استانداردهای حسابداری ایران
صورتهای مالی جداگانه - تجدیدنظر شده 139 (استاندارد 18)
آخرین اصلاحات: 1403/09/03
استاندارد حسابداری ١٨
صورتهای مالی جداگانه (تجدیدنظرشده ١٣٩٨)
| ردیف | فهرست مندرجات | شماره بند |
|---|---|---|
| 0 | هدف | ١ |
| 1 | دامنه کاربرد | ٣-٢ |
| 2 | تعاریف | ٩-٤ |
| 3 | تهیه صورتهای مالی جداگانه | ١٧-١٠ |
| 4 | افشا | ٢١-١٨ |
| 5 | کنارگذاری استاندارد حسابداری ١٨ (١٣٨٤) | ٢٢ |
| 6 | تاریخ اجرا | ٢٣ |
| 7 | مطابقت با استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی | ٢٤ |
هدف
١. هدف این استاندارد، تجویز الزامات حسابداری و افشا در ارتباط با سـرمایه‌گـذاری در واحـدهای تجاری فرعی، مشارکتهای خاص و واحدهای تجاری وابسته، هنگام تهیه صورتهای مالی جداگانـه توسط واحد تجاری است.
دامنه کاربرد
٢. این استاندارد باید در مورد نحوه حسابداری سرمایه گذاری در واحدهای تجـاری فرعـی، مشـارکتهای خاص و واحدهای تجاری وابسته در صورتهای مالی جداگانه بکار گرفته شود.
٣. در این استاندارد مقرر نمی شود که کدام واحدهای تجاری، صورتهای مالی جداگانه تهیه کنند. این استاندارد زمانی کاربرد دارد که واحد تجاری صـورتهای مـالی جداگانـه را طبـق اسـتانداردهای حسابداری تهیه می‌کند.
تعاریف
٤. در این استاندارد، اصطلاحات زیر با معانی مشخص‌شده بکار رفته است:
صورتهای مالی تلفیقی، صورتهاي مالی گروه است که در آن داراییها، بدهیها، حقوق مالکانه، درآمدها،
هزینه‌ها و جریانهای نقدی واحد تجاری اصلی و واحدهاي تجاری فرعی آن به‌گونه‌ای ارائه می‌شود که گویی متعلق به شخصیت اقتصادی واحدی است.
صورتهای مالی جداگانه، صورتهای مالی ارائه‌شده توسط واحد تجاری است که به موجب الزامات این استاندارد، واحد تجاری باید سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری فرعی، واحدهای تجاری وابسته و مشارکتهای خاص را به بهاي تمام شده پس از کسر هرگونه کاهش ارزش انباشته یا به مبلغ تجدید ارزیابی به عنوان یک نحوه عمل مجاز جایگزین طبق استاندارد حسابداري ١٥ حسابداري سرمایه‌گذاریها یا در مواردي خاص طبق بندهاي ١٢، ١٣ و ١٤، به ارزش منصفانه گزارش کند.
٥. اصطلاحات زیر، در پیوست الف استاندارد حسابداری ٣٩ صـورتهای مـالی تلفیقـی (مصـوب ١٣٩٨)، پیوست الف استاندارد حسابداری ٤٠ مشارکتها (مصوب ١٣٩٨) و بند ٣ اسـتاندارد حسـابداری ٢٠ سرمایه‌گذاری در واحدهاي تجاري وابسته و مشارکت خاص (تجدیدنظرشده ١٣٩٨) تعریف شده است:
•واحد تجاری وابسته
•کنترل سرمایه‌پذیر
•روش ارزش ویژه
•گروه
•واحد تجاری سرمایه‌گذاری
•کنترل مشترک
•مشارکت خاص
•شریک خاص
•واحد تجاری اصلی
•نفوذ قابل ملاحظه
•واحد تجاری فرعی.
