهای نقدی برای تحصیل ابزارهای مالکانه یا ابزارهای بدهی سـایر واحـدهای تجاری و منافع در مشارکتهای خاص (بجز پرداختهای مربوط به تحصیل ابزارهـایی که معادلهای نقد محسوب می شوند یا سایر ابزار هایی کـه بـا مقاصـد تجـاری یـا معاملاتی نگهداری می‌شوند)؛
ت. دریافتهای نقدی حاصل از فروش ابزارهـای مالکانـه یـا ابـزار هـای بـدهی سـایر واحدهای تجاری و منافع در مشارکتهای خاص (بجز دریافتهای مربوط به ابزارهایی که معادلهای نقد محسوب می شوند یا سایر ابزار هایی کـه بـا مقاصـد تجـاری یـا معاملاتی نگهداری می‌شوند)؛
ث. تسهیلات اعطایی به دیگران (بجز تسهیلات اعطایی توسط مؤسسات مالی)؛
ج. وصول تسهیلات اعطایی به دیگران (بجز تسهیلات اعطایی مؤسسات مالی)؛
چ. پرداختهای نقدی مرتبط با قراردادهای آتی، پیمانهای آتی، قراردادهای اختیار معامله
ﻭقراردادهای سواپ به استثنای مواقعی که این قراردادهـا بـا مقاصـد تجـاری یـا معاملاتی نگهداری می شوند یا پرداختهایی کـه بـه عنـوان فعالیتهـای تـأمین مـالی طبقه‌بندی می‌شوند؛ و
ﺡ. دریافتهای نقدی حاصل از قراردادهای آتی، پیمانهای آتی، قراردادهای اختیار معامله ﻭقراردادهای سوآپ، به استثنای مواقعی که این قراردادها بـا مقاصـد تجـاری یـا معاملاتی نگهداری می شوند یا دریافتهایی کـه بـه عنـوان فعالیتهـای تـأمین مـالی طبقه‌بندی می‌شوند.
فعالیتهای تأمین مالی
١٦. افشای جداگانه جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای تـأمین مـالی، اهمیـت دارد زیـرا بـه تأمین کنندگان منابع مالی واحد تجاری در پیش‌بینی ادعاها نسبت به جریانهای نقـدی آتـی کمک می کند. نمونه هایی از جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای تأمین مالی، به شرح زیـر است:
الف. دریافتهای نقدی حاصل از انتشار سهام یا سایر ابزارهای مالکانه؛
ب. پرداختهای نقدی به مالکان برای تحصیل یا بازخرید سهام واحد تجاری؛
پ.دریافتهای نقدی حاصل از انتشار اوراق بدهی، تسـهیلات، اسـناد تجـاری و سـایر استقراضهای کوتاه‌مدت یا بلندمدت؛
ت. پرداختهای نقدی برای تسویه مبالغ استقراض‌شده؛ و
ث. پرداختهای نقدی توسط اجاره‌کننده بابت تسویه بدهی مربوط به اجاره تأمین مالی.
گزارشگری جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای عملیاتی
١٧ . واحد تجاری باید جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای عملیاتی را با بکارگیری یکی از روشـهای زیـر گزارش کند:
الف.روش مستقیم، که به موجـب آن طبقـات اصـلی ناخـالص دریافتهـای نقـدی و ناخـالص پرداختهای نقدی افشا می‌شود؛ یا
ب. روش غیرمستقیم، که به‌موجب َآن سود یا زیان دوره، بابت آثار معاملات داراي ماهیت غیرنقدی، آثار اقلام تعهدی یا انتقالی مـرتبط بـا دریافتهـا و پرداختهـای نقـدی عملیـاتی گذشته یا آینده، و آثار اقلام درآمد یا هزینه مرتبط با جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای سرمایه‌گذاری یا تأمین مالی، تعدیل می‌شود.
