راهنمای کامل الگوی چهارم صورتحساب الکترونیکی (پیمانکاری): تفاوت‌ها و کاربردها

با اجرایی شدن قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، شفافیت در نظام مالیاتی کشور وارد مرحله جدیدی شده است. کسب‌وکارها اکنون موظفند تمام تبادلات مالی خود را در قالب صورتحساب‌های استاندارد به این سامانه ارسال کنند. اما پیچیدگی برخی معاملات، مانند قراردادهای بلندمدت، باعث شد تا سازمان امور مالیاتی الگوهای متنوعی را برای صدور صورتحساب طراحی کند. یکی از مهم‌ترین و تخصصی‌ترین این موارد، الگوی چهارم صورتحساب الکترونیکی است که به طور ویژه برای قراردادهای پیمانکاری طراحی شده است.

در این راهنمای جامع قصد داریم به طور کامل به این الگو بپردازیم، تفاوت‌های آن با سایر الگوها را بررسی کنیم و به شما نشان دهیم که چه زمانی و چگونه باید از آن استفاده کنید. اگر حسابدار، مدیر مالی یا صاحب یک کسب‌وکار پیمانکاری هستید، این مقاله برای شماست.

آشنایی با انواع صورتحساب الکترونیکی در سامانه مودیان

پیش از ورود به بحث الگوی چهارم صورتحساب الکترونیکی بهتر است یک تصویر کلی از ساختار سامانه مودیان و انواع صورتحساب الکترونیکی داشته باشیم. این سامانه با هدف یکپارچه‌سازی اطلاعات مالی و جلوگیری از فرار مالیاتی ایجاد شده و تمام فعالان اقتصادی را ملزم به صدور صورتحساب الکترونیکی کرده است. به طور کلی، صورتحساب‌ها به چند الگوی اصلی تقسیم می‌شوند:

• صورتحساب الکترونیکی نوع اول: کامل‌ترین نوع صورتحساب که برای معاملات بین دو فعال اقتصادی (B2B) صادر می‌شود و شامل اطلاعات کامل خریدار و فروشنده است. این صورتحساب برای خریدار اعتبار مالیاتی ایجاد می‌کند.

• صورتحساب نوع دوم: این صورتحساب برای فروش به مصرف‌کننده نهایی (B2C) کاربرد دارد و نیازی به اطلاعات کامل خریدار ندارد.

• صورتحساب نوع سوم: همان رسید پرداخت دستگاه‌های کارتخوان (POS) است که پس از اتصال به سامانه مودیان به عنوان صورتحساب الکترونیکی شناخته می‌شود.

• الگوهای موضوعی: برای فعالیت‌های خاص اقتصادی مانند طلا، ارز و البته پیمانکاری، الگوهای مشخصی تعریف شده است مانند الگوی چهارم صورتحساب الکترونیکی که موضوع بحث ماست.

برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله انواع الگو صورت حساب الکترونیکی سامانه مودیان مراجعه کنید.

الگوی چهارم صورتحساب الکترونیکی دقیقاً چیست؟

الگوی چهارم صورت حساب الکترونیکی که به آن الگوی قرارداد پیمانکاری نیز گفته می‌شود، یک ساختار تخصصی برای ثبت فروش کالا یا خدمات در قراردادهای بلندمدت است. مطابق با قانون پایانه های فروشگاهی، این الگو برای معاملاتی طراحی شده که فرایند تحویل کالا یا ارائه خدمت و همچنین پرداخت وجه در طول زمان و بر اساس پیشرفت کار صورت می‌گیرد. پروژه‌های ساختمانی، عمرانی، مشاوره‌ای و خدماتی بلندمدت از بارزترین نمونه‌های کاربرد این الگو هستند. برای تسلط کامل بر این قوانین، می‌توانید از منابع معتبری مانند وب‌سایت سازمان امور مالیاتی یا دوره سامانه مودیان استفاده کنید.

مهم‌ترین مشخصات الگوی چهارم (قرارداد پیمانکاری) که آن را از سایرین متمایز می‌کند به شرح زیر است:

• وابستگی به قرارداد: این صورتحساب مستقل نیست و حتماً باید به یک قرارداد ثبت‌شده در سامانه مودیان متصل باشد.

• شناسه یکتای ثبت قرارداد: اصلی‌ترین فیلد در الگوی چهارم صورتحساب الکترونیکی، شناسه یکتای ثبت قرارداد فروشنده است. پیش از صدور اولین صورتحساب، پیمانکار باید قرارداد خود را در سامانه ثبت کرده و این شناسه ۱۶ رقمی را دریافت کند. تمام صورت‌وضعیت‌ها با این شناسه به قرارداد اصلی مرتبط می‌شوند.

• صدور بر اساس صورت وضعیت: هر صورتحساب الگوی چهارم، معادل یک صورت وضعیت یا بخشی از مبلغ قرارداد است که در یک بازه زمانی مشخص به کارفرما ارائه می‌شود.