٦. صورتهای مالی جداگانه، صورتهای مالی است افزون بر صورتهای مـالی تلفیقـی یـا افـزون بـر صورتهای مالی سـرمایه گـذار فاقـد سـرمایه گـذاری در واحـدهای تجـاری فرعـی امـا دارای سرمایه گذاری در واحدهای تجاری وابسته و مشارکتهای خاص که در آنهـا سـرمایه گـذاری در واحدهای تجاری وابسته یا مشارکتهای خاص، به استثنای شـرایط معـین در بنـدهای ٨ و ٩، بـا استفاده از روش ارزش ویژه طبق الزام استاندارد حسابداری ٢٠ (تجدیدنظرشده ١٣٩٨) گـزارش می‌شود (صورتهای مالی مجموعه).
٧. صورتهای مالی واحد تجاری فاقد واحد تجاری فرعی، واحد تجاری وابسته یا منافع شریک خاص در مشارکت خاص، صورتهای مالی جداگانه محسوب نمی‌شود.
٨. یک واحد تجاری که طبق بند ٤ استاندارد حسابداری ٣٩ (مصوب ١٣٩٨)، از تلفیق، یا طبق بند ١٧ استاندارد حسابداری ٢٠ (تجدیدنظرشده ١٣٩٨) از بکارگیری روش ارزش ویژه معاف شده اسـت، می‌تواند صورتهای مالی جداگانه را به عنوان تنها صورتهای مالی خود ارائه کند.
٩.یک واحد تجاری سرمایه گذاری که ملزم اسـت طـی دوره جـاری و تمـام دوره هـای مقایسـه‌ای ارائه‌شده، طبق بند ٣٣ استاندارد حسابداری ٣٩ (مصـوب ١٣٩٨)، اسـتثنای تلفیـق را بـرای تمـام واحدهای تجاری فرعی خود بکار گیرد، صورتهای مالی جداگانه را به عنوان تنها صورتهای مـالی خود ارائه می‌کند.
تهیه صورتهای مالی جداگانه
١٠ . صورتهاي مالی جداگانه باید با رعایت تمام استانداردهای حسابداری مربوط و در نظـر گـرفتن مـوارد مندرج در بند ١١ تهیه شود.
١١ . در صورتی که واحد تجاری صورتهای مالی جداگانه تهیه کند، باید سرمایه گذاری در واحـدهای تجـاری فرعی، مشارکتهای خاص و واحدهای تجاری وابسته را به بهای تمام شده پس از کسر هرگونـه کـاهش ارزش انباشته یا به مبلغ تجدید ارزیابی به عنـوان یـک نحـوه عمـل مجـاز جـایگزین طبـق اسـتاندارد حسابداري ١٥ یا در مواردي خاص طبق بندهای ١٢، ١٣ و ١٤، به ارزش منصفانه گزارش کند.
واحد تجاری باید براي هر طبقه از سرمایه‌گذاریها، از رویه حسابداری یکسانی استفاده کند. سرمایه‌گذاریهایی که به بهاي تمام شده پس از کسر هرگونه کاهش ارزش انباشته یا به مبلغ تجدید ارزیابی به حساب منظور می‌شود، در صورت طبقه‌بندي به عنوان نگهداري شده براي فروش (یا قرار گرفتن در مجموعه واحد طبقه‌بنديشده به عنوان نگهداری شده براي فروش)، باید طبق استاندارد حسابداري ٣١ داراییهای غیرجاری نگهداريشده براي فروش و عملیات متوقف‌شده به حساب گرفته شود.
اندازه گیری سرمایه‌گذاریهایی که در موارد خاص طبق بندهای ١٢، ١٣ و ١٤، به ارزش منصفانه به حساب منظور می‌شود، در چنین شرایطی تغییر نمی‌کند.