١٨. به واحدهای تجاری توصیه می شود جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهـای عملیـاتی را بـا استفاده از روش مستقیم گزارش کنند. روش مستقیم اطلاعاتی ارائه می کند که می تواند در پیش بینی جریانهای نقدی آتی مفید واقع شود و این در حالی است که در روش غیرمستقیم این‌گونه اطلاعات ارائه نمی شود. طبق روش مستقیم، اطلاعات مربوط بـه طبقـات اصـلی ناخالص دریافتهای نقدی و ناخالص پرداختهای نقدی واحد تجاری ممکن است از طریـق یکی از موارد زیر بدست آید:
الف. سوابق حسابداری واحد تجاری؛ یا
ﺏ. تعدیل فروش، بهای تمام شده فروش (درآمد مالی و درآمد های مشابه و هزینه مالی ﻭهزینه های مشابه برای یک مؤسسه مالی) و سایر اقلام صورت سود و زیان بابـت موارد زیر:
١ . تغییرات در موجودیها و دریافتنی‌ها و پرداختنی‌های عملیاتی طی دوره؛
٢. سایر اقلام غیرنقدی؛ و
٣.سایر اقلامی که آثار نقدی آنها، مربوط به جریانهای نقدی سرمایه گـذاری یـا تأمین مالی است.
١٩ .در روش غیرمستقیم، خالص جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای عملیاتی، از طریق تعدیل سود یا زیان دوره بابت موارد زیر، محاسبه می‌شود:
الف. تغییرات در موجودیها و دریافتنی‌ها و پرداختنی‌های عملیاتی طی دوره؛
ب .اقلام غیرنقدی نظیر استهلاک، ذخایر، مالیاتهای انتقالی، سودها و زیانهای تحقق‌نیافته تغییر در نرخهای ارز و سود توزیع‌نشده واحدهای تجاری وابسته؛ و
پ.تمام اقلام دیگری که آثار نقدی آنها، جریانهای نقدی مربوط به سرمایه گـذاری یـا تأمین مالی است.
گزارشگری جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای سرمایه‌گذاری و تأمین مالی
٢٠ . واحد تجاری باید طبقات اصلی ناخالص دریافتهای نقدی و ناخـالص پرداختهـای نقـدی حاصـل از فعالیتهای سرمایه گذاری و تأمین مالی را، به استثناي جریانهای نقدی موضوع بندهای ٢١ و ٢٤، که بر مبنای خالص گزارش می‌شوند، بطور جداگانه گزارش کند.
گزارشگری جریانهای نقدی بر مبنای خالص
٢١. جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای عملیاتی، سرمایه گذاری یا تأمین مالی زیر، ممکـن اسـت بـر مبناي خالص گزارش شود:
الف.دریافتها و پرداختهای نقـدی از طـرف مشـتریان، در صـورتی کـه آن جریانهـای نقـدی منعکس‌کننده فعالیتهای مشتری، و نه واحد تجاری، باشد، و
ب .دریافتها و پرداختهای نقدی در رابطه با اقلامی که گردش آنها سریع، مبالغ آنها بـزرگ و سررسید آنها کوتاه باشد.
٢٢ . نمونه‌هایی از دریافتها و پرداختهای موضوع بند ٢١(الف) به شرح زیر است:
الف. قبول و بازپرداخت سپردههای دیداری توسط یک بانک؛
ب. وجوه نگهداری‌شده مشتریان توسط یک شرکت سرمایه‌گذاری؛ و
پ. اجاره‌های وصول‌شده از طرف مالکان داراییها و پرداخت آن به مالکان.
٢٣ . مثالهایی از دریافتها و پرداختهای نقدی موضوع بند ٢١(ب)، شـامل تسـهیلات اعطـایی و بازپرداخت آن در موارد زیر است:
الف. اصل مبالغ مرتبط با مشتریان کارتهای اعتباری؛
ب. خرید و فروش سرمایه‌گذاریها؛ و
پ. سایر استقراضهای کوتاه‌مدت، برای مثال، مواردی که سررسید سه ماه یا کمتر دارند.