مهم‌ترین تفاوت‌های الگوی پیمانکاری با سایر الگوها چیست؟

برای درک بهتر جایگاه الگوی چهارم صورتحساب الکترونیکی، لازم است به بررسی تفاوت الگوی چهارم با سایر الگوها بپردازیم. این مقایسه به شما کمک می‌کند تا با اطمینان بیشتری صورتحساب مناسب را انتخاب کنید.

مقایسه با صورتحساب الکترونیکی نوع اول

• ماهیت معامله: الگوی اول برای فروش‌های لحظه‌ای و منفرد (مانند فروش یک محموله کالا) به کار می‌رود، در حالی که الگوی چهارم صورتحساب الکترونیکی برای پرداخت‌های مرحله‌ای از یک قرارداد بزرگ و زمان‌بر استفاده می‌شود.

• نیاز به شناسه قرارداد: الگوی اول نیازی به شناسه قرارداد ندارد؛ اما این شناسه برای الگوی چهارم الزامی است.

مقایسه با الگوی دوم و سوم

مخاطب: الگوهای دوم و سوم برای فروش به مصرف‌کننده نهایی طراحی شده‌اند و اعتبار مالیاتی برای خریدار ایجاد نمی‌کنند. اما الگوی چهارم صورتحساب الکترونیکی برای معاملات بین دو کسب‌وکار (B2B) است و مالیات بر ارزش افزوده پیمانکاران که در آن لحاظ شده برای کارفرما (خریدار) قابل کسر خواهد بود.

فرآیند صدور

صدور الگوی چهارم یک فرآیند دو مرحله‌ای است: ابتدا ثبت قرارداد و دریافت شناسه سپس صدور صورتحساب بر اساس آن شناسه. در حالی که سایر الگوها معمولاً در یک مرحله صادر می‌شوند.

چه مشاغل و قراردادهایی مشمول الگوی چهارم هستند؟

سوال مهمی که برای بسیاری از فعالان اقتصادی پیش می‌آید این است که چه کسانی باید از الگوی قرارداد پیمانکاری استفاده کنند؟ به طور کلی، هر کسب‌وکاری که در قالب قراردادهای بلندمدت با پرداخت‌های مرحله‌ای فعالیت می‌کند، مشمول الگوی چهارم صورتحساب الکترونیکی است. در ادامه چند مثال واقعی آورده شده است:

• پیمانکاران ساختمانی و عمرانی: شرکت‌هایی که در پروژه‌های ساخت‌وساز، راه‌سازی، سدسازی و موارد مشابه فعالیت دارند.

• پیمانکاران خدماتی: شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات نگهداری، پشتیبانی نرم‌افزار، نظافت صنعتی، حمل‌ونقل و تأمین نیروی انسانی در قالب قراردادهای بلندمدت.

• پیمانکاران مشاوره‌ای: شرکت‌های مهندسین مشاور، مشاوران مدیریتی یا وکلا که پروژه‌هایی با پرداخت مرحله‌ای بر اساس پیشرفت کار دارند.

• قراردادهای تولید و تأمین بلندمدت: کارخانه‌ها یا تأمین‌کنندگانی که بر اساس یک قرارداد مشخص به صورت دوره‌ای کالا برای یک کارفرمای دیگر تولید و ارسال می‌کنند.

تشخیص اینکه آیا فعالیت شما مشمول الگوی چهارم صورتحساب الکترونیکی است یا خیر؛ به ماهیت قرارداد شما بستگی دارد.

مراحل کلیدی برای صدور صورتحساب با الگوی پیمانکاری

فرآیند نحوه صدور صورتحساب الکترونیکی الگوی چهارم شاید در ابتدا کمی پیچیده به نظر برسد؛ اما با طی کردن مراحل زیر به سادگی قابل انجام است. برای آموزش تصویری و جزئی‌تر این مراحل، می‌توانید از دوره سامانه مودیان راوی حساب نیز کمک بگیرید.

1. ثبت قرارداد در کارپوشه: اولین و مهم‌ترین گام ورود به کارپوشه سامانه مودیان و ثبت جزئیات کامل قرارداد (شامل اطلاعات طرفین، موضوع، مبلغ و تاریخ) است.

2. دریافت شناسه یکتای ثبت قرارداد: پس از ثبت موفق، سامانه یک شناسه ۱۶ رقمی منحصر به فرد به این قرارداد اختصاص می‌دهد. این شناسه پل ارتباطی بین قرارداد و صورتحساب‌های آینده است.

3. صدور صورتحساب: در زمان سررسید هر صورت وضعیت، پیمانکار باید وارد نرم‌افزار حسابداری خود یا سامانه مودیان شده و با انتخاب الگوی چهارم صورتحساب الکترونیکی، صورتحساب را صادر کند. در این مرحله، درج شناسه یکتای قرارداد الزامی است.

4. ارسال به سامانه: پس از تکمیل اطلاعات، صورتحساب برای سامانه مودیان ارسال شده و در کارپوشه طرفین قرارداد نمایش داده می‌شود.

فرآیندهای مالیاتی پیمانکاری می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. برای دریافت مشاوره تخصصی در زمینه سامانه مودیان و صورتحساب‌های پیمانکاری، با کارشناسان ما در راوی حساب تماس بگیرید