١٢ . اگر واحد تجاری، طبق بند ١٨ استاندارد حسـابداری ٢٠ (تجدیدنظرشـده ١٣٩٨)، تصـمیم بگیـرد سرمایه گذاریهای خود در واحدهای تجاری وابسته یـا مشـارکتهای خـاص را بـه ارزش منصـفانه اندازه گیری و تغییرات آن را در سود یا زیان دوره منعکس کند، باید در صورتهای مـالی جداگانـه خود نیز، آن سرمایه‌گذاریها را به همان روش به حساب منظور کند.
١٣ . اگر واحد تجاری اصلی، طبق بنـد ٣٣ اسـتاندارد حسـابداری ٣٩ (مصـوب ١٣٩٨)، ملـزم باشـد سرمایه گذاری خود در واحد تجاری فرعی را به ارزش منصفانه انـدازه‌گیـری و تغییـرات آن را در سود یا زیان دوره منعکس کند، باید در صورتهای مالی جداگانه خود نیز سرمایه‌گـذاری در واحـد تجاری فرعی را به همان روش به حساب منظور کند.
١٤ . اگر واحد تجاری اصلی، شرایط واحد تجاری سرمایه گذاری را از دست بدهد یا بـه واحـد تجـاری سرمایه گذاری تبدیل شود، باید این تغییر وضعیت را از تاریخ وقوع تغییر، به شرح زیـر بـه حسـاب منظور کند:
الف. اگر واحد تجاری شرایط واحد تجاری سرمایه‌گذاری را از دست بدهد، باید سرمایه‌گذاری در واحد تجاری فرعی را طبق بند ١١ به حساب منظور کند. تاریخ تغییر وضعیت باید به عنوان تاریخ تحصیل مفروض، در نظر گرفته شود. در حسابداری سرمایه‌گذاری طبق بند ١١، ارزش منصفانه واحد تجاری فرعی در تاریخ تحصیل مفروض، باید منعکس‌کننده مابه‌ازای مفروض انتقالی باشد.
ﺏ.هرگاه واحد تجاری، به واحد تجاری سرمایه‌گذاری تبدیل شود، باید سرمایه‌گذاری در واحد تجاری فرعی را به ارزش منصفانه اندازه‌گیری و تغییرات آن را در سود یا زیان دوره منعکس کند. تفاوت بین مبلغ دفتری قبلی واحد تجاری فرعی و ارزش منصفانه آن در تاریخ تغییر وضعیت سرمایه‌گذار، باید به عنوان سود یا زیان در صورت سود و زیان شناسایی شود. مبلغ انباشته هرگونه سود یا زیان که پیش از این در ارتباط با آن واحدهای تجاری فرعی، در سایر اقلام سود و زیان جامع شناسایی شده است، باید به‌گونه‌ای به حساب منظور شود که گویی واحد تجاری سرمایه‌گذاری، واحدهای تجاری فرعی مزبور را در تاریخ تغییر وضعیت، واگذار کرده است.
١٥ . سود تقسیمی توسط واحد تجاري فرعی، مشارکت خاص یا واحد تجاري وابسته زمانی در صورتهاي مالی جداگانه شناسایی می شود که حق دریافت آن احراز شـود. سـود تقسـیمی در صـورت سـود و زیـان شناسایی می‌شود.
١٦ . هنگامی که واحد تجاری اصلی، با ایجاد واحد تجاری جدیدی به عنوان واحد تجاری اصلی خود، ساختار گروه خود را به شیوه‌ای تجدید سازمان می‌کند که معیارهای زیر احراز شود:
الف. واحد تجاری اصلی جدید، از طریق انتشـار ابزارهـای مالکانـه در ازای ابزارهـای مالکانـه موجود واحد تجاری اصلی اولیه، کنترل واحد تجاری اصلی اولیه را به دست آورد؛
ﺏ.داراییها و بدهیهای گروه جدید و گروه اولیه، بلافاصله قبل و بعد از تجدید سازمان یکسـان باشد؛ و
ﭖ.مالکان واحد تجاری اصلی اولیه پیش از تجدید سازمان، از منافع مطلق و نسبی یکسـانی در خالص داراییهای گروه اولیه و گروه جدید بلافاصله قبل و بعد از تجدید سازمان برخـوردار باشند، و واحد تجاری اصلی جدید، سرمایه گذاری خود در واحد تجاری اصلی اولیه را طبـق اسـتاندارد حسابداری ١٥ در صورتهای مالی جداگانه خود ارائه نمایـد، واحـد تجـاری اصـلی جدیـد بایـد سرمایه گذاری را به مبلغ دفتری سهم خود از اقلام حقوق مالکانه منعکس‌شده در صـورتهای مـالی جداگانه واحد تجاری اصلی اولیه در تاریخ تجدید سازمان، اندازه‌گیری کند.