٢٤ . در مؤسسات مالی، می‌توان جریانهای نقدی حاصل از هر یک از فعالیتهای زیر را بر مبنـاي خـالص گزارش کرد:
الف.دریافتها و پرداختهای نقدی مربوط به قبول و بازپرداخت سـپرده هـاي دارای سررسـید ثابت؛
ب. سپردهگذاری نزد سایر مؤسسات مالی و برداشت از سپردههای مذکور ؛ و
پ .تسهیلات اعطایی به مشتریان و بازپرداخت آنها.
جریانهای نقدي ارزی
٢٥ . جریانهای نقدی حاصل از معاملات ارزی باید به واحد پول عملیاتی واحد تجاری ثبت شـود. بـرای این کار مبلغ ارزی بر مبنای نرخ مبادله بین پول عملیاتی و ارز در تاریخ جریانهای نقـدی، تسـعیر می‌شود.
٢٦ . جریانهای نقدی واحد تجاری فرعی خارجی باید با اسـتفاده از نرخهـای مبادلـه بـین واحـد پـول عملیاتی و ارز در تاریخ جریانهای نقدی، تسعیر شود.
٢٧ . جریانهای نقدی ارزی، به شیوه ای مطابق با اسـتاندارد حسـابداری ١٦ آثـار تغییـر در نـرخ ارز،گزارش می شود. طبق آن استاندارد، استفاده از نرخ مبادله ای کـه تقریبـی از نـرخ واقعـی است، مجاز می باشد. برای مثال، میانگین موزون نرخ مبادله ارز در یک دوره را مـی تـوان برای ثبت معاملات ارزی یا تسعیر جریانهای نقدی واحد تجاری فرعی خـارجی اسـتفاده کرد. با این وجود، طبق استاندارد حسابداری ١٦، استفاده از نرخ مبادله ارز در پایان دوره گزارشگری برای تسعیر جریانهای نقدی واحد تجاری فرعی خارجی مجاز نیست.
٢٨ . سودها و زیانهای تحقق‌نیافته ناشی از تغییر در نرخهای مبادله ارز، جریانهای نقدی نیستند. به هر حال، اثر تغییر نرخ مبادله ارز بر نقد و معادلهای نقد نگهداری‌شده یا قابل دریافـت بر حسب ارز، به منظور تطبیـق نقـد و معادلهـای نقـد ابتـدا و پایـان دوره، در صـورت جریانهای نقدی گزارش می شود. این مبلغ جدا از جریانهای نقـدی حاصـل از فعالیتهـای عملیاتی، سرمایه گذاری و تأمین مالی ارائه می شود و شامل هرگونـه تفـاوت، در صـورت وجود، است که در آن، جریانهای نقدی به نرخهای مبادله ارز در پایان دوره گزارش شده است.
سود تسهیلات و سود تقسیمی
٢٩. جریانهای نقدی حاصل از سود تسهیلات و سود تقسیمی دریافتی و پرداختی، باید جداگانه افشا شود.
٣٠. جمع مبلغ سود تسهیلات پرداختی طی یک دوره، صرف نظر از شناسـایی بـه عنـوان هزینـه در صورت سود و زیان یا احتساب در بهای تمام شده دارایی طبق استاندارد حسـابداری ١٣ مخـارج تأمین مالی، در صورت جریانهای نقدی افشا می‌شود.
٣١. در یک مؤسسه مالی، سود پرداختی بابت تسهیلات و نیز سود دریافتی بابـت تسـهیلات و سود تقسیمی دریافتی،معمولاً به عنوان جریانهای نقـدی حاصـل از فعالیتهـای عملیـاتی طبقه بندی می شود. با این وجود، در سایر واحدهای تجاری، سود پرداختی بابت تسهیلات به عنوان جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای تأمین مالی طبقه‌بندی می‌شود. سود دریـافتی بابت تسهیلات اعطایی و سود تقسیمی دریافتی، بـه عنـوان جریانهـای نقـدی حاصـل از فعالیتهای سرمایه گذاری طبقه بندی می شود. سود تقسیمی پرداختی نیز به عنوان جریانهـای نقدی حاصل از فعالیتهای تأمین مالی طبقه‌بندی می‌شود.
مالیات بر درآمد
٣٢. جریانهای نقدی حاصل از مالیات بردرآمد، باید جداگانه افشا و به عنوان جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای عملیاتی طبقه بندی شود، مگر اینکه بتوان آن را به طور مشخص، مـرتبط بـا فعالیتهـای تأمین مالی و سرمایه‌گذاری تشخیص داد.
٣٣. مالیات بر درآمد، ناشی از معاملاتی است که منجر بـه جریانهـای نقـدی مـی‌شـود و در صورت جریانهای نقدی، به عنوان فعالیتهای عملیـاتی، سـرمایه گـذاری یـا تـأمین مـالی طبقه بندی می‌گردد. اگرچه ممکـن اسـت هزینـه مالیـات بـه آسـانی بـه عنـوان فعالیـت سرمایه گذاری یا تأمین مالی، قابل تشخیص باشد، اما تشخیص جریانهای نقدی مـرتبط بـا آن اغلب دشوار است و ممکن است در دوره‌ای متفاوت از دوره جریانهای نقـدی معاملـه مربوط واقع شود. بنابراین، مالیاتهای پرداختی معمولاً به عنوان جریانهای نقدی حاصـل از فعالیتهای عملیاتی طبقه بندی می شوند. اما چنانچه تشخیص ارتباط جریانهای نقدی مالیاتی با معامله منفردی که منجر بـه جریانهـای نقـدی طبقـه بنـدی‌شـده بـه عنـوان فعالیتهـای سرمایه گذاری یا تأمین مالی می شود، عملی باشد، جریانهای نقدی مالیاتی به عنوان فعالیت سرمایه گذاری یا فعالیت تأمین مالی طبقه بندی می شود. چنانچه جریانهای نقدی مالیاتی بـه بیش از یک طبقه فعالیت تخصیص یابد، مبلغ کل مالیات پرداختی افشا می‌شود.
سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری فرعی، واحدهای تجاری وابسته و مشارکتهای خاص
٣٤. هنگامی که برای حسابداری سرمایه گذاری در واحد تجاری وابسته، مشـارکت خـاص یـا واحد تجاری فرعی از روش ارزش ویژه یا روش بهای تمام شـده اسـتفاده مـی‌شـود، در صورت جریانهای نقدی سرمایه‌گذار، تنها جریانهای نقدی با سرمایه‌پذیر، برای مثال، سـود تقسیمی و تسهیلات اعطایی، گزارش می‌شود.
٣٥. یک واحد تجاری که منافع خود در واحد تجاری وابسته یا مشارکت خـاص را بـه روش ارزش ویژه گزارش می کند، در صورت جریانهای نقدی خود، جریانهای نقدی مربوط بـه سرمایه گذاری در واحد تجاری وابسته یا مشارکت خاص، و مبـالغ توزیـع سـود و سـایر دریافتها و پرداختها با واحد تجاری وابسته یا مشارکت خاص را گزارش می‌کند.
تغییر در منافع مالکیت در واحدهای تجاری فرعی و سایر فعالیتهای تجاری
٣٦. مجموع جریانهای نقدی حاصل از تحصیل یا از دست دادن کنترل واحد های تجاری فرعی یا سـایر فعالیتهای تجاری، باید جداگانه ارائه و به عنوان فعالیتهای سرمایه‌گذاری طبقه‌بندی شود.