١٧. همچنین، یک واحد تجاری که واحد تجاری اصلی نیست ممکن است واحد تجاری جدیدی را بـه عنوان واحد تجاری اصلی خود ایجاد کند، به‌گونه‌ای که معیارهای مندرج در بند ١٦ احـراز شـود. در مورد این‌گونه تجدید سازمانها، الزامات مندرج در بند ١٦ بطور یکسان بکار مـی‌رود. در چنـین مواردی، منظور از ”واحد تجاری اصلی اولیه“ و ”گروه اولیه“، همان ”واحد تجاری اولیه“ است.
افشا
١٨. واحد تجاري هنگام افشاي اطلاعات در صورتهای مالی جداگانه، بایـد تمـام اسـتانداردهای حسـابداری مربوط، شامل الزامات بندهاي ١٩ تا ٢١ را بکار گیرد.
١٩. هنگامی که واحد تجاری اصلی، طبق بنـد ٤ اسـتاندارد حسـابداري ٣٩ (مصـوب ١٣٩٨) تصـمیم بگیـرد صورتهاي مالی تلفیقی تهیه نکند و صورتهای مالی جداگانه را به عنوان تنهـا صـورتهای مـالی خـود تهیـه نماید، موارد زیر را باید در صورتهای مالی جداگانه افشا کند:
الف. اینکه صورتهای مالی تهیه‌شده، صورتهای مالی جداگانه است؛ از معافیت از تلفیق استفاده شـده است؛ نام و محل اصلی فعالیت تجاری (و در صورت متفاوت بودن، کشور محل تأسـیس) واحـد تجاری که صورتهای مالی تلفیقی آن، طبق استاندارهاي حسابداري به منظور استفاده عموم تهیه شده است؛ و آدرس دستیابی به صورتهای مالی تلفیقی مزبور.
ب. فهرستی از سرمایه گذاریهاي بااهمیت در واحدهای تجاری فرعی، مشارکتهای خاص و واحـدهای تجاری وابسته، شامل:
١. نام سرمایه‌پذیران؛
٢. محــل اصــلی فعالیــت تجــاری (و در صــورت متفــاوت بــودن، کشــور محــل تأســیس) سرمایه‌پذیران؛
٣. نسبت منافع مالکیت (و در صورت متفاوت بودن، درصد حق رأي) در سرمایه‌پذیران.
پ. رویه حسابداری مورد استفاده برای سرمایه‌گذاریهای موضوع بند (ب).
٢٠. هنگامی که یک واحد تجاری سرمایه گذاري که واحد تجاری اصلی است (به غیر از واحـد تجـاري اصـلی موضوع بند ١٩)، صورتهاي مالی جداگانه را طبق بند ٩ به عنوان تنها صورتهای مالی خود تهیه کنـد، بایـد این موضوع را افشا نماید. همچنین، واحد تجاری سرمایه گذاری باید موارد افشای مرتبط بـا واحـدهای تجاری سرمایه گذاری را که در استاندارد حسابداري ٤١ افشاي منـافع در واحـدهاي تجـاري دیگـر (مصـوب ١٣٩٨) الزامی شده است، ارائه کند.