٣٧. واحد تجاری باید در ارتباط با بدست آوردن و از دست دادن کنترل واحدهای تجاری فرعـی یـا سایر فعالیتهای تجاری طی دوره، هر یک از موارد زیر را بصورت تجمیعی افشا کند:
الف. کل مابه‌ازای پرداختی یا دریافتی؛
ب. آن بخش از مابه‌ازا که به صورت نقد و معادلهای نقد است؛
پ. مبلغ نقد و معادلهای نقد در واحدهای تجاری فرعی یا سایر فعالیتهای تجـاری کـه کنتـرل آنها بدست آمده یا از دست رفته است؛ و
ت. مبلغ داراییها و بدهیها، به غیر از نقد و معادلهای نقد، در واحدهای تجاری فرعی یـا سـایر فعالیتهای تجاری که کنترل آنها بدست آمده یا از دست رفته است، بصورت خلاصه و بـر حسب طبقات اصلی.
٣٨. ارائه جداگانه آثار جریانهای نقـدی حاصـل از بدسـت آوردن یـا از دسـت دادن کنتـرل واحدهای تجاری فرعی یا سایر فعالیتهای تجاری، به عنوان اقلام اصلی جداگانه به همـراه افشای جداگانه مبالغ داراییها و بدهیهای تحصیل شده یا واگذارشده ،کمـک مـی کنـد تـا جریانهای نقدی مزبور از جریانهای نقدی حاصل از سایر فعالیتهای عملیاتی، سرمایه‌گذاری و تأمین مالی تفکیک شود. آثار جریانهای نقدی مربوط به از دسـت دادن کنتـرل، از آثـار جریانهای نقدی حاصل از بدست آوردن کنترل، کسر نمی‌شود.
٣٩. در صورت جریانهای نقدی، مجموع مبالغ نقد پرداختی یا دریـافتی بـه عنـوان مابـه ازای بدست آوردن یا از دست دادن کنترل واحدهای تجاری فرعی یا سایر فعالیتهـای تجـاری، پس از کسر نقد و معادلهای نقد تحصیل شده یـا واگذارشـده مـرتبط بـا بخشـی از ایـن معاملات، رویدادها یا تغییر در شرایط، گزارش می‌شود.
٤٠. جریانهای نقدی حاصل از تغییر در منافع مالکیت در واحد تجاری فرعی که منجـر بـه از دست دادن کنترل نمی‌شود، باید به عنوان جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای تأمین مالی طبقه‌بندی شود.
٤١. تغییر در منافع مالکیت در واحد تجاری فرعی که منجر به از دست دادن کنترل نمی‌شـود، مانند خرید یا فروش بعدی ابزارهای مالکانه واحد تجاری فرعـی توسـط واحـد تجـاری اصلی، به عنوان معاملات مالکانه به حساب منظور می‌شود.
معاملات غیرنقدی
٤٢. معاملات سرمایه گذاری و تأمین مالی که مستلزم استفاده از نقد یا معادلهای نقد نیسـت، نبایـد در صورت جریانهای نقدی انعکاس یابد. چنین معاملاتی باید در جاي دیگری در صـورتهای مـالی به‌گونه ای افشا شود که تمام اطلاعات مربوط به این گونه فعالیتهای سرمایه گذاری و تأمین مالی ارائه شود.
٤٣. بسیاری از فعالیتهای سرمایه گذاری و تأمین مالی، اگرچه بر ساختار سرمایه و دارایی واحد تجاری اثر می‌گذارند، اما اثر مستقیم بر جریانهای نقدی جاری واحد تجاری ندارند. حذف معاملات غیرنقدی از صورت جریانهای نقدی، با هدف صورت جریانهای نقدی مبنـی بـر عدم انعکاس اقلام مزبور در جریانهای نقـدی دوره جـاری، سـازگار اسـت. مثالهـایی از معاملات غیرنقدی عبارتند از:
الف. تحصیل داراییها در قبال بدهیهای مستقیم یا از طریق اجاره تأمین مالی؛
ب. تحصیل یک واحد تجاری در قبال صدور سهام؛ و
پ. تبدیل بدهی به حقوق مالکانه.