٢١. هنگامی که واحد تجاری اصلی (به غیر از واحد تجاری اصلی موضوع بند ١٩ تا ٢٠) یا سـرمایه‌گـذار دارای کنترل مشترك یا نفوذ قابل ملاحظه بر سرمایه پذیر، صورتهای مالی جداگانه تهیه می‌کند، واحد تجـاری اصلی یا سرمایه گـذار بایـد مشـخص کنـد کـه صـورتهای مـالی طبـق کـدام یـک از اسـتانداردهای حسابداري٣٩ (مصوب ١٣٩٨)، ٤٠ (مصوب ١٣٩٨) یا ٢٠ (تجدیدنظرشده ١٣٩٨)، حسب مورد، تهیه شده است. واحد تجاري اصلی یا سرمایه گذار، همچنین در صورتهاي مالی جداگانه خود بایـد مـوارد زیـر را افشا کند:
الف. اینکه صورتهاي مالی تهیه‌شده، صورتهای مالی جداگانه است.
ب.فهرستی از سرمایه گذاریهای بااهمیت در واحدهای تجاری فرعی، مشارکتهای خاص و واحـدهای تجاری وابسته، شامل:
١. نام سرمایه‌پذیران؛
٢. محــل اصــلی فعالیــت تجــاری (و در صــورت متفــاوت بــودن، کشــور محــل تأســیس) سرمایه‌پذیران؛
٣. سبت منافع مالکیت (و در صورت متفاوت بودن، نسبت حق رأی) در سرمایه‌پذیران.
ب.رویه حسابداری مورد استفاده براي سرمایه‌گذاریهای موضوع بند (ب).
کنارگذاری استاندارد حسابداري ١٨ (١٣٨٤)
این استاندارد، همزمان با استاندارد حسابداری ٣٩ (مصـوب ١٣٩٨) منتشـر شـده اسـت. ایـن دو استاندارد، همراه با یکدیگر جـایگزین اسـتاندارد حسـابداری ١٨ صـورتهای مـالی تلفیقـی و حسـابداري سرمایه‌گذاری در واحدهاي تجاری فرعی (تجدیدنظرشده ١٣٨٤) می‌شوند.
تاریخ اجرا
٢٣ . الزامات این استاندارد در مورد کلیه صورتهای مالی که دوره مالی آنهـا از تـاریخ ١/١/١٤٠٠ و بعـد از آن شروع می‌شود، لازمالاجراست.
مطابقت با استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی
٢٤ . به استثنای موارد مندرج در بند ١١، با اجرای الزامات این استاندارد، الزامات استاندارد بـین‌المللـی حسابداری ٢٧ صورتهاي مالی جداگانه (ویرایش ٢٠١٨) رعایت می شود. طبق این استاندارد، بکارگیری روش ارزش ویژه در صورتهای مالی جداگانه مجاز نیست و با توجه به اینکه استاندارد بین المللـی گزارشگری مالی ٩ ابزارهاي مالی در ایران لازم الاجرا نمی باشد، شـرکتها بایـد در صـورتهای مـالی جداگانه، رویه حسابداری مندرج در بند ١١ این استاندارد را بـرای سـرمایه‌گـذاری در واحـدهای تجاری فرعی، مشارکتهای خاص و واحدهای تجاری وابسته بکار گیرند.
اشتراک های پیشنهادی
1 ماهه
دسترسی به اطلاع رسانی بخشنامه
حقوق و دستمزد
استهلاک
اشتراک گزاری پیامک بخشنامه
دسترسی به تحلیل بخشنامه
دسترسی به علاقه مندی
مشاوره مالیاتی
درخواست بخشنامه
1,000,000تومان
1 ماهه
دسترسی به اطلاع رسانی بخشنامه
حقوق و دستمزد
استهلاک
اشتراک گزاری پیامک بخشنامه
دسترسی به تحلیل بخشنامه
دسترسی به علاقه مندی
مشاوره مالیاتی
درخواست بخشنامه
300,000تومان