تغییر در بدهیهای حاصل از فعالیتهای تأمین مالی
٤٤. واحد تجاري باید اطلاعاتی افشا کند که استفاده کنندگان صورتهاي مالی بتوانند تغییر در بـدهیهای حاصل از فعالیتهای تأمین مالی، شامل تغییرات حاصـل از جریانهـای نقـدی و تغییـرات غیرنقـدی را ارزیابی کنند.
٤٥. برای رعایت الزام مندرج در بند ٤٤، واحد تجاری باید تغییرات زیر در بدهیهای حاصل از فعالیتهای تأمین مالی را افشا کند:
الف. تغییرات حاصل از جریانهای نقدی تأمین مالی؛
ب. تغییرات حاصل از بدست آوردن یا از دست دادن کنترل واحدهای تجاری فرعی یا سایر فعالیتهای تجاری؛
پ. تأثیر تغییر در نرخهای مبادله ارز؛
ت . تغییر در ارزش منصفانه؛ و
ث. سایر تغییرات.
٤٦. بدهیهای حاصل از فعالیتهای تأمین مالی، بدهیهایی هسـتند کـه جریانهـای نقـدی آنهـا یـا جریانهای نقدی آتی آنها، در صورت جریانهای نقدی به عنوان جریانهای نقـدی حاصـل از فعالیتهای تأمین مالی طبقه‌بندی می‌شود.
٤٧. یک روش برای رعایت افشای مندرج در بند ٤٤، تهیه صورت تطبیق بین مانـده هـای ابتـدا و پایان دوره در صورت وضعیت مالی برای بدهیهای حاصل از فعالیتهای تـأمین مـالی، شـامل تغییرات مشخص شده در بند ٤٥ است. چنانچه واحد تجاری چنین صورت تطبیقی را تهیه کند باید اطلاعات کافی را ارائه نماید تا استفاده کنندگان صورتهای مالی بتواننـد اقـلام منـدرج در صورت تطبیق را به صورت وضعیت مالی و صورت جریانهای نقدی ارتباط دهند.
٤٨. چنانچه واحد تجاری اطلاعات الزامی طبق بند ٤٤ را همراه با اطلاعات مربوط به تغییر در سایر داراییها و بدهیها افشا کند، باید تغییر در بدهیهای حاصل از فعالیتهای تأمین مـالی را جدا از تغییر در سایر داراییها و بدهیهای مذکور افشا نماید.
اجزای نقد و معادلهای نقد
٤٩. واحد تجاری باید اجزاي تشکیل دهنده نقد و معادلهای نقد را افشا کند و باید صورت تطبیق ایـن مبالغ در صورت جریانهای نقدی و اقلام مشابه گزارش شده در صورت وضـعیت مـالی را ارائـه نماید.
٥٠. با توجه به تنوع رویه های مدیریت نقد و مقررات بانکداری و به منظور رعایت اسـتاندارد حسابداری ١ ارائه صورتهاي مـالی، واحد تجاری رویه خود در خصوص تعیین اجزای نقـد و معادلهای نقد را افشا می‌کند.
٥١. اثر هرگونه تغییر در رویه تعیین اجزای نقد و معادلهای نقد، برای مثال، تغییر در طبقه بندی ابزارهای مالی که‌قبلاً به عنوان بخشی از پرتفوی سرمایه گذاری واحد تجـاری محسـوب شده است، طبق استاندارد حسابداری ٣٤ رویـه هـاي حسـابداری، تغییـر در برآوردهـای حسـابداری و اشتباهات گزارش می‌شود.
سایر موارد افشا
٥٢. واحد تجاری باید مبلغ مانده های بااهمیت نقد و معادلهای نقد نگهداري شده توسط واحد تجاری که براي استفاده گروه در دسترس نمی‌باشد و همچنین دلیل آن را افشا کند.
٥٣. در بسیاری از شرایط، مانده های نقد و معادلهای نقد نگهداری‌شده در واحد تجاری، بـرای استفاده گروه در دسترس نیست. مثالهایی در ایـن خصـوص، شـامل مانـده هـای نقـد و معادلهای نقد نگهداری‌شده توسط واحد تجاری فرعی است که به دلیل اعمـال کنترلهـای ارزی یا سایر محدودیتهای قانونی کشور محل فعالیت آن، این مانده ها برای استفاده توسط واحد تجاری اصلی یا سایر واحدهای تجاری فرعی، در دسترس نمی‌باشد.
٥٤. برای درک وضعیت مالی و نقدینگی واحد تجاری، اطلاعات بیشتر می تواند مربوط باشـد. افشای این اطلاعات، همراه با توضیح مدیریت در این خصوص، که می‌تواند شامل مـوارد زیر باشد، توصیه می‌شود:
الف. مبلغ تسهیلات مالی استفاده نشده که ممکن است در فعالیتهای عملیاتی آتی و تسویه تعهدات سرمایه ای بکار گرفته شود، با ذکر هرگونه محـدودیت در اسـتفاده از ایـن تسهیلات؛
ب. مجموع مبالغ جریانهای نقـدی مربـوط بـه افـزایش در ظرفیـت عملیـاتی جـدا از جریانهای نقدی لازم برای حفظ ظرفیت عملیاتی؛ و
پ. مبلغ جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی، سرمایه‌گذاری و تأمین مالی مربوط به هر یک از قسمتهای قابل گزارش (به استاندارد حسابداری ٢٥ گزارشـگري بـر حسـب
قسمتهاي مختلف مراجعه شود).
٥٥. افشای جداگانه جریانهای نقدی مربوط به افزایش در ظرفیت عملیاتی و جریانهـای نقـدی لازم برای حفظ ظرفیت عملیاتی، به استفاده کنندگان کمک می کند تا کفایت سرمایه گذاری واحد تجاری برای حفظ ظرفیت عملیاتی را تعیین کنند. چنانچه واحد تجاری برای حفـظ ظرفیت عملیاتی به میزان کافی سرمایه گذاری نکند، ممکن است به دلیل نقدینگی جاری و توزیع منابع بین مالکان، قضاوت نادرستی از سودآوری آتی ایجاد شود.
٥٦. افشای جریانهای نقدی قسمتها، به استفاده کنندگان کمک می کند تا روابط بـین جریانهـای نقدی واحد تجاری به عنوان یک مجموعه واحـد، و اجـزای تشـکیل دهنـده آن و میـزان دسترسی به جریانهای نقدی قسمتها و نوسان‌پذیری آن را بهتر درک کنند.
تاریخ اجرا
٥٧. الزامات این استاندارد در مورد کلیه صورتهای مالی که دوره مالی آنها از تاریخ ١/١/١٣٩٨ و بعـد از آن شروع می‌شود، لازمالاجراست.
مطابقت با استانداردهاي بین‌المللی گزارشگری مالی
٥٨. با اجرای الزامات این استاندارد، مفاد استاندارد بین‌المللی حسابداری ٧ صـورت جریانهـای نقـدی (ویرایش ٢٠١٧) نیز رعایت می‌شود.
کنارگذاری استاندارد حسابداري ٢ (مصوب ١٣٧٩)
٥٩.استاندارد حسابداری ٢ صورت جریانهای نقدی (مصوب ١٣٩٧)، جایگزین استاندارد حسـابداری ٢ صورت جریان وجوه نقد (مصوب ١٣٧٩) می‌شود.
اشتراک های پیشنهادی
1 ماهه
دسترسی به اطلاع رسانی بخشنامه
حقوق و دستمزد
استهلاک
اشتراک گزاری پیامک بخشنامه
دسترسی به تحلیل بخشنامه
دسترسی به علاقه مندی
مشاوره مالیاتی
درخواست بخشنامه
1,000,000تومان
1 ماهه
دسترسی به اطلاع رسانی بخشنامه
حقوق و دستمزد
استهلاک
اشتراک گزاری پیامک بخشنامه
دسترسی به تحلیل بخشنامه
دسترسی به علاقه مندی
مشاوره مالیاتی
درخواست بخشنامه
300,000تومان